امامت از مباحث زیربنایی در مکتب تشیع است. قرآن کریم و سیره پیامبر (ص) و امامان علیهم‌السلام نسبت به این مسئله تأکید زیادی دارد. از جمله امامان دوازده‌گانه (ع)
... که به تبیین این اصل اهتمام زیادی دارد، امام سجاد (ع) است. در این نوشتار که با روش توصیفی – تحلیلی و با استناد به ادعیه و روایات و سیره امام سجاد (ع) انجام شده است به دنبال پاسخ‌دهی به این پرسش هستیم که جایگاه و شؤون امام از منظر امام سجاد علیه‌السلام چیست؟ یافته‌های تحقیق حاضر حاکی از آن است که همانگونه که امامت در اصطلاح به معنی ریاست عامه در امور دینی و دنیوی است و امام در این زمینه نائب پیامبر (ص) به شمار می‌رود؛ باید از ویژگی و شئونات خاصی برخوردار باشد و میان امام و امت حقوق متقابلی وجود دارد که در کلام امام سجاد (ع) در این زمینه به گونه‌های متفاوتی اشاره شده است. از جلمه وبژگی‌های که امام سجاد (ع) برای امام بر شمرده برخورداری از علم لدنی است. از شؤون ویژه امام از منظر امام سجاد علیه‌السلام ولایت، خلافت و مرجعیت علمی است. امام سجاد (ع) در ذیل شأن خلافت امام به مباحثی چون: بیان نصب خلیفه، جایگاه خلافت، پیامدهای غصب خلافت، منزلت هارون، معرفت خلیفه بعدی، اوصاف خلافت، مهدویت تحقق خلافت پرداخته‌اند. در ذیل مبحث مرجعیت دینی و علمی امام نیز آن حضرت به مسائل چون: وارث علم تفسیر، توانایی علمی امام، علم خدادادی، بازگشایی درهای علم برای امام، محدث بودن امام، تایید امام توسط روح‌القدس، خزانه‌دار و شکافنده علم، حامل اسم اعظم و کانون علم الهی اشاره نموده‌اند. همچنین آن حضرت حقوق امام بر امت را شامل مسائل چون: معرفت و شناخت امام، مودت و محبت، اطاعت، تبعیت و پیروی، حمایت و کمک مالی، بدنی، لسانی، نصیحت و خیرخواهی، تولی و تبری، عدم غلو و اباحی‌گری دانسته است. حقوق امت بر امام از منظر امام سجاد (ع) نیز عبارت است از: هدایت، شهادت بر امت، امارت، عدالت، نصیحت و خیرخواهی. در مجموع می‌توان گفت با توجه به اشارات تفصیلی امام سجاد (ع) پیرامون امامت و شئونات آن این مسئله حاکی از اهمیت جایگاه امامت در اسلام و تشیع است.
بیشتر