بحث تأثیر و تأثّر قرآن از فرهنگ عصر نزول یکی از مباحث مهم روز است. برخی مستشرقین در مطالعات قرآنشناسی خود با انگیزه‌های مختلف، شبهاتی را پیرامون قرآن مطرح کر
... رده‌اند. «ایگناس گلدزیهر»آیات قرآن را متأثّر از ادیان آسمانی پیشین، آداب و رسوم بتپرستان جاهلی، الهامات و خوابهای پیامبر(ص)معرفی می‌کند و معتقد است که آیات قرآن محصول رفتار پیامبر(ص) در مکّه ومدینه است. او دلیل این ادعا را تناقض درسورههای مکّی ومدنی می‌داند. وی در روش قرآنپژوهی خود با استفاده از تمثیلات، تشبیهات و اعترافات ماهرانه سعی کرده است که نظرات خود را به مخاطب بقبولاند. وی معتقد به دو نوع «وحی مثبت» و «وحی منفی» در قرآن کریم است. وحی مثبت متأثّر از فرهنگ عصر نزول اما وحی منفی در مورد اخلاق زشت عرب عصر نزول بوده و از نوآوریهای قرآن می‌باشد. گلدزیهر در معدودی از نظرات خود همچون «ادبی بودن قرآن» لب به اعتراف میگشاید که این دیدگاه مثبت او ناشی از عجز وی در اتیان دیدگاه‌های شخصیاش می‌باشد. وی در بحث وحی منفی واُسوه بودن پیامبر به طور ناخوداگاه به حقیقت قرآن وآسمانی بودن آن اعتراف می کند. در مقابل «جان دیون پورت» معتقد است که قرآن کلام خداست و این معجزه آسمانی در همه زمینههای اعتقادی، اجتماعی، اخلاقی، سیاسی، نظامی و فقهی -حقوقی أثرگذار بوده است. وی برای هرکدام از موارد مذکور، به سور قرآنی استناد می‌کند. به همین جهت در این پژوهش سعی شده است با استفاده از نظرات قرآن‌پژوهان و مفسّرین شیعه و سنی به تحلیل دیدگاه‌های جان دیون پورت در أثرگذاری قرآن بر فرهنگ عصر نزول و در مقابل به دیدگاه‌های ایگناس گلدزیهر در أثرپذیری قرآن از فرهنگ عصر نزول پرداخته شود. برخی مستشرقین و قرآن‌پژوهان معتقدند که قرآن متأثّر از فرهنگ عصر نزول بوده است و برخی دیگر قرآن را أثرگذار بر این فرهنگ دانسته‌اند و معتقدند که قرآن با روش‌های مختلف تأیید، رد و اصلاح با فرهنگ عصرنزول برخورد کرده است. پژوهش مربوطه با تحلیل تطبیقی دیدگاه‌های گلدزیهر و جان دیون پورت و با روش کتابخانه ای در صدد است که به ردّ شبهات گلدزیهر بپردازد و چنین نتیجه گرفته شده است که قرآن متأثّر از کتب عهدین و آداب و رسوم بتپرستان نمی‌باشد زیرا؛ 1-قرآن به علّت کمال، جامعیّت ومنطبق با فطرت بشری قابل تغییر و تبدیل نمی‌باشد. 2-پذیرش و تثبیت برخی آموزه‌های جاهلی از سوی قرآن به معنای أثرپذیری آن نمی‌باشد بلکه این آموزه‌ها منبعث از دین خدا می‌باشد و دین خدا هم یکی بوده است وهمه پیامبران مسلمان بوده‌اند. 3- برخی فضایل و رذایل، نه تنها در کتب آسمانی پیشین، بلکه در فرهنگ همه اقوام و ملتها بوده است و این به معنای أثرپذیری قرآن نیست. 4-کتب عهدین در زمان نزول قرآن ترجمه نشده بودند که ادّعای تقلید و اقتباس از آنها شود.
بیشتر