جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مفهوم «تکنوساینس» بعنوان یکی از مفاهیم محوری در فلسفة فناوری قرن بیستم، در چند دهة اخیر با توجه به نگرانیها دربارۀ ظهور هوش مصنوعی، بار دیگر مورد توجه قرار گرفته است. این نوشتار دو دیدگاه اصلی را که در اینباره در قرن بیستم مطرح شدند، با یکدیگر مقایسه میکند. لری هیکمن، فیلسوف پراگماتیست آمریکایی، ضمن پذیرش مفهوم تکنوساینس، تامس کوهن را مخالف این مفهوم معرفی میکند. در این مقاله، دلایل کوهن برای مخالفت با پیوند علم و فناوری بررسی میشوند و سپس با استفاده از مبانی فکری هیکمن، دیدگاه تامس کوهن را نقد میکنیم و از این مفهوم دفاع خواهیم کرد. استدلال اصلی اینست که دیدگاه کوهن، با اینکه با برچسب تاریخ علم ارائه شده است، ماهیتی ایدئولوژیک دارد و مبانی عینی علم را تضعیف میکند. اهمیت دیدگاه هیکمن در اینست که با تکیه بر فلسفة دیویی، تکنوساینس را قابل آموزش، و بنابرین، قابل مدیریت میداند.

فیلسوف امریکایی مجموعه‌ایست از نه گفت‌و‌گو با برجسته‌ترین فیلسوفان امریکا در نیمهٔ دوم قرن بیستم: کواین، دیویدسون، پاتنم، نوزیک، دانتو، رورتی، کَوِل، مک‌اینتایر، و کوون. در این گفت‌و‌گوها با مهم‌ترین چهره‌های فلسفهٔ امریکا، جووانا برادوری کوشیده است تا طیف وسیعی از مباحث تاریخ اندیشهٔ امریکایی را بررسی کند. فیلسوف امریکایی را یکی از نخستین بررسی‌های انتقادی دربارهٔ پس‌زمینهٔ تاریخی و نهادیِ شکل‌دهندهٔ فلسفهٔ معاصر امریکا دانسته‌اند.

فیلسوف امریکایی مجموعه‌ایست از نه گفت‌و‌گو با برجسته‌ترین فیلسوفان امریکا در نیمهٔ دوم قرن بیستم: کواین، دیویدسون، پاتنم، نوزیک، دانتو، رورتی، کَوِل، مک‌اینتایر، و کوون. در این گفت‌و‌گوها با مهم‌ترین چهره‌های فلسفهٔ امریکا، جووانا برادوری کوشیده است تا طیف وسیعی از مباحث تاریخ اندیشهٔ امریکایی را بررسی کند. فیلسوف امریکایی را یکی از نخستین بررسی‌های انتقادی دربارهٔ پس‌زمینهٔ تاریخی و نهادیِ شکل‌دهندهٔ فلسفهٔ معاصر امریکا دانسته‌اند.

ترجمه ماشینی: کوهن در تشخیص اینکه تنش اساسی تعادل بین رویکردهای محافظه کارانه و نوآورانه در توسعه دانش است - مسیرهای آزمایش شده یا جدید - اشاره کرد که این دو نگرش هر دو مناسب هستند. این مطالعه پویایی های اجتماعی و روانشناختی را که زیربنای چنین تعادلی است به این تصویر اضافه می کند.

یکی از مفاهیم کلیدی در اندیشة تامس کوهن (1922-1996)، فیلسوف و مورخ علم شهیر آمریکایی، «ناهم‌سنجگی» (incommensurability) است. به‌طورکلی، ناهم‌سنجگی به دو دستة روش‌شناختی (methodologic) و معناشناختی (semantic) تقسیم می‌شود. ناهم‌سنجگی روش‌شناختی ناظر به تغییر معیارهای (Standard Variance) ارزیابی و توجیه نظریه، از نظریه‌ای به نظریة دیگر است و ناهم‌سنجگی معناشناختی ناظر به تغییر معناشناختی (Semantic Variance) اصطلاحات به‌کاررفته در نظریه از نظریه‌ای به نظریة دیگر است. این انگارة کوهن منبع الهام تازه‌ای برای آموزه‌های نسبی‌انگارانه در فلسفه ـ دربارة صدق و معرفت ـ بوده است. تمرکز این مقاله بر ارتباط‌های ممکن میان ناهم‌سنجگی و آموزه‌های نسبی‌انگارانه برحسب رابطة استلزام منطقی است. ازاین‌رو، پرسش اساسی آن است که آیا اِمکان برقراری ارتباطی منطقی میان این انگاره و نسبی‌انگاری وجود دارد یا خیر. در بخش آخر، انواع ارتباط‌های منطقی میان ناهم‌سنجگی معناشناختی و روش‌شناختی با نسبی‌انگاری صدق و معرفت برحسب شرایط لازم و کافی با استفاده از استلزام منطقی ارائه می‌شود. سپس تلاش می‌شود هرکدام از گزاره‌های حاصل‌شده تحلیل و بررسی شود.

ترجمه ماشینی : توماس اس کوهن مدعی شد که معانی اصطلاحات علمی در تغییرات تئوری یا در انقلاب های علمی تغییر می کند. در فلسفه، تغییر به عنوان منشأ گروهی از مسائل مانند ترجمه ناپذیری، قیاس ناپذیری و واریانس ارجاعی تلقی شده است. به همین دلیل، اکثریت فیلسوفان تحلیلی با تمرکز بر توسعه نظریه ارجاعی که ثبات ارجاعی را تضمین می کند، در پی انکار این بوده اند که تغییر معنا وجود دارد. تعدادی از فیلسوفان نیز ادعا کرده اند که دیدگاه کوهن را می توان با این واقعیت توضیح داد که او بسیاری از اصول اصلی تجربه گرایی منطقی را پذیرفت و بیشتر توسعه داد. من معتقدم که پیدایش نظریه‌پردازی معنا کوهن در رویکرد تاریخی او نهفته است و دیدگاه او درباره تغییر معنا موجه است. او بعداً در کار خود تلاش کرد تا نظریه‌ای درباره معنا را پیش ببرد و می‌توان گفت موفقیت محدودی در آن داشت. علاوه بر این، علوم شناختی اخیر به طور غیرمنتظره ای توانسته است بینش کوهن را در مورد سازماندهی اطلاعات در ذهن، یادگیری مفهومی و تعریف مفهوم روشن کند. علاوه بر این، اگرچه نقد کوهن از نظریه مرجع علّی پاتنم اغلب به عنوان نامربوط رد شده است، او باید به یک نکته جدی پرداخت. کوهن فکر می کرد که نظریه علّی که به خوبی با نام های خاص کار می کند، نمی تواند با اصطلاحات علمی کار کند. او معتقد بود که مقوله‌های مفهومی با روابط تشابه و عدم تشابه شکل می‌گیرند. بنابراین، چندین ویژگی و نه تنها یک ویژگی واحد برای تعیین گسترش مورد نیاز است. علاوه بر این، نظریه علّی به جوهرهای جهانی به عنوان نقاط مرجع اصطلاحات علمی نیاز دارد. کوهن یک مفهوم گرا بود که معتقد بود کلیات به عنوان موجودیت های مستقل از ذهن وجود ندارند و مفاهیم شباهت خانوادگی وابسته به ذهن نقش کلیات را ایفا می کنند. علاوه بر این، کوهن در آغاز کار خود به این پرسش علاقه مند بود که مفاهیم یا ایده ها چیست و چگونه در بافت تاریخی خود تغییر می کنند. اگرچه او نظریه پردازی خود را در مورد این موضوع توسعه نداد، اما من نشان می دهم که این یک مشکل واقعی در فلسفه تاریخ است. در نهایت کوهن استدلال کرد که دانشمندان نمی توانند در تاریخ به حقیقت دسترسی داشته باشند زیرا ما نمی توانیم از جایگاه تاریخی خود فراتر برویم و در نتیجه صدق یک باور نمی تواند دلیلی برای انتخاب نظریه باشد. به جای حقیقت، می توان به توجیه تکیه کرد. من همچنین در مورد ایده کوهن که حل مسئله هدف اصلی علم است بحث می کنم و نشان می دهم که این دیدگاه می تواند در معرفت شناسی منسجم گنجانده شود.

توماس کوهن فیلسوفی است که با مطرح کردن مباحث چالش‌برانگیزی مانند انقلاب‌های علمی، پارادایم و قیاس‌ناپذیری پارادایم‌ها در حوزه فلسفه علم شهرت پیدا کرد. یکی از مهم‌ترین چالش‌های ایجادشده توسط کوهن این است که وی تقویت‌کننده جریان نسبی‌گرایی بوده است. انتشار و تأثیرگذاری افکار و آراء کوهن در محافل مختلف علمی، به ‌نسبیت در علم و تسری این تلقی به‌حوزه علوم انسانی و اجتماعی شد. بااین‌حال، نوشته‌های انتقادی درباره آراء کوهن به‌اندازه کافی وجود ندارد، بلکه برخی تلاش می‌کنند نسبی‌گرایی کوهن را مورد تردید قرار دهند. بدون شک عدم اطلاع از مبانی نظری و انتقادات وارد بر دیدگاه کوهن، پیامدهای سوء علمی و فرهنگی به‌جا می‌گذارد. تدوین این مقاله با هدف بیان مهم‌ترین مبانی نظری دیدگاه کوهن و انتقاد از نسبی‌گرایی موجود در این دیدگاه انجام شده است. روش به‌کارگرفته‌شده در این تحقیق، که با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای شکل گرفته، توصیفی و انتقادی است.

یکی از مشهور ترین کسانی که در حوزه فلسفه علم مباحث چالش برانگیزی مطرح نمود،توماس کوهن می باشد.کوهن روایت فلاسفه از تاریخ علم مبتنی بر شاخه ای در حال پیشرفت که همواره به حقیقت نزدیک تر می شود،نپذیرفت و معتقد است که گسست های رادیکال و قیاس ناپذیری مابین دوره های مختلف کاوش های علمی وجود دارد که ایده پیشرفت مستمر را غیر قابل دفاع می سازد.وی مدعی بود دانشمندانی که در دوره های تاریخی مختلف با پارادایم های متفاوت فعالیت می کنند،در جهان های متفاوتی زندگی می کنند.تاثیر گذاری افکار کوهن در محافل مختلف علمی بسیار زیاد بوده است. دیدگاه کوهن فارغ از انتقاداتی که برآن وارد است،بر مجموعه ای از اصول فلسفی استوار است که با مبانی عقلی فلسفه اسلامی در تعارض است.در این نظریه انکار واقعیت مشاهده می شود که کوهن سعی کرده با ارائه چند مثال تاریخی امکان دست یابی به واقعیت را نفی کند.یکی از مهمترین چالش های ایجاد شده توسط کوهن این است که وی تقویت کننده جریان نسبی گرایی بوده است. ضرورت تحول در علوم انسانی و اجتماعی و اسلامی سازی این علوم بر کسی پوشیده نیست.از بزرگترین عواملی که مانع تحول صحیح در علوم انسانی و علوم اجتماعی می باشد گسترش دیدگاه های مخدوش و غیر قابل دفاع امثال کوهن،می باشد. در این پژوهش،سعی بر این بوده است با روش کتابخانه ای به توصیف جنبه های فلسفی،مبانی نظری،مولفه های کلیدی،تحلیل عقلی و در نهایت،انتقاد از آرای نادرست،پرداخته شود.

ترجمه ماشینی: این کتاب احمقانه مظهر حماقت اعتقادی فلسفه تحلیلی علم مدرن است. به نظر می‌رسد که این کتاب اساساً پایان‌نامه دکترای گاتی باشد (در واقع، تقریباً تماماً شامل بررسی ادبیات بسیار غیرقابل تصور و به سبک پایان‌نامه است). و از آنجایی که گتی آشکارا از نظر فکری بی‌خار است، کتاب نقش اعتقادی را در خالص‌ترین شکل آن آشکار می‌کند. تز احمقانه کتاب این است که «پیش‌فرض‌های ضمنی و اصول بیان‌شده فلسفه کوهن، تفاوت چندانی با پوزیتیویست‌های منطقی یا تجربه‌گرایان منطقی که او مصمم به رد آن بود، ندارد» (ص. x). این تصور که کوهن «مصمم به رد» پوزیتیویسم منطقی بود، البته کاملاً مضحک است. دو فرض باعث می شود که چنین مزخرفاتی برای افرادی مانند گاتی و الکساندر برد (مشاور دکترای او که در همین موضوع نوشته است) معقول به نظر برسد. اولاً اینکه پوزیتیویسم منطقی آلفا و امگا فلسفه علم است و هرکس باید «مصمم» باشد که نظر خود را در رابطه با آن تعریف کند. ثانیاً اینکه فلسفه علم یک بازی پینگ پنگ رقت انگیز بین ایسم های فلسفی است. به دلیل این مفروضات اعتقادی، هرگز به ذهن این افراد خطور نمی‌کند که کسی واقعاً با فکر کردن به علم واقعی و پیگیری سؤالات جالبی که پیش می‌آید، به جای جستجو در داغ‌ترین مجلات پسا پوزیتیویستی در جستجوی شکافی کوچک، فلسفه علم را انجام دهد. که هنوز کسی از آن بهره برداری نکرده است.

ترجمه ماشینی: تأثیر توماس کوهن (1922-1996) بر تاریخ و فلسفه علم واقعاً عظیم بوده است. در سال 1962، اثر معروف کوهن، ساختار انقلاب های علمی، به افتتاح یک انقلاب - انقلاب تاریخ نگاری - در نیمه دوم قرن بیستم کمک کرد و درک جدیدی از علم ارائه کرد که در آن "تغییرهای پارادایم" (انقلاب های علمی) نقطه گذاری می شوند. با دوره های ایستایی (علم عادی). انقلاب کوهن نه تنها تأثیر زیادی بر تاریخ و فلسفه علم، بلکه بر سایر رشته‌ها نیز از جمله جامعه‌شناسی، آموزش، اقتصاد، الهیات و حتی سیاست‌های علمی داشت. کتاب جدید جیمز آ. مارکوم بر روی سؤالات زیر تمرکز دارد: انقلاب تاریخ نگاری کوهن دقیقاً چه بود؟ چطوری این پیش آمد؟ چرا تاثیری که گذاشت داشت؟ در صورت وجود، تأثیر آینده آن هم برای دانشگاه و هم برای جامعه چه خواهد بود؟ در مرکز پاسخ به این سؤالات، شخص کوهن قرار دارد، یعنی شخصیت او، شیوه تربیتی او، تعهدات نهادی و اجتماعی او، و زمینه فکری و اجتماعی که در آن تجارت خود را انجام داده است. مارکوم با تکیه بر منابع بایگانی غنی در MIT، و درگیر شدن کامل با مطالعات کنونی کوهن، اولین کتابی است که به تفصیل نشان می‌دهد که چگونه تأثیر کوهن از مرزهای تاریخ و فلسفه علم فراتر رفت تا به بسیاری دیگر - جامعه‌شناسان، اقتصاددانان، دست یابد. الهی‌دانان، دانشمندان علوم سیاسی، مربیان و حتی سیاست‌گذاران و سیاستمداران.