جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 229
امامت اميرالمومنين(ع) از ديدگاه شيخ مفيد، خواجه نصيرالدين طوسي، علامه طباطبايي، قاضي عبدالجبار، فخر رازي، عبدالفتاح عبدالمقصود
نویسنده:
‫رسول قنبري
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، آيت الله العظمي حائري (مدرسه فيضيه قم) ,
چکیده :
---
عصمت پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم از ديدگاه قاضي عبدالجبار، فخر رازي و علامه‌حلي
نویسنده:
‫عبدالحميد موسوي
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، جامعة المصطفی العالمیة,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
‫مبحث عصمت پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم يکي از محوريترين مباحث کلامي در بستر اجتماعي و معرفتي در بين مسلمانان بوده و نيز از مباحث بحث برانگيز کلامي در بين متفکران جديد است. البته مسلمانان با هر فرقه ونحله و با هر مشرب کلامي، مرتبهاي از مراتب عصمت پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم را قبول دارند. عمده اختلاف مسلمانان در باب عصمت، اختلاف ايشان در گستره و محدوده عصمت است. علت پيدايش ديدگاههاي متفاوت در اين حوزه، وجود آيات متشابه و روايات ضعيف و فاقد حجيت در مبحث کلامي است. پژوهش حاضر در ضمن چهار بخش، اين موضوع را از ديد سه تن از متکلمان اسلامي بررسي کرده است؛ قاضي عبدالجبار متکلم معتزلي، فخررازي اشعري مذهب و علامه حلّي متکلم شيعي. اين سه در باب عصمت پيامبر در حوزه شريعت، اختلاف بنيادي ندارند و هر سه انديشمند اسلامي بر اين نکته اصرار دارند که پيامبر به عنوان دريافت کننده وحي، از صفت معصوميت برخوردار بوده است. عمده اختلاف ايشان در باب عصمت پيامبر، درحوزه اجتهاد و افعال شخصي ايشان است و روايات سهوالنبي نيز در حوزه افعال شخصي قابل بحث است. قاضي عبدالجبار پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم را عالم به کليات اصول عقايد و احکام بر اساس وحي قرآني ميشمارد؛ امّا در فروع فقهي و جزئيات کلامي، پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم را مستنبط و مجتهد قلمداد ميکند. فخررازي و علامه حلّي، پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم را در کليات و جزئيات، بهرهمند از وحي قرآني و غير قرآني ميدانند. در حوزه افعال شخصي، قاضي عبدالجبار و فخررازي پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم را مبرّا از خطا و نسيان نميشمارند. بر خلاف ايشان، علامه حلّي پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم را در اين حوزه نيز از خطا و اشتباه مبرّا ميداند؛ زيرا به نظر ايشان، دليلي که در مقام شريعت اثبات کننده عصمت است، شامل افعال شخصي ميشود و تفکيک ميان اين دو در مقام عمل ممکن نيست. روايات سهو، با جايگاهي که پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم به عنوان آورنده شريعت دارا هستند، در تعارض است. پذيرش روايات سهو، نقض غرض خداوند و محال است و در صورت پذيرفتن سهو و تفکيک بين دو مقام، احتمال سهو همواره وجود دارد.
مبادی تحلیلی و استنباطی مسئله شر از دیدگاه قاضی عبدالجبار معتزلی اسدآبادی
نویسنده:
عباس حاجیها
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني قدس‌سره,
چکیده :
مقاله حاضر با تمسک به روش تحلیلی و اسنادی نشان می دهد قاضی عبدالجبار به ویژگیهایی در شهود اخلاقی قائل است که مبنای دریافت اصول اخلاقی هستند. وی از این منظر معنای شر را شناسایی کرده و برای آن تعریف حقوقی ارائه نموده است. از این رو، هدف مقاله ارائه مبانی و اصول «شر»، از دیدگاه قاضی عبدالجبار است. در این زمینه، بیهودگی و دروغ گویی به عنوان مبانی ظهور شر معرفی شده، جایگاه خداوند و نسبت او با شر نیز مورد تحلیل قرار می گیرد. عبدالجبار در راستای نظر به اصل موضوع نیز سه دسته دلیل فلسفی، کلامی و وحیانی ارائه کرده تا نشان دهد خداوند نیز قادر به انجام شر می باشد.
صفحات :
از صفحه 81 تا 94
نقد و بررسي ديدگاه‌هاي عبدالجبار معتزلي، ابوبکر باقلاني، ابن‌تيميه و محمد بن عبدالوهاب درباره امامت
نویسنده:
جواد وحيدي
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت پژوهشي، دفتر تبليغات اسلامي,
چکیده :
‫امامت از مسايل مهم علم کلام، و تنها اصل اساسي است که شيعيان را از ديگر مذاهب اسلامي متمايز مي‌کند. پژوهش حاضر ديدگاه مکاتب گوناگون کلامي را درباره امامت مورد بررسي قرار داده و نقاط اختلاف آن‌ها با ديدگاه کلامي اماميه را تبيين نموده است. غير از اماميه، نزد ساير مکاتب کلامي، امامت از جايگاه والايي برخوردار نيست. اهل سنت امامت را به رياست عمومي در امور ديني و دنيايي تعريف کرده‌اند، درحالي‌که به اعتقاد اماميه، اداره شئون دنيوي مردم از پايين‌ترين مقامات امام است، زيرا امام واجد تمام شئون پيامبر‌(، به جز وحي و لوازم آن، مي‌باشد. به‌همين دليل و بر اساس ادله قرآني و روايي، امامت نزد شيعيان از اصول دين محسوب شده، و بر اساس قاعده لطف، ضرورت امامت از مستقلات عقليه به حساب مي‌آيد. اما اهل سنت، امامت را از فروعات فقهي به‌شمار آورده و ضرورت آن را نيز تنها شرعي مي‌دانند. آن‌ها حق نصب امام را از آن مردم مي‌دانند، و براي گزينش امام، انتخاب اهل حل و عقد، يا معرفي امام پيشين را کافي مي‌دانند. مبناي دليل آن‌ها در انتخاب اهل حل و عقد، عدالت صحابه است؛ و دليل صحت مشورت در امر امامت را نيز اقدام عمر در تشکيل شورا مي‌دانند. در مقابل، اماميه تنها طريق گزينش امام را نص صريح پيامبر و يا آن‌چه قائم مقام آن است، مي‌دانند. اماميه با ادله قرآني و تاريخي، نظريه عدالت تمام صحابه را رد نموده، و مشورت در امري را که دستور صريح از جانب خدا دارد صحيح نمي‌دانند. عبدالجبار معتزلي، ابوبکر باقلاني، ابن‌تيميه و محمدبن عبدالوهاب، شرايطي مانند اسلام، حريت، عقل، بلوغ، عدالت ظاهري، قرشي بودن و تدبير در امور را از شرايط امام دانسته‌اند. عبدالجبار افضليت و اعلميت را لازم نمي‌داند؛ اما باقلاني و ابن‌تيميه افضليت را در صورت فقدان مانع، از شرايط امام دانسته‌اند؛ همچنين ابن‌تيميه اعلميت را نيز ضروري مي‌داند. آن‌ها عصمت را نيز شرط امامت نمي‌دانند؛ اما شيعيان، عصمت، افضليت مطلق و اعلميت را از ويژگي‌هاي لازم براي امام دانسته‌اند.
اختیاری بودن عدالت اجتماعی و آثار آن در قرآن کریم
نویسنده:
حسن صادقی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
افزون بر دلایل فطری و عقلی، بر اساس آیات قرآن، انسان در کارهای خود اختیار دارد که یکی از مهم ترین کارهای او برقراری عدالت اجتماعی است. این مبنا آثار گوناگونی دارد که از مهم ترین آنها می توان به لزوم تلاش برای عدالت اجتماعی و ضرورت کوشش برای رهایی از ظلم اجتماعی اشاره کرد. این نوشتار، که با روش توصیفی تحلیلی نگارش یافته، اختیاری بودن عدالت اجتماعی را در آیات قرآن کریم را مورد بررسی قرار داده است. چنین آثار مهم آن را با شواهد قرآنی بیان کرده و دیدگاه اشاعره را که به جبر در افعال و عدالت اجتماعی به عنوان یکی از مصادیق مهم آن عقیده دارند، مورد نقد قرار داده است.
صفحات :
از صفحه 111 تا 124
معناشناسى و گستره افضليت امام در انديشه متكلمان
نویسنده:
محمدحسين فارياب
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني قدس‌سره,
چکیده :
در انديشه شيعه و بسيارى از اهل‏ سنت، افضليت امام يكى از شرايط لازم براى امام است. اين مسئله درطول تاريخ اسلام، در كشاكش بحث‏ هاى شيعه و سنى بارها مورد چالش قرار گرفته است. آنچه اين نوشتار به دنبال آن مى‏ باشد، مرورى است بر معناى افضليت در انديشه متكلمان با روش اسنادى. از سوى ديگر، يكى از مسائل اصلى در بحث افضليت، گستره افضليت امام است كه به حقيقت بيانگر مسئله معناى افضليت است. پس در اين نوشتار معناى افضليت را از ديدگاه متكلمان بررسى مى‏ كنيم كه بيانگر ديدگاه آنها در بحث گستره افضليت نيز به‏ شمار مى‏ رود. بر اساس مهم‏ ترين يافته‏ هاى اين تحقيق، متكلمان اهل‏ سنت كمتر به اين بحث توجه داشته‏ اند و در سوى مقابل، متكلمان شيعى معانى متعددى براى افضليت ذكر كرده‏ اند.
صفحات :
از صفحه 63 تا 76
بررسی مبانی و روش‌های مشترک قاضی عبدالجبار معتزلی و ریچارد سویین‌ برن در مبحث معجزه
نویسنده:
عباس دهقانی نژاد ، محمد سعیدی مهر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران,
چکیده :
در این مقاله بیش از آنکه در صدد مقایسۀ دیدگاه‌های مشترک قاضی عبدالجبار و سویین‌برن دربارۀ حیطه‌ها و مباحث مختلف معجزه باشیم، سعی داشته‌ایم مشابهت مبانی و روش‌های آنها را در این مبحث نشان دهیم. اعتقاد نگارندگان بر این است که مبانی و روش‌های مشترک در بسیاری موارد به دیدگاه‌های مشابه ختم می‌شود. تلاش ما در نشان دادن این شباهت‌ها در سه بخش سامان یافته است: مبانی، رویکردها و روش‌های مشترک. در مبانی نشان داده‌ایم که این دو متفکر از لحاظ معرفتی، معناشناختی و دینی شباهت‌های عمیقی دارند. در قسمت رویکرد‌ها هم بیان کرده‌ایم که هر دو عقل‌گرایانی معتدل بوده‌اند. در نهایت در روش‌ها متذکر شده‌ایم که این دو متفکر از شیوه‌هایی مانند تمثیل، تقسیم و تکثیر دلیل استفاده کرده‌اند.
صفحات :
از صفحه 595 تا 611
نقد و بررسی پاسخ های سید مرتضی، قاضی عبدالجبار و فخر رازی به برخی از شبهات وارد بر عصمت انبیا (علیهم السلام) مذکور در تفسیر طبری
نویسنده:
حمیده سادات خادمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دانشگاه اصفهان,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
چکیده عصمت پیامبران الهی از گناه و خطا مسأله ای است که به طور اجمال مورد قبول همه صاحبان ادیان و ملل می باشد. اما در اقسام و محدوده آن اختلافاتی وجود دارد. محتوای برخی از آیات قرآن این معنا را در ذهن ایجاد می کند که بعضی از پیامبران دچار خطا یا گناهی شده و یا اعتراف به گناه خود کرده¬اند. این آیات به گروهی از خیال پردازان مجالی داده است که داستان های بی اساسی را درباره¬ی شأن نزول آنها بسازند و اموری را به پیامبران الهی نسبت دهند که یا مخالف اساس نبوت است و یا منافی مقام عصمت و یا اصولاً با منطق و عقل و خرد منافات دارد و این داستانها از طریق برخی از مفسرین نشر داده شده است. طبری یکی از مفسرینی است که غالباً به صحت و نقد سند این روایات اعتنائی ندارد و احادیث ضعیف السند و اسرائیلیات را در تفسیر خود ذکر کرده و از این راه به ترویج و انتشار آنها کمک کرده است. ما در این رساله مسأله عصمت را از دیدگاه سید مرتضی، قاضی عبدالجبار و فخر رازی که هر کدام به ترتیب دارای مسلک کلامی امامیه، معتزلی و اشعری هستند، بررسی کرده و سپس از دیدگاه آنها برخی از شبهات وارد بر عصمت حضرت آدم، ابراهیم، موسی، ایوب، سلیمان و حضرت محمد (ص)، در تفسیر طبری را پاسخ داده و این پاسخها را مورد نقد و بررسی قرار داده¬ایم. قاضی عبدالجبار معتقد است عصمت انبیاء محدود در کبائر است و گناه صغیره را بر آنها جایز می شمرد، فخر رازی عصمت آنها را مربوط به بعد از نبوت می داند و سید مرتضی معتقد به عصمت مطلق انبیاء از صغیره و کبیره، قبل و بعد از نبوت است. روشن است که این اختلاف نظر در محدوده ی عصمت، در پاسخ هر کدام به این شبهات اثر گذاشته است. محور همه این شبهات، عدم شناخت مقام پیامبران است. چنین مفسرانی آیات قرآن را متناسب با شناخت خودشان از پیامبران تفسیر کرده اند، در حالی که قرآن برای پیامبران الهی مقامی قائل است که اگر متوجه آن بودند به سادگی آنها را متهم به خطا و گناه نمی کردند؛ یعنی وقتی قرآن سخن از گناه پیامبران به میان می¬آورد، این گناه به معنای گناهان کبیره و صغیره ای که انسان های غیر معصوم مرتکب می شوند نیست، بلکه معنای گناه به نسبت مقام معرفتی انسان متفاوت می شود، برای معصومین کلمه ی گناه به معنای بسیار لطیف و خاصی است که به دلیل معرفت بسیار عمیقشان نسبت به حق تعالی و اینکه دائمأ خود را در حضور وی می¬بینند هر امری را که مغایر با این حضور باشد، برای خود گناه محسوب می کنند و لفظ گناه در باره¬ی ایشان از باب «حسنات الابرار سیئات المقربین» استعمال می شود. البته عصمت یک امر دارای مراتب است و برخی از انبیاء که در درجات عالی عصمت بوده¬اند حتی لحظه ای دچار غفلت و یا ترک اولی نشده¬اند. کلید واژه ها: عصمت، قاضی عبدالجبار، سید مرتضی، فخر رازی، طبری
مبانی آزادی سیاسی در اندیشه شیعی امام خمینی و اندیشه اعتزالی قاضی عبدالجبار
نویسنده:
محمود شفیعی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
رابطه مبانی فهم فقهی متون وحیانی با معناشناسی و هرمنوتیک
نویسنده:
محمد جواد سلمان پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
هرمنوتیک و کیفیت فهم فقهی کتاب و سنت به عنوان دین و شریعت دو بحث بسیار مهم محافل علمی و حوزوی است و از جهات متعددی مورد کند و کاو و نقد و نظر قرار گرفته است. نتایج بحث از هر دو موضوع، اساس بسیاری از مباحث دیگر و نگرش های مختلف در حوزه علوم اجتماعی و انسانی می باشد. دانش اصول فقه مهم ترین منبع دریافت اصول، قواعد و کیفیت فهم فقهی است. مباحث الفاظ، ظهورشناسی و حجیت ظهور در آن دانش ارتباط وثیقی با معناشناسی و شاخه مهمی از هرمنوتیک معاصر دارد، اگر چه خواستگاه هرمنوتیک در غرب با هرمنوتیک در اصول فقه متفاوت است. این مقاله در صدد است جایگاه هرمنوتیک و معناشناسی را در حوزه فهم فقهی قرآن و روایات و ارتباط آن با علم اصول فقه بررسی و تبیین نماید و برای این منظور بحث مختصری درباره معناشناسی و ادوار هرمنوتیک آورده شده است.
صفحات :
از صفحه 63 تا 84
  • تعداد رکورد ها : 229