جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مرصاد العباد یکی از آثار با شکوه نثر فارسی در قرن هفتم است. دوره ای که ادب فارسی از حیث تأثیر پذیری از قرآن و حدیث و ادب عربی در اوج است. نویسنده کتاب، توانسته است با استفاده هنرمندانه از آیات قرآن و احادیث نبوی و بر اساس سه مرحله شریعت ، طریقت و حقیقت، مسیر سیر و سلوک عرفانی را ترسیم کند . در این مقاله تأثیر کلام وحی بر مرصاد العباد بررسی شده است . این جستار نشان می دهد که نجم الدین رازی ضمن حفظ سنت مشایخ تصوف در استفاده از قرآن و حدیث ، در به کار گیری آیات وحی در ساختار تألیفی مرصاد العباد ودر محتوای آن نوآوری داشته است . حوزه استفاده او از کلمات و متن آیات از یک واژه تا یک بند است . در قسمت برون متنی یا ساختار تألیفی ، نویسنده در نحوه انتخاب نام فصل ها و باب ها و نامگذاری آنها از کلمات آیات و متن آیات بهره برده است . هم چنین در قسمت درون متنی و محتوا، نجم رازی با مقاصد مختلفی مانند استناد، استشهاد، تأویل و تفسیر، هم از متن آیات و هم از ترجمه آنها استفاده کرده و دست به ترکیب سازی و تصویر سازی زده و انواع آرایه های بلاغی را آفریده است . این ترکیب ها و تصویر ها بیشتر از نوع اضافه تشبیهی است که یک رکن آن کلمه قرآنی یا ترجمه آن است .

کتاب غرر السیر، در تاریخ عمومی، در اوایل قرن پنجم نوشته شده و از زمان تالیف، در باب نام و هویت نویسنده کتاب بین محققان اختلاف نظر وجود داشته است. منشا این اختلافات تفاوت ضبط های عنوان کتاب و نام نویسنده در نسخ خطی باقی مانده از این اثر و نیز در آثار شرح حال نویسان قدیم بوده است. غرر السیر با نام هایی چون «غرر اخبار الملوک و سیرهم»، «الغرر فی سیر الملوک و اخبارهم»، «غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم»، «تاریخ غرر السیر»، «غرر و سیر الملوک»، و «غرر و سیر» معرفی شده است. از بین این نام ها، دو نام «تاریخ غرر السیر»و «غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم» به عنوان نام اصلی کتاب شهرت بیشتری یافته است. علاوه بر ابهام در نام کتاب، درباره نویسنده غرر نیز ابهاماتی هست و نام او به صورت های «ابومنصور الحسین بن محمد المرعشی (الثعالبی)»، «ابومنصور حسین بن محمد المرغنی الثعالبی»، «حسین بن محمد المرغنی» و «ابومنصور عبدالملک بن محمد الثعالبی النیشابوری» ضبط شده است. از بین این نام ها بیشتر محققان بر انتساب غرر به «حسین بن محمد المرغنی» و «ابومنصور عبدالملک بن محمد الثعالبی النیشابوری» نظر دارند. در بخش اول این مقاله، با بررسی و تحلیل نام هایی که برای کتاب غرر ذکر شده، نام واقعی کتاب معین شده و در بخش دوم نیز در نتیجه بررسی و تحلیل اختلافاتی که درباره نویسنده غرر مطرح است، هویت نویسنده اصلی کتاب مشخص گردیده است.