جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 88
شهودهای اجتماعی و اخلاق قرآنی
نویسنده:
کوین رینهارت، مترجم: محمد ابراهیم باسط
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
چکیده :
منتقدان و مدافعان اخلاق اسلامی و آنهایی که فقط اخلاق اسلامی را شرح و توصیف می‌کنند، اغلب ادعا دارند که قرآن منبع هنجارهای رفتاری مسلمانان است. گرچه این مدعا در یک سطح انکارناپذیر است، اظهار آن به طور بی‌قیدوشرطی که از ظریف‌ترین و ممتازترین ویژگی‌های اخلاق قرآنی را مخدوش خواهد کرد، آن ویژگی این است که قرآن مکرراً تصریح می‌کند که آدمی باید مطابق هنجارهایی عمل کند که در قرآن مشخص نشده‌اند، یعنی آدمی باید به منابع دانش اخلاقی که جایی در بیرون از وحی قرار دارند متوسل شود. مقالۀ حاضر این مدعا را موجه خواهد ساخت، و سپس استلزامات این تصریح وحیانی بر متابعت از هنجارهای اخلاقی غیر‌وحیانی را بررسی خواهد کرد. چنین آموزه‌ای مقدمتاً سازگار با ویژگی‌های انسان‌شناسی و کیهان‌شناسی قرآنی به نظر می‌آید، که برای مثال، بر خلاف اکثر شکل‌های مسیحیت، تفاوت مطلق بین جهان آخرت و این جهان، و بین ماهیت انسان و استعداد انسان را از میان برمی‌دارد. برخی از پیامدهای این نظام اخلاقی برای اسلام شیعیِ امامی و اسلام سنی نیز مورد ملاحظه قرار خواهد گرفت.
صفحات :
از صفحه 11 تا 27
تحلیل میدان معنایی همنشینی «تقوا» و «ایمان» در ساختار معنایی قرآن با تأکید بر روش ایزوتسو
نویسنده:
علیرضا قائمی نیا ، سمیه خلجی ، محمد حسین شیرافکن
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
با مراجعه به قرآن کریم این نکته کشف می­شود که تقوا از جمله اموری است که در زندگی انسان ریشه دوانده است؛ لذا در جهان‏بینی قرآن کریم تقوا از جایگاه ویژه‏ای برخوردار است. تقوا از اموری است که با بسیاری از مؤلفه‎های دینی ارتباط دارد. از جمله مواردی که در قرآن کریم ارتباطی عمیق با تقوا دارد، ایمان است؛ لذا هم‏آیی تقوا و ایمان و بررسی ارتباط آن دو با هم که چه میدان معنایی را ترتیب می­دهند، ضروری می­باشد؛ چراکه فهم میدان معنایی تشکیل شده در فهم صحیح از این دو مؤلفه تأثیرگذار است. در این نگاشته بر­آن‎ایم با روش معناشناسی ایزوتسو که یکی از روش‎های موجود در معناشناسی می­باشد، میدان معنایی از همنشینی تقوا و ایمان را کشف و این ارتباط عمیق را اثبات کنیم. در این پژوهه به این نکته دست می­یابیم که ایمان در نسبت همنشینی با تقوا سه ساحت زمینه، مکمل و نتیجه‎ای دارد؛ یعنی انسان متقی در تمام مراحل سیر خود از ایمان بهره جسته و از آنجایی که ارتباطی دو سویه بین تقوا و ایمان قرار دارد، با ازدیاد ایمان، تقوا نیز افزایش می­یابد. می‎توان بیان داشت مرتبه تقوا فوق مرتبه ایمان می­باشد. تقوا فضیلتی است ورای ایمان و هر مؤمنی متقی نیست؛ لکن هر شخص متقی باایمان است.
صفحات :
از صفحه 35 تا 62
بررسی روش فراتاریخی ایزوتسو در مطالعات تطبیقی
نویسنده:
رضا گندمی نصرآبادی
نوع منبع :
نمایه مقاله
چکیده :
پروفسور توشیهیکو ایزوتسو فیلسوف، زبان‌شناس، شرق‌شناس و قرآن‌پژوه، چندین اثر تطبیقی از خود برجا گذاشته است. او از معدود متفکرانی بود که علاوه بر تطبیق فلسفه‌ها به فلسفه تطبیق و مباحث روش‌شناسی در مطالعات تطبیقی نیز نظر داشت و به‌درستی و با بینشی عمیق به این نکته توجه یافت که مهم‌ترین و اصلی‌ترین علت ناکامی تلاش‌های تطبیقی دوران اخیر فقر روش‌شناختی در انجام چنین مطالعاتی بوده است. در این مقاله برآنیم تا علاوه بر ارائه توصیفی از روش تطبیقی پیشنهادی ایشان، کاستی‌ها و نقاط قوت احتمالی آن را بیان کنیم. ایزوتسو با روش فراتاریخی تلاش کرده بر این مشکل فائق آید. دو مشکل دیگر هم بر سر راه تطبیق وجود دارد که باید قبل از مشکل پیش‌گفته مطرح گردد: یکی مشکل زبان و دیگری مشکل تکثر فلسفه‌های شرقی است که اولی با فراگفت‌وگو یا همدلی وجودی و دومی از طریق دستیابی به فرافلسفه فلسفه‌های شرقی قابل حل است. ایزوتسو در فرایند تطبیق فلسفه‌های شرقی با فلسفه‌های غربی در پاره‌ای از موارد برای کشف مفاهیم کلیدی و کانونی فلسفه‌های شرقی و نیل به یک فرافلسفه فلسفه‌های شرقی به روش سمنتیکی روی آورده است. ارتباط روش فراتاریخی با روش سمنتیکی در زمانی مبتنی بر تاریخ از جمله موضوعاتی است که باید بدان پرداخت.
روایت‌ پازوكی‌ از معروف‌ترین‌ اثر تطبیقی‌ ایزوتسو
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
بررسی قواعد مشترک تفسیر قرآن به قرآن و نظریه میدان معنایی ‏(بر اساس روش علامه طباطبائی(ره) و ایزوتسو)‏
نویسنده:
صالحه شریفی؛ علیرضا قائمی نیا؛ غلام محمد شریعتی
نوع منبع :
نمایه مقاله
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
فهم متن و کشف معنا دغدغه مشترک دو روش «تفسیر قرآن به قرآن» و «نظریه میدان معنایی» است. روش نخست داعیه فهم و تفسیر قرآن در پرتو آیات دیگر را دارد و نظریه میدان معنایی، خود را عهده‌دار کشف معنا از خلال روابط درون‎متنی می‌داند. ایده اصلی نوشتار حاضر، پاسخ به این سوالات است که قواعد معنایابی در دو روش فوق، چه مشترکاتی دارند و آیا زمینه تعامل این دو روش در سطح قواعد وجود دارد؟ پژوهش حاضر با روش تحلیلی- توصیفی، نگاهی همدلانه به قواعد معنایابی این دو روش دارد. بنابراین نگارندگان بررسی اشتراکات آن دو را در سطح قواعد مطمح‌نظر قرار داده‌اند تا از این رهگذر زمینه تلفیق قواعد کارآمد دو روش را فراهم آورند. یافته‌ها نشان می‌دهد مهمترین قواعدی که به طور مشترک در هر دو روش مورد استفاده قرار دارد عبارتند از: توجه به مسائل ادبی، توجه به بافت و سیاق، رتبه‌بندی کلمات و گزاره‌ها، تفکیک معنایی واژگان، تفسیر بر اساس آیات نظیر و توجه به نسبت‌های معنایی؛ هرچند دامنه بهره‌برداری از قواعد فوق و میزان اهتمام هر یک از این دو روش نسبت به موارد یادشده یکسان نیست.
سنجش کارآمدی معناشناسی علامه طباطبایی و ایزوتسو در مفهوم صدق
نویسنده:
افراسیاب صالحی شهرودی، سیدحمیدرضا میرعظیمی، عبدالهادی مسعودی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
امروزه تلاشهایی برای معناشناسی مفاهیم قرآنی به مدد روشهای نوین آغاز شده است. در این مقاله سعی شده است، دستاورد ایزوتسو در معناشناسی مفهوم صدق را که براساس مکتب قوم ـ معناشناختی انجام داده است با معناشناسی همین مفهوم که علامه طباطبایی با روشهای سنتی انجام داده مقایسه کنیم تا با میزان کارامدی هر کدام از این روشها در عمل آشنا شویم. در این جهت گفتنی است که علامه طباطبایی براساس مبانی معناشناسانه خود که می‌توانیم آنرا در گروه مکاتب ذات‌گرایانه جای دهیم صدق را در اصل به معنای خبر مطابق با واقع دانسته که با بهره‌گیری از عنصر مطابقت که در این واژه وجود دارد به صورت مجازی به معانی دیگری مثل مطابقت رفتار با اعتقاد یا مطابقت ظاهر با باطن هم استعمال می‌شود. ایزوتسو معتقد است مفهوم صدق در جهانبینی اسلام در کنار معنای راستگویی، معنای جدیدی گرفته و آن امانت‌داری و پای‌بندی به عهد و پیمان است. در بررسی نهایی مشخص شده است هر چند ایزوتسو و علامه با بهره‌گیری از روشهای متفاوت توانسته‌اند تا حد قابل توجهی در معناشناسی صدق موفق باشند اما هر دو نظریه در معنایی که از مفهوم صدق ارائه داده‌اند حاوی نقاط مبهمی هستند و این نشان‌دهنده نیاز به مبانی یا روشهای دقیق‌تر در معناشناسی مفردات قرآن است.
صفحات :
از صفحه 69 تا 94
رویکرد اشراقى ابن‏ سینا در هستى‏ شناسى
نویسنده:
محمّد محمّدرضایى، احمد سعادت
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی قدس‌سره,
کلیدواژه‌های فرعی :
حکمت متعالیه , عالم عقول , اصالت ماهیت , آفرینش (اِبداع) , اشارات و تنبیهات , برهان هدفمندی , هستی شناسی عرفانی , تمایز وجود از ماهیت , امتناع صدور کثرت از وحدت , صوفیه (فرق کلامی) , حدوث عالم Ḥudūt̲h̲ al-ʿĀlam , جهان بینی اسلامی , امتناع ماهیت بر خدا , علم الهی به جزئیات , علم الهی به جزئیات بروجه کلی , رساله حی بن یقظان , رساله سلامان و ابسال , خوارق عادات , وجوب و امکان , تجارب عرفانی (تجربه عرفانی) , آموزه های وحیانی , قاعده «الواحد» , باطنی گری , وحدت گرایی , الهیات شفا (ابن سینا) , زبان تمثیلی در عرفان , تفاوت میان عارف و زاهد و عابد , فلسفه مشرقی , ذوق عرفانی , استدلال (برهان) طبیعی , لذت , لذت عقلی , محرک اول , محرک اول غیر متحرک , ممکن بالذات , ماهیت علت غایی , شی ء واجب الوجود , اصالت وجود , بساطت واجب(امور عامه) , احکام علت فاعلی , ممتنع بالذات , برهان حرکت , نفوس ناطقه فلکی , فلسفه نبوی , عقل نظری((مدرک مربوط به نظر)، مقابل عقل عملی) , بلهاء , رساله های تمثیلی ابن سینا , اشارات ابن سینا به حکمت مشرقی , شوق اجسام به خدا , حکمت ایمانی , غایت حرکت طبیعت , حرکت شوقی به طرف خدا , جسم نامتناهی , فرشته شناسی اشراقی , مراتب عرفان , تشبه به اله , فرشته باوری , مراتب عرفان از نظر ابن سینا , توجیه فلسفی خوارق عادات , تبیین جهان معنوی , جهان پیشا تجربی , شهود عقل فعال , حرکت فلکی , اختلاف وجودی ممکنات , اقسام تقدم , فلک اقصی , تطبیق عقول بر ملائکه , فرشته شناسی سینوی , عرفی شدن فلسفه و علم در غرب , ابن سینای متقدم و متأخر , قدسی شدن علم و اندیشه ,
چکیده :
نوشتار حاضر تلاش دارد تا برخلاف ذهنیت غالب درباره ابن‏سینا رویکرد نوینى از تفکرات وى را طرح کند و آن را به اثبات برساند. طبق این رویکرد، ابن‏سینا علاوه بر تفکر استدلالى از تفکر عرفانى و اشراقى نیز بهره‏مند است؛ امّا تفکر اشراقىِ وى در زیر تار و پود استدلال‏هاى تعلیمى و مکتب بحثى سینوى پنهان مانده است. گفتنى است که رسالت نوشتار حاضر واگشایى این تجربه حضورى و ذوقى است، تجربه‏اى که مى‏توان از آن تعبیر به «عرفان عقلى» کرد. بنابه این رویکرد، رساله‏هاى اشراقى ابن‏سینا و همین‏طور نمط‏هاى سه‏گانه اشارات وى ـ همگى ـ ساختار، رویکرد، و هدف واحدى دارند. افزون بر این، کلّیت فلسفه ابن‏سینا نیز داراى نظامى واحد و ساختارى یگانه است و رساله‏هاى اشراقى و نیز سه فصل پایانى اشارات، در حاشیه تفکر این فیلسوف قرار ندارند؛ بلکه در متن نظام فلسفى و تفکر او، همراه با دیگر مکتوبات وى، هدف واحدى را دنبال مى‏کنند. بر این اساس، هستى‏شناسى ابن‏سینا تفاوتى آشکار با هستى‏شناسى ارسطو دارد.
صفحات :
از صفحه 55 تا 87
تحلیل حوزه مقابل تقوا با تأکید بر روش معناشناسی ایزوتسو
نویسنده:
محمد حسین شیرافکن، فاطمه صاحبیان، علیرضا قائمی نیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
تقوا از واژگان کلیدی قرآن است که درک مفهوم آن در بستر قرآن کریم در سیر انسان به سوی کمال کارگشاست. این معنا در مفهوم قرآنی از جایگاه ویژه و خاصی برخوردار است؛ از سوی دیگر تقوا امری نیست که انسان بتواند بر پایه عقل خویش، راه‏های دستیابی به آن را کشف کند؛ از‏این‎رو قرآن در آیه 115 سوره توبه بیان می‏کند که تبیین راه‏ها و زمینه‏های تحصیل تقوا از اموری است که می‏بایست از جانب خدا روشن و بیان گردد؛ بنابراین کشف حقیقت تقوا بر پایه کشف لایه‏های آن از طریق قرآن کریم است. از جمله راه‏های کشف معنای تقوا معناشناسی این واژه در قرآن است. از طرفی یکی از راه‏های شناخت ویژگی‏های هر چیز، معرفت‏یافتن به مواردی است که در تضاد با آن هستند. در این مقاله واژگانی که در قرآن کریم در تضاد با این واژه برای دریافت این مفهوم به‌کار رفته‏اند، واکاوی و تحلیل شده‏اند که کفر، عدوان، ظلم، کبر، فساد، فجور، اسراف، خسران، خیانت و اختیال از آن موارد می­باشد. همچنین تلاش شده است با واسطه مقابل‏ها، به ‌معنای حقیقی تقوا نائل شویم.
صفحات :
از صفحه 171 تا 198
مقایسه دیدگاه ایزوتسو و علامه طباطبایی در باب مفاهیم بنیادی اخلاق اسلامی
نویسنده:
نویسنده:افراسیاب صالحی شهرودی؛ استاد راهنما:سید حمیدرضا میرعظیمی؛ استاد مشاور :محمود واعظی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
قرآن مجید از الفاظ بشری برای بیان رازآلودترین حقایق هستی بهره برده است، در این رساله تلاش شده یافته‌های توشیهیکو ایزوتسو که از شیوه‌های معناشناسانه برای فهم مفاهیم اخلاقی این کتاب بهره برده است را، با یافته‌های علامه طباطبایی در همین موضوع که از روشهای سنتی در تفسیر بهره می برده، مقایسه کنیم تا زوایای تاریک و روشن این تلاش‌ها آشکارتر گردد و برای انجام این مهم مفاهیم «عدل و ظلم» و همچنین «ایمان و کفر» را برگزیده‌ایم. مفاهیم متناسب با متنی که در آن قرار می گیرد بخشی از ظرفیتهای معنایی خود را نمایان می سازند و همواره یک معنای محوری مثل نخ تسبیح همه نسبتهای معنایی واژه را به یکدیگر متصل می کند علامه معتقد بود آن معنای محوری غرضی است واضع اولیه از جعل واژه در نظر داشت. اما ایزوتسو معتقد بود معنای کلمات با تغییر جهانبینی قوم آنچنان تغییر می کنند که گویی واژه جدیدی متولد شده است و معناشناس باید نسبتهای معنایی واژه را در جملات مختلف بررسی کند تا به معنای جدید واژه که محور اتصال نسبتهای معنایی آن را در آیات مختلف برسد، او در واقع نقش محوری را که علامه به غرض واضع از جعل واژه داده بود، به یکی از معانی متعدد واژه که در طول زمان ایجاد شد داد، و موجب عدم توجه به معانی واژه در سیاقهای گوناگون و در نظر نگرفتن دلالتهای عرضی، طولی و مصداقی در معناشناسی شد، این مسئله در معناشناسی واژه کفر در مطالب ایزوتسو به خوبی نمایان است. از نظر علامه محور معنایی ایمان امنیت دادن است کانه شخص با ایمان، به اعتقادات خود در مورد کسى که به‌درستی و پاکى وى اعتقاد پیدا کرده، امنیت مى‏دهد و هرگز در اعتقاد خودش دچار شک و تردید نمى‏شود. علامه بر اساس این محور معنایی، نسبتهای معنایی ایمان با سایر مفاهیم را بیان کرد و همچنین در مورد آثار، لوازم و ابعاد ایمان بحث کرده است، اما پاسخ این سوال که کفر به معنای ستر چگونه مفهوم مخالف ایمان به معنای امنیت دادن می باشد؟ باقی مانده است. نقطه قوت ایزوتسو روش او و حجم وسیعی از مقایسه های هدفمند برای یافتن معنا بود و توانست بسیاری از ارتباطات معناییِ مفاهیم را که در یک شبکه معنایی ابعاد همدیگر را توضیح می دهند، روشن کند. علامه برای رسیدن معنای محوری واژگان به آنچه در کتاب های لغت آمده بود اعتماد کرد و این نکته در مورد برخی واژگان مثل عدل موجب دور شدن از معنای واقعی مفاهیم گردید. علاوه بر آن ایشان از ظرفیت مبنای مورد نظر خود در معناشناسی واژگان در برخی مفاهیم مثل ظلم بهره لازم را نبرده و ارتباط این مفهوم را با مفاهیمی از قبیل کفر و شرک و افترا و...تبیین نکرده است.
صدرالمتالهین شیرازی و حکمت متعالیه
نویسنده:
حسين نصر، حسین سوزنچی
نوع منبع :
کتاب , ترجمه اثر , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
دکتر سید حسین نصر در راستای معرفی صدرالمتألهین شیرازی به دنیای غرب، در فصل های هفت گانه ی این کتاب، به بررسی اندیشه های فلسفی و تفسیری او، و منابع و پیشینه ی آن ها و نیز شرح حال و تبیین آثار و به ویژه «اسفار اربعه» وی می پردازد و بر «ما بعد الطبیعه» این فیلسوف برجسته تأمل بیش تری می کند. صدرالمتألهین شیرازی یکی از سه فیلسوف اصلی جهان اسلام، و شاید به دلیل تلفیقی که در افکار پیشینیان خود انجام داده، مهم ترین آنان باشد. امروزه نظام فلسفی او را کامل ترین نظام فلسفی در عالم اسلام به حساب می آورند که به یک معنا جامع فلسفه و عرفان و کلام پیش از خود بوده، و مکتب او را محل التقای قرآن و عرفان و برهان می دانند. «صدرالمتألهین شیرازی و حکمت متعالیه» به خاطر اطلاع کامل و عمیق دکتر سید حسین نصر، نویسنده ی آن، از اندیشه های فلسفی و حکمت متعالیه ی ملاصدرا و مکتب زمینه ساز آن و نیز به خاطر سادگی و شیوایی نسبی زبان آن، می تواند به عنوان پیش درآمدی بر آشنایی با ملاصدرا و اندیشه های فلسفی و تفسیری او برای علاقه مندان به این فیلسوف و مفسر بزرگ به ویژه دانشجویان و طلاب به کار آید.
  • تعداد رکورد ها : 88