محمد آرکون، دانشمند معاصر الجزایری، دیدگاههای خاصی پیرامون قرآن کریم دارد. بسیاری از قرآنپژوهان، متفکران اسلام و عرب، اندیشهها و آثار او را موردبررسی قرار د
... دادهاند. یکی از موضوعاتی که وی مفصل به آن پرداخته، مباحث مربوط به زبان قرآن است. آرکون در مباحث زبانی قرآن، بر اسطورهای بودن آن تأکید دارد. وی اسطوره را تعبیری مجازی و نمادین میداند که پذیرای اطلاق و تکثر معناست. او متن دینی را با اندیشه نواعتزالی و نقدگرایانه تحلیل کرده است. آرکون متن قرآنی را نخست بهمثابۀ متن زبانی، تابع روش زبانشناسی قرار داده و پس از آن با توجه به جنبههای تاریخی، مورد تفکیک قرار داده است. در باور وی ازآنجاکه وحی در شرایط و بستر تاریخی ویژهای گردآوری و ثبت شده است، پس باید آن را در معرض نقد تاریخی قرار داد و در چنین نقدی توجه به فاصله زمانی تلفظ آیات در زمان پیامبر (ص) و کتابت آن در زمان خلیفۀ سوم پر اهمیت است. بر پایه چنین استدلالی، وی به متن قرآن بهعنوان یک متن وحیانی و الهی نمینگرد، بلکه آن را متن بشری میداند که تاریخمند است. همچنین آرکون قرآن را نصی میداند که به روی همه معانی باز است و هیچ تفسیر و تأویلی نمیتواند آن را به روی دیگر معانی ببندد و یا معنایی نهایی باشد. با توجه به شبهاتی که در ارتباط با ویژگیها و ماهیت زبان قرآن مطرح شده، تحلیل ریشهای این موضوع ضروری به نظر میرسد. در این پژوهش رویکردهای آرکون پیرامون زبان قرآن در چهار محورِ اسطورهانگاری قرآن، هرمونتیک فلسفی، نگاه ناسوتی به وحی و تطبیق خصوصیات عهدین بر قرآن کریم، بیان میشود. در ادامه نیز به شیوه تحلیل محتوا به تبیین قرائت تأویلی و تاریخی آرکون از نص دینی پرداخته شده است.
بیشتر