جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: پیتر برگر تأثیرگذارترین جامعه شناس معاصر دین است. این مجموعه مقالات اولین مطالعه عمیق در زمینه مشارکت وی در این زمینه است که مقدمه ای جامع از آثار او و اندیشه های جاری در مطالعه دین ارائه می دهد. موضوعات مطرح شده عبارتند از: * برگر در مورد دین و الهیات * دین، معنویت و نارضایتی های مدرنیته * سکولاریزاسیون و سکولاریزاسیون زدایی یک پست نوشته پیتر برگر، در پاسخ به مقالات، این نمای کلی از کار این شخصیت بزرگ را تکمیل می کند.

در شرایطی که نوعی تغییر بنیادین در جهان‌نگری انسان مدرن در حال روی دادن است، نظریه‌های جامعه‌شناسی و اصل جامعه‌شناسی اثباتی، نیازمند تجدیدنظر می‎نماید؛ نوعی تجدید اصولی در فلسفه‌ی علوم اجتماعی و پیوند دادن این تجدیدنظر که با دستاوردهای جامعه‌شناسی تجربی ممکن می‎شود.

پیتر لودویگ برگر (۱۹۲۹-) جامعه‌شناس و الهیدانی است که در اتریش دیده به جهان گشود. او تحصیلات خود را در امریکا دنبال کرده و به پایان رسانده است. وی از موضعی جامعه‌شناسانه به دین نظر می‌کند. پیتر برگر اکنون استاد جامعه‌شناسی و مدیر مؤسسه فرهنگ، دین و مسائل جهانی در دانشگاه بوستون امریکاست. او را باید از جریان سوم جامعه‌شناسان دینی دانست؛ جریانی که در آن، مدرنیته الزاماً با دین‌داری مخالف نیست. پیتر برگر که هم در جامعه‌شناسی دانش آموخته و هم به الهیات و دین به تحقیق پرداخته است، خود را “شهروند دوگانه” می‌نامد. به این معنا که وی پایی در جامعه‌شناسی دارد و دستی در الهیات. وی از این اصطلاح استفاده می‌کند تا توضیح دهد که محققانی که از یک سو معتقد به دین هستند و از سوی دیگر علاقه‌مند به تحقیق تجربی در باب دین و ابعاد اجتماعی آن هستند، می‌توانند تحقیق خود را از هر دو جنبه دنبال کنند.

پیتر ال. برگر (2017-1929) در کشور ما با کتاب بسیار تاثیرگذار ساخت]=برساخت[ اجتماعی واقعیت شناخته شد، کتابی که با همکاری تاماس لاکمن نوشت و نقطه عطفی بود در ساخت و پرداخت دیدگاه برساخت گرا (=سازه باور یا سازه انگار). برگر دیدگاه برساخت گرا را در کاوش های گسترده اش در حوزه جامعه شناسی معرفت و به طور ویژه جامعه شناسی دین به کار بست. به باور او، دین در گستره «جهان های نمادین » که شرط ضروری شناخت جهان روزمره است جایگاه مهمی دارد. نام پیتر برگر در حوزه جامعه شناسی دین با کتاب سایبان مقدس، یا به تعبیر دقیق تر خود وی پناهگاه مقدس، در دهه شصت سده گذشته میلادی بر سر زبان ها افتاد. در آنجا بود که وی با حرارت تمام از این ایده دفاع کرد که فرایندهای عقلانی شدن، فردیت یابی و کثرت گرایی جزو سرشت مدرنیته اند و لاجرم به سکولاریزاسیون (=دنیوی شدن) می انجامند. اما در دهه هشتاد میلادی بود که با تغییر و تحولاتی که امر دینی در جهان مدرن به خود دید، برگر از تز پیشین خود روی گرداند و پدیده دنیوی شدن را محدود به چند کشور اروپای غربی، آن هم نزد شمار اندکی از نخبگان فکری این کشورها، دانست. کاوش های پردامنه وی در زمینه دین بویژه از این جهت برای ما می تواند ارزشمند باشد که از دید او، پایان سیطره ادیان تاریخی بر امر سیاسی و فرهنگ به معنای پایان خود دین نیست، بلکه، همان گونه که وبر هم گفته بود، به فردیت یابی و کثرت گرایی جوامع مدرن مربوط می شود. همان گونه که دانیل اریو-لژه، جامعه شناس فرانسوی، چندی پیش در کوته نوشتی به مناسبت مرگ او خاطر نشان کرده است، برگر نو به نو شدن امر دینی و حضور قدرتمندانه دین در عرصه عمومی جوامع (بویژه مسیحی، مسلمان و هندو) را به منزله ورود به دوران جدید مناسبات دین، جامعه و فرهنگ می داند. برگر به خوانش یک سویه مدرنیته باور نداشت و در بسط و گسترش تماتیک « مدرنیته ی چند گانه » که امانوئل والرشتاین مطرح کرده بود نقش به سزایی داشت. با این حال، باید دانست که برگر مدافع تز « بازگشت امر دینی » هم نیست. او پیش از هر چیز، بویژه در چند دهه ی پایانی عمر خود، جامعه شناس « کثرت گرایی دینی » در جهان معاصر بود و همواره کوشید افزون بر ظرفیت ها و نیز بروز و نمودهای دین، اثرات فردی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دین را واکاود. کتاب درآمدی بر جامعه شناسی دین پیتر برگر در سال 2016 در فرانسه منتشر شده و دیدگاه های پیتر ال. برگر در زمینه جامعه شناسی دین را به زبانی رسا و روان بدست داده است. این کتاب می تواند به ژرفابخشی برخی از دیدگاه های این جامعه شناس پرآوازه که در پاره ای از محافل فکری کشورمان هم درباره او مطرح شده است کمک کند. دغدغه های همزمان برگر در زمینه جامعه شناسی و الهیات و طرح برخی درون مایه های مشترکِ این دو رشته توسط او مطمئنا برای خواننده فارسی زبان آموزنده خواهد بود.(منبع: https://b2n.ir/785799)

یکصد سال پس از اعلام ًمرگ خداوندًنهضتهای نوین دینی نشان از دوره ای دارند که ًانتقام الهیً نامیده شده است. رشد ایمانهای نوظهور یا تجدید حیات باورهای کهن موجب شده اند که دیگر نتوان به سادگی مدعای بنیادین مدافعان سکولار شدن مبنی بر این که در جهان مدرن تنها باورها و یافته های علمی و عقلانی مجال حیات و بلوغ خواهند داشت؛ را پذیرفت. این پایان نامه ضمن واکاوی تعابیر متعدد دنیوی شدن ؛ مبانی و ریشه های فکری آن در فلسفه روشنگری تا بلوغ اش در آرای فروید؛ وبر؛ برگر و استارک پی گیری شده است. عمده همت این نوسته آن است که مقصود اصلی از سکولار یا دنیوی شدن در میان جامعه شناسان ایده زوال دین بوده است. در حالیکه جهان مدرن پدیده ای پلورال است نه سکولار.

برگر از جمله جامعه شناسان بانفوذی است که اعتقاد دارد انسان ها در طی قرون کوشیده اند از طریق دین، وجود خود و جهان را معنادار سازند. به اعتقاد برگر، انسان به علت ناقص بودن ساختار غریزی اش، برای معنابخشی به خود و جهان، دین را می آفریند. انسان ها تلاش می کنند تا زندگی شان را معنادار سازند. دین نیز به عنوان یک مقوله پرداخته شده توسط انسان، در زندگی به آنها معنا و جهت می دهد، خصوصا در مواقع ضروری و مهم زندگی فردی و جمعی. دین نه تنها واقعیت را مشروع و منظم جلوه می دهد، که خطر موقعیت های حاشیه ای را نیز به حداقل می رساند. در عین حال که برگر، در جامعه شناسی خود، انسان را بنیان گذار دین می داند، با توجه به روش شناسی اش باید، رای او را، حد میانه ای بین نظریات خداگرایانه و انسان گرایانه محض قرار داد.

نقشی که دین در جامعه بر عهده دارد و نیز تاثیر آن در جامعه، به میزان تعهد و پای بندی افراد آن جامعه بستگی دارد. یکی از راه های سنجش این میزان، تحقیق در عقاید، شناخت و مناسک دینی موجود می باشد. پس از انقلاب اسلامی، به تبع تحولاتی که در ارزش های موجود رخ داد، دین داری جوانان پس از انقلاب، با رویکردی به نام "بی شکلی دین ورزی" تبیین و تشریح می گردد. روش این تحقیق به شیوه پیمایش اجتماعی است و حجم نمونه ای برابر 243 نفر از دانشجویان شش رشته تحصیلی دانشگاه تهران صورت گرفته است.