جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 29
فنا در دو سنت عرفانی با تأکید بر آثار شاه نعمت الله ولی کرمانی
نویسنده:
کبری قدیری سامیان ، مسروره مختاری ، رامین محرمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
فنا از احوال و مقامات عرفانی است که در هر دو سنت بازتاب داشته¬است و عرفا به تبیین و تحلیل آن پرداخته¬اند؛ اما برداشت صوفیه از مسئله فنا یکسان نیست و با توجه به دیدگاه¬های متفاوتی که هر دو رویکرد نسبت به مباحث عرفانی دارند، فنا نیز با تفاوت¬هایی در هر دو سنت پرداخته¬شده¬است. بر این اساس، نگارندگان در این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی دیدگاه شاه نعمت¬الله¬ولی از عارفان سده هشتم و نهم هجری نسبت به فنا پرداخته¬اند. طبق یافته-های پژوهش، نعمت¬الله¬ولی مانند عرفای نخستین فنا را پاک¬شدن از اوصاف نکوهیده و تخلق به اوصاف ستوده می¬داند، اما طبق عرفان ابن¬عربی خدا و انسان را دو موجود متمایز ازهم نمی¬داند. وی معتقد است برای درک و معرفت الهی شناخت نفس لازم است و عارف واقعی کسی است به شناخت درست نفس رسیده¬باشد و با فنا در حق به بقا در ذات خداوند به مقام انسان¬کامل و ولی نائل¬شود. در این مرتبه است که وی فنا را نفی¬می¬کند و بقا را بسی برتر از فنا می¬شمارد. کلیدواژه‌ها: فنا و بقا، ولی و انسان¬کامل، شاه نعمت¬الله¬ولی، ابن¬عربی.
صفحات :
از صفحه 1 تا 21
تطبیق و مقایسه مقام فقر از دیدگاه خواجوی کرمانی و شاه نعمت‌الله ولی
نویسنده:
سوری بیدآبادی ، رویا احمدامرجی ، شاهپرک فرحبخش اصفهان
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
فقر به عنوان یکی از مراحل سیر و سلوک نه­تنها در ادبیات، بلکه در حوزۀ عرفانی دارای اهمیت فراوانی است. سالک در این مقام با نفی ماسوی الله به فنای فی الله دست­می­یابد که نهایت عرفان است. این جستار با روش تحلیلی- تطبیقی دیدگاه دو عارف و شاعر برجستة قرن هشتم، خواجوی کرمانی و شاه نعمت‌الله ولی، را در رابطه با مفهوم فقر بررسی و مقایسه­کرده­است. یافته­های پژوهش نشان­می­دهد که دیدگاه هر دو شاعر به فقر دربردارندة فقر معنوی است که تعالی­دهنده روح انسانی به­سوی کمال و جایگاه بالایی نسبت به غنا دارد. با این تفاوت که خواجو در برخی ابیات که بسامد کمی دارد، فقر مادی را در نظر داشته­است. هم چنین وی در کاربرد معنای فقر از اصطلاحات دیگری همچون: گدایی، بینوایی استفاده­نموده، در حالی که شاه نعمت‌الله علاوه‌بر این واژگان، از واژة «درویشی» نیز بسیار استفاده­کرده­است. این نوع کاربرد فقر گویای تنوع زبان تصوف دو شاعر در بیان مقصود عرفانی خویش و دوگانگی مفهوم فقر است.
صفحات :
از صفحه 234 تا 253
نقدهای شاه‌نعمت‌الله ولی در حوزه های تصوّف، فلسفه و کلام
نویسنده:
اعظم سیامک ، تقی اژه ای
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
در نوشتار حاضر با روش توصیفی-تشریحی نقدهای یکی از اثرگذارترین چهره­های تصوّف، شاه‌نعمت‌الله ولی، در رسائل منسوب به او با هدف شناسایی حوزه‌هایی که نقد کرده است و نیز روش و زبان او در این نقدها بررسی و تحلیل می‌شود. مطالعۀ این نقدها نشانگر دیدگاه و آرای او در مذهب، عرفان و فلسفه است. شاه‌ولی مریدان فراوانی داشته و به یقین برخی از آنها انحرافات و بی‌رسم و راهی­هایی­های داشته­اند، ولی نتایج تحقیق نشان می­دهد که وی به نقد آنها نپرداخته و به نقد آرای نظری در خصوص سیر و سلوک عرفانی بسنده کرده است. شاه‌ولی به مقام مشاهده معتقد نبوده و معرفت عرفا جز معرفت قطب را ناقص می­داند. همچنین بین سیر و سلوک عرفانی و زندگی عادی و معمولی بین مردم منافاتی ندیده است. در حوزۀ فلسفه وکلام با اینکه از شارحان مکتب اکبری است، اما گاهی دیدگاه‌های ابن عربی و نیز دیدگاه‌های حکما، معتزله و متکلّمان و برخی از دیدگاه‌های امامیه را بدون اشاره به نام نقدشونده نقد کرده است. او با زهّاد و شطاحان مخالف بوده، اما نگاه مثبتی به ملامتیه داشته است. شاه‌ولی از نظر زبانی کمتر از تمثیل و حکایات بهره برده و با زبانی ساده و روشن نقدهای خود را بیان کرده است.
بررسی عقل و عشق در اشعار شاه نعمت‌الله ولی
نویسنده:
مریم پهلوان ، تورج عقدایی ، حسین آریان ، حیدر حسنلو
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
عقل و عشق یکی از اساسی­ترین موضوعات در دیوان شاه نعمت­الله ولی است. از نظر او عشق ودیعه­ای الهی است که در وجود انسان نهاده­شده و وسیلۀ رسیدن به کمال و سعادت است. اساس طریقت شاه نعمت­الله کشف و شهود است، نه دلیل و برهان. اندیشۀ وحدت وجود در سراسر کلام وی، موج­می­زند که به تأثیر از عرفان نظری ابن­عربی است. عقل و خردی که شاه ولی با بهره­گیری از اشعار عطار، با آن درافتاده، عقل جزئی و معاش است که نه تنها قادر به درک حقیقت عشق نیست بلکه حجاب و مانعی در راه رسیدن به سرمنزل معرفت و عشق حقیقی است. در مقابل، او عقل کلی را نایب خدا دانسته و آن را مدح کرده و معتقد است که این عقل به عنوان اولین مخلوق، یاور عشق است و با روح و جان عشق و جنون عارفانه، عجین­گشته و تقابل و تعارضی میان آن دو متصوّر نیست. این پژوهش به شیوۀ کتابخانه­ای و به روش توصیفی – تحلیلی صورت­گرفته­است
صفحات :
از صفحه 343 تا 362
شاخص های روش عرفانی شاه نعمت الله ولی کرمانی در تفسیر قرآن
نویسنده:
نویسنده:قوام رضا میرحسینی؛ استاد راهنما:ناصر محمدی؛ استاد مشاور :حسن عباسی,مرضیه اخلاقی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
چکیده :
اُنس دیرینه و فراوان شاه نعمت الله ولی با قرآن و به کارگیری گسترده آیات قرآن در آثار وی، برآن داشت تا با طرح سؤال از مبانی قرآن شناختی و وحی شناختی شاه به خوانش این مبانی که مواجهه او با قرآن را تحت تأثیر خود قرار داده است، بپردازد. این مجموعه با روش توصیفی و با تحلیل محتوای آثار منظوم و منثور شاه نعمت الله ولی، مبانی قرآن شناختی او را در دو گروه مبانی ناظر به متن و مبانی ناظر به فهم تحقیق و تحلیل نموده است. مهمترین مبانی متن شناختی شاه نعمت الله ولی عبارتند از: نگاه معرفت شناسانه به وحی که ظهور علم حق و نزول معانی عقلی مجرد در لباس محسوس است؛ وحی گشایش و مکاشفه روحی است؛ قطبیت ظاهر و هم باطن قرآن و تفاوت علوم مستنبَط از هر کدام؛ اتحاد قرآن و انسان کامل و عینیت سخن رسول و وحی و همچنین تلقی رمزی و اشاری از الفاظ قرآن، از دیگر مبانی متن شناختی شاه است. اما مبانی ناظر به فهم قرآن از دیدگاه شاه نعمت الله ولی عبارت است از: لزوم ایمان قلبی برای وصول به باطن و اسلام برای درک ظاهر قرآن؛ اختصاص تأویل ظاهر متشابهات به قطب زمان؛ تدبّر در قرآن، نزول آن بر دل و اتصاف به احکام آیات است و همچنین ضرورت استفاده از احادیث پیامبر(ص) و ائمه(ع) و کاربست یافته های عرفان نظری در فهم وتفسیر آیات از دیگر مبانی فهم قرآن است. روش شاه نعمت الله ولی در تفسیر قرآن، عرفانی است، یعنی منبع و ابزار او برای رسیدن به فهمی از قرآن ، عرفان و کشف و شهود عرفانی است. تفسیر قرآن شاه نعمت الله ولی از بعد ادبی دارای شاخصه های چندی است. او به استخدام ادبیات در خدمت تبیین اهداف و مقاصد قرآن پرداخته است و از این طریق عقاید و مضامین و مصطلحات عرفانی را اشاعه داده به ترویج اخلاق عرفانی همت گمارده است .او با استفاده از صنعت بدیع و با به کارگیری فنون تلمیح، اشاره، تضمین و تحلیل مطالب عالی قرآنی را با فنون ادبی به تصویر کشیده است. تفسیر قرآن شاه نعمت الله ولی از بعد عرفانی دارای شاخصه هایی است که اهم آنها عبارتند از: ابتنای بر تجارب عرفانی، استناد به روایات با تأویل عرفانی آن ها، استناد به مبانی و مباحث عرفان نظری چون، تقرب الهی، وحدت وجود، شهود، انسان کامل، معرفت شناسی عرفانی و ... او در تفسیرعرفانی خود در پی ترویج به ویژه اخلاق عرفانی مبتنی بر اخلاق قرآنی است و با تاثیر پذیری از حروفیه به تفسیر رمزی حروف قرآن نیز اعتنای ویژه داشته است .
انسان کامل از دیدگاه شاه نعمت الله ولی
نویسنده:
نویسنده:نعمت الله روغنی؛ استاد راهنما:مسعود حاجی ربیع؛ استاد مشاور :حسن سعیدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
چکیده :
نظریه‌ی انسان کامل در عرفان اسلامی برگرفته از متن اسلام(قرآن و سنت) است و تاریخی به بلندای تاریخ ادیان بالاعم و تاریخ اسلام بالاخص دارد. پس از توحید و معرفه الله، هیچ موضوعی به قدر و منزلت انسان شناسی مدنظر ادیان الهی نبوده است، چراکه انسان کامل جلوه‌ی اعظم توحید است. در میان ادیان الهی، اسلام و در میان اندیشمندان اسلامی، عارفان و حکیمان الاهی بیش از همه و در میان ایشان، شاه نعمت الله ولی بیش از دیگران به این مهم عنایت ورزیده است. این پژوهش با هدف تعریف پیر و انسان کامل از دیدگاه شیخ نعمت الله ولی این چهرۀ متمایز عرفان و تصوف، و تاثیرات دیدگاه وی بر فرقه نعمت اللهی امروزه در پی پاسخ به این سوالات است: پیر و انسان کامل کیست؟ شناخت انسان کامل چه اهمیتی دارد؟ فرقه نعمت اللهی چقدر از دیدگاه شاه نعمت الله ولی تاثیر گرفته است؟ روش تحقیق توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. جامعه آماری، دیوان اشعار شاه نعمت الله است که پس از مطالعه و بررسی، مهم‌ترین مسایل در باب تعریف انسان کامل از دیدگاه وی که انسان کامل، حقیقت الهی، جام گیتی نما و مظهر عنایت رحمانی است. اهمیت شناخت انسان کامل از دیدگاه وی که قائل است شناخت انسان کامل، آشنایی با ناخدای کشتی عالم وجود، در مسیر حیات ابدیت و صمدیت است. پژوهش و درک ویژگی‌های او، از فراز و نشیب آرای عارفان، و تطبیق و قضاوت در آنها اندیشه انسانی را به سمت کوثر قرآنی سوق خواهد داد.
سیر تطور طریقت نعمت اللهی از آغاز پیدایی تا پایان روزگار قاجار
نویسنده:
محمدجعفر عوضی ، سجاد واعظی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
طریقت شاه نعمت اللهی از نحله های تصوف و عرفان است که بنیان گذار آن سید نورالدین نعمت الله معروف به «شاه نعمت الله» با گرایش های شیعی و معاصر عصر تیموری است. سلسله نعمت اللهی در دوره های مختلف تاریخی پس از تأسیس، فراز و نشیب هایی را پشت سر گذاشته و از سلسله هایی است که هم اکنون در ایران دارای پیروان است و به فعالیت خود ادامه می دهد. باید اذعان نمود که به بررسی تاریخی این سلسله و به ویژه سیر تعامل وتقابل این سلسله با دو نهاد مذهب و حکومت و همچنین جغرافیای مکانی و انسانی آن، میزان استقبال عمومی و تأثیر گذاری آن در فرهنگ عمومی آنچنان که لازم بوده پرداخته نشده است و بیشتر این پژوهش ها تحت تأثیر نوعی جبهه گیری درباره عقاید این سلسله رنگ باخته و جایگاه آزاد نگرانه خود را دست داده اند. در این پژوهش سعی شده به موارد فوق الذکر بدون جبهه گیری درباره عقاید این سلسله پرداخته شود. در این پژوهش تلاش می شود سیر تاریخی این سلسله عرفانی شیعی از آغاز تا پایان عصر قاجار پی جویی و تحلیل شود و شناسایی بزرگان این طریقت و تاثیر تاریخی آنها بر تاریخ تصوف و عرفان ایران در دوره های متاخر رسالت دیگر این نوشتار می باشد.
صفحات :
از صفحه 39 تا 64
مبانی وحی شناختی و قرآن‌شناختی شاه نعمت‌الله ولی
نویسنده:
قوام میرحسینی ، ناصر محمدی ، حسن عباسی حسین آبادی ، مرضیه اخلاقی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
اُنس دیرینه و فراوان شاه نعمت‌الله ولی با قرآن و به‌کارگیری گستردۀ آیات قرآن در آثار وی، نگارنده را برآن داشت تا با طرح سؤال از مبانی قرآن‌شناختی و وحی‌شناختی شاه به خوانش این مبانی که مواجهه او با قرآن را تحت تأثیر خود قرار داده است، بپردازد. این مقاله با روش توصیفی و با تحلیل محتوای آثار منظوم و منثور شاه، مبانی قرآن‌شناختی او را در دو گروهِ مبانی ناظر به متن و مبانی ناظر به فهم، تحقیق و تحلیل نموده است. مهم­ترین مبانی متن­ شناختی شاه عبارت‌اند از: نگاه معرفت‌شناسانه به وحی که ظهور علم حق و نزول معانی عقلی مجرد در لباس محسوس است؛ وحی گشایش و مکاشفۀ روحی است؛ قطبیت ظاهر و هم باطن قرآن و تفاوت علوم مستنبَط از هر کدام؛ اتحاد قرآن و انسان کامل و عینیت سخن رسول و وحی و همچنین تلقی رمزی و اشاری از الفاظ قرآن، از دیگر مبانی متن‌شناختی شاه است. اما مبانی ناظر به فهم قرآن، از دیدگاه شاه ولی عبارت است از: لزوم ایمان قلبی برای وصول به باطن و اسلام برای درک ظاهر قرآن؛ اختصاص تأویل ظاهر متشابهات به قطب زمان؛ تدبّر در قرآن، نزول آن بر دل و اتصاف به احکام آیات است و همچنین ضرورت استفاده از احادیث پیامبر(ص) و ائمه(ع) و کاربست یافته‌های عرفان نظری در فهم و تفسیر آیات از دیگر مبانی فهم قرآن است.
صفحات :
از صفحه 453 تا 474
تسنن دوازده‌ امامی خراسان (در سده‌های هشتم و نهم هجری)؛ زمینه‌ها و علل
نویسنده:
علی امینی‌زاده، محمد علی رنجبر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
با شکل‌گیری پیوند تشیع و تصوف در سده‌های 8 و 9 هجریو نفوذ روزافزون تشیع در میان توده‌های مردم‌،شاهد تغییر نگرشتسنن خراسانی-با محوریت صوفیان نقشبندی- هستیم‌. فضای فرهنگی میان اهل سنت خراسان دراین قرون به جز موارد استثنایی‌، بر این باور بود که می‌توان میان چهار خلیفه و دوازده امام شیعیان جمع کرد و به همه آن‌ها اعتقاد داشت. عنوانی که به این گرایش و جریان می‌توان داد، «تسنن دوازده‌امامی»است.بررسی مجموعه داده­های تاریخی و آگاهی­های موجود، نشان داددر سده‌های هشتم و نهم هجری، تلاش‌های گسترده‌ای شروع شد تا این فکر را ترویج کند که می‌توان ضمن پای‌بندی به کتاب و سنت‌، در پینشان دادن معرفتی باطنی و عرفانی از کتاب و سنت بود تا برآورنده نیاز‌های فکری زمان باشد.این فکر،برخی از علمای اهل سنت خراسان را برآن داشت تا ضمن جلوگیری از رویارویی با تسنن خراسانی، به نوعی با عقب‌نشینی-به اقتضای زمانه- گرایش به تسنن دوازده‌امامی را اتخاذ نمایند‌. دراین گرایش، عواملی چون: توجه نظری و عملی علمای اهل سنت به اهل‌بیت:، علاقه پادشاهان تیموری به دوازده امام شیعیان، فعالیت چشم‌گیرعلویان،برآمدن خیزش‌های تصوفی،عالمان شیعی،مداحان و منقبت‌خوانان خراسان، نقشی اساسی داشته‌اند و موضوع بررسی این مقاله هستند.
صفحات :
از صفحه 65 تا 94
مبانی فلسفه اگزیستانسیالیسم در غزلیات شاه نعمت الله ولی
نویسنده:
محمدرضا حیدری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
شاه نعمت ا... ولی ماهانی از عارفان و شاعران مشهور سده ی هشتم و اوایل سده نهم هجری است که تصوّف ایرانی را وارد مرحله ی تازه ای ساخت و او از دیدگاه نفوذ معنوی در تاریخ عرفان و فرهنگ و ادب ایرانی دارای منزلتی خاص می باشد. وی از جمله افرادی است که به پیروی از ابن عربی در غزلیّاتش بر مسأله وحدت وجود تکیه کرده؛ غزلیاتی که سرشار از اصطلاحات دینی، عرفانی و فلسفی است. اگزیستانسیالیسم «existentialism» یا «فلسفه وجودی» یکی از نگرش ها و مکاتب مهم فلسفی در قرن های 19 و 20میلادی است که گاهی از آن با عنوان «مکتب اصالت وجود انسان» یاد می شود؛ زیرا محور اصلی کاوش های این فلسفه، «وجود انسان» است و به مکتب اصالت وجود انسان شهرت پیدا کرده است. اگزیستانسیالیست ها (وجود گرایان امروزی) معتقدند که وجود بر ماهیت مقدّم است و انسان را که با ظهور سقراط نقش بارز دوران ابتدایی خود را از دست داده بود، در کانون توجّهات خود قرار داده اند و معتقدند که او با اعمال خود ماهیتش را می سازد. هدف اصلی پژوهش که با روش تحلیل محتوایی و تکیه بر ابیات مرتبط با موضوع انجام می شود، این است که برخی نشانه های فلسفه اگزیستانسیالیسم را ازجمله محوریت انسان، تقدّم وجود بر ماهیت و بحث آزادی مطلق او در غزلیات شاه نعمت الله بررسی نماید تا شاید از این رهگذر بتوان نقطه اتّصالی میان اندیشه های شاه نعمت الله و برخی فلاسفه اگزیستانسیالیست برقرار ساخت و به این نتیجه برسد که می توان شاه نعمت الله ولی را هم از دیدگاهی مثل برخی متفکّران اگزیستانسیالیست محسوب کرد. از آنجا که بررسی نظریات جدید از جمله فلسفه اگزیستانسیالیسم کمتر در تحلیل متون عرفانی مورد توجّه بوده، این تحقیق می تواند نوآوری در این زمینه محسوب گردد.
صفحات :
از صفحه 43 تا 64
  • تعداد رکورد ها : 29