جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فرحةالغرى فى تعيين قبر اميرالمؤمنين على بن ابى‌طالب (علیه السلام) فى النجف اثر عبدالكريم بن احمد حلّى (م 693 ه‍-) يكى از خاندان ابن طاووس است. همانگونه كه از نامش پيداست درباره تثبيت مكان دفن اميرالمؤمنين على (علیه السلام) در نجف اشرف تأليف شده است. نام كتاب را فرحة الغري بصرحة القري نيز گفته‌اند. مؤلف در مقدمه كوتاه و به عبارتى خطبه كتاب، انگيزه و علت تأليف اين كتاب را بيان نكرده است ولى دو دليل براى تأليف چنين كتابى مى‌توان بيان كرد: نخست آنكه فاصله دفن على (علیه السلام) در بيرون كوفه تا زمان آشكار شدنش كه به يك قرن مى‌رسد سبب شده است ابن طاووس براى توضيح و توجيه اين فاصله و استدلال بر آنكه قبر شريف در آنجاست، به اين تأليف دست بزند. دليل مهم‌تر و اصلى را بايستى شبهه و برخى گزارش‌هاى تاريخى نادر دانست كه قبر آن حضرت را در جايى ديگر مى‌داند و بى‌ترديد مؤلف با توجه به اين شبهه دست به تدوين و جمع‌آورى روايات زده است. كتاب شامل دو مقدمه و پانزده فصل است. مقدمه اول در دلايل عقلى بر وجود مرقد امام در نجف و مقدمه دوم در مورد علت مخفى شدن قبر آن حضرت است. مؤلف براى احاديث نبوى و روايات هر يك از ائمه بابى مستقل قرار داده و در آن روايات دال بر وجود مرقد در نجف را نقل نموده است. پس از آن در سه باب سخنان زيد بن على و هارون الرشيد و منصور عباسى و عده‌اى از بنى هاشم و علما را در اين موضوع آورده است. باب پانزدهم به معجزات و كرامات مرقد مطهر آن امام بزرگوار اختصاص دارد. تلخيصى از اين كتاب توسط علامه حلى (م 726) با نام «الدلائل البرهانية في تصحيح الحضرة الغروية» منتشر شده و تلخيص ديگرى با نام «حد الغري» وجود دارد. ترجمه فارسى فرحة الغرى نيز به قلم علامه مجلسى انجام و منتشر شده است. در چاپ سال 1311 اين كتاب، يك باب به عنوان نوادر معجزات به كتاب افزوده شده كه متن آن را ملا باقر شوشترى از خرائج قطب راوندى آورده ولى در چاپ كنونى موجود نيست. در پايان آن هم رساله‌اى درباره دختران پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) آمده است.

حدیث «ان الله خلق آدم علی صورته»، از جمله مستندات صوفیه و عرفا است؛ چنانکه بارها مورد استناد مدون اصلی عرفان نظری، یعنی «ابن عربی» قرار گرفته است. او در مهمترین اثر خویش، یعنی «الفتوحات المکیه» تلاش کرده تا این روایت را هماهنگ با نظریه وحدت وجود نشان دهد؛ از این رو آن را در موضوعات گوناگون مربوط به نظریه مزبور مطرح کرده است. ابن عربی قائل است که ضمیر «ها» در «صورته» به خداوند برمی گردد؛ به همین جهت تمام توضیحات وی درباره این حدیث، مبتنی بر خلق انسان بر صورت خداوند است. حال آنکه با توجه به شان صدور این حدیث که در منابع کهن و معتبر ثبت و ضبط شده است، نمی توان ضمیر را به خداوند ارجاع داد؛ چنانکه توضیحات دانشمندان بزرگ درباره این حدیث، گویای آن است که ضمیر، به خداوند برنمی گردد. افزون بر آنکه مدلول آیات و روایات، تطبیق حدیث مذکور را با نظریه وحدت وجود، به چالش می کشد.

وجوب عصمت پیامبران و پاکی آن‌ها از هرگونه آلودگی و گناه یکی از مهم‌ترین مسائل قرآن و روایات، و تقریباً مورد اتفاق علما و دانشمندان مسلمان است. ما در این کوتاه، نخست به بررسی عصیان و عدم عصیان حضرت آدم(ع) از منظر مفسران شیعه و سپس مفسران اهل سنت پیرامون آیه 121 سوره مبارکه طه می‌پردازیم، سپس در ادامه به روایات فریقین، پیرامون این مطلب می‌پردازیم تا به عصمت یا عدم عصمت حضرت آدم(ع) و اختلافات موجود در تفاسیر و روایات فریقین پی برده و به شبهات پیرامون آن پاسخ دهیم و نقدهایی را بر برخی نظرات مفسران و تعدادی از روایات وارد می‌کنیم و به پاره‌ای از شبهات اشاره کرده و پاسخ می‌دهیم. در انتها نظرات جامع آیت الله سبحانی بر آیات مشکله عصمت یا عصیان آدم را بیان می‌کنیم و وجود عصمت و عدم عصیان حضرت آدم(ع) را اثبات می‌کنیم.

از آنجا که خداوند متعال قرآن کریم را برای هدایت بشر نازل کرده است، در بیان معارف این کتاب آسمانی از روش‌های متعدد و متنوعی استفاده نموده است. یکی از رایج‌ترین روش‌های بیان معارف قرآن استفاده از قالب قصه است. قصص قرآن علاوه بر آنکه سرشار از حکمت و عبرت‌آموزی هستند، از نظر ساختاری هم از قواعد خاصی پیروی می­کنند. از این رو محققان داستان­های قرآنی را از جهات گوناگون همچون کوتاهی و بلندی، ایجاز، تکرار، تنوع اسلوب، نظم ویژه در بیان حوادث، وجود تشابه و تفارق و ... بررسی کرده‌اند. از میان داستان­های قرآن، سرگذشت پیامبران از اهمیت والایی برخوردار بوده و پژوهش‌های بسیاری بر این مبنا انجام پذیرفته است. مقاله حاضر به بررسی وجوه اشتراک ساختار سلوک داستان زندگی حضرت آدم(ع) و حضرت موسی(ع) از ابتدا تا بعثت این دو پیامبر پرداخته است.

چکیده ندارد.

این تحقیق بر آن است تا با توجه به آیات قرآن کریم و دیگر منابع معتبر اسلامی ، به بررسی مسأله ی زندگانی حضرت آدم و مباحث مربوط به آن بپردازد . ضمن بیان روشنی از ابعاد مختلف مسأله ، ضرورت این تحقیق اثبات گردیده است و برای رسیدن به هدف نهایی تحقیق ( سیمای حضرت آدم از دیدگاه قرآن کریم ) اهداف ویژه ای شامل ؛ بررسی مفهوم شناسی آدم ، بررسی خلقت آدم و بررسی زندگی اجتماعی آدم طراحی گردیده است . برای رسیدن به این اهداف ، سیؤالاتی به شکل زیر مطرح شده است : مفهوم آدم چیست و چه تفاوتی با انسان و بشر دارد؟ خلقت آدم چگونه بوده است ؟ منظور از خلافت آدم چیست ؟ بهشت آدم چگونه و در کجا بوده است ؟ علت لغزش حضرت آدم و توبه ی او چگونه بوده است ؟چرا آدم زندگی اجتماعی داشته است ؟ با توجه به ماهیت ، اهداف و امکانات موجود روش تحقیق توصیفی _ تحلیلی برای انجام پزوهش برگزیده شده است . پس از گردآوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن ها نتایج زیر بدست آمد : آدم همان ابوالبشر و پدر همه ی مردمان و نخستین انسانی است که خداونداز خاک آفریده است ؛ بنابراین نام او از أدیم الارض ( سطح زمین) گرفته شده است . آدم علم شخص می باشد و نام یک فرد است ولی انسان و بشر نوع می باشند . آدم از دو بعد تشکیل شده ؛ جسم و روح ، خدا نخست جسم او را آفرید ، سپس از روح خود در او دمید و به صورت کامل او را زنده ساخت . خداوند حضرت آدم را خلیفه ی خود در زمین قرار داد و بعد از او نیز اولاد آدم این مقام و منصب را به دست گرفتند و تا روز قیامت این مقام در دست اولاد آدم می باشد. خداوند آدم و همسرش را در یکی از باغ های سرسبز این دنیا که این باغ یا در زمین بوده و یا در آسمان جای داد . و خداوند خوردن از همه ی درختان به جز یک درخت را برای آدم مباح نمود . سپس آن حضرت به علت وسوسه های شیطان از آن درخت ممنوعه خورد و با همسرش از آن باغ زیبا بیرون رانده شد . چون حضرت آدم فطرتاً به زندگی جمعی تمایل داشت و خداوند اجتماعی بودن را در نهاد و سرشت او قرار داده بود ، پس خداوند برای او همسری از جنس خود او قرار داد و با هم ازدواج کردند و زندگی اجتماعی را در زمین آغاز نمودند . محقق در انجام این پزوهش با محدودیت هایی چون ؛ عدم دسترسی به کتابخانه در محل سکونت ، در دسترس نبودن برخی تفاسیر و وجود پژوهش های قرآنی کم و اندک در این زمینه روبهرو بوده است و پیشنهاد می کنیم که پژوهشگران محترمی که قصد تحقیق در این زمینه را دارند در موضوعات دیگری مانند آدم از دیدگاه عهدین و یا موضوعات جزئی تر مانند ؛ خلقت آدم در قرآن ، خلافت آدم در قرآن ، بهشت آدم در قرآن و لغزش آدم و توبه ی او در قرآن به تحقیق بپردازند .

پژوهش حاضر مشتمل بر پانزده فصل با این عنوان هاست: فصل اول، بحث لغوی در مورد کلمه ی آدم؛ فصل دوم، خلقت انسان: دو دیدگاه عمده در مورد خلقت موجودات، خلقت انسان در قرآن، آفرینش آدم؛ فصل سوم، خلافت آدم در زمین؛ فصل چهارم، تعلیم اسماء به آدم؛ فصل پنجم، سجده ی ملائکه بر آدم؛ فصل ششم، امتناع ابلیس از سجده بر آدم؛ فصل هفتم، ورود آدم و حوا به بهشت؛ فصل هشتم، آدم و شجره منهیه؛ فصل نهم، هبوط آدم؛ فصل دهم، توبه ی آدم و پذیرش آن؛ فصل یازدهم، عهدی که آدم آن را فراموش کرد؛ فصل دوازدهم، آیا آدم پیامبر بود؛ فصل سیزدهم، داستان فرزندان آدم؛ فصل چهاردهم، ازدواج فرزندان آدم؛ فصل پانزدهم، معجزات پیامبران در زمینه ی اثبات خلقت مستقل انسان