جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هرمنوتیک فلسفی با هایدگر پایه‌ریزی شد و با گادامر به اوج رسید. گادامر با انتشار کتاب حقیقت و روش در سال ۱۹۶۰ فصلی نو را در تاریخ هرمنوتیک رقم زد و طیف گسترده‌ای از مسائل مرتبط با فهم و تفسیر را بررسی کرد. اندیشه‌های نو و چالش‌برانگیز او بازتاب وسیعی در علوم مختلف و حتی ارزیابی دوباره‌ی خود فلسفه داشت. این کتاب از آثار ارزشمندی است که روایتی دقیق و معتبر از مهم‌ترین آرای هرمنوتیکی گادامر ارائه می‌کند. نویسنده‌ی کتاب، جورجیا وارنکه، با ایجاد تقابل میان مواضع هرمنوتیکی گادامر و دیگر فیلسوفانی چون شلایرماخر، دیلتای، هرش، اپل، هابرماس و رورتی، نقاط اشتراک و اختلاف گادامر با آن‌ها را برجسته می‌کند. کتاب حاضر می‌تواند کاستی منابع معتبر و روزآمد درباره‌ی هرمنوتیک فلسفی و آرای گادامر را تا حدی جبران کند و برای دانشجویان و دانش‌پژوهان رشته‌هایی چون فلسفه، الهیات، هنر، حقوق، تاریخ و جامعه‌شناسی سودمند باشد.

هرمنوتیک فلسفی با هایدگر پایه‌ریزی شد و با گادامر به اوج رسید. گادامر با انتشار کتاب حقیقت و روش در سال ۱۹۶۰ فصلی نو را در تاریخ هرمنوتیک رقم زد و طیف گسترده‌ای از مسائل مرتبط با فهم و تفسیر را بررسی کرد. اندیشه‌های نو و چالش‌برانگیز او بازتاب وسیعی در علوم مختلف و حتی ارزیابی دوباره‌ی خود فلسفه داشت. این کتاب از آثار ارزشمندی است که روایتی دقیق و معتبر از مهم‌ترین آرای هرمنوتیکی گادامر ارائه می‌کند. نویسنده‌ی کتاب، جورجیا وارنکه، با ایجاد تقابل میان مواضع هرمنوتیکی گادامر و دیگر فیلسوفانی چون شلایرماخر، دیلتای، هرش، اپل، هابرماس و رورتی، نقاط اشتراک و اختلاف گادامر با آن‌ها را برجسته می‌کند. کتاب حاضر می‌تواند کاستی منابع معتبر و روزآمد درباره‌ی هرمنوتیک فلسفی و آرای گادامر را تا حدی جبران کند و برای دانشجویان و دانش‌پژوهان رشته‌هایی چون فلسفه، الهیات، هنر، حقوق، تاریخ و جامعه‌شناسی سودمند باشد.

«دیوید کوزنز هوی» در کتاب ارزشمند «حلقه انتقادی» "ادبیات،تاریخ و هرمنوتیک فلسفی" نشان می‌دهد که می‌توان سنت‌های انتقادی فرانسوی، آلمانی و انگلیسی-آمریکایی را به یک رابطه معنادار تبدیل کرد، بدون اینکه تمایزاتی را که آنها را از هم جدا می‌کند محو کرد. مضمون اصلی این کتاب انتقادی ماهیت و وضعیت بحث و جدل‌های معاصر در باب فلسفه هرمنوتیکی است... دیوید کوزنز هوی در این کتاب نشان می‌دهد که می‌تواند میان تفکر انتقادی فرانسوی، آلمانی و انگلو امریکایی، بدون محو تمایزات ذاتی آن‌ها، رابطه‌ای با معنا برقرار کرد. محور اصلی کار او شرح مواضع هانس گئورگ گادامر فیلسوف معاصر آلمانی و دفاع انتقادی از آن‌ها در برابر مخالفان و منتقدان گادامر است...

«دیوید کوزنز هوی» در کتاب ارزشمند «حلقه انتقادی» "ادبیات،تاریخ و هرمنوتیک فلسفی" نشان می‌دهد که می‌توان سنت‌های انتقادی فرانسوی، آلمانی و انگلیسی-آمریکایی را به یک رابطه معنادار تبدیل کرد، بدون اینکه تمایزاتی را که آنها را از هم جدا می‌کند محو کرد. مضمون اصلی این کتاب انتقادی ماهیت و وضعیت بحث و جدل‌های معاصر در باب فلسفه هرمنوتیکی است... دیوید کوزنز هوی در این کتاب نشان می‌دهد که می‌تواند میان تفکر انتقادی فرانسوی، آلمانی و انگلو امریکایی، بدون محو تمایزات ذاتی آن‌ها، رابطه‌ای با معنا برقرار کرد. محور اصلی کار او شرح مواضع هانس گئورگ گادامر فیلسوف معاصر آلمانی و دفاع انتقادی از آن‌ها در برابر مخالفان و منتقدان گادامر است...

«نا انسانی» 16 فصل دارد که هرکدام از آنها شامل یک مقاله یا یک سخنرانی در مفهوم زمان و مفاهیم مرتبط با آن است. عناوین این فصول به ترتیب عبارتند از «آیا تفکر می تواند بدون بدن ادامه یابد؟»، «بازنویسی مدرنیته»، «ماده و زمان»، «لوگوس و تخنه، یا دورنویسی»، «زمان امروز»، «نیوتون: لحظه»، «امر والا و آوانگارد»، «چیزی شبیه: «ارتباط... بدون ارتباط»، «بازنمایی، نمایش، نمایش ناپذیر»، «عکس گفتار»، «پس از امر والا، وضع زیباشناسی»، «حفاظت و رنگ»، «خدا و عروسک»، «فرمان بری»، «Scapeland» و «دوموس و کلان شهر».

جناب نعمانی و شیخ طوسی از مهدویت‌نگاران متقدم شیعی، هردو، اثری به نام الغیبه از خود به‌جای گذاشته‌اند. با هدف آشنایی روش‌مند با منابع در زمینه مهدویت و تسهیل در امر مهدویت‌پژوهی، به روش توصیفی _ تحلیلی، این دو کتاب ایشان، با محوریت دو عامل زمان و انگیزه، بررسی ساختارشناسانه، محتواشناختی و روش‌شناختی گردید؛ تا ضمن به‌دست آوردن افتراقات و اشتراکات، نوع نگاه ایشان در پردازش به آموزه‎های مهدویتی تبیین گردد. در این مقایسه، برخی نقطه تفاوت‌های دو کتاب از حیث میزان و نوع پرداختن به مواردی مانند مسئله ولادت، ردّ فرقه‌های مدعی مهدویت و... مورد تحلیل قرار گرفت. بررسی انجام شده به دست داد که نعمانی به شیوه نقلی و با بیان خطابی و احساسی؛ و شیخ طوسی با روش عقلی _ نقلی آموزه‌های مهدویتی را طرح کرده‌اند. اما عواملی چون بستر زمان و اقتضائات آن، نیازها و ضروریات وقت، انگیزه و رویکرد نقلی و دغدغه ایمانی نعمانی و رویکرد عقلی و دغدغه کلامی طوسی در میزان، گزینش، پردازش و نحوه ورود ایشان به این آموزه‌ها تأثیر داشته است.

آن‌چه انسان امروزی را بیشتر رنج می‌دهد، خلأ وجودی و احساس بی‌هدفی و بی‌معنایی در زندگی است که در واقع، ناشی از فراموشیِ خدا به عنوان مبدأ و معاد به عنوان مقصد زندگی است. از آنجا که اعتقاد به خدا و حیات پس از مرگ، در معنا‌دار یا بی‌معنا بودن زندگی اثر دارد، این نوشتار با معرفی خدا از نظر متکلمان امامیه، به عنوان خدایی واحد، نا‌متناهی، قائم به ذات، عادل، قادر مطلق، حکیم، شنوا وبینا به بررسی نقش این اندیشه در بینش انسان موحّد می‌پردازد .سپس تبیین می‌شود که انسان موحد با ایمان به خدایی حکیم، به آفرینش هدفمند معتقد ‌گردیده و در پرتو آن نسبت به نظام آفرینش و قوانین آن خوش ‌بین می‌گردد و از اندیشه پوچی رها می‌شود و با ایمان به خدایی عادل قوانین هستی را عادلانه تصور‌کرده، روح امیدواری در او دمیده‌ می‌شود. با ایمان به خدایی عالم، اجزای جهان را آگاه و معنا ‌دار می‌یابد و با اعتقاد به خدایی قادر، شور و نشاط درونی-اش با قدرتی ماورایی گره خواهد ‌خورد تا به اهدافش در زندگی دست‌یابد، با اعتقاد به خدایی رحیم و رحمن و امید به رحمت واسعه‌ی الهی و بهره‌مندی آن، هم در این دنیا و هم در آخرت، زندگی امیدورانه و با‌ نشاط و معنا‌داری خواهد‌ داشت و در پرتو امید به خدای غفور و توّاب، از اضطراب و یأس و نا‌امیدی رها می‌گردد و در پرتو خدای رزّاق و بهره‌مندی از رزق دنیوی و اخرویِ او، از اضطراب و تلاطم حرص و آز نجات ‌یافته و با آرامش بیشتری زندگی معنا‌دار را طی خواهد‌کرد و با اعتقاد به خدایی محب، ملالت زیستن و زندگی یکنواخت و تکراری‌اش به زندگی با ‌نشاط و پویا و با‌ شور تبدیل خواهد‌شد. پس از آگاهی و شناخت مبدأ هستی، اعتقاد به معاد و مقصد نهایی، نقش اساسی در جهت‌ دادن و معنا‌ دادن به زندگی ایفا می‌کند، معاد از نظر متکلمان امامیه اعتقاد به بر‌انگیخته ‌شدن انسان بعد از مرگ است که انسان مجدداً زنده شده و در حیاتی جدید به حساب اعمال او رسیدگی می‌شود و هرکس به ثواب یا کیفر اعمال خود می‌رسد. باور داشتن اصل معاد و اعتقاد به زندگی پس از مرگ، می‌تواند پوچی نظری را از زندگی انسان دور ‌ساخته و با اصل جاودانگی و توجّه به حیات ابدی به احساس بی‌نهایت‌طلبی انسان، پاسخ‌ داده، زندگی او را هدفمند می‌گرداند. به اعمال و رفتار او جهت صحیح می‌دهد. با نگرش مثبت نسبت به مرگ، چهره‌ی وحشت‌انگیز مرگ را به عنوان دریچه‌ای به سوی بقا، تغییر ‌داده، درد و رنج‌ها و مصایب و مشکلات این‌ دنیایی را معنا دار و قابل تحمّل می‌سازد.

با بروز تحولاتی در هنر مدرن، همچون ظهور فرم‌های انتزاعی در نقاشی یا رواج موسیقی آتونال، نظریۀ گسست کامل هنر مدرن از هنر سنتی مغرب‌زمین بر سر زبان‌ها افتاد و محملی شد برای طرح مباحثی نظیر «تعلق‌داشتن هنر به گذشته» و چه‌بسا افراطی‌تر از آن «پایان یا مرگ هنر». در چنین فضای فکری ای، هانس گئورگ گادامر، فیلسوف برجستۀ آلمانی، در این جستار عمیق، که از مهم‌ترین نوشته‌های او در باب هنر است، با محور قراردادن ایدۀ «مشروعیت هنر مدرن» استدلال می کند که میان هنر گذشته و هنر مدرن پیوستگی هستی‌شناسانۀ عمیقی وجود دارد. او در تأیید دیدگاهش به تحلیل مبانی انسان‌شناختی تجربۀ هنری و زیبایی شناختی، یعنی «بازی،‌ نماد و عید»، می‌پردازد و به این ترتیب راه را برای تعریف جامع‌تری از مفهوم هنر هموار ‌می سازد. به باور گادامر، حفظ آنچه تنها به‌صورت گذرا وجود دارد، و تبدیل آن به نوعی دیرند، رسالت هنر امروز، هنر دیروز و هنر همۀ زمان‌هاست. ما در مقام مخاطب هنر باید بیاموزیم که به اثر هنری درست بنگریم، به آن گوش فرادهیم، آن را رمزگشایی کنیم و بخوانیم. تنها در این صورت است که اثر هنری، خواه سنتی باشد خواه مدرن، با ما سخن می‌گوید و از ما می‌خواهد که در آن درنگ کنیم.

با بروز تحولاتی در هنر مدرن، همچون ظهور فرم‌های انتزاعی در نقاشی یا رواج موسیقی آتونال، نظریۀ گسست کامل هنر مدرن از هنر سنتی مغرب‌زمین بر سر زبان‌ها افتاد و محملی شد برای طرح مباحثی نظیر «تعلق‌داشتن هنر به گذشته» و چه‌بسا افراطی‌تر از آن «پایان یا مرگ هنر». در چنین فضای فکری ای، هانس گئورگ گادامر، فیلسوف برجستۀ آلمانی، در این جستار عمیق، که از مهم‌ترین نوشته‌های او در باب هنر است، با محور قراردادن ایدۀ «مشروعیت هنر مدرن» استدلال می کند که میان هنر گذشته و هنر مدرن پیوستگی هستی‌شناسانۀ عمیقی وجود دارد. او در تأیید دیدگاهش به تحلیل مبانی انسان‌شناختی تجربۀ هنری و زیبایی شناختی، یعنی «بازی،‌ نماد و عید»، می‌پردازد و به این ترتیب راه را برای تعریف جامع‌تری از مفهوم هنر هموار ‌می سازد. به باور گادامر، حفظ آنچه تنها به‌صورت گذرا وجود دارد، و تبدیل آن به نوعی دیرند، رسالت هنر امروز، هنر دیروز و هنر همۀ زمان‌هاست. ما در مقام مخاطب هنر باید بیاموزیم که به اثر هنری درست بنگریم، به آن گوش فرادهیم، آن را رمزگشایی کنیم و بخوانیم. تنها در این صورت است که اثر هنری، خواه سنتی باشد خواه مدرن، با ما سخن می‌گوید و از ما می‌خواهد که در آن درنگ کنیم.

هرچند ارسطو نخستین فیلسوفی است که حکمت نظری و حکمت عملی را از یکدیگر تفکیک می‌کند، اما قبل از او افلاطون نیز به جدایی یا عدم جدایی نظر و عمل توجه کرده است. در نظر افلاطون «فضیلت معرفت است»؛ یعنی خودشناسی عین فضیلت و آرتۀ آدمی است. بنابراین می‌توان گفت نظر و عمل در فلسفۀ افلاطون از یکدیگر جدا نیستند. در عین‌حال افلاطون معتقد است اگر بخواهیم به اراده و قصد فضیلت‌مند شویم باید به فلسفه متوسل شویم؛ یعنی فلسفه به منزلۀ فعل و عمل برای تأمین نظر و غرض معین لحاظ می‌شود. لذا می‌توان گفت افلاطون جدایی نظر از عمل را طرح کرده است. اکنون با توجه به این مقدمه مسئلۀ مهمی پیش می‌آید: آیا در فلسفۀ افلاطون نظر و عمل از یکدیگر جدا هستند؟ این نوشتار درصدد است از منظر مارتین هیدگر و هانس گئورک گادامر پرسش فوق را بررسی کند. در حالی که هیدگر معتقد است افلاطون با طرح جدایی نظر از عمل و همچنین تقدم نظر بر عمل زمینۀ شکل‌گیری مابعدالطبیعه و در نتیجه زمینۀ فراموشی وجود را فراهم کرده است، گادامر معتقد است در فلسفۀ افلاطون نظر و عمل از یکدیگر جدا نیستند. در نظر گادامر بسیاری از آموزه‌های افلاطون از قبیل آموزۀ ایده‌ها، دولت آرمانی و ... از دل ملاحظات عملی او نشأت گرفته‌اند.