جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 36
تصویر زندگی پس از مرگ در فلسفه ابن سینا
نویسنده:
رضا اکبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران, پاییز و زمستان/1388
صفحات :
از صفحه 11 تا 27
دیدگاه ملاصدرا درباره ی عصمت انبیا از گناه
نویسنده:
رضا اکبری، عباسعلی منصوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز, زمستان/ 1389
چکیده :
عصمت انبیا از گناه از جمله مسایلی است که ملاصدرا به آن توجه نموده‌ است.او بیش‌تر مطالب خود را درباره‌ی عصمت در تفسیری که بر آیات قرآن دارد آورده است.ملاصدرا در تعریف عصمت،بیانات متفاوتی دارد که به‌رغم اختلافات‌ ظاهری،می‌توان همه‌ی آن‌ها به یک تعریف ارجاع داد.غالبا او تعاریف خود را نه به صورت کاملا مستقل،بلکه در لابه‌لای بیان ادله‌ی عصمت و هنگام تأویل‌ آیات مربوط آورده است.ملاصدرا در مورد حیطه‌ی زمانی عصمت،معتقد به‌ عصمت انبیا قبل و بعد از نبوت است.او انبیا را از کفر و شرک و از گناهانی که‌ منافی تبلیغ و رسالت است مطلقا-چه سهوا و چه عمدا-معصوم می‌داند. ملاصدرا دلایل موجود بر نفی کبیره‌ی سهوی قبل از بعثت و صغیره‌ی عمدی غیر نفرت‌آور و عدم جواز نسیان را کافی نمی‌داند و وجه ناکافی بودن برخی از این‌ ادله را نیز بیان می‌کند.او برای اثبات ضرورت عصمت انبیا،ده دلیل اقامه می‌کند. این استدلال‌ها مبتنی بر مقدمه‌ای شرعی بوده و ملا صدرا در بیان آن‌ها از فخر الدین رازی متأثر است.در مورد چگونگی حصول عصمت،او عصمت را یک‌ عطیه‌ی الاهی و مقام خدادادی می‌داند که نوع بشر به نفسه نمی‌تواند به این مقام‌ برسد،مگر با نصرت و تأیید الاهی،روش ملا صدرا در تفسیر آیات مورد تمسک‌ مخالفان عصمت،حمل این آیات بر ترک اولی است.
صفحات :
از صفحه 1 تا 20
برهان نظم از منظر فلسفه نقادی کانت
نویسنده:
علی فتح طاهری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی, تابستان/1391
چکیده :
یکی از ساده‎ترین، عمومی‎ترین و در عین حال کهن‎ترین براهینی که برای اثبات وجود خدا اقامه شده، برهان نظم یا برهان غایت‎شناختی است. اندیشمندان بسیاری در تأیید یا رد این برهان قلم‎فرسایی کرده‎اند که در این میان، نقدهای کانت شهرت فراوان دارد. موضع کانت در برابر این برهان، هم جانبدارانه است و هم منتقدانه. او برهان نظم را همواره شایستۀ احترام می‎داند، زیرا تنها برهانی است که راه فهم را برای اعتقاد به وجود خداوند هموار می‎سازد و به آن جهت طبیعی می‎بخشد. این برهان مدعی است که از طریق شناخت طبیعت و بدون استناد به هیچ برهان استعلایی می‎تواند وجود خدا را مبرهن سازد؛ لیکن در عمل از عهدۀ این کار برنمی‎آید و به ناچار در مراحلی از برهان از تجربه دست می‎کشد و به دو برهان دیگر یعنی برهان جهان‎شناختی و برهان وجودی پناه می‎برد. در نتیجه، برهان نظم علاوه بر نقایص خاص خود، مغالطه‎های دو برهان دیگر را نیز مرتکب می‎شود. کانت با انحصار براهین اثبات وجود خدا در سه برهان و رد هر سه، راه عقل نظری را در اثبات هستی خدا بسته می‎بیند و در نهایت مدعی است که اعتقاد به خدا را فقط بر بنیادهای اخلاقی می‎توان استوار ساخت.
صفحات :
از صفحه 57 تا 81
بررسی روش شناختی تطبیقی اندیشه کلامی صدوق و مفید
نویسنده:
محمد علی نیازی، احمد محمودی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: حوزه معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان, پاییز و زمستان/1390
کلیدواژه‌های اصلی :
شیخ صدوق , تأویل , شیخ مفید , آموزه های دینی , عقل نظری , عقل عملی , البداء , اعتزال بغدادی , اخبار , عقل‌گرایی , عصر غیبت کبری , عقل استدلالی , قرآن , گزاره دینی , غیبت صغری , اصول کافی , مکتب عقل گرای بغداد , امامان معصوم علیهم السلام , عقل گرایی کلامی , نقل گرایی کلامی , اثبات عقیده , مفهوم شناسی عقل , کشف حکم شرع , روش کلامی شیخ مفید , روش کلامی شیخ صدوق , ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏ , سید مرتضی‏: علی بن حسین بن موسی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , اهل بیت(ع) , معتزله بغداد , صدق گزاره‌های دینی , هرمنوتیک , علامه مجلسی , شیخ مرتضی انصاری , شیخ مفید , سید مرتضی , عقل ( جوهر ) , بداء , قرآن , ابن بابویه، محمدبن علی(شیخ صدوق) , عصر غیبت صغری , عصر غیبت کبری , الف. حضرت رسول اکرم(ص) , عقل عملی((مدرک کلیات مربوط به عمل)، مقابل عقل نظری)Alʿaql al-ʿamalī(practical intellect) , عقل نظری((مدرکات عقل نظری)، اصطلاح وابسته) , سید احمد محمودی , ملاصدرا شیرازی
چکیده :
متکلمان اسلامی در اثبات عقاید دینی و پاسخ به شبهات بر منهج واحد و روش خاصی سیر ننموده‌اند. از این‌رو، در این مقاله سعی شده است روش کلامی صدوق و مفید و مبانی روش کلامی این دو متکلم نامدار شیعی که یکی نماینده مکتب قم و دیگری نماینده مکتب بغداد بوده‌اند، بررسی و تطبیق گردد و بدین ترتیب، جایگاه عقل و نقل نزد این دو اندیشمند کلامی روشن شود. سپس، میزان بهره‌گیری این دو متکلم از عقل و نقل در تبیین مسائل اعتقادی و پاسخ به شبهات ارزیابی و اثبات می‌شود که صدوق برخلاف مفید، روش نقل‌گرایی را در اثبات عقاید دینی ترجیح داده است، اما نه به این معنا که عقل را نادیده گرفته باشد، بلکه از احادیث و روایاتی که به نوعی از استدلال‌های عقلانی برخوردار است، استفاده می‌کند، لکن مفید با توجه ویژه به عقل و رویکرد عقل گرایانه، به اثبات گزاره‌های دینی و دفاع از آن می پردازد. در اثبات این ادعا، از تمسک به کلیات پرهیز و با استناد به آثار این دو اندیشمند، این مدعا ‌اثبات شده است .
صفحات :
از صفحه 77 تا 94
نقد و بررسی دیدگاه فلاسفه درباره حسن و قبح عقلی
نویسنده:
حسین موسوی راد، جابر موسوی راد
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء, تابستان/1392
کلیدواژه‌های اصلی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , خواجه نصیرالدین طوسی , مرتضی مطهری , محمدتقی مصباح یزدی , نبوت , اخلاق دینی , الله , ابن سینا: ابوعلی سینا , فلسفه اخلاق (اِتیک) , عدلیه , عقل نظری , عقل عملی , القسط , وجوب معرفت , صدق و کذب , اعتباریات , بدیهیات عقل عملی , 09. قواعد کلامی Basic Principles of Kalam , حسن و قبح , عدلیه ( شیعه ) , قاعده حسن و قبح عقلی , ادراک حسن و قبح , معرفت حسن و قبح , خاتمیت , معرفت حسن و قبح عقلی , اخلاق , اولیات , اخلاق دینی , محمدرضا مظفر , حسن و قبح عقلی , صفات فعلیه , قطب‌الدین رازی , خواجه نصیرالدین طوسی , محمدتقی مصباح یزدی , مرتضی مطهری , ابن سینا , محمد رضا مظفر , امور اعتباریه صرف , افعال واجب(حکمت نظری) , توحید ذاتی , علم اخلاق , عدالت(فقه) , اصل اخلاقی , فلسفه اخلاق (عام) , بدیهیات اولیه , عقل نظری((مدرک مربوط به نظر)، مقابل عقل عملی) , عقل عملی((مدرکات عقل عملی)، اصطلاح وابسته) / Alʿaql al-ʿamalī(practical intellect) , عدلیه (معتزله) , استحاله اجتماع نقیضین , معیار حسن و قبح عقلی , بداهت حسن و قبح عقلی , قضایای ذاتی , ثبوت اصل اخلاقی , مشهور به معنای اعم , ملاک صدق و کذب , ملاصدرا شیرازی , حاج ملاهادی سبزواری (موسس مکتب سبزوار)
چکیده :
در میان فلاسفه، مشهور است که اصل حسن و قبح عقلی، امری مشهور و از آرای محموده است و اعتباری جز بنای عقلا ندارد؛ و از این رو، در جدل قابل استفاده است. اما به نظر می‌‌‌‌‌رسد این اصل، یکی از یقینیات است و در برهان قابل استفاده می‌‌‌‌‌باشد. در این مقاله ابتدا دیدگاه مشهور فلاسفه نقد شده و نیز توجیهات مربوط به این دیدگاه ناصواب ذکر شده است. در مرحلۀ بعد، دو دیدگاه معاصر دربارۀ معیار حسن و قبح عقلی، بررسی شده و در نهایت، دیدگاه «بدیهی بودن حسن و قبح قضایای ذاتی عقل عملی» برگزیده و تبیین شده است.
صفحات :
از صفحه 95 تا 116
نظریه فلاسفه در باره چیستی و کارکرد عقل عملی
نویسنده:
علیرضا نجف زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد, پاییز و زمستان/1390
کلیدواژه‌های اصلی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , خواجه نصیرالدین طوسی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری , شواهد الربوبیه , ابن سینا: ابوعلی سینا , نفس ناطقه , عقل نظری , عقل عملی , اشارات و تنبیهات , افعال آزاد , فضیلت اخلاقی (فضایل اخلاقی) , مراتب عقل نظری , افعال اختیاری , علم نفس , ادراک جزئیات , حقیقت نفس انسانی , نفس انسانی , ادراک جزییات , قوه عامله , قطب‌الدین رازی , خواجه نصیرالدین طوسی , مرتضی مطهری , علامه طباطبایی , ابن سینا , خواص نفس حیوانی , فضایل اخلاقی , وظیفه عقل عملی , قوه مدرکه , سید جلال آشتیانی , ابونصر فارابی , ملا مهدی نراقی , ارسطو , خود حیوانی , عقل عملی((مدرک کلیات مربوط به عمل)، مقابل عقل نظری)Alʿaql al-ʿamalī(practical intellect) , عقل نظری((مدرکات عقل نظری)، اصطلاح وابسته) , نفس ناطقه(اصطلاح وابسته) , مراتب عقل نظری(اصطلاح وابسته) , معرفت نفس(خودآگاهی) , صنایع انسانی , استنباط حکم کلی , خوارق عادت , قوه متصرف در بدن , تشخیص خوب و بد , کتاب شفا (ابن سینا) , ملاصدرا شیرازی , حاج ملاهادی سبزواری (موسس مکتب سبزوار)
چکیده :
فلاسفه امتیاز نفس انسانی از نفس حیوانی را به عقل نظری و عملی می‌دانند. اما در بیان چیستی این دو عقل در میان ایشان اختلاف نظر وجود دارد. با تأمل در کلمات ایشان حداقل چهار تفسیر درباره این دو عقل قابل استنباط است. این نوشتار پس از گزارش اقوال و بیان کارکردهای عقل عملی به ارزیابی آراء و تبیین نظریه مختار پرداخته است. قول مشهور در میان متأخران این است که در نفس انسانی بیش از یک عقل وجود ندارد که همه علوم و احکام کلی را ادراک می‌کند. اما چون این علوم بعضی نظری صرف بوده و به حقایق خارجی و نفس الامری اختصاص دارد به آن‌ها عقل نظری گفته می‌شود. اما بعضی دیگر چون احکام مربوط به اعمال اختیاری انسان است به آن‌ها عقل عملی گفته می‌شود. در این تفسیر امتیاز دو عقل از یکدیگر اعتباری و به مدرَکات آن‌ها است. به باور این مقاله این تفسیر به رغم شهرت آن مورد نظر اساطین حکمت نبوده و با اشکالات متعدد مواجه است. اما اقوال دیگر با اندکی تسامح به تفسیر واحد و جامعی قابل ارجاع می‌باشند و آن این که فعل اولی و بالذات عقل عملی استنباط احکام جزیی عملی از احکام کلی عقل نظری است که چون این احکام در حاکمیت عقل بر قوای بدنی، سبب پیدایش اراده در نفس برای صدور افعال اختیاری و صنایع انسانی می‌گردد به عقل عملی قوّه عامله نیز گفته می‌شود.
صفحات :
از صفحه 141 تا 164
گستره عقل نظری و عقل شهودی در عرفان از دیدگاه ابن‌عربی
نویسنده:
محمدمهدی گرجیان، خدیجه هاشمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه باقرالعلوم, تابستان/1391
کلیدواژه‌های اصلی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , محمد بن یعقوب کلینی , فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , عرفان و عقل , ابن سینا: ابوعلی سینا , نفس ناطقه , عقل شهودی , عقل شهودی , فتوحات مکیه , عقل نظری , ملکوت , عین الیقین , حق الیقین , عقل کل , عقل جزئی , شهود و برهان , قلب , معرفت عقلانی , تجرد نفس ناطقه , وحدت وجود , ابن عربی , عقل ابن عربی , وحدت ‌وجود , علم عرفان , علامه مجلسی , علامه طباطبایی , ابن سینا , محمد بن یعقوب کلینی , عقل ( جوهر ) , صنعت قلب , عین الیقین , سید جلال آشتیانی , شهاب الدین سهروردی(شیخ اشراق) , خواجه صائن الدین ابن تُرکه اصفهانی , عرفان عملی , اصطلاحنامه عرفان , ابن عربی , عرفان نظری , الف. حضرت رسول اکرم(ص) , ح. امام ششم(حضرت امام صادق ع) , عالَم ملکوت(قسیم عالَم لاهوت و جبروت و ملک) , مقام حق الیقین(قسیم مقام علم الیقین و عین الیقین) , علم عقل(اصطلاح وابسته) , علم احوال(اصطلاح وابسته) , علم اسرار(اصطلاح وابسته) , عقل نظری((مدرکات عقل نظری)، اصطلاح وابسته) , ابزار معرفتی , تناقض نمایی عرفانی , بیان ناپذیری شهود عرفانی , محمدمهدی گرجیان عربی , سید حسین نصر , ملاصدرا شیرازی , ملا محسن فیض کاشانی
چکیده :
آنچه در این نوشتار مورد بحث است تعیین برتری یا تقدم عقل بر قلب یا عقلانیت بر عشق نیست بلکه یافتن پاسخ این مسئله است که به راستی سهم عقل و معرفت عقلانی در دریافت شهودات عرفانی تا چه اندازه است؟ و از نظرگاه ابن‌عربی افق شناسایی معرفت عقلانی تا کجاست؟ آیا از آنجایی که عرفان ساحت مقدس کشف و شهود باطنی است دیگر مجالی برای جولان کمیت عقل هم باقی می‌ماند؟ و، مهم‌تر از همه، اینکه نقاط اشتراک یا افتراق متعلق و معنای عقل و معرفت عقلانی در نزد موافقان و مخالفان آن چگونه تعریف شده است؟<br /> لازم به ذکر است در نوشتار حاضر، ضمن التفات به این نکته که معرفت عقلانی متفاوت از عقل است، آنجا که از عقل سخن به میان آمده، معرفت حاصل از آن مورد نظر است و، از این‌رو، معرفت عقلانی بدین معنا لحاظ گردیده است.
صفحات :
از صفحه 193 تا 225
تقابل عقل و هوا در کلام امام علی (ع)
نویسنده:
عبدالهادی فقهی زاده، طاهره چینی فروشان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعت فرهنگی, زمستان/ 1390
چکیده :
بزرگ ترین دشمن سعادت و رستگاری آدمی نفس خودبین و هوس مدار اوست. این مرتبه از نفس زمینه را برای راه یابی اخلاق ناپسند به عرصة وجود انسان فراهم می کند؛ اگر آدمی با این مرتبه از نفس مبارزه کند، می تواند خویشتن اصلی خود را پیدا کند و به مرتبة بالاتری نائل آید. از این رو، مجاهده با نفس و کنار زدن هواهای نفسانی موجب به بار نشستن اخلاق و شکوفا شدن آن در وجود آدمی می شود. در عین حال، تنوع و کثرت جلوه های هوا و هوس در انسان مبارزه با آن را دشوار می کند؛ به ویژه به این سبب که هوا دربرابر عقل است، اما از جنس عقل عملی، نه عقل نظری، و هوای نفس مانع پدید آمدن انگیزه هایی است که برای تحریک عقل عملی لازم اند. هوای نفس حتی در عقل نظری هم اختلال ایجاد می کند؛ به طوری که گاه انسان باطل را حق می انگارد یا عملاً به شرک روی می آورد. ازآن جا که در منطق قرآن منشأ همة گناهان به هواپرستی منتهی می شود و مرجع همة اوصاف رذیله شرک است، هواپرستی در حقیقت شرک ربوبی است. ازاین رو، علمای اخلاق «تخلیه»، خالی کردن نفس از رذایل، را بر «تحلیه»، آراستن نفس به زیورهای اخلاقی، مقدم می دانند و آن را عامل شکوفایی فضایل اخلاقی برمی شمارند.
صفحات :
از صفحه 91 تا 104
شأن انگیزشی عقل در حدیث
نویسنده:
محمدحسین رجائی، محمود موسوی، هادی صادقی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه باقرالعلوم علیه‌ السلام, بهار/94
صفحات :
از صفحه 89 تا 130
  • تعداد رکورد ها : 36