جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهشگرانی که به مطالعه ساختاری سوره صفّ پرداخته اند، محور آیات سوره را «جهاد در راه خدا» یا برخی از اصول دین دانسته اند. اگرچه این مفاهیم کلان در سوره مورد اشاره قرار گرفته اند، اما موضوع اختصاصی و سبب تباین آن از دیگر سور قرآن را روشن نمی سازند. روش این پژوهش، چینش زمانی وقایع مطرح شده در سوره صفّ، با نگاه ساختاری به آیات آن است. محور سوره در این نگاه، پیشبرد برنامه ارتقائی خداوند در پهنه ای عظیم و رشد جامعه ای از مؤمنان در مسیر ظهور امام زمان (عج) است. تحقّق این برنامه نظام مند و دقیق با تام نمودن «نورُ الله» و ارسال دو مرسوله ارزشمند «الهدی» و «دین الحق»، در ذیل وجود رسول الله (ص) صورت می پذیرد. در میان جوامع امّت رسول خدا (ص)، رویدادهای تاریخ انقلاب اسلامی ایران از هم خوانی قابل تأمّلی با وقایع مطرح شده در آیات پایانی سوره صف برخوردار است. تبیین قرآنی از انقلاب اسلامی ایران، می تواند مبنایی قابل اتّکا برای درک «ماهیت» و «آینده» این انقلاب فراهم نماید.

سوره‌های صف و جمعه، چهارمین و پنجمین سوره از سُوَر هفتگانه مسبّحات است. از میان هفت سوره مسبّحات، تنها همین دو سوره تتابع داشته‌اند. این دو سوره به لحاظ محتوایی دارای مضامین مأنوس و مشترک زیادی است که می‌توان آن‌ها را وجه اصلی ارتباط این دو سوره تلقی کرد و معارف مطرح‌شده را بر محور کلی عدم سرپیچی از دستورات خداوند و عتاب مؤمنان در هنگام سرپیچی، استوار دانست. تصویر‌سازی هنری و موسیقی کلام که ابزارهای دیگر ارتباط هستند در خدمت متن بوده و در این دو سوره از عناصر مشترک تصویر هنری و موسیقی کلام استفاده شده است. در پژوهش حاضر به این نکته پرداخته شده که به‌طورقطع، موضوع واحد در ارتباط ارگانیک دو سوره، نقش اصلی را بر عهده دارد و نمی‌توان گفت که ارتباط ارگانیک میان دو سوره از توقیفی بودن ترتیب سوره‌ها حکایت دارد.

مقدمه مولف: نبوت و رسالت جاودانى، سند و دليل جاودانى لازم دارد; سندى كه در هر عصر و زمانى، در هر محل و مكانى، گواه روشنى بر درستى گفتار آورنده آن باشد. يكى از علل اين كه خداوند، دعوت پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله وسلم) را با چنين معجزه و گواهى همراه ساخت اين بود كه، نبوت او، به يك زمان و برهه اى اختصاص نداشت و لذا برهان نبوت و گواه پيوند او با جهان وحى، مرزهاى زمان و مكان را درهم مى نوردد و در تمام اعصار به سان خورشيد مى درخشد و تاريكى هاى كفر و شرك را درهم مى كوبد و حجت را بر آگاهان و بى غرضان تمام مى كند. امروز بر اثر عدم بلوغ فكرى امت هاى پيشين، از پيامبران گذشته آثار و نشانه هايى كه گواه بر وجود و ادعاى آنان باشد در دست نيست تا چه رسد برهان نبوت و نشانه هاى رسالت آنان. به دليل همين خلأ، گروه عظيمى در غرب كه براى خود فكر و انديشه اى دارند و از شرق ـ كه زادگاه مسيح و مسيحيت است ـ كاملاً دورند، اصل وجود مسيح و مريم را جزو افسانه ها پنداشته و تصور مى كنند كه وجود مسيح به سان داستان ليلى و مجنون، يا فرهاد و شيرين از اساطير تاريخى است. مقصر اصلى در اين مورد، امت هاى پيشين هستند كه نخواستند آثار پيشوايان خويش را دست نخورده حفظ و حراست كنند، در حالى كه جريان درباره پيامبر اسلام درست نقطه مقابل اين حركت منفى است، نه تنها كتاب و نامه ها و آثار وى و ياران او باقى است، بلكه قبور نياكان و بستگان و مسكن خود و همسران و فرزندان پيامبر، به صورت روشن وجود دارد و اگر انديشه هاى وهابى گرى بر آثار خاندان رسالت چوب حراج نزند، هر يك از اين آثار، سند وجود پيامبر اسلام و شيوه ادعا و دلايل حقانيت اوست. نگارنده براى آشنا ساختن جوانان با كتاب و معجزه جاويدان آن حضرت، كوشش ناقصى در تفسير سوره «صف» انجام داده كه اكنون در اختيار خوانندگان و علاقه مندان قرآن قرار مى گيرد. قم، ميدان شهدا، مؤسسه امام صادق(عليه السلام) - جعفر سبحانى - 15شعبان 1402/18خرداد 1361

چکیده : از جمله مولفه های تشکیل دهنده ایمان، اطاعت از خدا و رسول (ص ) و پایداری بر آن است که این مولفه را می توان در سوره های قرآن از جمله سوره صف بررسی کرد. در پژوهش حاضر ، ساختار معنایی سوره صف با محوریت این مولفه مورد بررسی قرار گرفته است. مسأله اطاعت از پیامبر (ص) و پایبندی به اوامر و تعالیم و احکام آن حضرت، در واقع در حکم پیروی و ایمان نسبت به خداوند و ایمان به رسالت الهی است . لازمه دستیابی به این مرحله از ایمان و اطاعت، پایداری بر انجام واجبات و خودداری از معاصی و محرمات و ایستادگی در برابر ناملایمات است . به عبارت دیگر همان اعتقاد راسخ به وجود خدا ،روز جزا ، ثواب و کیفر، فداکاری در راه حق و ترویج خداپرستی می باشد . عمده ترین موضوعات مبتنی بر محوریت پایداری بر ایمان و اطاعت حق در سوره صف عبارتند از : معرفت و آگاهی پذیرش حقایق در قلوب ، تاکید بر هماهنگی و صدق گفتار و کردار و پایداری بر آن ، دعوت به جهاد ، یادآوری آزار و بهانه جوئی و انکار بنی اسرائیل در تصدیق رسالت الهی حضرت عیسی و بشارت ظهور پیامبر اسلام بعد از آن حضرت ، قطعیت و تضمین پیروزی نهایی اسلام بر همه ادیان ، یاری دین خدا در سایه مداومت و پایداری بر ایمان و جهاد در راه او، خصوصا نقش حواریون تاثیر گذار در این امر . مهمترین نتایج و پاداش معنوی مومنان پایدار بر ایمان به خدا و اطاعت از رسول (ص) در این سوره عبارتند از : آمرزش گناهان و برخورداری از نعمتهای بهشتی ، نصرت الهی ، بهره از رزق و رحمت و فوز الهی ، هدایت به صراط مستقیم و قرار گرفتن در کنار نعمت داده شدگان ، تثبیت اعمال نیک . کلید واژه ها: ساختار معنایی –سوره صف –ملازمت بر پایداری در راه خدا و اطاعت از رسول (ص) –حواریون