جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع این رساله، جایگاه قوه خیال در معرفت شناسی می باشد که در آن آراء و نظرات دو فیلسوف نامدار سهروردی و ملاصدرا بر اساس کتاب های حکمه الاشراق و اسفار مورد بررسی قرار می گیرد و سعی شده است نقد های ملاصدرا بر سهروردی و همچنین میزان تأثیر پذیری وی از سهروردی تبیین گردد تا ضمن بررسی این دو دیدگاه به بیان نقاط اختلاف و اشتراک آن ها در این مسأله پرداخته شود.شناخت نفس و مراتب آن به ویژه قوه خیال اهمیت بنیادی دارد، لکن در تاریخ فلسفه، نقش اساسی خیال در ادراک بشری به عنوان واسطه بین احساس و عقل مغفول مانده است. قوه خیال در واقع، از یک سو حلقه واسط میان عالم عقلی و عالم جسمانی است و از سوی دیگر، آگاهی حسی و آگاهی عقلی انسان را به یکدیگر مرتبط می سازد. بحث از خیال از مباحث بسیار مهم بوده و می تواند در حل بسیاری از مسائل معرفت شناسی مدد رساند. سهروردی جایگاه صور خیالی را عالم مثل معلقه می داند و قوه خیال را مظهر صور خیالی موجود در عالم خیال منفصل می داند. ملاصدرا معتقد است که نفس آدمی با خلاقیت خدا گونه ش، صور خیالی را همانند صور حسی اشیاء انشاء و ابداع می کند و مشاهده عالم مثال و مثل معلقه تنها نفس آدمی را مهیا خلق صور خیالی می گرداند.

معرفت شناسی سنگ بنیاد برای همه ی علمهاست، وآن علمها در اطراف این علم می چرخند. وجهان بینی وایدئولوژی هر مکتب فکری عقدی مبتنی بر معرفت شناسی است. وگروه وهابی سلفی راه وروش خاصی در اسلام دارند، مانند تکفیر مسلمان ها وتخریب قبور وامثال آن. وراه وروش خاص آنها بر دیدگاه ها ونظریه های ابن تیمیه استوار است. وبرای فهمیدن دیدگاه هایش بر خود لازم می دانیم به فهمیدن نظریه هایش در معرفت شناسی، وامکان ندارد بر نظریه هایش نقد کنیم مگر در میان دیدگاه های معرفت شناسی آن بتوانیم نقد کنیم. پس این پایان نامه رأی ابن تیمیه را در معرفت شناسی بررسی می کند. ورویکردی که محقق در تحقیق خود بر آن اعتماد می کند آن رویکردی توصیفی وتحلیلی است.ما در دوران بحث وبررسی به این نتیجه رسیدیم که منشأ علم ودانش از منظر ابن تیمیه وحی است که بر رسول -صلی الله علیه وآله وسلم- نازل شد وابن تیمیه آن را از راویان حدیث می گیرد. ومعتقد است که چیزی که رسول -صلی الله علیه وآله وسلم-آورده اند، وصحابه وتابعین از آن فهمیده اند حجت است، وما به این علمها احتیاج نداریم. واین مطلب مخصوص ابن تیمیه است که می گوید محسوس ومتخیّل موجود است، وچیزی که قابل احساس نیست وجود ندارد. وعقل وخیال ووهم را به حس ارجاع می دهد. پس معرفت حسی نزد او محور اصلی است، وخیلی اهمیتی دارد. وملاک در اختلاف نص است نه عقل.ابن تیمیه نظریه ی نومینالیسم را در معرفت شناسی مبنا قرار داده، وباور دارد که وجود واقعی خارج از ذهن است که آن وجود واقعی از جزئیات وموجودات معیّن ومشخّص تشکیل شده است، وکلّیات در خارج هرگز وجود ندارند. ودر حقیقت ابن تیمیه فکر نومینالیسم را به بالا ترین مقام رسانده حتی در زمینه شریعت نیز آن را قرار داده است. وموجودات ملکوتی در نظرش موجودات معین ومشخص هستند که در میان آنها ذات الهی وجود دارد. واز اینجا فهمیده می شود که او قائل به موضوع جسمانیت شده است.وتاکید می کند بر این مطلب که مقدم بودن شرع بر عقل همیشه در تعارض واجب است، چون عقل تصدیق می کند خبری را که شرع می دهد، وشرع در هر خبری که عقل می دهد تصدیق نمی کند.وابن تیمیه علم حضوری را از اساس انکار می کند. بنابر این از خودِ علم نفس که علم حضوری است انکار می کند. بلکه تفاوت می گذارد بین علم نفس ووجود نفس. ویقین دارد که خودِ وجود نفس خالی از علم است.

ترجمه ماشینی: گواهی (شهادت، تصدیق) منبع مهمی از دانش است: ما تا حد زیادی به آنچه دیگران به ما می گویند متکی هستیم. این موضوع اخیراً مورد توجه بسیاری در معرفت شناسی بوده است، و این جلد دوازده مقاله اصلی درباره این موضوع توسط برخی از فیلسوفان برجسته جهان را گردآوری می کند. این نقطه آغازی برای تحقیقات آینده در این زمینه حاصلخیز خواهد بود. مشارکت کنندگان عبارتند از رابرت آئودی، سی.ای.جی کودی، الیزابت فریکر، ریچارد فومرتون، سنفورد سی گلدبرگ، پیتر گراهام، جنیفر لاکی، کیث لرر، ریچارد موران، فردریک اف اشمیت، ارنست سوسا، و جیمز ون کلیو.

داده تجربی در معرفت‎شناسی معاصر، به محتوای بی‎واسطه ادراک حسی اشاره دارد که توسط ضمیر اول شخص و در زمان حال از آن گزارشی داده می‎شود. مهم‎ترین مسأله در رابطه با آن، بحث از توان توجیه‎گری این محتواست. توان توجیه‎گری داده‎ تجربی با قیاس ذو حدین، به چالش کشیده می‌شود که امر را دائرمدار مفهومی و یا غیر مفهومی بودن آن می‎کند. در این مقاله، نخست استدلال شده است که بخشی از این نزاع ناشی از ابهام در کاربرد اصطلاح مفهوم است که معنا و جایگاه هستی‎شناختی روشن و مورد اتفاقی ندارد. سپس با تکیه بر مبانی معرفتی مکتب فلسفی صدرایی، استدلال شده است که محتوای غیر مفهومی داده تجربی پیش شرط لازم برای تحقق و ایفای نقش معرفتی مفاهیم است. ازآنجاکه این محتوای غیر مفهومی، معرفتی حضوری است ـ که غیر از معرفت مفهومی است ـ دیدگاهی که به‌دست می‌آید، نمونه‌ای از نامفهوم‌گرایی خواهد بود. در این دیدگاه برای رها شدن از شک افراطی و دفاع ازعقلانیت دانش تجربی، به تعریفی درون‌گرایانه از توجیه تمسک شده است که در آن داده تجربی نقشی اساسی در حکایت‌گری از جهان خارج دارد. در انتها بیان می‎شود که چنین شناختی با اینکه مطلق و کامل نیست، اما با جهل مطلق نسبت به جهان خارج نیز فاصله دارد و گرفتار خودتنهاانگاری نیست.

ترجمه ماشینی : هدف اصلی من در پایان نامه ام این است که نشان دهم، برخلاف باور رایج که طبق آن ارسطو اولین کسی بود که فضایل فکری را تصور کرد و آن را توسعه داد، نشانه های محکمی وجود دارد که افلاطون قبلاً مفهوم فضایل فکری را درک کرده و شروع به توسعه مفهوم فضایل فکری کرده است. با این وجود، نباید اهمیت کار ارسطو در زمینه فضایل فکری را دست کم گرفت. ارسطو شرح بسیار کامل تری (در جزئیات و استدلال) از هر دو، یعنی مفهوم «فضیلت» و مفهوم «عقل» از لحاظ متافیزیکی، معرفتی و روانشناختی ارائه داد. با این حال، اولین برداشت از فضایل فکری را باید در مجموعه افلاطونی یافت. چنین تحققی نه تنها مورد توجه تاریخی است، بلکه مهم‌تر از همه، همانطور که می‌خواهم نشان دهم، تصور افلاطونی از فضایل فکری می‌تواند در بحث‌های معاصر درباره نظریه‌های معرفت‌شناسی فضیلت و رویکردهای مبتنی بر فضیلت به تعلیم و تربیت امیدوارکننده باشد. بحث افلاطون از امیال عقلانی قوی ترین نشانه وجود مفهوم فضایل فکری در گفتگوهای افلاطونی است. امیال عقلانی سازنده فضایل عقلی هستند: امیال دارای تمایل هستند. امیال عقلانی تمایلاتی برای دنبال کردن کالاهای عقلانی هستند. فضایل فکری از این قبیل منش ها هستند. علاوه بر این، شواهد دیگری وجود دارد که افلاطون فضایل فکری را درک کرده بود. برنامه آموزشی دقیق او در جمهوری با هدف توسعه امیال عقلانی است، در حالی که در سمپوزیوم او درباره میل شدید عقلانی به شناخت خیر بحث می کند. با وجود این، برای اینکه از نظر فکری با فضیلت باشد، نه تنها باید میل به دانش داشت. همچنین باید به طور سیستماتیک و قابل اعتماد در دستیابی به خواسته های عقلانی خود موفق بود. من نشان خواهم داد که مؤلفه موفقیت فضایل فکری افلاطون را می توان در روش دیالکتیکی او یافت. دیالکتیک افلاطون هم توسعه دهنده فضیلت است و هم روش قابل اعتمادی است که فیلسوفان برای رسیدن به اهداف خواسته های عقلانی خود از آن استفاده می کنند. من استدلال خواهم کرد که معرفت یکی از فضیلت های فکری اولیه افلاطون است. در این راستا، من به استدلال اخیر پریچارد استناد خواهم کرد که بر اساس آن درک، که از دانش متمایز است، شکلی از دستاوردهای شناختی است و در نتیجه آنچه در نهایت ارزشمند است. من بر اساس شواهد متنی از گفت‌وگوهای افلاطونی میانی و بحث‌های اخیر در ادبیات تفسیری استدلال خواهم کرد که معرفت افلاطون، اگرچه معمولاً به عنوان دانش ترجمه می‌شود، اما به برداشت پریچارد از فهم نزدیک‌تر است. همچنین نشان خواهم داد که معرفت افلاطون، مشابه تصور پریچارد از فهم، یک دستاورد شناختی است که با شانس یا شهادت نمی توان به آن دست یافت. برداشت افلاطونی از فضایل فکری چیزی منحصر به فرد برای ارائه به معرفت شناسی فضیلت معاصر دارد. افلاطون برخلاف ارسطو بین حکمت نظری و حکمت عملی تفاوتی قائل نیست. به گفته افلاطون یک عامل عاقل هم در امور عملی و هم در امور نظری عاقل است. علاوه بر این، افلاطون، برخلاف ارسطو، تمایز دقیقی بین فضایل اخلاقی و فکری قائل نیست. بنابراین، برداشت افلاطونی از فضایل عقلی، در مقایسه با ارسطویی، نقطه شروع مناسب تری برای محققانی است که می خواهند استدلال کنند که فضایل عقلی جز جزئی از اخلاق نیستند. علاوه بر این، من استدلال خواهم کرد که برداشت افلاطونی از فضایل فکری نیز برای رویکردهای مبتنی بر فضیلت به آموزش، شایستگی قابل توجهی دارد. افلاطون این سؤال را مطرح کرد که آیا می‌توانیم به دانش دست یابیم، اما با این وجود، نظریه‌ی تعلیم و تربیت الهام‌گرفته از سقراطی خود را توسعه داد که بر اساس آن می‌توانیم یادگیری را بدون دانستن آموزش دهیم. سقراط بارها نادانی خود را اعلام کرد. با این وجود، او به آموزش جوانان آتن ادامه داد. این چیزی است که من پیشنهاد می‌کنم که تصور افلاطون از فضایل فکری می‌تواند به نظریه‌های تربیت کمک کند: ما باید به کودکان نه با انتقال مستقیم دانش به آنها، بلکه با ایجاد تمایلاتی در آنها برای جستجو و کسب حقیقت آموزش دهیم. من استدلال خواهم کرد که اگرچه نظریه افلاطون در مورد تعلیم و تربیت تا حدودی توسط محققان معاصر نادیده گرفته شده است، امروزه چیزهای زیادی در مورد آموزش شخصیت معرفتی به ما می‌آموزد. برنامه آموزشی افلاطونی از انتقال مستقیم دانش از معلم به دانش آموز حمایت نمی کند، بلکه بر ایجاد تمایلات معرفتی فراگیران تمرکز دارد.