جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فخر رازی سنخيت ميان خدای متعال و مخلوقات را به دليل اشتراک ميان واجب الوجود و ممکن الوجود و محدود شدن قدرت الهی انکار می کند و آن را با مقام تنزيه خدای متعال در تعارض می داند، ولی خواجه طوسی در آثار فلسفی خود، به دفاع از قاعده «الواحد» بر مبنای اصل سنخيت پرداخته و اعتقاد به اصل سنخيت، به خوبی از عبارات وی برداشت می شود. اما او در نگاه عرفانی خود، به گونه ديگری درباره قاعده «الواحد» سخن می گويد و معتقد است تبيين کثرت های جهان و ارتباط آن ها با خدای متعال و پرسش از سنخيت ميان آن ها، فرع بر صدور حقيقی کثرت ها از خداوند است، و در اين باره، هر کسی از ظن خود آن می گويد که شايسته خود اوست، نه شايسته خدای متعال.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 71 تا 94

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اشتراک معنوی امکان

نویسنده:

علی رضا کهنسال

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

امکان , احکام وجود(عرفان نظری) , وجود (اسماء اول عرفان نظری) , اشتراک معنوی امکان

کلیدواژه‌های فرعی :

اشتراک معنوی وجود , امکان استقبالی , سلب ضرورت , هستی شناسی اسلامی , معرفت شناسی اسلامی , امکان فقری , امکان استعدادی , کلی ممکن الافراد ( امکان عام ) , امکان خاص , معقولات ثانیه فلسفی(مقابل معقولات ثانیه منطقی) , ضرورت , اشتراک لفظی و معنوی , اشتراک‌ لفظی , اشتراک‌ معنوی , صحت تقسیم امکان , وحدت معنای نقیض امکان , استقرای امکانات , امکان و وجود , براهین اشتراک معنوی , اشتراک لفظی امکان ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه حلی , ملا عبدالرزاق لاهیجی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری , عبدالله جوادی آملی

شاپا (issn):

2383-0689

چکیده :

امکان از مفاهیم کلیدی فلسفه اسلامی است و پژوهش در باب آن، به هر میزانی که باشد، به گسترش معرفت فلسفی یاری می رساند. با التفات به این نکته، نوشتار کنونی برآن است که درباره یکی از مباحث مهم امکان که در واقع اصلا به آن پرداخته نشده است، تحقیق کند. مساله ما «اشتراک لفظی یا معنوی» امکان است. مراد از این که متفکران ما اساسا به آن نپرداخته اند، این است که در لوازم و توابع مساله، غور نکرده اند و به این بسنده کرده اند که امکان را مشترک لفظی بدانند. در این مقاله اشتراک معنوی امکان اثبات شده است. دلایل متعددی بر این مطلب عرضه شده است؛ صحت تقسیم امکان، وحدت معنای نقیص آن و استقرای امکانات از جمله دلایلی است که بر اشتراک معنوی امکان آورده شده است. سرانجام با دو تحلیل دقیق اثبات شده است که امکان هر گونه که باشد متعلق به وجود است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 101 تا 118

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

صنع و ابداع

نویسنده:

احمد بهشتی

نوع منبع :

کتاب , شرح اثر

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه تهران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

16. کلام عقلی , افعال الهی , صنع الهی , فلسفه اسلامی , تفسیر المیزان (علامه طباطبایی، قرآن به قرآن و اجتهادى‌) , تجرید الاعتقاد: خواجه نصیر , اسفار اربعه: ملاصدرا , شفاء: ابن سینا , الشواهد الربوبیّة: ملاصدرا , شرح المقاصد: تفتازانی , شرح تجرید فاضل قوشچی , شرح مواقف: شریف جرجانی , نهایة الحکمة: علامه طباطبایی

کلیدواژه‌های فرعی :

پارمنیدس , اشاعره (اهل سنت) , حاجت ممکن به علت , حدوث ممکن , معتزله (اهل سنت) , جسم بسیط , اجزاء زمان , ماهیت ممکن , امکان استعدادی , عرض بی واسطه در عروض , زمان , اراده , اصل علّیت ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

این کتاب شامل مقدمه، تمهید و دوازده فصل است. در مقدمۀ کتاب، آیت الله بهشتی در بارۀ دلایل شرح این نمط، وصیت نامۀ فلسفی بوعلی، گرایش عرفانی شیخ در اشارات، رمز پیدایش شروح متعدد بر اشارات، ولزوم مراعات وصیت نامۀ فلسفی شیخ سخن گفته اند. مؤلف در این مقدمه از زحمات فرزندشان دکتر سعید بهشتی که در ویرایش و انتشار نمط چهارم و نیز نمط پنجم زحمات زیادی را متقبل گردیده و نیز خانم دکتر روشنک نیکویی که در تهیه فهارس این کتاب تلاش زیادی کرده تشکر و قدردانی به عمل آورده اند. تمهید شامل این مطالب است: تفسیر صنع و ابداع، تقسیمات فعل، و مروری بر مطالب نمط پنجم است. عناوین فصول دوازده گانۀ کتاب از این قرار است: ابطال نظریۀ متکلمان، تحلیل معنای مشترک به اجزای بسیط، مناط تعلق فعل به فاعل، وجود وهمی با واقعی زمان، مسبوق بودن حادث به ماده، اثبات حدوث ذاتی برای ممکنات، تفسیر ابداع و فرق آن با تکوین و احداث و اختراع، محال بودن ترجح بدون مرجح، عدم جواز صدور کثیر از واحد، و سرانجام بررسی اقوال در مورد وحدت و کثرت واجب الوجود و حدوث وقدم عالم.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

فلسفه آزاد

نویسنده:

رضا صدر

نوع منبع :

کتاب , درس گفتار،جزوه وتقریرات

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست

وضعیت نشر :

قم: بوستان کتاب,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

16. کلام عقلی , فلسفه اسلامی , کتب فلسفی , شرح منظومه: سبزواری , اسفار اربعه: ملاصدرا , اشارات و تنبیهات: ابن سینا , شرح اشارات: خواجه نصیر الدین طوسی

کلیدواژه‌های فرعی :

رابطه وجود و ماهیت , صدق و کذب , جوهر و عرض , برهان حدوث , وجود و ماهیت , حرکت جوهری , احکام ماهیت , ماهیت , امکان استعدادی , براهین اثبات واجب(حکمت نظری) , نظام علت فاعلی , علم و فلسفه , اراده , اصل علّیت , وجود ذهنی , قواعد علت و معلول , قواعد قوة و فعل , قواعد کلی و جزئی ,

چکیده :

فلسفه آزادتقریرات درس آیه الله سیدرضاصدرمیباشد فلسفه، یافتن است. نور هستی، دوستی دانستن وصول به اصول و تفریع فروع و نیل به شهود که غایت معرفت است. فلسفه حرکت از تاریکی نادانی به سوی روشنایی دانایی است. دانشی فراگیر برای محو جهل وسیع انسان. فلسفه عشق به حقیقت‌طلبی و میل به پرسشگری است. فلسفه تولد اندیشه‌های بشری در جهت پاسخگویی و رفع ابهام است. نتیجه عینی فلسفه، زندگی است؛ با جامعیت، انعطاف‌پذیری و تعمق در امور...

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

رحیق مختوم بخش سوم جلد 1

نویسنده:

عبدالله جوادی آملی

نوع منبع :

کتاب , شرح اثر , آثار مرجع

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست

وضعیت نشر :

قم: اسراء,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

16. کلام عقلی , فلسفه اسلامی , حکمت متعالیه , ماهیت , کتب فلسفی , تجرید الاعتقاد: خواجه نصیر , شرح منظومه: سبزواری , فصوص الحکم: ابن عربی , توحید صدوق , کشف المراد: علامه حلی , شوارق الالهام: لاهیجی , شفاء: ابن سینا , الشواهد الربوبیّة: ملاصدرا , شرح اشارات: خواجه نصیر الدین طوسی , فتوحات مکیه: ابن عربی , شرح فصوص الحکم: داود قیصری , شرح گلشن راز: لاهیجی , بحار الانوار: علامه مجلسی , 01- کافی : شیخ کلینی , مواقف: قاضى عضد‌الدین ایجى , شرح المقاصد: تفتازانی , شرح تجرید فاضل قوشچی , شرح مواقف: شریف جرجانی , العقائد النسفیة: عمر بن محمد نسفى , شرح العقائد النسفیة: تفتازانی

کلیدواژه‌های فرعی :

اتحاد وجود و ماهیت , حاجت ممکن به علت , قدم عالم , امکان فقری , جوهر , ماهیت ممکن , ممکن بالذات , امکان استعدادی , امکان ذاتی , ممتنع بالذات , ترجیح بلا مرجح , احکام امکان , معقولات ثانیه فلسفی(مقابل معقولات ثانیه منطقی) , نفس الامر(اصطلاح وابسته) , برهان واجب الوجود ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , عبدالله جوادی آملی

چکیده :

رحیق مختوم، شرح حکمت متعالیه( بخش سوم جلداول) جلد اول این بخش از رحیق مختوم، به شرح مرحله چهارم جلد دوم اسفار می‌پردازد که در این مرحله از ماهیت و احکام و لواحق آن بحث می‌کند. در آغاز به وجوه فلسفی بودن این مسئله می‌پردازد و سپس مجموعه مطالب آن را در نه فصل پی می‌گیرد، عناوین فصول عبارتند از: ۱ ـ ماهیت و تعریف آن و بیان فرق بین مفهوم و ماهیت ۲ ـ کلی و جزئی و بیان تشخص و تمیز و اقسام آن ۳ ـ تعین و انواع آن ۴ ـ فرق جنس و ماده، نوع و موضوع ۵ ـ شناخت فصل و امتیاز آن از غیر فصل ۶ ـ تقوم جنس به فصل ۷ ـ اقتران صورت به ماده و بیان معانی صورت ۸ ـ چگونگی اخذ جنس از ماده و فصل از صورت ۹ ـ مثل افلاطونی و تأثیر آن در مسائل فلسفی که بیشترین حجم این جلد را به خود اختصاص می‌دهند

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

رحیق مختوم بخش پنجم جلد 1

نویسنده:

عبدالله جوادی آملی

نوع منبع :

کتاب , آثار مرجع

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست

وضعیت نشر :

قم: اسراء,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

16. کلام عقلی , فلسفه اسلامی , حکمت متعالیه , احکام ماهیت , کتب فلسفی , تفسیر المیزان (علامه طباطبایی، قرآن به قرآن و اجتهادى‌) , شرح منظومه: سبزواری , فصوص الحکم: ابن عربی , تفسیر کشاف : متقن ترین تفسیر اهل سنت، ممتاز به لحاظ نکات ادبی و بلاغی : زمخشری , تفسیر کبیر : فلسفی و کلامی: فخر رازی , کشف المراد: علامه حلی , شوارق الالهام: لاهیجی , شفاء: ابن سینا , الشواهد الربوبیّة: ملاصدرا , شرح اشارات: خواجه نصیر الدین طوسی , فتوحات مکیه: ابن عربی , شرح فصوص الحکم: داود قیصری , شرح گلشن راز: لاهیجی , بحار الانوار: علامه مجلسی , 01- کافی : شیخ کلینی , وسائل الشیعه , تفسیر مجمع البیان (اجتهادى‌) , شرح المقاصد: تفتازانی , شرح تجرید فاضل قوشچی , الکامل فی التاریخ , شرح مواقف: شریف جرجانی , العقائد النسفیة: عمر بن محمد نسفى , شرح العقائد النسفیة: تفتازانی , نهایة الحکمة: علامه طباطبایی

کلیدواژه‌های فرعی :

فلسفه مشاء , احکام عدم , ماده , جنس , اجناس عالیه , امکان استعدادی , احکام فصل , امکان ذاتی , احکام ماده , احکام ایجابی معدوم , احکام سلبی معدوم , اعاده معدوم , فصل , اصل ( قضیه ) , امتناع اعاده معدوم ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , عبدالله جوادی آملی

چکیده :

رحیق مختوم، شرح حکمت متعالیه( بخش پنجم جلداول) جلد اول این بخش از رحیق مختوم، به شرح مرحله چهارم جلد دوم اسفار می‌پردازد که در این مرحله از ماهیت و احکام و لواحق آن بحث می‌کند. در آغاز به وجوه فلسفی بودن این مسئله می‌پردازد و سپس مجموعه مطالب آن را در نه فصل پی می‌گیرد، عناوین فصول عبارتند از: ۱ ـ ماهیت و تعریف آن و بیان فرق بین مفهوم و ماهیت ۲ ـ کلی و جزئی و بیان تشخص و تمیز و اقسام آن ۳ ـ تعین و انواع آن ۴ ـ فرق جنس و ماده، نوع و موضوع ۵ ـ شناخت فصل و امتیاز آن از غیر فصل ۶ ـ تقوم جنس به فصل ۷ ـ اقتران صورت به ماده و بیان معانی صورت ۸ ـ چگونگی اخذ جنس از ماده و فصل از صورت ۹ ـ مثل افلاطونی و تأثیر آن در مسائل فلسفی که بیشترین حجم این جلد را به خود اختصاص می‌دهند

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مجموعه آثار استاد شهید مطهری جلد 3

نویسنده:

مرتضی مطهری

نوع منبع :

کتابشناسی(نمایه کتاب) , آثار مرجع

منابع دیجیتالی :

فهرست

وضعیت نشر :

قم: صدرا,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

16. کلام عقلی , فلسفه اسلامی , تجرید الاعتقاد: خواجه نصیر , شرح منظومه: سبزواری , شوارق الالهام: لاهیجی , شرح تجرید فاضل قوشچی , مجموعه آثار شهید مطهری

کلیدواژه‌های فرعی :

وجود رابط , حاجت ممکن به علت , حدوث دهری , امتناع غیری , وجود فی نفسه , احکام مواد ثلاث , امکان فقری , احکام ماهیت , ماهیت ممکن , امکان استعدادی , اعتباریت ماهیت , امکان ذاتی , اصالت وجود , احکام واجب الوجود , کلی ممکن الافراد ( امکان عام ) , وجود لغیره , سبق و لحوق , وجود نفسی , معقولات ثانیه فلسفی(مقابل معقولات ثانیه منطقی) , معقولات ثانیه((خاص)، مقابل معقولات ثالثه) , ضرورت بالقیاس(وابسته اخص باید و نباید)(فلسفه اخلاق) , قواعد قوة و فعل , قواعد حدوث و قدم ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

مرتضی مطهری

چکیده :

مجموعه آثار استاد شهید مطهری۳ شامل: توحید، جاذبه و دافعه علی (ع)، جامعه و تاریخ، جهاد، جهان بینی توحیدی (جلد دوم)، حرکت و زمان در فلسفه اسلامی ۱، حرکت و زمان در فلسفه اسلامی ۲، سیری در سیره نبوی، سیری در نهج البلاغه، شرح منظومه ۱، شرح منظومه ۲، شش مقاله (الغدیر و وحدت اسلامی)، عدل الهی.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مجموعه آثار استاد شهید مطهری جلد 10

نویسنده:

مرتضی مطهری

نوع منبع :

کتاب , آثار مرجع

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست

وضعیت نشر :

قم: صدرا,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

16. کلام عقلی , فلسفه اسلامی , تجرید الاعتقاد: خواجه نصیر , شرح منظومه: سبزواری , شوارق الالهام: لاهیجی , شفاء: ابن سینا , شرح تجرید فاضل قوشچی , مجموعه آثار شهید مطهری

کلیدواژه‌های فرعی :

حدوث و قدم , وجود فی نفسه , احکام مواد ثلاث , امکان فقری , امکان استعدادی , امکان ذاتی , اصالت وجود , تقابل تضایف , احکام امکان , کلی ممکن الافراد ( امکان عام ) , کلی ممکن المصداق ( امکان خاص ) , تضایف , معقولات اولی((مفاهیم ماهوی)، مقابل معقولات ثانیه) , معقولات ثانیه منطقی(مقابل معقولات ثانیه فلسفی) , معقولات ثانیه فلسفی(مقابل معقولات ثانیه منطقی) , معقولات ثانیه((خاص)، مقابل معقولات ثالثه) , ضرورت بالقیاس(وابسته اخص باید و نباید)(فلسفه اخلاق) , قواعد حدوث و قدم , ممکن اخس (وابسته اخص قاعده امکان اشرف)(حکمت اشراق) , ضرورت بشرط محمول ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

مرتضی مطهری

چکیده :

مجموعه آثار استاد شهید مطهری جلد دهم مجلد نهم و دهم که مربوط به بخش فلسفه می‌باشند، دربردارنده کتاب «شرح مبسوط منظومه» بوده که در اصل، تقریر درس‌های منظومه حاج ملا هادی سبزواری توسط استاد می‌باشند. در بین درس‌ها، سؤالاتی از طرف حضار مطرح شده و استاد پاسخ گفته‌اند که این پرسش و پاسخ‌ها در پاورقی کتاب قرار گرفته‌اند و اکثر این سؤالات مفید و راه گشاست. شرح مبسوط منظومه، خصوصیاتی دارد که از آن جمله است: ظهور برخورد فلسفه اسلامی و فلسفه غرب در برخی موضوعات، بعضی تقریرات نوین و ابتکاری و برخی نظریات ابداعی استاد که برای اولین بار در فلسفه اسلامی مطرح می‌شود و نیز شیوه بیان استاد که آسان کننده مسائل معضل و نشان دهنده تسلط ایشان بر فلسفه می‌باشد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نزاع در نفی و اثبات استلزام ممكن و ممتنع

نویسنده:

عبدالعلي شكر

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

بنیاد حکمت اسلامی صدرا,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

امکان فقری , امکان استعدادی , ممتنع , ممکنه , قیاس خلفی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

در بحث از مواد ثلاث ـ‌وجوب، امكان و امتناع‌ـ يكي از سؤالهاي مطرح شده اينست كه آيا ميان ممكن و ممتنع ـ‌اعم از بالذات يا بالغير‌ـ تلازم وجود دارد يا خير؟ ميان حكما، هم در جهت نفي و هم در جهت اثبات اين مسئله، مدافعاني ديده ميشود. برخي با اين بيان كه استلزام آنها منجر به تحقق ملزوم بدون لازم خواهد شد، به رد تلازم مبادرت كرده‌اند. برخي ديگر با ايراد موارد نقضي از جمله تلازم امكان عدم صادر نخست با امتناع عدم ذات حق، تلازم را منتفي ندانسته‌اند. در اين صورت اعتبار قياس خلفي به چالش مي‌افتد زيرا در آنجا از بطلان تالي به امتناع مقدم و اثبات مطلوب پي برده ميشود. در اين نوشتار عقيده بر اين است كه با تكيه بر اصول حكمت متعاليه و تحليل صحيح آن، ميتوان به حل و رفع اين نزاع دست يافت.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 17 تا 26

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

امكان ذاتی و امكان استعدادی از نظر ملاصدرا و علامه طباطبايی

نویسنده:

محمد سعيدی مهر، ‌شهريار كمالي سبزواری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

بنیاد حکمت اسلامی صدرا,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

قوه و فعل , معقول ثانی فلسفی , امکان استعدادی , امکان ذاتی , اشتراک‌ معنوی , درباره علامه طباطبایی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

صدرالمتألهين در ابتدا امكان ذاتي و امكان استعدادي را مشترك لفظي ميداند ولي در نهايت قول به اشتراك معنوي آنها را پذيرفته و هردو را از سنخ معقولات ثانيه» فلسفي قلمداد ميكند كه به وجود منشأ انتزاعشان موجودند. او در مباحث قوه و فعل كتاب اسفار‌ ‌گامي جلوتر گذارده و امكان استعدادي را از سنخ معقولات ثانيه» فلسفي‌يي ميداند كه از وجود في غيره و ربط و نسبت خارجي انتزاع ميشود، اما پاسخ وي به شبهه» «اضافه» موجود به معدوم» نيز محل اشكال و تأمل است. علامه طباطبايي ضمن پذيرش وجود امكان استعدادي بنحو وجود في غيره و رابط و ارائه» تبيين صحيحي از چگونگي اين ربط و نسبت در خارج، پاسخ مناسبي براي شبهه» مذكور فراهم مي‌آورد و برهان بديع خود را در باب خروج از قوه به فعل ارائه ميكند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 51 تا 60

مشخصات اثر

ثبت نظر