جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آیه تطهیر یکی از پرمناقشه ترین آیات قرآن بین مفسران شیعه و اهل سنت، پیرامون مساله عصمت «اهل بیت» است. شیعه «اهل بیت» را مختص خمسه طیبه (ع) می داند و در مقابل، برخی از علمای اهل سنت «اهل بیت» را مختص زنان پیامبر، برخی دیگر شامل زنان پیامبر و خمسه طیبه و برخی دیگر «اهل بیت» را اعم از خویشان و اقوام پیامبر و... می دانند.در این بین یکی از ادله مفسران شیعه بر این ادعا، «تغییر ضمیر» از جمع مونث به جمع مذکر در آیه تطهیر است. این پژوهش با رویکردی توصیفی - تحلیلی در پی نقد و ارزیابی این مطلب، به واژه شناسی کلمه «اهل» و موارد استفاده آن در لغت و قرآن پرداخته و به این نتیجه رسیده است که هرچند با دلایل متقن عقلی و نقلی می توان ثابت کرد «اهل البیت» اختصاص به خمسه طیبه دارد، اما استناد اغلب علمای شیعه به «تغییر ضمیر» محل بحث و تامل است.

تحقیقی که پیش روی شماست پژوهشی است پیرامون بررسی حقوق اهل بیت(ع) از دیدگاه اهل سنت که در آن حقوق اهل بیت(ع) با آیات قرآن معرفی شده و سپس آن حقوق با روایات اهل سنت بررسی شده است. در خصوص کیفیت کاوش و حدود بررسی، سعی نگارنده در این پژوهش برآن بوده است که با مطالعة گسترده در منابع مورد نظر نخست آیات مورد نظر در هر کدام از حقوق را استخراج و پس ازتفسیر لغوی آنها به فراخور میزان روایات موجود و در دسترس به تحلیل وبررسی این روایات بپردازد این تحلیل بیشتر ناظر به نقد دیدگاههای اهل سنت و اثبات دیدگاه شیعه می باشد. منابعی که در طول مطالعات این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته عبارتند از: 1 تفاسیر قرآن اعم از تفاسیر روائی و غیر روائی اهل سنت از قبیل الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل، جامع البیان عن تأویل آی القرآن، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، البحر المحیط، الجامع لاحکام القرآن و برخی تفاسیر روائی و غیر روائی شیعه از قبیل نور الثقلین، تفسیر نمونه، المیزان فی تفسیر القرآن، مجمع البیان لعلوم القرآن و ... 2 کتب روایی اهل سنت بویژه کنز الهمال، ینابیع الموده و ... 3 کتب روایی شیعه بویژه اصول الکافی، بحا الانوار و ... دهها منابع پراکنده دیگر. پژوهش حاضر حاوی پیشگفتار و یک چکیده و سه فصل اساسی است که در مجموع به ارزش شناخت اهل بیت(ع) و حقوق اهل بیت(ع) و بررسی آنها می پردازد. در فصل اول: مباحث مقدماتی و تمهیدی چندی از قبیل کلیات پرسشهای اصلی پژوهش و پیشینة پژوهش مورد نقد و بررسی قرار می گیرد واژه های کلیدی پژوهش نیز در این فصل بررسی می شوند. در فصل دوم: با نگاهی به ارزش شناخت اهل بیت(ع) و حقوق آنان عناوین حقوق اهل بیت(ع) در روایات معرفی گردیده و بیان شده است. 3 این نوشتار که به بررسی حقوق اهل بیت(ع) از دیدگاه اهل سنت می پردازد شامل 4 گفتار است که در هرکدام از آنها یکی از حقوق اهل بیت(ع) از دیدگاه اهل سنت به شرح ذیل بررسی می شود. ا حق مودت و دوستی اهل بیت(ع): این گفتار بر آن است که اثبات کند منظور از القربی در آیة مودت خویشان نزدیک و اهل بیت پیامبر(ع) می باشند. 2 بررسی حقوق مالی: در قرآن اموالی برای اهل بیت(ع)مشخص گردیده که متعلق به آنهاست اموالی از قبیل خمس، فئ، انفال که با شرح این مباحث از دیدگاه اهل سنت این حقوق برای اهل بیت (ع) اثبات شود. 3 حق امامت و رهبری: این گفتار با تشریح مباحث امامت در آیات ولایت به اثبات این حق از دیدگاه اهل سنت می پردازد. 4 حق رضایت و وراثت اهل بیت(ع): که طی دو مبحث حق وصایت و حق وراثت ضمن بیان آیة وراثت کتاب به ارائه دیدگاههای اهل سنت در این مورد و بیان روایات مربوط به وصایت می پردازد و به این ترتیب حقوق اهل بیت(ع) در دیدگاههای اهل سنت بررسی و تشریح می گردد.

این رساله مشتمل بر سه فصل و یک خاتمه است: فصل اول شامل ساختار و کلیات طرح تحقیق است. فصل دوم از سه بخش تشکیل شده است: در بخش اول، دیدگاه افراطی (ذکر صریح و آشکار اهل بیت(علیه السلام) در قرآن)، در بخش دوم دیدگاه تفریطی (عدم ذکر اهل بیت(علیه السلام) حتی با وصف) و در بخش سوم، دیدگاه اعتدالی (ذکر اهل بیت(علیه السلام) در قرآن با اوصاف مختلف) ارائه شده است. فصل سوم در مورد حکمت های الهی در عدم تصریح نام ائمه(علیه السلام) در قرآن است. در این فصل به هفت حکمت اشاره شده است: حکمت اول: حفظ دین و قرآن از تکذیب، حکمت دوم: حفظ قرآن از تحریف، حکمت سوم: جلوگیری از سوءاستفاده با ذکر صفات و ویژگی های آنان، حکمت چهارم: مقتضای قوانین کلی هدایت و ضرورت رجوع به پیامبر| در تبیین امور کلی، حکمت پنجم: امتحان و آزمایش اُمّت، حکمت ششم: مقتضای فصاحت و بلاغت قرآن، حکمت هفتم: باطن و سرّ قرآن بودن اسماء اهل بیت(علیه السلام). در پایان، راه های کشف اسرار و بطون قرآن و معنای تأویل و فرق آن با تفسیر، به طور اختصار ارائه شده است.

موضوع این پاین نامه دوستی و محبت اهل بیت(ع) در قرآن و سنت می باشد، محبت میل درونی آدمی است به چیزی که آن را نیکو می پندارد و اولین شرط آن شناخت و آگاهی است و دومین آن در رابطه روحی میان محب و محبوب است. اهل بیت ( ع) همان کسانی هستند که آیه تطهیر و آیه مودت و سوره هل اتی ... درباره آن ها نازل شده است. دو راه وجود دارد برای رسیدن به مقام دوستی با اهل بیت ( ع) 1- راه نظری 2- راه عملی. اهل بیت پیامبر ( ص) صراط مستقیم هدایت و پایه های سعادت مسلمانان به شمار می روند، در عظمت آنان همین بس که خدای تعالی در قرآنش از ایشان یاد کرده و بر آنان سلام می فرستد. و پذیرش ولایت و امامت و عشق و محبت آنان را بر همه مؤمنان راستین فریضه و واجب کرده است، در روایات نیز اهمیت زیادی به دوستی و محبت اهل بیت ( ع) داده شده. ابو هریره از پیامبر خدا(ص) روایت کرده که ایشان فرمود : « بهترین امت شما کسی است که بهترین رابطه دوستی را با اهل بیت ( ع) من داشته باشد.» علاقه داشتن به یک چیزی و محبت داشتن به آن علائم و نشانه هایی دارد از جمله نشانه های محبت و دوستی اهل بیت ( ع) که می توان به آن ها اشاره کرد : محبت توأم با عمل و تقوا، ایمان، مودت، عشق به دوستان اهل بیت، برائت از دشمنان اهل بیت، پیروی از خاندان وحی، آمادگی برای بلا و رنج، می باشد. از جمله راه هایی که می توان جوانان و نوجوانان را محب آل محمد و دوستدار اهل بیت(ع) بارآورد : دوران پیش از کودکی، پیوند با آب فرات و کربلا، استفاده از علاقه به محبوبیت، توجه به عنایات اهل بیت نسبت به شیعیان، بیان فضیلت دوستی آل پیامبر(ص)، بیان نیازمندی و بهره مندی از این محبت، پرهیز از عوامل محبت زا، و تشکیل هیئت های مذهبی در محله، می باشد. البته محبت به اهل بیت(ع) آفات و موانعی نیز دارد که باید از آن ها پرهیز کرد و یکی از آفات آن غلوه و زیاده روی در عقیده و اظهار دوستی نسبت به اهل بیت(ع) است. افراط در ستایش و رساندن پیامبر و ائمه به مقام الوهیت و خدایی، « غلو» است. و کسی که از حرام متولد شده باشد ودارای صفات زشت و غیر اخلاقی باشد مانع دارد برای اینکه به دوستی اهل بیت دست پیدا کند. عشق و دوستی عترت پیامبر(ص) به عنوان یک صفت ارزشمند موجب برکات و درجات و منزلت افراد است از جمله آثار دنیوی که می توان به آن ها اشاره کرد : خشنودی پروردگار، هدایت و راهیابی، آرامش و ایمان، کمال ایمان و عمل، پذیرش اعمال، استجابت دعا، آمرزش گناهان، آرامش دل. و از آثار اخروی می توان به رهایی از آتش، حشر با اهل بیت، حشر با صدیقان و شهیدان، شادی به هنگام مرگ، نوشیدن از کوثر و دیدن جایگاه بهشتی، ایمنی در عقبه های هفتگانه، دادرسی در سخت ترین لحظات، چهره درخشان در قیامت، شفاعت در قیامت، ایمنی روز قیامت، گذرنامه عبور از صراط، وصول به زیباترین نیکی ها، و رسیدن به مقام شهید، اشاره کرد. این پژوهش در محدوده آیات و روایات می باشد، و طبعا منابع مورد استفاده نیز قرآن و کتب معتبر روایی بوده است. در نهایت خواننده عزیز با مطالعه علاوه بر آشنایی مختصر با عترت پیامبر(ص) با آثار و برکات دوستی با اهل بیت و ... آشنا می شودو با بکارگیری راهکارهای ارائه شده در این پژوهش عشق ورزیدن بیش از پیش به آل الله را در خود تقویت کرده و از طریق این دوستی به سوی رشد و تعالی گام بر می دارد.

این رساله با موضوع «سیمای اهل بیت(علیه السلام) در آیه احکام از منظر فریقین» تمام مسائل مربوط به این آیه را مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیده است که این آیه به خاطر اطعام اهل بیت(علیه السلام) به یتیم و مسکین و اسیر نازل شده است. در بخش دیگری از این رساله، برای هر یک از شبهات وارد شده بر این آیه پاسخ مناسبی ارائه شده است. گفتنی است هرچند این آیه در شأن اهل بیت(علیه السلام) نازل شده است، ولی عمومیت دارد و اگر کسی چنین عمل پسندیده ای انجام دهد، لایق پاداش از سوی خداوند است.