جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نظام آفرینش ازدیدگاه فلسفه ی مشاء،برمبنای عقول ده گانه است وآنها معتقدند که این عقول واسطهآفرینش سایر موجودات جهان هستند.سپس آنها به اصل سنخیت یافتن میان علت ومعلول تاکیدمیکنند.ومیگویندکه ازموجودبسیط تنها یک معلول صادر میشود. که منظورازآن عقل اول است وسپس باوجودجهاتی که درعقل اول است عقل دوم وفلک اول به وجود می آیندوبه همین ترتیب سایرعقول وسایرافلاک به وجودمی آیند تانوبت به عقل دهم وفلک نهم می رسدکه ازعقل دهم که نام دیگرآن عقل فعال است عقل وفلکی دیگرصادر نمیشودبلکه صوراجسام عناصرازعقل فعال به وجود می آیند ودر تحقق هیولای مشترک عناصرسه عامل عقل فعال،اجرام آسمانی(افلاک)وصور عناصر دخالت دارند.وپس ازپیدایش عناصرچهارگانه، سایرموجودات عالم کون وفساداز جمله انسان به وجود می آیند. ابن سینا وجودنفس رادرانسان اثبات کرده وحدوث آن را جسمانی می داند.لیکن نظام آفرینش ازدیدگاه سهروردی برمبنای انوارطولیه وعرضیه واشراقات ومشاهدات میان آن ها صورت می پذیرد.واین امربراساس تباین میان موجودات وسنخیت بین علت ومعلول است.سپس سهروردی پیدایش کثرت درعالم رابه واسطه ی نوردوم (صادراول) می داند.وهمین طور بروجود ارباب انواع ومثل عقلانی ونوری تاکیدکرده است ووجوداین انواررادلیل وجودانواع کثیرموجودات مادی می داند ومی گویداین رب النوع ها به مدیریت وهدایت انواع خود میپردازند.سهروردی براساس قاعده ی امکان اشرف ترتیب وجودی موجودات راتبیین می کند که بعدازخلقت موجودات عالی وعالم انوار، نوبت به پیدایش عالم ماده وعناصرمادیمی رسد که ازعناصرچهارگانه ی آب وآتش وهواوخاک، سایر موجودات ازجمله انسان ازاین عناصربه وجود می آیند. اودرآخربه چگونگی حدوث نفوس بشری پرداخته وآنهارا جسمانی الحدوث دانسته است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تاريخ الفلسفة الإسلامية منذ الينابيع حتى وفاة إبن رشد

نویسنده:

هنري كوربان، ترجمه : نصیر مروة، حسن قبیسی، مقدمه و نظارت : امام موسی صدر، الأمیر عارف تامر

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست

وضعیت نشر :

بیروت : ,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

فلسفه اسلامی , تاریخ فلسفه

کلیدواژه‌های فرعی :

عالم انوار , اندیشه فلسفی , تشکیک نوری , قوه وحی نبوت , امام شناسی , اشاعره (اهل سنت) , عقاید اسماعیلیه , عقاید معتزله , علم امامت , کسب , معتزله (اهل سنت) , وعد و وعید , ولایت معنوی , امام غایب , منزلت بین منزلتین , وراثت (امامت) , ولایت خاصه امام , اسماعیلیه ( جعفری ) , امر به معروف , ائمه مستور اسماعیلیه , باطنیه ( اسماعیلیه ) , حدوث قرآن , انسان کامل (کلام) , مخالفت با فلسفه , تفسیر فلسفی وحی , فلسفه عربی , هلنیسم , هرمنوتیک , علم طبیعی , حکمت اشراق the School of Illumination , علم معاد (فلسفه ذیل الهیات بالمعنی الاخص) , قرآن , حکمت نبوی , 13. علم کلام , حکیم عارف , 6- فرق تصوف (اعم، (فرق اسلامی)) , فاطمیان(اسماعیلیه) , تصوف عاشقانه , تاریخ تصوف , صوفیان (صوفیه) , عرفان شیعی , نور (حکمت اشراق) , عرفان نظری , عالَم مثالی(حکمت اشراق) , جوهر غاسق(حکمت اشراق) , نور الانوار , نشاه(نشأه، نشئه)برزخی , مقام ولایت(قسیم مقام نبوت و رسالت و خلافت , مقام محبت , راه باطن(مقابل راه ظاهر) , آثار سهروردی , قلاع اسماعیلیه , نقد غزالی بر فلسفه , دین و تصوف , امام زمان (عج) , ایمان و عقل , نقد فلسفه , فلسفه زبان ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نظریه ملاصدرا دربارۀ چگونگی پیدایش کثیر از واحد(نظام فیض)

نویسنده:

عین الله خادمی

نوع منبع :

کتابخانه عمومی , نمایه مقاله

کلیدواژه‌های اصلی :

نور , وجود منبسط , نظام فیض , فلک , عقل , نور (حکمت اشراق) , نور(اسماء اول، عرفان نظری)

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

پیش از ملاصدرا دانشوران مسلمان مثل فارابی، ابن سینا و ... درباره نظام فیض سخن گفته اند: ملاصدرا در بعضی از آثار خویش از قبیل «المشاعر» به کلیات بحث نظام فیض اشاره کرده و در برخی از رسائل خویش مثل «اجوبه المسائل النصیریه»، نظام فیض را به شکل ثنایی و مشابه فارابی و در رساله «شواهد الربوبیه» و «المبدا و المعاد» به شکل ثلاثی و مشابه ابن سینا تقریر می کند- البته میان نظریه ملاصدرا با فارابی و ابن سینا علاوه بر شباهت، تمایزهایی هم وجود دارد - اما در رساله «الواردات القلبیه فی معرفه الربوبیه» از نظام مشایی کمی فاصله می گیرد و به نظام اشراقی نزدیک می شود و در کتاب «الشواهد الربوییه» و «الاسفار الاربعه»، نظام فیض را به صورت عرفانی تفسیر می کند. وجه ممیزه نظریه صدرا درباره نظام فیض با نظریه های حکیمان مشایی و اشراقی و عرفا، تاکید صدرا بر روی اصالت و تشکیک وجود است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

علم ، حجاب نورانی

نویسنده:

فاطمه طباطبایی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

نور , حجاب , علم حقیقی , علم حقیقی , عالم , حجاب , متعلق علم , نور (حکمت اشراق) , عالَم(حکمت اشراق) , علم(اسماء اول ، عرفان نظری)

چکیده :

انسان موجودی پژوهشگر، پرسش کننده و پاسخ طلب است . همواره در پی پرسش از علم ، عالم ، معلوم ، اغراض ، نتایج و ارزش گذاری علم است و هنگامی این حالت در او اوج می گیرد که «علم » را با دو صفت متضاد «نور» و «حجاب » متصف می بیند. به همین دلیل می خواهد بداند چگونه حقیقتی که «الظاهر لذاته و المظهر لغیره »اش می دانند، می تواند حجاب ، آن هم حجاب اکبر باشد. در این نوشتار نخست ، از کاربرد علم در دو معنی (علم عام و مطلق ) و (علم خاص و تخصصی ) که همان دانش متکی بر تجربه و آزمون است ، سخن گفته و سپس به آرای برخی از بزرگان اندیشه و معرفت که «علم » را مساوق «وجود» و «نور» دانسته اند، اشاره کرده ایم . محور اصلی بحث ، نظریه های عارفانه امام خمینی (س ) است که «علم » را از شئون فطرت دانسته و آن را به وجهه نورانی وجودِ موجودات منتسب می دانند و بر این باورند که تمام موجودات متناسب با حدود وجودی خود مظهر اسم «علیم » حضرت حقند؛ راز تسبیح موجودات و نیز رمز جاودانگی و ملکوتی شدن انسان را در علم و آگاهی بیان می دارند. علم حقیقی را «طریق جنت » و هر مرتبه ای از این علم را متناسب با مراتب بهشت (افعال ، صفات ، ذات ) می دانند و ازآیات نخستین سوره علق نکات زیبا و تازه ای در بیان ارزش و منزلت علم مطرح می نمایند که به طور مختصر به آن پرداخته ایم .

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی و نقد نظریة اشراقی نفس

نویسنده:

مهدی عباس زاده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

فلسفه اسلامی , فلسفه اشراقی , نور (حکمت اشراق) , عالَم نفسانی(حکمت اشراق) , نفس ناطقه(اصطلاح وابسته)

کلیدواژه‌های فرعی :

حقیقت نفس انسانی , نور (حکمت اشراق) , اثبات وجود نفس , براهین اثبات تجرد نفس , رویکرد اشراقی ,

چکیده :

مقالۀ حاضر در صدد تبیین نظریۀ شهاب الدین سهروردی (شیخ اشراق) دربارة نفس ناطقۀ انسانی و بررسی و نقد این نظریه از منظر دیگر متفکران، به ویژه صدرالمتألهین و برخی از محققان معاصر است. سهروردی ابتدا به تعریف نفس با دو رویکرد مشائی و اشراقی و سپس اثبات وجود نفس و تجرد آن می پردازد. او هویت نفس را نور محضِ ،« اشراق » نهایتاً با بهره گیری از کارکردهای وجودشناختی و معرفت شناختیِ عامل مجرد معرفی می کند و در اینجا تغییر و گذاری جدی از رویکرد مشائی به رویکرد اشراقی را به نمایش می گذارد. دیدگاه های سهروردی در باب نفس و مسائل پیرامون آن، از جمله نوآوری های مهم فلسفیِ وی هستند؛ لیکن برخی از متفکران، به ویژه صدرالمتألهین و برخی از محققان معاصر نقدهایی را بر نظریۀ اشراقیِ نفس و مجموعۀ مباحث سهروردی در این عرصه وارد ساخته و دیدگاه های وی را به چالش کشیده اند. بر مبنای این نقدها، به نظر نگارنده، می توان ضمن اذعان به کوشش سهروردی در ارائۀ دستگاه مفهومی جدید، انسجام درونی آرای وی و اهتمام وی به تعیین نقش معنویت در ارتقای نفس، برخی از آرای او در باب نفس را ناکافی ارزیابی کرد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 5 تا 34

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی کلامی - تفسیری رویت باریتعالی

نویسنده:

منی علی نژادی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تشیع , رؤیت خداوند , علوم انسانی , اصحاب حدیث (فرق کلامی) , خدا (اسماء ذات الهی) , تسنّن , فیلسوفان , دانشمندان , فلسفه اسلامی , 13. علم کلام , 8- اهل حدیث (فرق اسلامی) , 5- تشیع Shiism (اعم از امامی و زیدی و اسماعیلی، (فرق اسلامی)) , دین اسلام (دامنه ادیان پیشرفته) , نور (حکمت اشراق) , نور(اسماء اول، عرفان نظری)

چکیده :

مسئله جواز و عدم جواز رویت خداوند در زمره مسائلی است که در قرون اولیه اسلام بعنوان مسائل اصلی و یا اصول اعتقادی در جامعه اسلامی مطرح گردید و طیف عظیمی از مسلمانان آنروز بنام اهل سنت و جماعت و اصحاب حدیث از آن دفاع می‌کردند و انکار آنرا نوعی خروج از دین بحساب می‌آوردند. باتوجه به اینکه موضوع رویت باریتعالی در ارتباط با مبادی و اصول اسلامی در بادی امر غیرقابل قبول و به اصطلاح ممتنع می‌نماید و از اینجهت اثبات آن برای کسانی که به هر دلیل بدان معتقدند. مستلزم طرح مطالبی است که به عنوان دلیل و برهان قبول و دفاع از آن همراه با تحمل تکلف و تصنع فراوان و چه بسا خود در نهایت اعتراف به عدم امکان دفاع و بهرحال اعتقاد به چنین مسئله‌ای در عالم اسلام مطرح و تا آنجا که به عقیده برخی از محققین طرح مسئله رویت خداوند در قرون اولیه حاکمیت اسلام به وسیله متظاهرین به اسلام از اهل کتاب طرح‌ریزی و به وسیله جاعلان حدیث امثال ابوهریره لباس عمل به خود پوشید و بهرصورت سیر تاریخی مسئله رویت بطور اشاره و به نحو اختصار به قرار ذیل است : 1 - اهل سنت و جماعت و اصحاب حدیث که بطورکلی در تمام مسائل اسلامی - چه اعتقادی و چه فرعی - معتقد به اعتبار نصوص و احادیث میباشند و به هیچ وجه ارزش و اعتباری برای عقل قائل نیستند، از حامیان اصلی امکان و جواز رویت و حتی وقوع آن می‌باشند. 2 - اشاعره نیز در این مسئله به اصحاب حدیث پیوستند و گرچه در مقام تلفیق روش افراطی اصحاب حدیث و اعتبار و ارزش عقل و حاکمیت آن بودند، ولی در توجیه و تقریر جواز رویت و اقامه دلیل برای اثبات آن مواجه با مشکلاتی بودند و با تکلف و تصنع فراوان توجیهاتی را بعنوان دلایل عقلی و نقلی بر جواز رویت خداوند مطرح نمودند که در مورد دلایل نقلی از جمله آیات قرآنی ناچار متوسل به تاویل و خروج از نص و ظاهر قرآن شدند و در مقام دلایل عقلی نیز متوسل به توجیهاتی شدند که در نهایت به غیر موجه بودن آن اعتراف ، و از آن قطع امید و بدلایل نقلی روی آوردند که نص صریح بر عدم جواز رویت ذات باریتعالی میباشد از جمله آیات شریفه : ((لاتدرکه ابصار و هو یدرک الابصار... و قال ربی ارنی انظر الیک قال لن ترانی ... 3 - در مقابل آنان، معتزله که به اصالت عقل و اعتبار آن در تمامی مسائل اعتقاد داشتند، به عدم جواز رویت که مخالف تمام مبانی عقلی و نصوص شرعی و بخصوص آیات محکمات قرآنی است رای دادند. 4 - امامیه نیز با حفظ اصالت و استقلال مواضع فکری و اعتقادی خود، در این مسئله با معتزله توافق نظر و رای دارند. 5 - نظر نگارنده رساله با توجه به جهات فوق‌الذکر نیز عدم امکان و جواز رویت ذات باریتعالی می‌باشد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تحقیق در مفاهیم نور و وجود و بنیانهای فلسفه هنر بر پایه مبانی زیبایی‌شناسی حکمت اشراق

نویسنده:

مصطفی سپهوند

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

هستی شناسی(فلسفه) , زیبایی شناسی , شهود عرفانی , حکمت اشراق the School of Illumination , خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص) , فلسفه هنر , نور (حکمت اشراق) , سهروردی، یحیی بن حبش , پژوهش در هنر , هنر و علوم انسانی , اشراق (فلسفه) , فلسفه هنر

چکیده :

در این رساله به، بیان تاُثیرات اندیشه وهستی شناسی سهروردی وشهود عرفانی و خاستگاه «نور» در اندیشه سهروردی، تبیین معنا و مفهوم نور در حکمت اشراق، تبیین اصالت نور در اندیشه سهروردی، شرح صفات نورالانوار و نسبت او با دیگر مراتب هستی، تقسیمات مختلف نور، ارتباط انوار با یکدیگر و کاوش در مراتب حقیقت، فعل هنری وفاعلیت هنرمند ،نقش قوه ی خیال درآفرینش اثرهنری،زیبایی شناسی وفلسفه اشراق و مصادیق وگستره مفهومی نوردرهنراسلامی پرداخته ایم ودر جمع بندی نهایی درقالب هنرمتعالی وبرپایه ی زیبایی شناسی حکمت اشراق تحقیق نموده ایم.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

روند شکل گیری اشراق(اشراق عرفانی) از دیدگاه شیخ سهاب الدین سهروردی

نویسنده:

علی فضلی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

سهروردی , مشاهده , علوم انسانی , اشراق , حکمت اشراق the School of Illumination , نور (حکمت اشراق) , نور(اسماء اول، عرفان نظری)

چکیده :

حکمت نوری اشراقی، حکمتی مبتنی بر آگاهی است.و خود آگاهی و شناخت نفس، مبنای هر شناختی بوده و بر هر سناختی تقده دارد و هر دانشی تابع آن استو همه چیز در پرتو خود آگاهی و تجربه من قرار می گیرد. متعلق شناخت نیز به طریق شهودی و علم حضوری اشراقی قابل ادراک می باشد.علم حضوری اشراقی بطور مستقیم و بدون هیچ وساطتی هستی و شیء و نور موجود درشیء را دریافت می کند.سهروردی عامل شناخت حقیقی را حاصل سریان نور ناشی از انوار مجرده در پرتو توجه نفس و خود آگاهی آن نسبت به متعلق شناخت می داند. در ادراکات پنجگانه حسی، مهم ترین ادراک، ابصار یا مشاهده است که به شرط نبودن حجاب و مانع تحقق می یابد. ادراکات باطنی و خیالی و عقلی نیز از طریق روءیت(شهود)حاصل می شود. ادراک خیالی از ارکان شناخت حقیقی است زیرا هم محسوس و هم معقول در ظرف آن متمثل می شوند. رازآموزی فزشته نیز در عالم خیال روی می دهد. در حوزه ادراک عقلی نیز سهروردی با توجه به محدودیتهای عقل استدلالی و جزئی، عقل شهودی را طرح می کند. او با استناد به ادراک خیالی و شهود قلبی خود نشان می دهد که عقل استدلالی جدا مانده از شهود و اشراق، از درک چنین معرفتی ناتوان است. لذا عالی ترین نوع معرفت نزد او معرفت شهودی و اشراقی است که نه صرفاٌ با تعقل و بحث علمی بلکه از راه اتقطاع از تعلقات دنیوی و تهذیب و سلوک باطنی حاصل می شود.هدف سهروردی در ارائه حکمت اشراقی دست یابی به سلسله از حقایق عالم است که فراتر از حوزه حس و تجربه و قلمرو استدلال است که هیچ شک و شبه ای قادر به ابطال آن نیست

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

وجوه شباهت آراء افلاطون و سهروردی

نویسنده:

سیمین قلی زاده

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

افلاطون , سهروردی , عالم محسوس , علوم انسانی , هستی شناسی(فلسفه) , 03. انسان شناسی Human nature , معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , حکمت اشراق the School of Illumination , نور (حکمت اشراق) , ظلمت (حکمت اشراق) , نور(اسماء اول، عرفان نظری) , عالم معقول

چکیده :

این پژوهش مشتمل بر چهار فصل است. در فصل یک، کلیات پژوهش بیان شده است و منابع مورد استفاده و تأثیر گذار در آراء افلاطون و سهروردی، معرفی شده اند. در فصل دو، به بیان آراء افلاطون در سه شاخه هستی شناسی، معرفت شناسی و انسان شناسی پرداخته و با تفکر فیلسوف یونانی در این زمینه ها آشنا می شویم. در فصل سه، به بیان آراء سهروردی، حکیم اشراقی، می پردازیم و دیدگاه وی را در این سه شاخه از فلسفه، مورد بررسی قرار می دهیم. در انتها و در فصل چهار، مطالب فصل های دو و سه را جمع بندی کرده و با مقایسه آراء این دو فیلسوف وجوه اشتراک آنها را در سه شاخه هستی شناسی، معرفت شناسی و انسان شناسی، معرفی می کنیم.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر