جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ندارد.

اشاره و تمرکز این نوشتار بر مقطعی از تاریخ اسلام است که در آن امام محمّد باقر (ع) به مدت 19 سال و امام جعفر صادق (ع) به مدت 34 سال ،رهبری و هدایت معنوی و سیاسی جریان شیعه امامیه را بر عهده داشتند.در این دوران،جریانات فکری و سیاسی خاصی به وجود آمد . امام محمد باقر (ع) و امام جعفر صادق(ع) در مواجهه با هر کدام از این جریانات مواضع خاصی را ابراز نمودند که در برابر جریان حاکم اموی مبتنی بر اصل تقیه و در برابر سایر جریانات مهم فکری و سیاسی منطبق با اصلاح و روشنگری بود. از جمله جریانات مهم فکری و سیاسی تأثیرگزار آن دوران، فرقه مرجئه بوده است که با تفکر ارجاء ، قعود و جدایی"ایمان و عمل" و اصالت ایمان بدون عمل، به عنوان یکی از اولین جریانهای مذهبی و سیاسی جهان اسلام ،در واکنش به تعصب و سختگیری های خوارج و اختلاف نظر آنها با شیعه و موارد دیگر به وجود آمد.در این نوشتار که با روش تحقیق تاریخی،از نوع توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع پژوهشی و تحقیقاتی کتابخانه ای تهیه شده است،سعی گردیده ضمن اشاره کوتاهی به مفهوم لغوی و اصطلاحی و تاریخچه مرجئه و نیز تحلیل خاستگاه سیاسی و اعتقادی و مبانی و عملکرد این جریان فکری،به بررسی چگونگی مواجهه با مرجئه در سیره امام محمّد باقر(ع) و امام جعفر صادق(ع) پرداخته شود.

نوشته حاضر پایان نامه ای است که به بررسی تشیع اعم از سیاسی محب و اعتقادی در قرن اول و دوم هجری پرداخته و کوفه را به عنوان نخستین مرکزیت تشیع یا دست کم یکی از مراکز مهم تشیعی معرفی کرده است. در این رساله ابتدا کلیاتی درباره کوفه بیان شده و پس از آن به تعاریف مختلفی که برای شیعه و دیدگاه هایی درباره تاریخ پیدایش تشیع ارائه گردیده پرداخته است. گونه های مختلف تشیع قبائل شیعی و خاندان های علمی شیعه در کوفه از مباحث مهم دیگر این نوشتار به شمار می آید. در قسمتی دیگر به تأثیرات حکومت امام علی (ع) شهادت اما محسنی و تأثیر امامان باقر و صادق بر تشیع کوفه پرداخته شده و پس از آن نقش کوفه را در نظر معارف شیعه مورد ارزیابی قرار داده است. در پایان رساله نیز به عنوان فصلی استطرادی به جریان غلات کوفه و برخورد ائمه با آنان پرداخته شده است چرا که مرکز پیدایش و فعالیت این جریان انحرافی کوفه بوده است. نکته آخر اینکه نوع نوشته ها و آثاری که درباره کوفه وجود دارد کوفه را با نگاه انتقادی و منفی مورد بررسی قرار داده اند و سبب آن سستی ها و کوتاهی های آنان در زمان حکومت امام علی و پس از آن امام حسن و به خصوص نسبت به قیام و شهادت امام حسین و اسارت اهل بیت و پیدایش خوارج می دانند. این نقاط منفی کوفه به حساب می آید اما باید توجه داشت که در کنار این نقاط منفی نقاط مثبت فراوانی نیز هست که ما در این پایان نامه بیش تر به آنها نظر داریم از این رو با نگاهی مثبت به کوفه نگریسته ایم و قضاوت در این باره را به عهده محققان و خوانندگان محترم می گذاریم.

بر طبق آیات قرآن، قاعدین افرادی هستند که بدون عذر موجه از جهاد کناره گرفته، پیشوای حق را یاری نمی‌دهند. در زمان پیامبر(ص) نیز افرادی این گونه بودند که در آیات متعدد قرآن به آنها اشاره شده است . در دوران خلافت امام علی(ع) نیز افرادی از همراهی امام در جنگ‌ها خودداری کردند که در میان سران آنها برخی از صحابه مانند سعد بن ابی وقاص ، عبدالله بن عمر و... بودند که در این پژوهش به بررسی علل و انگیزه‌های رفتار آنها پرداخته می‌شود. ابو موسی اشعری سردمدار آنها بود که در جنگ جمل، کوفیان را به کناره‌گیری از جنگ دعوت کرد. البته برپاکنندگان این جنگ‌های داخلی جز منافع شخصی منظوری نداشتند و خون‌خواهی خلیفهء سوم، دستاویز عوام فریبانه‌ای بیش نبود. جنگ جمل شکاف عمیقی را در جامعهء مسلمانان بوجود آورد و راه را برای معاویه هموار کرد. کناره‌گیری قاعدین نیز به نفع معاویه بود و این مساله از نامه‌نگاری او با سران قاعدین برمی‌آید. قاعدین در حکمیت و نتیجهء آن نیز نقش داشتند. پیدایش خوارج و برپایی جنگ نهروان نیز از نتایج حکمیت بود. پس از شکست خوارج امام باز از کوفیان خواست تا علیه معاویه بسیج شوند، اما تا زمان شهادت امام، سپاهی آماده نشد. معاویه نیز سپاهیانی به قلمرو امام فرستاد. آنها در بلاد اسلامی به آشوبگری پرداخته و مسلمانان، بویژه طرفداران امام را می‌کشتند. موضع کوفیان در این زمان در سخنانی که امام علی(ع) در این دوره ایراد کرده است به روشنی بیان شده است . شمار آنها در ابتدای خلافت امام محدود بود ولی در اواخر خلافت امام گسترده شدند.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

آشنایی با نحوه ورود اسلام در کشور مسلمان بحرین که سومین کشورشیعی بعداز ایران وعراق می باشد دارای اهمیت فراوانی است . لذا دراین پژوهش به سیر وروداسلام دربحرین ازآغازتاپایان قرن پنجم پرداخته شده است .بارجوع به منابع جغرافیایی مشخص گردیدکه مقارن ورود اسلام ،برتمامی سرزمین‌های واقع درسواحل غرب وجنوب خلیج فارس،بحرین اطلاق می‌شد.سپس،بارجوع به منابع معتبرتاریخی ،کلامی،فقهی ودیدگاه های محققین وبادقت درویژگیهای اقتصادی،سیاسی،فرهنگی به چگونگی سیرگسترش اسلام به صورت مفصل پرداخته شدویافته های تحقیق نشان می دهد که ۳عامل باعث گسترش وتثبیت اسلام دربحرین شده است که عبارتند از؛۱-

هويت پديده اي است، چند وجهي، پيچيده و بين رشته اي. منظور اين تحقيق از هويت عبارت است از: خاص و متمايز بودن، ثابت و پايدار ماندن و به جمع تعلق داشتن. هرگونه هويت سازي مستلزم ايجاد مرز و توسل به مرجع هاي ثابت و پايدار است. اين مراجع همان عناصر سازنده هويت از قبيل، زبان، دين، سرزمين، و تداوم آنهاست.موضوع هويت و بحران هاي مرتبط با آن در مقاطع مختلف تاريخ ايران براي ايرانيان مطرح بوده است. در سالهاي اخير، هر گاه سخن از هويت ايراني به ميان مي آيد، نوعي تقابل ميان دو هويت ديني و ايراني، مشاهده مي شود. گويي كه ايرانيان يا بايد ايراني باشند و بدنبال احياي فرهنگ و تمدن ايراني و باستاني خود بروند، يا بايد مسلماني پيشه كنند و پيرو فرهنگ و آموزه هاي اسلامي باشند.روش شناسي تحقيق كيفي تحليلي است، و با هدف بررسي چگونگي پذيرش اسلام توسط ايرانيان و تاثير آن بر هويتديني و زباني بعنوان اجزاءهويت ملي ايرانيان در دو قرن نخست هجري انجام شد. سوال اصلي تحقيق آن است كه: تغييرات عناصر تشكيل دهنده هويت ايرانيان( بخصوص دين) در دو سده نخست هجري درچارچوب هويت مقاومت چگونه تعريف ميشود؟ مدل نظري تحقيق تلفيقي از بكار گيري مفاهيم نظريه ساخت يابي گيدنز، و نيز بكار گيري اين مفاهيم در همراهي با نظريه هويت مقاومت كاستلز، در بررسي رفتار هاي هويت جويانه جنبش هاي اجتماعي ايرانيان در دو قرن نخست هجري، و با توجه به نظريه جامعه شناسي تاريخي احمدي است.نتايج تحقيق نشان مي دهد كه اين تغييرات هويتي نه از سر تحميل و اجبار، و پي آمد شكست دولت ساساني و ايرانيان از اعراب است، كه طي فرايندي طولاني، سخت و خونبار و در پي انتخابي سرنوشت ساز و بنيادين توسط ايرانيان و در مخالفت و مقاومت در برابر سلطه و تحميلات حاكمان عرب ايران به انجام رسيده است. هويت شيعي و زبان فارسي جديد ايرانيان به اعتقاد اين تحقيق حاصل حقانیت خوانش شیعی خاندان پیامبراز اسلام و انتخاب هوشمندانه و اصيل ايرانيان است. ومنافاتی با هویت تاریخی ایرانیان ندارد، بلکه در امتداد و مکمل هویت ایرانیان است.

رفتار سیاسی نخبگان فرهنگی به لحاظ تأثیر و الگو سازی در جریان ها ی تاریخی حائز اهمیت فراوان است. با توجه به اینکه دوره اموی هم زمان با شکل گیری نحله ها و گروه های مختلف فرقه ای و سیاسی است، نخبگان فرهنگی با عملکرد خود به صورت مستقیم یا غیر مستقیم هدایت این گروه ها و در حقیقت جامعه را بر عهده داشتند. قابل ذکر است که نوع رفتار سیاسی نخبگان فرهنگی با حاکمیت سیاسی اموی با توجه به سه عامل علایق مذهبی، قومیت و منزلت اجتماعی سنجیده شده است و بر این اساس نخبگان فرهنگی در چهارسنخ موافق، مخالف، بی طرف و مذبذب دسته بندی شده اند.در پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی- اکتشافی و دسته بندی و طبقه بندی اطلاعات به قصد سنخ شناسی نخبگان فرهنگی اقدام شده است. بر این اساس با استفاده از منابع تاریخی ، ادبی ، انساب و طبقات به استخراج اطلاعات و در نهایت با چالش داده ها به مقایسهو بررسی کمّی داده های آماری پرداخته شده است.با توجه به نتایج بدست آمده از پژوهش ،ادبیات همگام با علوم رایج این دوره( علوم اسلامی )رشد کرده و شاعران بار اصلی ادبیات را به دوش می کشیدند، بیشتر شاعران این دوره از قوم عدنانی و از طبقه متوسط جامعه بودند، این در حالی است که حضور کم رنگ موالی در عرصه شعر و شاعری و خطابه قابل تأمل است .اما از سو ی دیگر موالی پا به پای اعراب عدنانی و قحطانی در علوم اسلامی ( فقه ،حدیث،قرآن و تفسیر ) فعالیت می کردند و گاه نیز در این علوم پیشرو بودند، به طوری که بیشترین آمار را در چهار سنخ رفتاری به خود اختصاص دادند.

کهن‌روزگاری است که مردم جهان خلیج فارس رایک شاهراه بازرگانی ودریانوردی می‌شمارند.ارج وشهرت خلیج فارس نه تنهابه سبب یادشده است،بلکه به انگیزه‌ی آن است که کرانه‌ها وجزایرآن یکی از کهن‌ترین گهواره‌های تمدن بشری است.باتوجه به این‌که تا کنون دراین مورد تحقیقاتی انجام ومقالاتی نیزبه رشته‌ی تحریر در آمده است، اما در زمینه‌ی موضوع این رساله کمتر مطلب جامعی یافت می شود. بنابراین برای پژوهندگان تاریخ میانه‌ی ایران موانع ومشکلات عمده‌ای در این راستا به چشم می‌خورد که این رساله با انگیزه‌ی رفع این کمبود در تاریخ تحولات خلیج فارس انجام گرفته است. ویافته های آن نیز نشان می‌دهد که بنادر وجزایر خلیج فارس نقش برجسته‌ای درتحولات تجاری، فرهنگی وحتی سیاسی سرزمین ایران داشته‌اند وجزئی لاینفک از تاریخ آن بوده‌اند.موانع ومحدویت‌های میدانی برای تدوین این رساله عبارت بودند از نبود یک شناسنامه‌ی مدوًن از یافته های باستانی وباستان‌شناسی ومشخص نبودنمحوطه‌های باستانی‌از یک سووکمبود شدید منابع خارجی در کتابخانه‌های تخصصی در مورد موضوع ازسوی دیگر است. و اقدام در این زمینه به پژوهندگان این بخش توصیه می‌گردد.