جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جوادی آملی تعقل در دین را به معنای استفاده منضبط از روش عقلی-فلسفی در آن دانسته و دارای حجیت ذاتی می داند.سیدان نیز بر عقلانیت معرفت دینی تاکید می کند اما استفاده از روش عقلی–فلسفی در آن را جایز نمی داند.به نظر میرسد عقلانیت معرفت دینی و معیار آن از منظر سیدان از همسویی و هم پوشانی لازم در صدر و ذیل مباحث وی برخوردار نیست.اتخاذ عقل فطری یا صریح به عنوان معیار،دارای ابهام و اجمال در چیستی آن است.از حیث هستی شناختی و معرفت شناختی نیز چنین عقلی ارتباط حقیقی با معرفت دینی نخواهد داشت.چرا که تعقل در دین معنایی غیر از بهره گیری از استدلال منطقی معتبر و برهان یقینی ندارد.گذشته از آنکه درک همه شمول ملاک بودن خود عقل فطری نیز بدون استفاده از روش عقلی-فلسفی ممکن نبوده و حتی برای مخالفت منطقی با استدلال نیز چاره ای جز استفاده از استدلال منطقی وجود ندارد.در نتیجه ادعای تعقل در دین با چشم پوشی از چنین روشی،خود شکن است.چنین رویکردی سبب خلل در فهم کتاب و سنت و تفهیم آن به دیگران خواهد شد.در این نوشتار چیستی عقلانیت -ارتباط وجودی و شناختاری آن با معرفت دینی و معیار عقلانیت آن را به صورت تطبیقی از منظر هر یک از دو طرف تبیین کرده و اشکالات مترتب بر مبانی نگره تفکیک در هر قسمت را بیان خواهیم کرد.

نویسنده در این کتاب با مروری بر نظریه‌های مختلف معرفت‌شناسی دینی، نظریه معرفت‌شناسی اصلاح‌شده پلنتینگا را برمی‌گزیند و بر اساس آن به پرسش‌های معرفت‌شناختی درباره باورهای دینی پاسخ می‌دهد. در فصل اول کتاب، جریان‌های اصلی معرفت‌شناسی دینی مرور و ضعف‌های آن شرح داده می‌شود. در فصل دوم، نظریه یلتسینگا و ایده عملکرد مناسب توضیح داده و مزایای آن بیان می‌شود. در فصل سوم، مهمترین نقد بر دیدگاه پلنتینگا از جانب علوم شناختی ارائه و پاسخ‌های ممکن به آن داده می‌شود. نهایتا در فصل آخر، استدلالی به نفع وجود خداوند بر مبنای واقع‌گرایی معرفت‌شناختی صورت‌بندی می‌شود. مرور دیدگاه‌های اصلی و ارائه مثال‌های متعدد در این کتاب، فرصت آشنایی با معرفت‌شناسی دینی را در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهد.

کتاب حاضر، در چهار بخش تنظيم شده است. بخش اول به «شناخت نور عقل» براساس وجدان و تذکرات اهل‌بيت‌الله اختصاص يافته که در ضمن آن، رابطه ميان نور علم و نور عقل نيز مورد بحث قرار گرفته است. در بخش دوم نظريات مشهور در علوم بشري طرح و بررسي شده است. در بخش سوم بحث بسيار مهم «حجت» عقل مطرح شده که در آن ابتدا سه مرتبه حجيت ذاتي، عقلي و عقلايي به صورت دقيق بيان شده و سپس به نقد و بررسي «حجيت» در منطق و فلسفه پرداخته شده است. در بخش پاياني کتاب، تحت‌عنوان «نقص و کمال بهره مندي از نور عقل» به ترتيب زمينه‌هاي بهره‌مندي بيشتر از «نور عقل» و زمينه‌هاي محجوب شدن از «نور عقل» معرفي شده‌اند.

ترجمه ماشینی: این کتاب به یک کار نظری در فلسفه دین مسیحی پرداخته و آن را در آیین بودا به کار می‌برد، بنابراین از بودیسم دفاع می‌کند و آن را در مقایسه با آن به خوبی ارائه می‌کند. فصل‌ها به بررسی این موضوع می‌پردازند که چگونه ادعاهای مسیحیت و بودیسم تراوادا بر تجربیات مردم استوار است، بنابراین این سؤال که حق با کدام مدعیان دانش دینی است، بر ارزش اثباتی آن تجربیات استوار است. این کتاب به بررسی عرفان و راه‌هایی برای درک آنچه در تجارب دینی می‌گذرد، می‌پردازد و به ما کمک می‌کند تا دریابیم که آیا آن زمینه‌های خوبی برای باور دینی است یا خیر. نویسنده استدلال می کند که زبان دینی هم در سنت مسیحی و هم در سنت بودایی به عنوان گفتمان واقعی قابل فهم است و بنابراین گزارش های تجربه عرفانی درست یا نادرست است. این کتاب ادعا می‌کند که آن تجربیات را می‌توان به شکلی ثمربخش به‌عنوان ادراکی در نظر گرفت و بنابراین، در غیاب شرایط شکست‌دهنده، زمینه‌های اولیه خوبی برای باور دینی هستند. این کار به بررسی شهادت مسیحی و بودایی می‌پردازد و اینکه چگونه احتمال خودفریبی، خودفریبی، تفصیل تخیلی و مواردی از این دست یک شرط شکست‌دهنده است. نشان داده شده است که این شکست‌دهنده در مورد بودایی نسبت به مورد مسیحی فضای کمتری برای عملیات دارد و بنابراین بودیسم تراوادا بهتر است. این اثر برای دانشجویان و دانش پژوهان فلسفه و فلسفه دین و علاقه مندان به مطالعه تجربیات دینی جذاب خواهد بود.