جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

علمای علم کلام معمولا بحث پیرامون معرفت خدا را به عنوان «اثبات صانع» آغاز می کنند و با طرح مقدماتی، وجوب معرفت باری را مطرح می نمایند. اهل کلام شناخت و معرفت خدا را امری بدیهی و بی نیازی از اثبات نمی دانند و معتقدند این موضوع نیز همانند دیگر موضوعات مجهول و مشکوکی است که شناخت آن ها از طریق علم حصولی و تصور آن ها صورت می گیرد، ولی از آنجا که تصور خدا امری محال است، می گویند: معرفت خدا یعنی قطع به وجود خدا با تصور وجه او، نه تصور خودش. و این معرفت را معرفت «معرفت بالوجه» می نامند. این در حالی است که قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلام معرفت خدا را امری بدیهی و فطری می دانند که نیاز به تذکر و یادآوری انبیا و اولیای الهی دارد. در این مقاله تلاش بر این است که فطری بودن معرفت خدا با استفاده از آیات و روایات به اثبات رسیده و انبیا و اولیای الهی به عنوان مذکران این نعمت فراموش شده معرفی گردند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 81 تا 92

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

جایگاه نمادین کوه «رضوی» در فرهنگ اسلامی

نویسنده:

حامد خانی (فرهنگ مهروش)

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

جغرافیایی نمادین , کوه رضوی , شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) , نماد کوه در فرهنگ اسلامی

کلیدواژه‌های فرعی :

نهج البلاغه (نهج‌البلاغه) , مهدویت , اهل بیت(ع) , عالم برزخ , اساطیر , تاریخ فرق اسلامی , بهشت , فرق اسلامی (فرق) , دین یهود (ادیان غرب) , غار حرا , طور سینا , کوه صهیون , نماد کوه در ادیان ,

چکیده :

در جغرافیای نمادین ادیان مختلف، کوه ها از جایگاه ویژه ای برخوردارند. از جمله کوه هایی که در فرهنگ اسلامی و بویژه نزد شیعیان، تداعی گر معانی نمادین به شمار می رود، که رضوی است. در این مطالعه نخست با نظر به پیشینه جغرافیایی، و شواهد نام شناختی، زمینه حضور این نماد در فرهنگ اسلامی بازشناسی می شود. در مرحله بعد، با نظر به شواهد حضور آن در باور عموم مسلمانان و بویژه شیعیان، همراه با مقایسه با نگرش های مشابه در ادیان دیگر، میان زمینه های جغرافیایی، تاریخی، و فرهنگی پیدایی و تکامل این نماد، تاحد امکان ارتباط برقرار می گردد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 131 تا 142

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ترتیب مصحف امام علی (ع) موافق نزول یا موافق موجود؟

نویسنده:

جعفر نکونام

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علوم قرآن و حديث ايران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

مصحف امام علی (ع) , ترتیب نزول , امیرالمومنین علی بن ابی طالب (ع) , ترتیب مصحف (ع) , تاریخ قرآن , قرآن

کلیدواژه‌های فرعی :

اهل سنت (مذاهب کلامی) , اهل بیت(ع) , صدر اسلام , اصطلاحنامه تاریخ اسلام , تفسیر قرآن , شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) , جمع القرآن , معنای تالیف , معنای تنزیل , روایات تاریخ قرآن ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏ , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی

چکیده :

از دیرباز تلقی علمای سنی و شیعه از روایاتی که در زمینه مصحف امام علی (ع) رسیده، این بوده است که ترتیب آن برخلاف ترتیب مصحف رایج، موافق نزول بوده است؛ اما در این اواخر برخی در روایاتی که بر موافق نزول بودن مصحف امام علی (ع) دلالت دارد، ایراد وارد کردند و ترتیب آن را همسان ترتیب مصحف رایج معرفی نمودند و نه ویژگی که برای آن یاد کرده اند، این است که در حواشی آن تفسیر و شان نزول قرآن آمده بود. در این مقاله با بررسی آن روایات و ایراداتی که بر آنها وارد کرده اند، نشان داده می شود که این ایرادات وارد نیست و آن روایات مستندات ارزشمندی برای موافق نزول بودن مصحف امام علی (ع) تلقی می شود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 79 تا 108

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

عقلانیت در روش کلامی ابن میثم و شواهد آن

نویسنده:

احمد بهشتی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علوم قرآن و حديث ايران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تاریخ کلام امامیه , ابن میثم بحرانی , 16. کلام عقلی , 13. علم کلام

کلیدواژه‌های فرعی :

اولویت , 15. کلام نقلی , بقا , حدوث , صفات الهی , اشاعره (اهل سنت) , حدوث عالم Ḥudūt̲h̲ al-ʿĀlam , معتزله (اهل سنت) , تجرد نفس ناطقه , ضرورت نبوت , علم ازلی الهی , معاد جسمانی , تناهی حوادث , تاویل‌ , اصطلاحنامه فلسفه , علیت , اعاده معدوم , ترجیح بلا مرجح , براهین توحید(حکمت نظری) , شناخت ذات خدا , قرآن , تفسیر قرآن , شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) , ضرورت , کلام جدلی , اتکا به عقل , ضابطه جدال , مناط نیاز به موثر ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏ , ابوالصلاح حلبی: تقی بن نجم بن عبیدالله , خواجه نصیرالدین طوسی , علامه حلی , ملا عبدالرزاق لاهیجی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

این نوشتار، نخست نگاهی گذرا دارد بر روش های کلامی اشعری، معتزلی و شیعی. آنگاه با توجه به این که ابن میثم یکی از چهره های درخشان و ماندگار در حوزه کلام شیعی است، به بررسی روش کلامی او پرداخته و با مروری بر برخی از مهم ترین آثار و ارایه شواهد متعددی از آرا وی ثابت کرده است که روش کلامی او عقلی است. از ویژگی های این نوشتار این است که علاوه بر تبیین روش کلامی ابن میثم، خواننده را با مواردی که وی در برابر فیلسوفان و متکلمان- به حکم عقلانیت روش- موضع گیری کرده، آشنا می سازد و از این رهگذر، معلوم می دارد که او همواره پیرو استدلال است و همین که به دلیلی عقل پسند دست یابد، از مخالفت با آرا دیگران باک ندارد. بدیهی است که این نوشتار در پی نقد آرا وی نیست.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 7 تا 28

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

پیش گویی قرآن درباره آینده

نویسنده:

رضا رفیقدوست، احسان پوراسماعیل

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علوم قرآن و حديث ايران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عالم غیب(کلام) , مهدویت , قرآن , اعجاز غیب آینده قرآن

کلیدواژه‌های فرعی :

امام شناسی , عالم شهادت , اهل بیت(ع) , علم ازلی الهی , وجوب علم نبی صلی الله علیه و آله , اصطلاحنامه علوم قرآنی , اعجاز جامعیت قرآن , شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) , رابطه غیب با آینده , ویژگی علم غیب , عالمان غیب , آینده نزدیک , آینده دور ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

محمد بن یعقوب کلینی , شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏ , شیخ طوسی‏: ابوجعفر محمد بن حسن

چکیده :

همیشه، سخن از آینده برای بشر، جذاب و توجه برانگیز بوده و این امر او را واداشته است تا در تکاپوی شگفتی های جهان، لختی از دغدغه ها، بینش ها و اندیشه های خود را به این امر اختصاص دهد؛ حال آن که منبعی جز وحی نمی تواند پرده از حقیقت آینده بردارد. بر همین اساس، آینده از مصادیق غیب محسوب شده که ایمان به آن دستور شرع مبین است. با بررسی آینده در قرآن می توان به شمول همه جانبه این کتاب سترگ پی برد و از سویی روش این کتاب را در پردازش آینده به نظاره نشست و از آن در شکل دهی به آینده بهره جست.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 179 تا 192

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مناهج البیان، تلاشی برای پایه گذاری مکتب تفسیری حوزه خراسان

نویسنده:

سید محمد هادی گرامی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ملکی میانجی , قرآن , تفسیر قرآن , مکتب تفکیک

کلیدواژه‌های فرعی :

اهل بیت(ع) , تاریخ تفسیر شیعه , اصطلاحنامه علوم قرآنی , تفسیر اجتهادی , تفسیر قرآن با قرآن , شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) , منهاج البیان , آموزه های مکتب خراسان , تهذیب علوم قرآنی , کلام معارفی , کلام سنتی شیعه , گرایش های تفسیری معاصر , تجدید نظرطلبی در تفسیر , معرفت شناسی مکتب تفکیک ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , غلامحسین ابراهیمی دینانی

چکیده :

این مقاله با استناد به شواهدی نشان می دهد که مکتب معارفی میرزا مهدی اصفهانی دارای مولفه های یک مکتب تفسیری مستقلی است. تفسیر مناهج البیان ملکی میانجی شاخص ترین اثر تفسیری مکتب تفکیک است. او تلاش کرده است بر اساس آموزه های استاد خود مکتب تفسیری حوزه خراسان را پایه گذاری کند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 133 تا 158

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تاویل به مثابه تطبیق قرآن با عالم و آدم در تفسیر سید حیدر آملی

نویسنده:

عبدالله صلواتی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

سید حیدر آملی , تفسیر المحیط الاعظم , اصطلاحنامه علوم قرآنی , قرآن , تفسیر قرآن

کلیدواژه‌های فرعی :

نهج البلاغه (نهج‌البلاغه) , توحید صمدی , امامت , اهل بیت(ع) , تفسیر باطن قرآن , تفسیر ظاهر قرآن , قرب سلوکی , قرب وجودی , شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) , تفسیر عرفانی , طریقت , عرفان شیعی , تفسیر شیعی قرآن , فیض ربانی , رهیافت وحدت انگار محبوبی , قرب کسبی , قرب صوری کسبی ,

چکیده :

علامه سیدحیدر آملی، از علمای شیعی و ایرانی سده هشتم است. تفسیرالمحیط الاعظم از آثار اوست. در تفسیر او سخنان ائمه معصومین (ع) در جای جای کتاب المحیط الاعظم، مشهود است. تفسیر او توام با تاویل است. ولایت، نگرش جامع (مشتمل بر شریعت، طریقت و حقیقت) و توحید صمدی، از مبانی و رهیافت های تفسیری این مفسر به شمار می رود. در این جستار، رهیافت وحدت انگار محبوبی و توحید صمدی، به مثابه روح حاکم بر تفسیر سیدحیدر دانسته شده و ضمن بیان مبانی و منابع تفسیری سیدحیدر آملی، تاویل نزد سیدحیدر آملی را بر اساس رهیافت یاد شده، معرفی گردیده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 101 تا 118

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نگاهی دیگر به مبحث غلو

نویسنده:

امیر توحیدی، هومن متین نیکو

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

امام شناسی , غلات (اعم، مذاهب کلامی) , اصطلاحنامه تاریخ اسلام , 9- غلات (اعم، (فرق اسلامی)) , شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع)

کلیدواژه‌های فرعی :

اهل بیت(ع) , علم ائمه علیهم السلام , صراط , حدیث , قرآن , تفسیر قرآن , تفسیر شیعه , تاریخ امامیه , علم غیب ائمه , میزان , زنده کردن مردگان , تفسیر قرآن ائمه ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی

چکیده :

جریان غلات آن چنان بعضی از پژوهشگران را تحت تاثیر قرار داده که خود دچار گزافه گویی درباره برخی از معارف و فضائل معصومان صلوات الله علیهم اجمعین شده اند. این مقاله درصدد نقد یکی از آثار ایشان با عنوان «تاثیر اندیشه های غالیان بر برخی از مفسران اثرگرای شیعی» است که در شماره پنجم پژوهش نامه قرآن و حدیث به قلم آقای بمانعلی دهقان منگابادی به چاپ رسیده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 87 تا 103

مشخصات اثر

ثبت نظر