جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عين اليقين، يكى از آثار مهم و فاخر ملامحسن فيض كاشانى(متوفای1091) است كه به زبان عربى تأليف نموده است. طبق آنچه خود فيض در مقدمه‌ى كتاب گفته موضوع كتاب آن دسته از عقايدى است كه عقل در آنها استقلال داشته و براى ادراكشان نيازى به ادله شرعى نمى‌باشد. موضوع جلد اول: در اصول علم می باشد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

الشامل فی أصول الدین

نویسنده:

عبدالملک بن عبدالله امام الحرمین؛ محققان: علي سامي نشار، سهير محمد مختار، فيصل بدير عون

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF معرفی کتاب فهرست

وضعیت نشر :

منشأة المعارف بالإسكندرية,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

عقاید اشاعره , 13. علم کلام

کلیدواژه‌های فرعی :

کتب اهل سنت , 01. خداشناسی (کلام) , 17. فرق کلامی , توحید (به لحاظ صفت) Divine unity (کلام) , اشاعره (اهل سنت) , حدوث عالم Ḥudūt̲h̲ al-ʿĀlam , عقاید اهل سنت , عقاید معتزله , علم نفس , اصول اشاعره , تحیز , نفی تشبیه , کلام اهل سنت , جوهر , علیت , اجتماع ضدین ,

چکیده :

«الشامل في أصول الدين» تاليف عبدالملك جوينى در موضوع كلام اشاعره است. كتاب به زبان عربى و دربردارنده سه كتاب از مولف در اعتقادات اشاعره مى‌ باشد. الشامل داراى سه كتاب اصلى است كه عبارتند از: كتاب النظر كه به بحث و بررسى درباره حقيقت جوهر، تجانس جواهر، تحيز و معناى آن و نيز نفى تشبيه و معناى آن و ديدگاه معتزله درباره نفس اختصاص يافته است. كتاب التوحيد كه درباره جسم و معناى آن، اقامه برهان بر استحاله جسم بودن قديم، استحاله اجتماع دو جوهر در مكان واحد و راى اشاعره درباره استحاله اجتماع ضدين به بحث و بررسى مى‌ پردازد. كتاب العلل كه طى چند فصل درباره احوال (نظريه ويژه اشاعره) و نيز حقيقت معلول و... سخن مى‌ گويد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

براهین القاطعة فی شرح تجرید العقائد الساطعة المجلد 1

نویسنده:

محمدجعفر استرآبادی

نوع منبع :

کتاب , شرح اثر

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست معرفی کتاب

وضعیت نشر :

قم: بوستان کتاب,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

11. عقاید dogmas (the distillate of doctrines) , عقاید اسلامی , عقاید شیعه امامیه , 1. اصطلاحنامه کلام اسلامی (Kalam (Islamic scholastic theology , 13. علم کلام , تجرید الاعتقاد: خواجه نصیر , توحید صدوق , تفسیر کبیر : فلسفی و کلامی: فخر رازی , کتب کلام شیعه , کشف المراد: علامه حلی , شوارق الالهام: لاهیجی , الغیبة: شیخ طوسی , اسفار اربعه: ملاصدرا , شفاء: ابن سینا , نجات: ابن سینا , اشارات و تنبیهات: ابن سینا , الشواهد الربوبیّة: ملاصدرا , شرح اشارات: خواجه نصیر الدین طوسی , 01- کافی : شیخ کلینی , تفسیر مجمع البیان (اجتهادى‌) , تفسیر صافی (روایى‌) , شرح المقاصد: تفتازانی , مبدأ و معاد: ابن سینا , شرح مواقف: شریف جرجانی , 02- نهج البلاغه , حق الیقین: علامه مجلسی , بصائر الدرجات: صفار قمی , بحار الانوار (علامه مجلسی) , کشف الغمة (علی بن عیسی اربلی) , عیون أخبار الرضا علیه السلام (شیخ صدوق)

کلیدواژه‌های فرعی :

علت و معلول , وجود و عدم , جوهر و عرض , فلسفه اسلامی , امور عامه , ماهیت , عرض , جوهر , جسم , جوهر مجرد , ماهیت علم , زمان ( ماهیت ) , احکام جسم , علیت , زمان , وجود ذهنی , وجود خارجی(اصطلاح وابسته) , اجزاء زمان (ذات الهی) ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

خواجه نصیرالدین طوسی

شماره ديويي:

297/4172

چکیده :

«البراهین القاطعة فی شرح تجرید العقائد الساطعة» تالیف محمد جعفر استرآبادی، شرحی است به زبان عربی بر تجرید الاعتقاد اثر خواجه نصیر طوسی. مقدمه کتاب درباره زندگی و احوال خواجه نصیر و متن تجرید الاعتقاد است. مولف قبل از پرداختن به مباحث اصلی کتاب به بیان معنای بسم الله الرحمن الرحیم می‌ پردازد و پس از آن طی شش مقصد به بررسی موضوعاتی در زمینه الهیات به معنی اعم و نیز الهیات به معنی اخص می‌ نشيند. استرآبادی قبل از ورود به مباحث اصلی کتاب پنج مقدمه ذیل را ذکر می‌ کند: در اولین مقدمه به بیان تفاوت علم کلام با علم تصوف (عرفان) می‌ پردازد. در مقدمه دوم به بیان موضوع کلام می‌ پردازد و موضوع علم کلام را مبدا و معاد معرفی می‌ کند. در مقدمه سوم به بیان فائده علم کلام می‌ پردازد. در مقدمه چهارم به یادآوری این نکته می‌ پردازد که علم کلام می‌ تواند به عنوان دانشی که تمام علوم شرعی بر محور آن بچرخد در نظر گرفته شود. مقدمه پنچم به بیان فرق اصول دین و اصول مذهب اختصاص یافته است و این موضوعی است که استرآبادی به تفصیل درباره آن به بحث نشسته است. مولف، در جلد اول به مباحث ذيل مي پردازد: مقصد اول: فی الامور العامه. مقصد ثانی: فی الجواهر و الاعراض.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

فروپاشی نظریه ارسطوئی انتزاع صورت از ماده در پدیدارشناسی هوسرل

نویسنده:

جمالی غلامعباس

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

جوهر (منطق) , انتزاع , صورت و ماده , پدیدار شناسی(کلام جدید) , پدیدار شناسی ( نهضت فلسفی هوسرل ) , قصدیت , نوئما , نوئسیس , جوهر , فلسفه هوسرل , درباره هوسرل

چکیده :

ارسطو در نقد افلاطون مثل را از آسمان به زمین فرود آورد و در «تک چیزها» جای داد و آنها را با جوهر در معنی نخستین یکی گرفت. از نظر او جوهر در معنای نخستین، موجود نخستین است و بنابراین موجودیت و چیستی یا ماهیت یکی و همانند هستند. سپس وی جوهر را در تعاریفی منطقی تبیین می کند تا ساخت منطقی جهان را بازنمایی کند. اما نقد ارسطو علیه افلاطون او را مجبور کرد که نظریه صورت و ماده را چون دو جوهر بنیادی که نیازمند یکدیگرند عرضه کند. به همین دلیل او مجبور شد درباره انتزاع جوهر معقول از تک چیزها سخن به میان آورد. ارسطو برای حل این مساله از عقل فعال و منفعل استفاده کرد. اما در این مقاله روشن می شود که طرح ارسطو در باب شناخت قرین موفقیت نمی باشد. در سنجش با نظریه همراهی صورت و ماده و انتزاع صورت (شناخت)، هوسرل از تضایف سیلان سوبژکتیویته با نظام منظم اعیان سخن می گوید. این مقاله پس این توضیح منظر هوسرل از نوئما و نوئسیس روشن و تحلیل می کند که صورت و ماده دو جوهر متمایز نمی باشند بلکه هر دو چون عینی انضمامی از طریق قصدیت آگاهی تامل می شوند. و سپس در عبارات زبانی چون موضوعات جوهری به زبان آورده می شوند. در بخش های پایانی روشن می شود که بر اساس یک تحلیل و توصیف پدیدار شناسانه است که می توان از انتزاع سخن گفت که به معنی بنیان گذاری همه نظام های عقلی و علمی بر زیست جهان داده شده شهودی محیطی است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 39 تا 69

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مبانی معرفت شناسی حکمت اشراق سهروردی

نویسنده:

سیماسادات نوربخش

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه علامه طباطبایی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

سهروردی , ادراک حسی , علم فطری , اشراق , معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , حکمت اشراق the School of Illumination , عقول طولیه , تعریف(علوم قرآن) , حد تام , معرفت شناسی سهروردی , انوار مشاهدی , علم بدیهی((تصوری و تصدیقی اولی و غیر اولی)، مقابل علم نظری) , ابصار , نظریه مطابقت , شهود((ادراک بی واسطه)، اصطلاح وابسته) , خودآگاهی (معرفت نفس)

کلیدواژه‌های فرعی :

مشاهده , علم حضوری , انسان , معرفت تصوری , معرفت تصدیقی , هستی شناسی اسلامی , فلسفه مشاء , جوهر , تعریف(اصطلاح وابسته) , ابصار , نظریه ابصار سهروردی , التلویحات , هستی شناسی سهروردی , تعارضات منطقی نظام مشائی , نظریه حد , نظریه اشراقی تعریف , داده های شهودی , فرایند مشاهده - اشراق , دیدگاه اشراقی خودآگاهی , حکمة الاشراق (کتاب) ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا , غلامحسین ابراهیمی دینانی

شاپا (issn):

1735-3238

چکیده :

بررسی نظام معرفت شناسی شهاب الدین سهروردی (549-587ق) به عنوان موسس دومین حوزه اندیشه فلسفی در تاریخ فلسفه اسلامی، اهمیت ویژه ای دارد. معرفت شناسی او با بررسی تعارض های منطقی در نظام فلسفی مشاء صورت می گیرد. نظریه سهروردی در باب علم شامل دو جزء است: نخست، جزء سنت زدایی است که سهروردی در آن، به نظریه های مختلف علم، مخصوصا علم به واسطه تعریف، ادراک حسی، مفاهیم اولی یا مقدم بر تجربه انتقاد می کند. او ابتدا ساختار «تعریف» ارسطویی را نقد کرده که این نقد، نخستین تلاش مهم برای نشان دادن تعارض ساختار ارسطویی و گام نخست در تدوین حکمت اشراق است. سهروردی محدودیت ها و نارسایی تعریف را در رسیدن به یقین نشان داده است. به نظر او نظریه های مطرح شده درباره علم، اگر چه ما را به جنبه ای از حقیقت رهنمون کرده و کاملا نامعتبر نیستند، اما هیچ یک منتهی به یقین نشده و از امکان وقوع علم سخن نگفته اند. سهروردی نه تنها می کوشد ضابطه صوری متفاوت حاکم بر تعریف را نسبت به مشائیان ابداع کند، بلکه تلقی او از تعریف، جزء اساسی نظریه اشراقی وی از ساختار عقلانی علم است. این اختلاف اساسی مبین دیدگاه کاملا متفاوت اصول منطقی و معرفت شناسانه در فلسفه است که بر اساس آن جزء دوم نظریه سهروردی شکل می گیرد، به طوری که در حکمت اشراق، برتری از آن شهود و بر مبنای نظریه مشاهده - اشراق است. و بر اساس«علم حضوری» تدوین می‌شود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 31 تا 47

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تحلیل تطبیقی رابطه نفس و بدن در فلسفه دکارتیان و ملاصدرا

نویسنده:

ابوالحسن غفاری

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علم نفس , ثنویت دکارتی , رابطه نفس (ذهن) و بدن (جسم) , فلسفه دکارت , حکمت متعالیه

کلیدواژه‌های فرعی :

جوهریت نفس , تجرد نفس ناطقه , جسمانیت الحدوث و روحانیت البقاء (فلسفه) , وضوح و تمایز , موناد , هماهنگی پیشین بنیاد , همه -خداانگاری اسپینوزا , روح بخاری , حرکت جوهری , عرض , جوهر , اضافه , احکام جوهر عقلی , علیت , غده صنوبری , واحد و کثیر , نظریه توازی , اتحاد جوهری نفس و بدن ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

شاپا (issn):

6024-2251

چکیده :

ثنویت افراطی بین نفس و بدن در فلسفه دکارت معضل رابطه آن دو را پیش آورد. هیچ کدام از راه حل های دکارت در نحوه ارتباط نفس و بدن قانع کننده نبوده و او در نهایت با اعتراف به ناتوانی خود، فکر نکردن در این باره را بهتر از فکر کردن دانست. مالبرانش از طریق مبانی کلامی و انحصار علیت در خدا سعی در حل این مشکل داشته و ارتباط آنها را فعل خدا می داند. اسپینوزا از طریق تحویل کثرات به امر واحد و این که نفس و بدن، حالات جوهر واحدند، سعی در حل مساله رابطه نفس و بدن دارد. لایب نیتس به کثرت منادهای نفس و بدن قائل شده و از طریق هماهنگی ازلی که بین منادهای نفس و بدن برقرار است سعی در حل مساله می کند. هیچ کدام از این متفکرین نتوانسته اند در این مساله کامیاب باشند. بهترین و کامیاب ترین پاسخ از نحوه ارتباط نفس و بدن را می توان در فلسفه ملاصدرا یافت، از نظر وی نفس در ابتدای حدوث دارای صورت جسمانی است و بدن مرتبه نازل اوست و سپس در اثر حرکت جوهری به مراتب دیگر نایل می شود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 97 تا 114

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ارسطو و مساله جوهر

نویسنده:

مرتضی قرایی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه امام صادق (ع),

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

تغییر , ثبات , ارسطو , ماتریالیسم , فلسفه ارسطو , فلسفه افلاطون , جوهر

کلیدواژه‌های فرعی :

متافیزیک , مقولات , نام خاص , کون و فساد , جنس , نوع ( کلیات خمس ) , محمول , موضوع ( مقابل محمول ) , اصل هوهویت , جوهر نخستین , حرکت کیفی , دگرگونی جوهری , جوهر دومین , معانی مختلف بودن ,

چکیده :

در این نوشتار، نخست نگاهی کوتاه به مهمترین دغدغه فکری فیلسوفان یونانی پیش از ارسطو داریم، که می تواند زمینه و خاستگاهی برای اندیشه جوهر باشد؛ سپس اشاره ای به موضع گیری ارسطو در برابر دو جریان فکری پیش از خود، افلاطونیان و مادیگراها، خواهیم داشت. پس از آن خواهیم کوشید رای ارسطو در باب مساله جوهر، دومعنایی که وی از جوهر ارایه می دهد، و ویژگی های جوهر به معنای نخستین را بر اساس دو کتاب مقولات (ارگانون) و متافیزیک او گزارش کرده، و در برخی موارد تحلیل و نقد کنیم.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 93 تا 110

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نگاهی به دیدگاه غزالی درباره «فلسفه و دین» و مقایسه آن با آرای برخی از فیلسوفان غرب

نویسنده:

عبدالله نیک سیرت

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

امام محمد غزالی , اصطلاحنامه فلسفه , دین اسلام (دین الهی توحیدی)

کلیدواژه‌های فرعی :

کتاب مقاصد الفلاسفه , تهافت الفلاسفه , دینداری , معتزله (اهل سنت) , تقیه , اسماعیلیه ( جعفری ) , قرون وسطا , فیلسوفان , فلسفه غربی , فلسفه یونان , جوهر , قرآن , دینداری عامه , قول پیامبر صادق (ع) , کتاب احیاء علوم‌الدین غزالی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا , غلامحسین ابراهیمی دینانی

چکیده :

در این مقاله سعی شده تا علل و دواعی امام محمد غزالی در مخالفت و ضدیت با فلسفه و فیلسوفان به اختصار تقریر شود، زیرا بی تردید وی یکی از جدی ترین و سرسخت ترین مخالفان فلسفه و فیلسوفان در همه ادوار تاریخ بوده است. البته، در این باره سخن بسیار گفته شده است، اما در این میان بهتر است از زبان خود غزالی و فیلسوفان طراز اول به داوری بنشینیم تا حقیقت آفتابی تر شود. اما آنچه در این باره، به اجمال، می توان گفت این است که در واقع، مخالفت غزالی نه با خود فلسفه که با ورود نابجا و ناصواب فیلسوفان در عرصه دیانت بوده است. البته، مخالفت وی با فیلسوفان نیز در نظر خویش، نه از سر عناد و رقابت که به انگیزه دفاع از دین بوده است، زیرا حداقل، پاره ای از عقاید فیلسوفان موجب سستی دیانت توده مردم می شود و در تناقض با اعتقادات و اصول دین است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 93 تا 110

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

جوهر در دکارت و اسپینوزا

نویسنده:

معصومه قلی پور استاد راهنما: مصطفی شهرآیینی استاد مشاور: ‌‌محمدرضا عبداله‌نژاد

نوع منبع :

رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

جوهر , جوهر , جوهر , noumène ذات - جوهر - معقول (فروغی) , Substance جوهر - موضوع - حامل (مجتبوی)

چکیده :

در این پایان نامه میخواهیم جوهر را از دیدگاه دکارت و اسپینوزا که دو فیلسوف دوره جدید هستند بررسی کنیم. ما بدنبال پاسخ به این مسئله هستیم که نظر این دو در مورد جوهر چیست؟ و دارای چه مبانی مشترک و متفاوتی در این باره هستند. تفاسیر متعددی از موضع دکارت در این باره این قضیه است که او به سه جوهر اعتقاد دارد، این در حالی است که از نظر دکارت اولا میان نفس و بدن تمایز مفهومی است و تمایز عینی میان آن دو نیست، ثانیا از نظر دکارت نفس و بدن جواهر واقعی و حقیقی نیستند و تنها خداوند جوهر حقیقی است. اسپینوزا همان راه دکارت را ادامه میدهد و معتقد است تنها خداوند که با طبیعت یکی است، جوهر بوده و دارای دو صفت امتداد و اندیشه است. نظر نگارنده این پایان‌نامه بر این است که این دو فیلسوف درباره جوهر نظر تقریبا واحدی دارند.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

حقیقت تجسم اعمال از دیدگاه متکلمان اسلامی

نویسنده:

باقر سیدی بنابی

نوع منبع :

مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عرض , جوهر , تجسم اعمال , معاد(فلسفه) , تجسم اعمال در کلام

کلیدواژه‌های فرعی :

اسفار , اشاعره (اهل سنت) , عالم ماده , معتزله (اهل سنت) , تجرد نفس ناطقه , معاد جسمانی , موجود مادی , شناخت حقایق اشیاء , حکم عقلی , قرآن , امام مبین ( قرآن ) , گواهی حس , احساس ثبات , تجسم عمل در برزخ , تجسم عمل در قیامت , بعد باطنی عمل , تبدیل عرض به جوهر , قیام استقلالی جوهر , استحاله انعدام اعراض , امکان اعاده عرض , الدنیا مزرعة الاخرة ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , سید بن طاووس , شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏ , خواجه نصیرالدین طوسی , ابواسحاق ابراهیم بن نوبخت , علامه حلی , عبدالله جوادی آملی , جعفر سبحانی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , محمدحسین کاشف الغطاء , امام خمینی

چکیده :

با توجه به اینکه علما و دانشمندان در حقیقت «تجسم عمل» تحقیق در خوری ننموده اند؛ یافتن نظریات و آراء گوناگون در این باره کاری بس دشوار به نظر می رسد، لذا برای به دست آوردن آراء و نظریات ایشان ناچار از دست یازیدن به مبانی کلامی و فلسفی ای هستیم که از جانب آنان در دست داریم تا بدان وسیله بتوانیم نظریات ایشان را درباره «تجسم اعمال» به دست آوریم. هر چند که با تکیه بر این مبانی نیز نمی توان به طور حتم و یقین بر معتقد و باور آنان پی برد؛ زیرا در این میان دانشمندانی هستند که با توجه به مبانی فلسفی و حکمی که اختیار نموده اند، نمی توان نظریه «تجسم اعمال» را اثبات نمود، ولی در لابلای کتب و نوشته های آنها مطالبی پیدا می شود که گاه به صراحت سخن از «تجسم اعمال» به میان آورده اند و این نشان از باور او به «تجسم اعمال» در روز رستاخیز دارد. نکته دیگری که باید در این چکیده ذکر شود این است که علت طرح بحث از جوهر و عرض در کتب اسلامی چیست؟ و به دیگر سخن وظیفه یک متکلم اثباث و دفاع از معتقدات دینی از جمله مبداء و معاد است، مساله جوهر و عرض چه ارتباطی با مباحث کلامی دارد؟ که متکلمین را وا می دارد تا در قبال آن اعلام موضع نمایند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 95 تا 123

مشخصات اثر

ثبت نظر