جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ارتباطات میان فردی، از جمله گسترده‌ترین و اجتناب ناپذیرترین ارتباطات انسانی است و در این بین، آنچه از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار بوده و مورد تحقیق قرار گرفته است؛ عناصر پایداری ارتباطات میان فردی است که با توجه به آموزه‌های اصیل اسلامی، در قرآن و روایات بررسی شده است. روش تحقیق ما در این نوشتار، توصیفی تحلیلی بوده و از بین حجم گسترده روایات معصومین : پیرامون نحوه ارتباطات انسانی، عناصر پایداری ارتباط تحت مبنا و اصول پایداری ارتباط، بیان شده است. مبانی ارتباطی مانند فرآگرد بودن ارتباط، عملکردی بودن، نظام وارگی و هدفمندی و... و مبانی انسان‌شناسی مانند دلبستگی انسان، وابستگی ذاتی انسان، کرامت انسانی، ظرفیت‌های انسانی و ... از جمله مبانی پایداری ارتباط میان فردی در این تحقیق بیان شده است.بر اساس مبانی ذکرشده، اصول پایداری ارتباط بیان شد و تحت این اصول، عناصر پایداری ارتباط مانند گزینش دوست، آزمایش دوست، ادای حقوق متقابل، اهل حلم و صبر، کنترل کلام، رعایت انصاف، سودمند و مفید بودن، حفظ و رعایت حریم، محبت قلبی، اعلام محبت، درک محبت، اهل احسان بودن، حسن خلق، گذشت از لغزش‌ها، پوشاندن عیب، عذرتراشی و پذیرفتن عذر، حسن ظن، از دل آیات و روایات، استخراج شده است. این مبانی، اصول و عناصر پایداری، همه نتیجه نوع دیدگاه اصیل انسان الهی به جهان و انسان بوده و با دیدگاه انسان مادی، به جهت تفاوت در نگرش ها، متفاوت بوده است. تفاوت در جهان بینی انسان الهی و مادی؛ تفاوت در هدف، انگیزه، نیت و نوعو محور ارتباطات انسانی را به دنبال دارد و پایداری یا ناپایداری ارتباط میان فردی را موجب می‌شود.

تقریر معصومان(ع)، به مثابه‌ی یکی از اقسام سه‌گانه‌ی سنت، عبارت است از آنکه رفتاری در حضور ایشان انجام شود، و با وجود امکان ردع از سوی ایشان، موضعی اتخاذ شود که حاکی از رضایت است؛ سنت تقریری در عرض قول و فعل معصوم (ع) از حجیت برخوردار بوده و به عنوان یکی از ادله‌ی استنباط احکام در فرآیند استنباط، به‎‌شمار می‌رود. در این نوشتار که پژوهشی با رویکرد توصیفی- انتقادی و با ابزار اطلاعات اَسنادی و کتابخانه‌ای است، ضمن شناخت چیستی تقریر و شناسایی بسترها و گونه‌های آن، معیاری برای تمایز تقریر از قول و فعل ارائه گردیده است؛ پس از آن، بررسی مبانی کلامی این بحث، مورد توجه قرار گرفته و به رابطه‌ی تقریر با قواعد کلامی پرداخته شده است. در ادامه با ارزیابی ادله و مبانی حجیت تقریر، دلیلیت این قسم از سنت، رجحان داده شده و در ضمن بحث از شرایط و قلمرو دلالی اعتبار تقریر، رابطه‌ی تقریر با مسائل اصولی نیز مورد توجه قرار گرفته است. و در پایان مصادیق سنت تقریری معصومان(ع)، از لا به لای کتب فقهی و روایی، در حدّ یک پایان‌نامه‌ی ارشد، استخراج شده است.

اهمیت مسائل حقوقی درزندگی بشراز آنجا فهمیده می شود که روزانه هزاران نفردر نقاط مختلف جهان جهت احقاق حقوق خود به داد سراهاومحکمه های قضاوت مراجعه می کنند . آنچهبراییک حقوق داندر عرصه قضاوت یا وکالت ، دانستن آن لازم وضروری است، این است که دلیل ومنشاء حکم وقضاوت را در باره امور مختلف بداندوبا مبنای مسائل حقوقی آشنا باشد، یک حقوق دان مسلمان از این قاعده کلی مستثنینیست ، ولی اهمیت دانستن مسائل حقوقی اسلامبا دیگر ادیان ،به میزان اهمیت دادن اسلام به این مباحث نسبت به سائر ادیان است ،که به عنوان کاملترین دینودین جاودانه بسیاری از مسائل جزئیحقوقی را مطرح وپیرامون آن سخن گفته است . حقوق جزا که شاخه ای از حقوق می باشد طبیعتابر مبنای مباحث فقهی مطرح می شودلذا همان مبانی فقه را داراست، به عبارت دیگر مسائل حقوق جزا بر گرفته از کتاب ،سنت ،اجماع و عقل می باشد . از بین این چها رمنبع دو منبع اولی یعنی کتاب وسنتاز اهمیت خاصی به جهت گستردگی مطالب مستنبط از آن برخوردارند .منظور از کتابقرآن کریم ومنظور از سنت ،گفتار ،رفتار یاامضایپیامبر یاامامان معصوم علیهم السلاماستکه توسط روایاتبیانشده استدر این پژوهش مبانی قرآنی وروائیاصطلاحات حقوق جزا گردآوری شدهو پس ازتوضیحهر اصطلاح حقوقیاز آیات وروایات در تبیین آن کوشیده شده است که خوانندهبا مطالعه این رساله اصل شرعی بودن آن اصطلاح جزائی را می یابدو با مبنای قرآنی وحدیثی آن آشنا می شود ودیگر اینکه نمونه ای از مصداق اجرای آن را در برخی از آیات وروایات در قرون گذشته متوجهخواهد شد به عبارت دیگر بیان آیات وروایات ذیل اصطلاحات حقوقی دلیل ، سبق اصطلاحات اسلامی نسبت به اصطلاحات حقوقی است.در این تحقیق آیات وروایات 201اصطلاحدرحقوق کیفری بررسی گردید و به دلیل ضیق وقت فرصت ادامه کار فراهم نبود لذا امید است این تحقیق دنبال شده تا به سر انجام مطلوب برسد

انسانها همواره برای سوالات بیشماری که پیرامون آنها فراگرفته به دنبال پاسخ می گردند لذا گاهی با مسایل برخورد عالمانه می کنند و پاسخی مناسب برای مجهولات خود می یابند یا این که بر پایه برخی از توهمات و خیال باطل برای سوالات خود جواب تراشی می کنند تا به نوعی درد جهل خود را تسکین دهند؛ اینگونه می شود که به عقاید باطل و خلاف واقع متمایل می گردد مجموعه این گونه عقاید و یا اعمالی که از آن ناشی می شود را خرافات می گویند . خرافات آثار مخرب و بعضاً غیر قابل جبرانی دارد از جمله نابودی امت ، دین گریزی و روی آوردن به مسایل بی اساس به جای عقلانیت و ... لذا باید برای مبارزه با آن و تالی فاسدشان تمام قد قیام کرد از این رو است که اسلام به عنوان دین جامع و جادوانه به این امر مهم همت گماشته است ؛ و قرآن کریم و اهل بیت به مثابه دو بال این دین کامل الهی در کنار هم به مقابله با این افیون اجتماعی اقدام کرده اند برنامه های قرآن کریم و عترت را در این رابطه می توان به چند بخش تقسیم کرد : ابتدا مانند طبیبی حاذق به ریشه یابی مرض خرافه گرایی پرداخته و جهل ، تقلید کورکورانه و... را از علل آن تشخیص می دهد سپس با موقعیت شناسی مکانی و زمانی به درمان این مرض صعب العلاج میـ پردازد لذا برای عصر جاهلیت با خرافاتی همچون تطیر ، ازلام ، سحر و.... نسخه ای مناسب می پیچد و برای مقابله با خرافات ادیان منحرف گشته یهود و مسیحیت مانند حس ناسیونالیستی و رهبانیت و.... راهکارهای مناسب ارائه می دهد البته به دلیل جاودانگی آموزه های قرآن کریم و عترت در مقابله با خرافات در عصر حاضر از جمله نحس بودن بعضی از ایام و اعداد و آویزه های خرافی و .... نیز راهکارهایی را ارائه می دهد اهم راهکارهای قرآن کریم برای مقابله با خرافات در همه انواع و اقسام آن می توان به توجه به فطرت ، دعوت به عقل گرایی ، دعوت به برهان و دوری از تقلید کورکورانه و ... اشاره کرد در احادیث معصومین نیزآموزه های مفید و موثری برای مقابله با خرافات وجود دارد که می توان به دعوت به خردورزی ، دوری از تلقین و مستند گویی و دعوت علما به مرزبانی از دین و.... اشاره کرد به این ترتیب در همه اعصار به ویژه در عصر حاضر عالمان آگاه و بصیر به مسایل و معضلات فردی و اجتماعی به این دعوت اهل بیت لبیک گفته اند که در عصر حاضر می توان به عالمانی همچون امام خمینی و رهبر معظم انقلاب اسلامی و شهید مطهری اشاره نمود که با سخنرانی ها ، نگارش های وتلاششان، سعی در زدودن خرافات بر عقاید باطل ازجامعه داشته اند.

یکی ازتکالیف زوجین نسبت به یکدیگر حسن معاشرت می‌باشد. هر چند این تکلیف جنبه‌ی اخلاقی دارد، در ماده 1103 قانون مدنی به آن وجهه حقوقی داده شده است. از آن‌جا که بسیاری از مواد قانونی مبنای فقهی چون آیات و روایات دارد، بحث انعکاس وسیع فقه در قوانین موضوعه مسئله‌ای غیر قابل انکار است. در بررسی مبنای فقهی ـ حقوقی ماده 1103 قانون مدنی که یکی از همین سنخ مواد قانونی است، مبنا و منبع الزام به حسن معاشرت زوجین از لحاظ حقوقی و فقهی مورد مطالعه قرار می‌گیرد. در جستجوی مبنای ماده‌ی 1103 متوجه خواهیم شد که این الزام بر اساس منابعچهارگانه ( کتاب، سنت، عقل، اجماع) به اثبات می‌رسد. در میان این منابع تاکید به عنوان منبع اصلی ماده، ابتدا آیاتی است که مربوط به دستورات الهی در مورد حسن معاشرت زوجین با یکدیگر است. و سپس به طور مفصل به بررسی روایات که همگی حاکی از تاکید امامان معصوم بر آیات قرآن است پرداخته می‌شود. در این پایان نامه هدف ما به طور خاص یافتن این مبانی و منابع بوده است، چرا که نه تنها درفهم دقیق مواد قانون پیدا کردن مبنا و منبع نقش مهمی دارد بلکه در تفسیر ماده، تعیین مصادیق حسن معاشرت یا موارد سوء معاشرت و به طور کلی زدودن ابهام از موارد نامعلوم یاری‌گر خواهد بود. از طرف دیگر با توجه به مستند قرآنی (عَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ) و آیات دیگری که همگی تاکید بر حسن معاشرت زوجین و نهی از سوء معاشرت دارند، به رفع شبهه موجود در مورد آیه 34 سوره نساء (وَاضْرِبُوهُنَّ....)که در ظاهر و بدایت امر سوء معاشرت را جایز می‌داند پرداخته شده و ثابت می‌گردد تضادی بین این آیه وآیات موکد حسن معاشرت وجود ندارد.

اسلام کامل‌ترین برنامه‌ی زندگی انسان است که بهترین و مناسب‌ترین احکام را در همه‌ی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی، برای نیل به سعادت دنیوی و اخروی به بشریت عرضه نموده است و همچنین جهت ضمانت و حسن اجرای احکام و قوانین در جامعه روش‌های خاصّی را به کار گرفته که فریضه‌ی امر به معروف و نهی از منکر یا نظارت عمومی و همگانی مسلمانان یکی از آن‌هاست. در جامعه‌ی اسلامی، از صدر اسلام، پیامبر گرامی (ص) و اصحاب ایشان و نیز پیشوایان معصوم (علیهم‌السلام) از امر به معروف و نهی از منکر، در جهت پاسداری از اصول مکتب، به مثابه‌ی موثرترین ابزار و نیز یک تکلیف الهی، بهره گرفته‌اند. مسلمانان آن را وظیفه‌ی خود دانسته و به اجرای این دو فریضه‌ی بزرگ پایبند بوده و اهمیت خاصّی برای آن قائل بوده‌اند. زیرا خداوند این اصل تابنده را صراحتاً در حدود ده آیه از آیات قرآن کریم مورد توجه جدّی قرار داده و انجام آن را از ویژگی‌های اهل ایمان به شمار آورده است.گستردگی آثار با ارزش این فریضه‌ی الهی نسبت به آثار دیگر فرایض، به حدّی است که بی‌گمان باید پذیرفت، امر به معروف و نهی از منکر،از برجسته‌ترین و عالی‌ترین واجبات الهی است و برترین دینداری نیز در اجرای آن نهفته است.بنابراین، پژوهش و شناخت درباره‌ی اجرای این دو وظیفه ی دینی، لازم و مفید و در اولویت می‌باشد. مجموعه‌ی حاضر کوششی است در راستای شناخت بیشتر دو فریضه‌ی امر به معروف و نهی از منکر و بررسی جایگاه و اهمیت آن در آیات قرآن و روایات به کمک تفاسیر و دیگر منابع معتبر اسلامی که در شش فصل تهیه گردیده است. همچنین در این رساله لزوم عقلی و نیاز اجتماعی این اصل دینی مورد توجّه قرار گرفته و ابعاد اجرایی آن تبیین شده است.

امام علی به عنوان حاکم جامعه اسلامی، اگرچه حریم خصوصی را تعریف ننموده است اما با مطالعه کلام وسیره امام این امر به خوبی نمایان می شود که امام، حریم خصوصی را محترم شمرده و به رعایت این حق فراتارخی پایبند بوده است.

خانواده، اصلی ترین نهاد جامعه بزرگ انسانی است که در ایجاد فضای متعالی افراد جامعه و رشد آنان تا نیل به سعادت بشری و قرب الهی نقش مهمی دارد؛ از این رو تلاش برای تعالی نهاد خانواده از طریق زمینه سازی و فراهم نمودن ظرفیت های مناسب ضروری و انکار ناپذیر است. از طرفی، رشد روز افزون آسیب های وارده بر نهاد خانواده در جامعه امروز که منشأ بسیاری از ناهنجاری ها و کج روی ها در این نهاد مقدس گردیده است، اهمیت و ضرورتبحث و بررسی در زمینه رشد و تعالی نظام خانواده را دو چندان می نماید. بنابراین این پرسش مطرح می شود که چه رفتارهایی موجب تعالی خانواده می گردد؟ تحقیق حاضر این پرسش را از نگاه قرآن، روایات و بررسی سیره معصومان به منظور فراهم سازی زمینه تعالی خانواده ها، پاسخ می گوید. گردآوری اطلاعات در این تحقیق به روش فیش برداری و مطالعه کتابخانه ای منابع و تحلیل اطلاعات به صرت تحلیلی ـ توصیفی است؛ بخش مربوط به معنا شناسی به صورت توصیفی و مطالب سایر فصول به روش تحلیلی پردازش گردیده است.یافته های جدیدی که تحقیق حاضر بدان رسیده است این است که دستورالعمل‌های اخلاقی، برای رشد و تعالی زندگی خانوادگی، در جنبه‌های فردی، اجتماعی، مادی و معنوی موثر است و راه رسیدن خانواده به عالی ترین سطح عملکردخویش، آشنایی افراد خانواده با این آموزه ها و تنظیم رفتارهای هر یک از اعضا بر طبق آن هاست.محبت، تکریم، همدلی، گذشت، تواضع و مدارا از جمله مهم ترین رفتارهای اخلاقی همسران است که بر تعالی خانواده تأثیر مستقیم دارد.رفتار مناسب والدین با فرزندان و محبت و احترام و خیرخواهی آنان نسبت به فرزندان سبب می گردد که به علت تأثیر گذاری عمیق آنان بر فرزندان، این رفتارها در عملکر سایر اعضا انعکاس یافته و خانواده در جهت عالی ترین سطح رفتاری که مورد انتظار خداوند است حرکت نماید و به سلامت به مقصد نهایی که کمال و تعالی است، دست یابد.

یکی از نکات بسیار مهم و اساسی که هویّت فرهنگی و اصالت شیعه را تشکیل می¬دهد، داشتن رهبرانی والا مقام و بزرگوار چون چهارده معصوم(ع) است. بحث و گفتگو درباره ی شخصیّت الهی و زندگی آن¬ها شیرین¬ترین بحث¬ها و آموزنده-ترین گفتگوها است. اعتقاد ما بر این است که سیره ی عملی رسول¬الله و اهل بیت(ع) در تمام زمینه¬ها بهترین تابلو و الگو برای ساختن مدینه ی فاضله و جامعه ی پاکیزه است.یکی از اندیشههای اساسی و محوری شعر شاعران در گذشته، اندیشههای دینی و مذهبی، توجّه آنها به اولیای دین و سیما و سیره¬ی معصومین(ع) میباشد. در این پایاننامه، نگارنده یافتههای پژوهشی خود را جهت تبیین سیمای معصومین(ع) در سرودههای هفت تن از شعرای برجسته ی قرن هشتم (حسن دهلوی، اوحدی مراغه ای، ابن¬یمین فریومدی، خواجوی کرمانی، سلمان ساوجی، ناصر بخارایی و حسن کاشی) ارائه نموده است. از میان معصومین، پیامبر(ص)، امام علی(ع)، امام حسین(ع)، امام رضا(ع) و فاطمه(س) به دلیل بارز بودن برخی حوادث زندگی¬شان بیشتر مورد توجّه شاعران مذکور قرار گرفتهاند. حوادثی چون بعثت، معراج و رفتن به سدره المنتهی در زندگی پیامبر(ص)، امامت، ولایت، وصایت، شجاعت و جنگاوری علی(ع)، دخت نبی، همسر علی(ع) و مادر یازده معصوم بودن فاطمه(س)، مظلومیّت و حضور شجاعانهی حسین(ع) در حماسه¬ی بزرگ عاشورا، شفاعت و ثواب زیارت رضا(ع)، ظهور و انتظار امام زمان(ع) برجستگی بیشتری داشتند.در میان شاعران مورد بحث، دهلوی، اوحدی، خواجوی کرمانی، ساوجی و بخارایی در مدح پیامبر(ص) و ابن-یمین و کاشی در منقبت امام علی(ع) بیشترین شعر را داشتهاند.