جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بیشتر منتقدین تامس کوهن او را متهم کرد ه اند که در آثار خود و به ویژه در کتاب ساختار انقلاب های علمی مبانی نسبی گرایی را در پوششی از تاریخ علم تکرار کرده است. نفی امکان کشف صدق، نفی امکان تعین نظریه به واسطه مشاهده و قیاس ناپذیری مهم ترین مبانی نسبی گرایی به شمار می روند که در آثار کوهن حضور دارند. با این حال کوهن خود را نسبی گرا نمی داند. او برای دفع اتهام نسبی گرایی، بر وجود محرک های حسی مشترک تاکید می کند و فهرستی از ارزش های مشترکی را که می توانند مبنای عینیت علوم باشند مورد بحث قرار می دهد. او هم چنین با ارائه تعریفی معتدل از قیاس ناپذیری، آن را با عدم امکان ترجمه کامل و دقیق برابر می داند. این نوشتار به مرور و ارزیابی پاسخ کوهن به اتهام نسبی گرایی اختصاص دارد. خواهیم دید که کوهن در دوره دوم فکری خویش از ادبیاتی رئالیستی کمک می گیرد. اما او هنوز مفاهیم اصلی را در پارادایم نسبی گرایان تعریف می کند و مبانی نسبی گرایی حتی در دوره دوم فکری او نیز به طور ضمنی حضور دارند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 51 تا 80

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

درباره ماهیت مسائل فلسفه تطبیقی، بررسی مبانی و روش ها

نویسنده:

حسین رستمی جلیلیان

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

روش شناسی , پدیدارشناسی , نسبی‌گرایی , سنجش ناپذیری , فلسفة تطبیقی , هرمنوتیک (فلسفه)

چکیده :

امروزه فلسفه تطبیقی به عنوان حوزه مطالعاتی جدیدی در حال بسط و گسترش است، گرچه برخی در اعتبار آن به شک و تردید می نگرند، اما در این مقاله ماهیت مسائل فلسفه تطبیقی، تعریف مبانی، امکان و روش شناسی آن مورد بحث قرار گرفته است. در پایان نتیجه می گیریم فلسفه تطبیقی در ساحتی فرافلسفی با تلفیقی از روش شناسی های موجود ممکن است و این فلسفه توانایی پاسخ به برخی از مسائل حل ناشده را داراست. بنابراین می توان با انجام کارهای برجسته در فلسفه تطبیقی ضمن تحذیر از تفوق فرهنگ غربی از آن در بازشناسی و شناخت نقاط تلاقی و افتراق نظام معرفتی خودی و تطبیق آن با نظام های معرفتی دیگر سود جست و از این رهگذر به مفاهیم عمیق تر معرفتی خودی بیش از پیش نائل شد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 53 تا 83

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

فرانوگرایی فرهنگی و رابطه آن با جهان گرایی در بین جوانان شهر یزد

نویسنده:

افراسیابی حسین, خرم پور یاسین

نوع منبع :

کتابخانه عمومی , نمایه مقاله

کلیدواژه‌های اصلی :

جهان گرایی , نسبی‌گرایی , بازاندیشی , سیالیت , فرانوگرایی فرهنگی , مصرف محوری

چکیده :

جهان گرایی در بستر فناوری ارتباطات و اطلاعات موجب کم رنگ شدن مرزهای مکانی و زمانی شده است. برخی معتقدند که این فرایند باعث ورود جوامع به دوره ای جدید به نام دوره فرانوگرا شده است. فرانوگرایی عناصر و ویژگی های دوره مدرن همچون خرد و پیشرفت را به چالش می کشد. فرهنگ جوامع فرانوگرا، فرهنگی سطحی و متحرک و تا حد زیادی تحت تاثیر رسانه های ارتباط جمعی است. تحقیق حاضر به بررسی رابطه بین جهان گرایی و فرانوگرایی فرهنگی در بین جوانان شهر یزد پرداخته است. این تحقیق نشان داده است که عناصر فرهنگی جامعه فرانوگرا چیست و چه میزان از این عناصر به جامعه ما وارد شده است. تحقیق حاضر با روش پیمایش بین 384 نفر از جوانان 29-16 ساله شهر یزد انجام شد. روش نمونه گیری، روش تصادفی طبقه ای چندمرحله ای و ابزار سنجش پرسش نامه محقق ساخته است. یافته های تحقیق نشان داد که بین جهان گرایی با تمام ابعاد فرانوگرایی فرهنگی رابطه معنی داری وجود دارد؛ بعد هنجارهای فراملی جهان گرایی، به غیر از بعد مصرف محوری، با سایر ابعاد فرانوگرایی فرهنگی (زوال عاطفه، بازاندیشی، نسبی گرایی فرهنگی، سیالیت روابط) رابطه معنی داری نشان داد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چندمتغیره نشان داد که دو بعد جهان گرایی قادر به تبیین بیش از 22 درصد از واریانس فرانوگرایی فرهنگی هستند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 189 تا 215

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ساخت گرایی اجتماعی

نویسنده:

چاپرک علی

نوع منبع :

نمایه مقاله

کلیدواژه‌های اصلی :

نسبی‌گرایی , ساخت گرایی اجتماعی , جامعه‌شناسی معرفت , قیاس ناپذیری , نظریه بار بودن , تعین ناقص , الاتجاه الترکیبی الاجتماعی , علم اجتماع المعرفة , علم اجتماع العلم , یستخلص منها نظریة , التعین الناقص , عدم امکانیة القیاس , النظریة النسبیة , جامعه‌شناسی علم

چکیده :

در این مقاله، رویکرد ساخت گرایی اجتماعی در حوزه فلسفه و جامعه شناسی علم معرفی و بررسی می شود. از دید فلسفی، ساخت گرایی اجتماعی با شکست فلسفه های علم استاندارد، چه اثبات گرا و چه ابطال گرا و مطرح شدن تزهایی مانند نظریه بار بودن مشاهدات، تعین ناقص نظریات و قیاس ناپذیری پارادایم ها، رقیب فلسفه های استاندارد علم است.از لحاظ تاریخی، ساخت گرایی اجتماعی، در دو جریان جامعه شناسی معرفت و جامعه شناسی علم ریشه دارد و به دنبال رسیدن به فهمی درست و کامل از علم در زمینه اجتماعی آن است. با توجه به جایگاه ساخت گرایی اجتماعی، در بررسی این رویکرد تلاش شده است از متون جامعه شناسی، در کنار متون فلسفه علم استفاده شده، انواع بر ساخت گرایی اجتماعی، ادعاها و نتایج هر کدام، به دقت بررسی گردند.در نهایت، انتقادهای مطرح شده درباره ساخت گرایی اجتماعی و پاسخ های آنان بررسی می شوند تا نقاط ضعف و قوت این جریان مشخص گردند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 125 تا 146

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تاریخ مندی فهم و چالش نسبیت گرایی

نویسنده:

واعظی اصغر, ایزدی نیا حمیده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

تاریخ مندی , فهم , عینیت گرایی = ابجکتیویسم , نسبی‌گرایی , تاریخی نگری , تاریخ اثرگذار

چکیده :

گادامر به پیروی از هیدگر نگاهی هستی شناختی به تاریخ و فهم دارد، زیرا هستی انسان را یک هستی افکنده شده در جهان می داند که به تاریخ تعلق دارد و پیشاپیش متاثر از تاریخ است. در نتیجه، فهم نیز به عنوان یکی از حالت های هستی انسان، متاثر از تاریخ است. اما این نگاه او به تاریخ زمینه ساز این نقد اساسی می شود که وی نمی تواند از توصیف هستی شناختی فهم، یک قاعده معرفت شناختی بیرون بکشد و معیاری فراتاریخی برای عینیت و اعتبار تفسیر ارائه دهد و از این رو با چالش نسبیت گرایی مواجه می شود. گادامر اما مدعی است که متهم کردن او به نسبیت گرایی برخاسته از نگاه معرفت شناختی به تاریخ است، حال آنکه سخن او در لایه ای زیرین تر و در سطح هستی شناسی فهم و تاریخ است. در نظر گادامر، تاریخ نقشی انکارناپذیر در تقوم فهم دارد. تاریخ و زبان نه تنها مانعی بر سر راه فهم حقیقت نیستند، بلکه حاملان حقیقت اند و حقیقت از رهگذر تاریخ و زبان خود را بر ما آشکار می کند. پس تاریخ مندی فهم سبب نمی شود که هرکس موضوع را از چشم انداز خاص خود ببیند، زیرا حقیقت اگر چه در تاریخ و زبان نمایان می شود، ولی ساخته تاریخ و زبان نیست.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 153 تا 169

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اتهام افلاطون یا کورنفورد! نقدی بر یک تفسیر

نویسنده:

صدرمجلس سیدمجید

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

نسبی‌گرایی , نظرگاه کورنفورد یا اتهام افلاطون , نظریه پروتاگوراس واقعی و تاریخی , قاعده انسان معیاری , نظریه معرفت ته یه تتوس

چکیده :

مقاله حاضر، بررسی شرح و تفسیر کورنفورد راجع به اتهام افلاطون است. اتهام این است که افلاطون نظریه «امتناع وجود اضداد در شی واحد» (= خلو شی از اضداد) را به ناحق بر ذهن و زبان پروتاگوراس می گذارد و سرانجام او را به عنوان متفکری که به نسبیت گرایی و نگرش اصالت فاعل شناسا معتقد است، معرفی می کند؛ در حالی که از نظر تاریخی پروتاکوراس به نظریه «معیت وجودی و آمیخته اضداد در خود اشیا» قایل بوده است. از نظر کورنفورد این انتساب ناروای افلاطون، خود در تفسیر نادرست قاعده انسان معیاری پروتاگوراس ریشه دارد. بدین ترتیب از نگاه کورنفورد، پروتاگوراس معرفی شده در رساله ته یه تتوس با خود پروتاگوراس واقعی و تاریخی اختلاف فاحشی دارد. کورنفورد در طرح و تایید مدعای خویش به دو مورد تاکید می کند: اول، متن رساله ته یه تتوس (خصوصا فقره 152) و دوم، گزارش سکستوس آمپیریکوس. نوشته حاضر، با بازنگری در همین دو مورد و با اتکا به آن ها، از دو چشم انداز به نقد نظریه کورنفورد می پردازد: اول، استدلال منطقی و دوم، استناد تاریخی.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 99 تا 126

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

آشنایی با علم هرمنوتیک و مکاتب مختلف آن با نگاهی به اندیشه های امام خمینی (س)

نویسنده:

میرشمسی صدیقه

نوع منبع :

کتابخانه عمومی , نمایه مقاله

کلیدواژه‌های اصلی :

هرمنوتیک فلسفی(فلسفه) , هرمنوتیک کلاسیک , نسبی‌گرایی , عینی گرایی , هرمنوتیک مدرن , دلالت تصوری , دلالت تصدیقی , هرمنوتیک (فلسفه)

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

امام خمینی

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

شرطیه پاسکال؛ آیا نظریه معقولیت یک برهان است؟

نویسنده:

محمد محمدرضایی، مصطفی حسینی گلکار

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه علامه طباطبایی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

شرطیه پاسکال , براهین خداشناسی , براهین اثبات واجب(حکمت نظری) , دین مسیحیت (ادیان زنده) , فلسفه دین , ایمان در مسیحیت

کلیدواژه‌های فرعی :

صدق , ادیان ابراهیمی , ایمان مذهبی , نسبی‌گرایی , اساطیر , نظریه بازی ها , براهین محتاطانه , تئوری احتمالات , عقلانیت دینی , قرآن , اخلاق باور , عقل و دل , تقریر راهروی - بی مقصدی , نگاه حداقلی به معقولیت , معقولیت در اندیشه باستان , معقولیت در تاریخ فلسفه , عقل پاسکالی , پسینی بودن معقولیت ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , محمد بن یعقوب کلینی , محمدتقی مصباح یزدی , غلامحسین ابراهیمی دینانی

شاپا (issn):

1735-3238

چکیده :

بحث درباره مقصود پاسکال از ارائه شرطیه هنوز به جواب مقبول همه نرسیده است! آیا پاسکال در پی ارائه یک برهان است و یا تنها می خواهد دعوتی به محفل انس خود نماید؟ آیا مخاطب او ملحد است و یا درصدد تقویت ایمان مسیحی است؟ ریشه های قبلی شرطیه پاسکال کجاست؟ در مقاله حاضر ضمن بررسی تاملات پاسکال و مهم ترین شرح های آن تا حد امکان کوشش شده است ابتدا گفتار او ایضاح و سپس با روشنتر کردن پرسش های فوق، اقوال متعارض در این باره تبیین شود، لذا ابتدا قرائت دینی از معقولیت ارائه شده و سپس ضمن بررسی ریشه های تاریخی بحث و تحلیل پیشفرض ها و مقدمات شرطیه پاسکال، با رجوع به اهم نقادی های درباره آن، وجوه تعارض برداشت از معقولیت مشخص شده و به برخی توسعه ها و تحولاتی که در خلال این مباحث به ویژه در اندیشه معاصر پدید آمده، پرداخته شده است. مهم ترین نتیجه بحث این است که بسیاری ایرادات وارد شده بر معقولیت پاسکال حاصل جدا کردن آن از مقدمات و مفروضاتش بوده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 7 تا 32

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

آیا فلسفه برای کودکان به نسبی گرایی می انجامد؟

نویسنده:

کریمی روح اله

نوع منبع :

کتابخانه عمومی , نمایه مقاله

کلیدواژه‌های اصلی :

شکاکیت (شک‌گرایی) , نیچه , نسبی‌گرایی , جزم گرایی , واقع گرایی حداقلی , منظرگرایی , فلسفه برای کودکان و نوجوانان

چکیده :

در این مقاله در ابتدا رویکردهای نسبی گرایی، شکاکیت، و جزم گرایی با استفاده از تمثیل «فیل در تاریکی» تبیین شده و سپس رویکرد چهارمی با عنوان «واقع گرایی حداقلی» مطرح شده است. مولف بر این عقیده است که نیچه علی رغم رد حقیقت در آثار ابتدایی خود، نهایتا در شش اثر پایانی خود به «واقع گرایی حداقلی» رسید. در ادامه سعی شده است این رویکرد، ضمن دو مبحث «تاریخ جهان حقیقی» و «منظرگرایی»، با استفاده از آثار نیچه بیشتر تبیین شود. نتیجه آن که منظرگرایی نه تنها برابر با نسبی گرایی نیست، بلکه از اجزای اصلی رویکرد چهارم است که علی رغم پذیرش نظرگاه های مختلف در شناخت حقیقت و لزوم و ناگزیری از آن ها و بنابراین ضرورت تشکیل حلقه کندوکاو برای شناخت حقیقت، آن را معادل انکار حقیقت و مساوی نسبی گرایی نمی داند. در پایان، ضمن اطلاق مباحث مطرح شده بر موضوع فلسفه برای کودکان، نتیجه گرفته شده که حلقه کندوکاو نه تنها به نسبی گرایی نمی انجامد بلکه، با اعتقاد به نسبی گرایی، اصولا حلقه کندوکاوی شکل نمی گیرد و اصل شکل گرفتن حلقه کندوکاو اولا به معنای باور به وجود حقیقت و ثانیا وجود و لزوم نظرگاه های مختلف در شناخت حقیقت است و این مورد اخیر لزوما معادل نسبی گرایی نیست.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 101 تا 119

مشخصات اثر

ثبت نظر