جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اهمیت رسانه در حکمرانی جدید در قالب مباحثی چون «حکمرانی خوب» همواره مورد تاکید کارشناسان مدیریت دولتی و مدیریت رسانه بوده است. از سوی دیگر، محققان علوم سیاسی و مطالعات بین ‌الملل نیز در قالب موضوعاتی چون دیپلماسی رسانه، پروپاگاندا، و جنگ نرم به نقش رسانه در شکل ‌دهی قدرت نرم ملل و مکاتب اشاره کرده ‌اند. با این حال، بررسی موضوع از یک ‌سو از نبود تبیین جامع ‌نگر و عملیاتی از نقش رسانه در مدیریت هوشمندانه امور داخلی کشورها و از سوی دیگر از تعاملات و روابط بین ‌الملل آن حکایت دارد. این موضوع در عصر جهانی‌ شدن و در کشوری چون ایران، که چندین دهه با هجمه نرم و سخت عوامل داخلی و خارجی مواجه بوده‌ است، بیش از پیش اهمیت می ‌یابد. این پژوهش با مرور قاعده ‌مند مبحث رسانه، فرهنگ، حکمرانی، و قدرت نرم آغاز شده است. در ادامه، پس از بررسی الزامات و کارکردهای رسانه در فضای جنگ نرم، موارد استنتاجی در قالب الگویی عملیاتی از سیاست ‌گذاری رسانه عرضه شده و در پایان نیز یافته‌ ها و الزامات اجرایی و کاربردی جمع‌ بندی شده است. به ‌نظر می ‌رسد رسانه ‌ای با دغدغه ‌های اخلاق ‌مدارانه و ملی ‌گرایانه در عصر جهانی‌ شدن برای نیل به تعالی می ‌بایست حائز چهار کارکرد جذب، تدافع، تهاجم، و تدبیر باشد. در تعریف این مقاله، رسانه متعالی رسانه ‌ای است که هم در بعد داخلی و هم در بعد سیاست خارجی، در تدبیر و توسعه امور، در کنار مردم و حاکمیت و مبتنی بر فرهنگ ‌ها و ارزش ‌های پایه جامعه باشد. نتایج این پژوهش می ‌تواند چهارچوبی برای مطالعات و سیاست ‌گذاری ‌های جامع‌ نگر در عرصه پدافند نرم و در نتیجه زمینه ‌ساز تثبیت و توسعه قدرت هوشمند فرهنگ یا ایدئولوژی مورد نظر باشد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

مقاله حاضر تلاش می کند تا نظریه و الگوی جنگ نرم را در چهارچوب گفتمان انقلاب اسلامی، فهم و تحلیل نماید. پرسش از چیستی جنگ نرم در جامعه علمی ما مهم و دارای ارزش راهبردی بالایی است. دلیل این امر به تنوع و تعدد تعاریف ها و همچنین غلبه رویکردهای غیر ایرانی اسلامی در تحلیل جنگ نرم باز می گردد. به همین خاطر است که الگوهای مدیریت برآمده از این نظریه ها، کارآمدی لازم را در جامعه ایران ندارند. نگارنده در مقاله حاضر با اتخاذ رویکردی قرآنی تلاش دارد تا ضمن پاسخ گویی به سوال از «چیستی جنگ نرم و شناسایی ارکان اجرایی آن»، زمینه مناسب برای طراحی الگوی راهبردی مدیریت این جنگ ها را فراهم سازد. در این مقاله مولفه های پیشنهادی محقق برای طراحی الگوی موثر مدیریت جنگ نرم از منظر اسلامی آمده است. نتایج تحقیق دلالت بر آن دارد که: تربیت دینی، بنیاد اخلاقی قدرت سیاسی و منابع نرم افزاری قدرت، (به مثابه ارکان اساسی انقلاب اسلامی در ایران) سه هدف اصلی در جنگ نرم بر ضد انقلاب اسلامی ایران به شمار می آیند و بر این اساس، مولفه های راهبردی الگوی مدیریت جنگ نرم ایران نیز لازم است متوجه تقویت جایگاه منابع نرم افزاری قدرت، صیانت از اصول اخلاقی نظام اجتماعی و بالاخره تلاش برای ترویج الگوی تربیت ایمانی در جامعه اسلامی، باشد.

تخصیص هر گونه کمک و یا رفتاری از جانب یک دولت به سایر بازیگران دولتی و غیردولتی به نحوی که در راستای تامین اهداف سیاست خارجی کشور حامی و منافع ملی آن قرار گیرد، ذیل عنوان رفتار حمایتی تعریف می گردد. اگر قدرت نرم را شکل دهی به ترجیحات دیگران از طریق اقناع دیگران به شیوه غیرمحسوس و برای کسب نتایج مطلوب از طریق جذابیت به جای اجبار یا تطمیع بدانیم، مسلما سیاست های حمایتگرایانه را باید بخشی از قدرت نرم و ابزار کشورها در تقابل با مخالفانشان بدانیم. مساله اصلی مقاله بررسی جایگاه سیاست های حمایتگرایانه آمریکا در جنگ نرم علیه انقلاب اسلامی ایران است. فرضیه این مقاله آنست که با بن بست سیاست های تقابل گرا و تعامل گرای آمریکا در قبال ایران، رویکرد جایگزینی برای مقابله با ایران با محوریت جنگ نرم در دستور کار سیاست خارجی آمریکا قرار گرفته است که بالتبع رفتارهای حمایتگرایانه آمریکا علیه ایران نیز با تمرکز بر جنگ نرم در قبال نظام جمهوری اسلامی ایران پیگیری می شود. این رفتارهای حمایتی با هدف مشروعیت زدایی از نظام و کاهش کارآمدی آن و در راستای از بین بردن حمایت مردمی و همراه سازی آنان با رفتارها و سیاست های دول غربی در حال گسترش است.

با توجه به تغییر و تحول اوضاع و احوال جهانی به خصوص در زمینه های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، و فناوری، کاربرد زور و روش های جنگ کلاسیک در مقابله با بازیگران قدرتمند به تدریج با کاهش ارزش، مشروعیت و اثربخشی مواجه شده است. از همین رو شاهدیم که به تدریج مفاهیمی مانند قدرت نرم و قدرت هوشمند از سوی نظریه پردازان غربی مطرح و مورد توجه و استفاده سیاستمداران قرار گرفت. به همین ترتیب، انقلاب اسلامی ایران که تاکنون با وجود فشارهای شدید نظامی سربلند بیرون آمده و به بقا و بالندگی خود ادامه داده است، امروز با چالش های جنگ نرم دشمن روبروست. در این مقاله، با توجه به روندهای و ابعاد جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی ایران، با رویکرد آینده پژوهانه و به روش سناریوپردازی، آینده های مواجهه جنگ نرم غرب و انقلاب اسلامی ایران را مورد بررسی و تحلیل قرار داده ایم. سوال اصلی این پژوهش، بررسی آینده های متصور برای انقلاب اسلامی ایران در مواجهه با جنگ نرم دشمن است. نتایج تحقیق نشان می دهد اگرچه غرب در بلند مدت سناریوهای جنگ نرم مختلفی را علیه انقلاب اسلامی ایران تعقیب می کند که ابزارهای آن به ترتیب فرهنگی، سیاسی و اقتصادی است، ولی شواهد نشان می دهد رفتار هوشمندانه جمهوری اسلامی ایران و تقویت برخی مولفه ها می تواند موجب ناکامی دشمن و موفقیت کشور شود.

این تحقیق با هدف «بررسی تاثیر درس انقلاب اسلامی بر ارتقا میزان آشنایی دانشجویان با جنگ نرم» صورت گرفته است. روش تحقیق، توصیفی از نوع علی - مقایسه ای بود. نمونه تحقیق 520 نفر (260 نفر درس انقلاب اسلامی را گذرانده و 260 نفر درس فوق را نگذرانده) از دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان بود که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شد. جهت جمع آوری داده های مورد نیاز، از آزمون محقق ساخته 64 ماده ای سنجش میزان آشنایی با جنگ نرم، پس از برآورد روایی، پایایی، ضریب تمیز و ضریب دشواری استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های مناسب آمار توصیفی و نیز از آزمون t برای گروه های مستقل و آزمون تحلیل واریانس یک طرفه با بهره گیری از نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که، از بین دانشجویانی که درس انقلاب اسلامی را گذرانده اند، 1.9 درصد در سطح کم، 47.3 درصد در سطح متوسط و 50.8 درصد در سطح زیاد، با جنگ نرم آشنایی داشتند و در بین دانشجویانی که درس انقلاب اسلامی را نگذرانده اند، 33.5 درصد در سطح کم، 62.3 درصد در سطح متوسط و 4.2 درصد در سطح زیاد، با جنگ نرم آشنایی داشتند و بین میانگین میزان آشنایی دانشجویان دو گروه با جنگ نرم تفاوت معنادار مشاهده شد، گذراندن درس انقلاب اسلامی در میزان آشنایی دانشجویان با جنگ نرم در مجموع و نیز در دو بعد فرهنگی و اجتماعی موثر بوده است اما در بعد سیاسی موثر نبوده است، همچنین دانشجویان ضعیف از نظر پیشرفت تحصیلی، کمترین میزان آشنایی با جنگ نرم را داشتند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

ما در این مقاله تلاش می کنیم که دریابیم تهاجم فرهنگی و جنگ نرم دشمنان بر ضد نظام جمهوری اسلامی ایران با چه اهدافی اجرا می شود. و نیز راهکارهای مقابله با آن را با روش توصیفی - تحلیلی مورد بررسی قرار دهیم و به پاسخ سوال مورد نظر (هدف اصلی تهاجم فرهنگی و جنگ نرم دشمنان بر ضد جمهوری اسلامی چیست و راه های مقابله با آن از منظر مقام معظم رهبری چگونه است؟) دست یابیم.لذا با توجه به اهمیت امروز جنگ نرم، که از طریق آن دولت ها و کشورها را با چالش رو به رو می کنند و از این راه به تغییر و براندازی آنها می پردازند، یعنی اذهان را تغییر داده و به تبع آن کشورها را بدون خون ریزی به تسخیر در می آورند، لازم است به طور دقیق آن را بشناسیم و راه های مقابله با آن را مورد بررسی قرار دهیم. لذا در این مقاله اول با ارائه تعریفی از فرهنگ و تهاجم فرهنگی و ویژگی های آن، شناخت درستی از این موضوع بدست می آوریم و در ادامه به شناخت عوامل این تهاجم و راهکارهای مقابله با آن از منظر مقام معظم رهبری می پردازیم. و بعد به تعریف جنگ نرم و مراحل آن و اهداف دشمن در این جنگ پرداخته و شرط های اصلی فعالیت درست، راهکارهای مقابله و عوامل پیروزی در جنگ نرم از منظر ایشان را بررسی می کنیم. در ادامه به شناخت ابزارها و ابعاد تهاجم فرهنگی و جنگ نرم و راه های مقابله با آنها، که عبارت است از: شناخت دقیق و همه جانبه تهاجم فرهنگی و جنگ نرم، شناخت دقیق و کامل فرهنگ اسلامی و ملی، برنامه ریزی های علمی و اقتصادی، تدوین سیاست فرهنگی و تربیتی جامع، می پردازیم و نتیجه آن، این که، در مقابل جنگ نرم و تهاجم فرهنگی بایستی از ابزارهای فرهنگی استفاده کرد و تولیدات فرهنگی را توسعه داد و در برابر تهاجمات غرب به صورت تهاجمی عمل نمائیم نه تدافعی.

رسانه به عنوان ابزاری فراگیر، قدرتمند و تاثیرگذار همواره مورد توجه ابرقدرت ها بوده است. بدون شک، رسانه ها در جوامع امروز به دلیل گستردگی دامنه نفوذ و تنوع و تکثر رسانه ای، بیش از آنکه در خدمت آگاه سازی و حقیقت نمایی باشند، به عنوان ابزاری سیاسی و امنیتی ایفای نقش می کنند. در هر فرآیند ارتباطی که بین کشورهای سلطه گر و کشورهای هدف برقرار می شود، همیشه منافع و نیازهای کشورهای سلطه گر تامین می شود. نظام های ارتباطی جدید، مناسباتی را در عرصه هایی به وجود می آورند که با وجود تغییرات اندک در عرصه آگاهی و دانش آفرینی، کشورهای مادر و پیشرفته را به همراه می آورد. البته این سلطه به طور بسیار ظریفی با سلطه ای که در عصر اول رسانه ها رخ می داد، متفاوت است. امروزه در تمام کشورها، عملا قدرت بر ارتباطات متمرکز شده است. چندین موسسه، کل شبکه های لازم برای انتقال الکترونیکی را در اختیار دارند. آنها با کنترل این شبکه ها، افکار عمومی جامعه هدف را تحت تاثیر قرار داده و عملا وارد فاز جنگ نرم می گردند. این مقاله تلاشی است در جهت تبیین سلطه رسانه ای و جنگ نرم. سوال اصلی این است که سلطه رسانه ای در راستای جنگ نرم چه تاثیری بر کشورهای هدف می گذارد و نتیجه این تاثیر بر امنیت و فرهنگ ملت ها چگونه خواهد بود؟ پاسخی که به طور ابتدایی به این سوال داده شده و در این فرضیه می گنجد اینکه انبوه اطلاعات، اخبار و سلطه رسانه ها سبب سلطه فرهنگی بر کشورهای هدف می گردد. و در نتیجه امنیت ملی و فرهنگ آنها را پس از استحاله فرهنگی با تهدید جدی مواجه می نماید. که در نهایت منتهی به تغییر نظام سیاسی خواهد شد. این شیوه ای است که ابرقدرت ها در چند کشور تجربه کرده و توانسته اند نظام های سیاسی مخالف خود را سرنگون کرده و به اهداف مدنظر خود برسند.