جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از آنجا که حسینی هروی پرسش گر سوالات مشهور مطرح در گلشن راز، خود عارفی واقف به مسایل و مبانی عرفانی بوده بررسی غرض یا اهداف او از ارسال این سوالات از سویی و مقایسه میان معتقدات وی با دیدگاههای شبستری از سوی دیگر می تواند راهنمای ما به نکاتی مهم در شناخت همانندیها و تفاوتهای دو نظام عرفانی «محبت محور» و «معرفت مدار» به شرح ذیل باشد:الف – همانندیها: از جمله 1- اعتراف به عجز عقل در وصول به حقیقت برتر 2- تاکید بر شهود و اشراق به عنوان راه اساسی شناخت 3- همانندی عالم صغیر و کبیر 4- طرح انسان به عنوان خلیفه الهی 5- تاکید بر وحدت و فنا و بقا 6- پرهیز از حلول و اتحاد و...ب – تفاوتها: 1- طرح قلب در مقابل عقل در قبال طرح عشق در مقابل عقل 2- تاکید بیشتر بر معارف نظری یا عرفان عملی 3- دیدگاه وجودی در برابر دیدگاه شهودی 4- نظرگاه همه اویی در برابر همه اویی و...

به منظور بررسی نقش الگوهای مختلف خانوادگی در سازگاری نوجوانان دبیرستانی، تعداد 272 دانش آموز سال سوم دبیرستان (132 دختر و 140 پسر) به شیوه نمونه گیری خوشه ای تصادفی از شهر شیراز انتخاب شدند. بر مبنای نمره ابعاد کنترل و محبت والدینی در پرسشنامه، محیط خانوادگی (نقاشیان، 1358) از نظر الگوهای خانوادگی به چهار گروه: خانواده های قاطع (محبت بالا- کنترل بالا)، آسان گیر (محبت بالا- کنترل پایین)، بی توجه (محبت پایین- کنترل پایین) و مستبد (محبت پایین- کنترل بالا) تقسیم شدند. این عده، هم چنین پرسشنامه سازگاری نوجوانان دبیرستانی (سین ها و سینک، 1993) را تکمیل کردند. میزان آلفای کرونباخ و ضریب بازآزمایی هر دو پرسشنامه محیط خانوادگی و سازگاری نوجوانان دبیرستانی از 0.68 تا 0.85 محاسبه شد. نتایج تحلیل واریانس تعاملی نشان داد که سازگاری عمومی فرزندان خانواده های قاطع و آسان گیر به طور معناداری بیش از فرزندان والدین مستبد و بی توجه است، اما بین سازگاری عمومی فرزندان خانواده های قاطع و آسان گیر تفاوت معناداری وجود ندارد و فرزندان والدین مستبد و بی توجه نیز تفاوت معناداری از این نظر با یکدیگر ندارند. نوجوانان دختر از سازگاری عمومی بیشتری در مقایسه با پسران برخوردار بودند. نقش تعاملی الگوهای خانوادگی و جنسیت بر سازگاری نوجوانان معنادار نبود. در بررسی نقش دو بعد کنترل و محبت والدینی در سازگاری نوجوانان نیز تحلیل واریانس نشان داد که میزان کنترل والدین تاثیر معناداری بر سازگاری عمومی فرزندان ندارد، اما نقش محبت بر سازگاری هر دو جنس معنادار است (P<0.0001). یعنی در هر دو جنس نوجوانانی که از محبت بیشتر والدین برخوردار بودند، سازگاری بیشتری را نشان می دادند. تاثیر تعاملی جنسیت با ابعاد کنترل و محبت والدینی بر سازگاری معنادار نبود. نتایج بر حسب کاربردهای آن برای شیوه های مناسب فرزندپروری و نحوه تعامل با فرزندان به ویژه از نظر نحوه کنترل و محبت به نوجوانان و نیز اشاراتی برای تحقیقات آینده می تواند مورد بحث قرار گیرد.

شناخت انسان در عرفان اسلامی با جلوه های متعدد خود، کلید درک بسیاری از مفاهیم عرفانی ادب فارسی است. در نگرش عارفان مکتب عاشقانه، محبت (عشق) صفت ذات حق است. که با آن، ابتدا به خود تجلی نمود و ذات اقدسش جلوه تمام نمای هستی گردید و سپس آن را به روح محمدی تجلی نمود و به واسطه او، عالم و آدم را آفریده محبت خود را در وجود تمام ذرات کاینات، تعبیه کرده است و از بین همه موجودات، انسان را به صورت خود آفرید و به او عشق ورزید و آینه دل او را مجلای ذات و صفات خود دید. به همین سبب، وی را خلیفه خود نمود و بار امانت معرفت خویشتن را بر دوش وی گذاشت. انسان هم باید با خودشناسی، به خودسازی روی آورد تا به نقش تجلی نموده حق در آینه وجود خود، معرفت حقیقی (شهودی) یابد.در بینش عرفای سلسله کبرویه، نزدیک ترین راه برای وصول به حق، طریق اهل محبت است، زیرا آنان بر اثر غلبه محبت و عشق و شور و حال، از خود و قوت خود تهی شده اند و در ابتدای راه، حق با کمند جذبه آنان را به سوی خود عروج می دهد. (نجم الدین کبری، 1363 :36) در این سلسله، تخلیه دل از ماسوی اله و تصفیه آن به ذکر حق، و نیز تهذیب نفس در سایه شریعت و طریقت، از جمله طرق دستیابی به حقیقت معرفت است.نگارنده به بررسی این موضوع از دیدگاه نجم الدین رازی و بعضی مشایخ هم فکر او می پردازد و سعی دارد تا با تاکید بر معرفت شهودی، که سر محبت و حقیقت گنج نهانی در آن تعبیه است، آینه دل انسان را حلقه این ارتباط معرفی کند.

در مقاله حاضر تلاش شده است که با بهره گیری از روش تحلیلی و با استناد به آیات و روایات مربوطه، درباره موضوعاتی چون خاستگاه محبت در انسان، حدود و ثغور انسان دوستی در اسلام و انگیزه های حقیقی و غیرحقیقی انسان دوستی، به برخی نکات اصلی اشاره گردد تا بر اساس آن بتوان الگوی انسان دوستی اسلامی را به مثابه هدفی تربیتی مطرح نمود. در این نوشتار این نتیجه به دست آمد که در مقابل برخی دیدگاه های مادی گرا و سکولار که روابط انسانی را بر مبنای رقابتی ستیزه جویانه و نوع دوستی منفعت طلبانه مطرح می کنند، در الگوی انسان دوستی اسلامی، مبنای روابط انسانی، نوعی محبت با صبغه الهی است که بدون توقع عوض و پاداش به عموم بندگان خدا ارزانی می شود و نهایتا تعالی نوع بشر را به دنبال خواهد داشت. در بخش پایانی نیز بیان شده است که نظام تربیت اسلامی با انعکاس انسان دوستی در اهداف، برنامه ها و روش های تربیتی خود، می تواند زمینه ایجاد روابط سالم، انسانی و مسالمت آمیز را بین افراد جامعه مهیا سازد.

طبقه‌بندی فضایل کار دشواری است. با توجه به وجوه اشتراک و اختلافی که میان فضایل وجود دارد، فهرست‌های گوناگونی از آن‌ها بیان شده است. توماس آکویینی، متأله کلیسای کاتولیک، که دربارۀ دینداری مسیحی دغدغه‌های عقلانی دارد، در کتاب جامع الاهیات (Summa Theologica) خود، ‌مفصل‌ترین طبقه‌بندی از فضایل را به دست داده است. وی فضایل را با دو رویکرد فلسفی و الاهیاتی تقسیم‌بندی می‌کند. بحث فضایل فلسفی او مبتنی بر دیدگاه ارسطو و بحث فضایل دینی او مبتنی بر عهد جدید است. او در تقسیم‌بندی فلسفی، فضایل را به دو دسته فضایل عقلی و فضایل اخلاقی تقسیم می‌کند. او فضایل ناشی از طبیعت عقلانی انسان را فضایل عقلی و فضایل مربوط به طبیعت رفتاری انسان را فضایل اخلاقی می‌نامد. این تقسیم‌بندی را به مبنای تقسیم عقل به نظری یا عملی و نیز بر مبنای این‌که فضایل از سنخ انفعالات هستند یا از سنخ افعال، توسعه می‌دهد. اما در تقسیم‌بندی با رویکرد الاهیاتی، فضایل را به دو نوع فضایل الاهی و فضایل اساسی تقسیم می‌کند. فضایل الاهی (ایمان، امید و محبت)، آن دسته از فضایل موهوبی‌ای هستند که به رابطۀ انسان با خدا مربوط می‌شوند. فضایل اساسی (احتیاط، عدالت، میانه‌روی و شجاعت) از سنخ فضایل اکتسابی به شمار می‌روند. توماس مبنای تقسیم‌بندی و نیز زیرمجموعه‌های هر یک از این فضایل را به تفصیل بیان می‌کند که در این نوشتار بدان‌ها خواهیم پرداخت.

عیاری یکی از آیین های طبقه عوام در ایران با سابقه ای بسیار کهن بود. برخی پیروان این آیین تحت تاثیر زاهدان و عابدان مذاهب و ادیان مختلف از جمله اسلام قرارگرفتند و این آیین را تبدیل به آیین فتوت یا «جوانمردی» کردند. تصوف نیز که از قرن سوم و چهارم در ایران به تدریج رواج یافت، بر آیین جوانمردی اثر گذاشت و از آن تاثیر هم پذیرفت. به نظر می رسد که ابوالحسن خرقانی از جمله پیروان آیین جوانمردی بود که با تصوف آشنا شد و بعدها صوفیان وی را کاملا صوفی دانستند. در این مقاله سعی نویسنده آن است که با معرفی اجمالی جوانمردی و با توجه به تلقی خرقانی از آن بر اساس گفتارهای او در آثار منسوب به وی و نیز گزارش برخی منابع صوفیه، نسبت و ارتباط ابوالحسن خرقانی با این آیین بررسی شود. در نهایت در پی آن است تا دریابد که آیا خرقانی را باید عارفی در سلک جوانمردان دانست یا عارفی از جرگه اهل تصوف.

ایمان ازمسائل مهم و پیچیده در حوزه الهیات است. مهم از آن جهت که هر چه خداوند از انسان طلب کرده، بر محور ایمان دور می زند و در واقع کلید نجات و رستگاری در همه ادیان الهی، ایمان است و پیچیده از آن رو که حقیقتی است دارای ابعاد گوناگون و همین امر موجب شده است، آراء و دیدگاههای بسیار متفاوت و متنوعی در مورد آن ارائه شود. در سنت مسیحی ایمان یکی ازمهم ترین مسایل اخلاق دینی است و مسیحیان به پیروی از پولس قدیس ایمان را از فضایل اخلاقی در مقابل فضایل طبیعی قرار می دهند. مقاله به بحث در مورد این فضیلت از دیدگاه توماس آکوئیناس (1225-1274 م) پرداخته است و مسائلی همچون ماهیت ایمان، جایگاه ایمان، معرفت شناسی ایمان و علل ایمان را از منظر و دیدگاه وی مورد بررسی قرار داده است.

ترجمه ماشینی: مصرف گرایی واژه ای است که اغلب در رشته های مختلف برای بیان انواع نگرش ها، انگیزه ها و شیوه های موجود در میان طبقات متوسط ​​و بالا استفاده می شود. اقتصاد جهانی را به حرکت در می آورد و بر ادراکات روانی-اجتماعی افراد تأثیر می گذارد. برخی تا آنجا پیش رفته اند که مصرف گرایی را دین می نامند، اما این ادعا را ثابت نکرده اند. این پایان نامه چارچوبی را ارائه می دهد که مصرف گرایی را به عنوان یک دین هم به عنوان دغدغه نهایی یک فرد و هم به عنوان یک سیستم اعتقادی ساختاریافته به حساب می آورد. به این ترتیب، ارزش‌های اخلاقی را تجویز می‌کند که نحوه واکنش افراد به دنیای اطرافشان را شکل می‌دهد، به ویژه با توجه به مفاهیم فرد، جامعه و محیط. با مقایسه همین مقولات با عشق به همسایه مسیحی، استدلال می‌کنم که این دو اخلاق در تقابل با یکدیگر هستند.

امیدواری، احساس مطلوبی است که از ایمان و شناخت نسبت به مبدا هستی حاصل می شود و این تحفه گران بها، موجب نیل انسان به سعادت دنیا و کمال مطلوب ابدی است. اما انسان عصر حاضر، برخلاف پیروزی هایی که بر عوامل طبیعی به دست آورده، پیوسته از آینده و مسائل مربوط به زندگی در هراس است. برخی از افراد حتی در جوامع دینی به دلیل غفلت از گنجینه های با ارزش اسلام، از درد ناامیدی در رنج اند.در این مقاله تلاش شده است با مروری بر آیات و روایات، به اختصار تاثیر امیدواری به خداوند در سعادت دنیا و آخرت فرد بیان شود، که با توجه به اصل تقدم پیشگیری بر درمان، اگر به این آثار توجه شود، می توان از بروز ناامیدی پیشگیری و یا امید را در فرد حفظ و تقویت کرد. آثار امیدواری که در این نوشتار بررسی شده است عبارتند از: امیدواری عاملی برای حرکت و تلاش انسان، بازگشت به سوی خدا، دستیابی به معنای زندگی، شکرگزاری، هموارشدن سختی ها، تکلیف مداری و کسب موفقیت، تاثیر ناپذیری از بیم های زیان بخش و مانع بحران های روحی و افسردگی. همچنین به مهم ترین عوامل دستیابی به امیدواری همچنین ایمان، شفاعت اولیای الهی، انتظار ظهور منجی، هماهنگی آرزو با واقعیت، محبت و خدمت به خلق اشاره شده است.