جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از رویکردهای هستی شناسانه و انسان شناسانه حکمت متعالیه به تحلیل نحوه فاعلیت انسان مربوط است. با تبیین این مکتب هر فعلی که از انسان سر می زند لاجرم در یک سیر ضروری علی معلولی قرار می گیرد تا نهایتا به مسبب الاسباب می رسد. در عین حال فیلسوفان قائلند که انسان در فعل خود مختار است چون تعریف فلسفی قدرت درباره وی صدق می کند. میرزای نائینی و تابعان وی این توضیحات حکمت متعالیه را به چالش کشیده اند و کوشیده اند نشان دهند صرف صادق بودن تعریف قدرت درباره انسان، نمی تواند توضیح دهنده اختیار حقیقی وی باشد. از دید مکتب نائینی این تعریف صرفا یک تعریف اصطلاحی است و قابل پذیرش نیست بلکه قادر بودن یعنی فاعل واجد کمالی باشد که به واسطه آن، زمام اراده فعل یا ترک را در دست داشته باشد. به علاوه مکتب نائینی فیلسوفان را در تعریف فوق به جابه جایی محل نزاع متهم می کند و قائل است که با قبول مبنای حکمی، وجهی برای تصحیح ثواب و عقاب باقی نمی ماند. در این مقاله بر سر آنیم که چالش های مکتب نائینی با تعریف فلسفی قدرت را گزارش و نهایتا درباره آن داوری کنیم.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 103 تا 127

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

جایگاه کانت در اندیشه شوپنهاور

نویسنده:

محمدرضا عبداله نژاد

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

علیت , اراده , اراده , اخلاق , آزادی , امر مطلق , آزادی , کانت و شوپنهاور , علیت , شی ء فی نفسه , اراده , شیء فی نفسه = نومن (فلسفه/متافیزیک)

چکیده :

این مقاله که به بررسی جایگاه کانت در اندیشه شوپنهاور می پردازد از یک مقدمه و دو بخش اصلی تشکیل یافته است. پس از شرح مختصر و مقدماتی جایگاه کانت در اندیشه شوپنهاور، در بخش اول، تحت عنوان« انتقاد از نقد اول»، ارزیابی انتقادی شوپنهاور از کانت در قالب سه مفهوم شیء فی نفسه، معنای تجربه و مقوله علیت به تصویر کشیده می شود. نکته قابل توجه این بخش این است که شوپنهاور، بر خلاف کانت، نه تنها شیء فی نفسه را با اراده یکی می گیرد، بلکه آن را قابل شناخت نیز می داند. در بخش دوم، تحت عنوان«انتقاد از نقد دوم»، انتقادات شوپنهاور از اخلاق کانت و مفاهیم کلیدی آن مثل امر مطلق، صورت گرایی اخلاق و نیز مساله مهم آزادی توضیح داده می شود. نکته قابل توجه این بخش نیز این است که شوپنهاور، بر خلاف کانت، انسان را فاعل آزاد و مختار نمی داند بلکه معتقد است که انسان همواره تحت تاثیر انگیزه هایش قرار دارد. در پایان، پس از مشخص شدن انتقادهای شوپنهاور از کانت بر این امر اشاره می شود که او بطور کلی ، علی رغم انتقادات تندی که از کانت می کند، همواره کانت را ستوده و به اعتراف خودش از او مطالب زیادی را الهام می گیرد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

رادیو و مفهوم اراده برای خلق حرکت؛ یک چالش معنایی

نویسنده:

آذری غلامرضا

نوع منبع :

کتابخانه عمومی , نمایه مقاله

کلیدواژه‌های اصلی :

اراده , مخاطب , رادیو , اختیار جمعی , مدیر رسانه , جبر زمان و مکان , اراده

چکیده :

«رادیو» به مثابه یک رسانه «حسی - شنیداری» به خواست و اراده تام وابسته است و نه خواست و اراده ناقص. این «اراده» (Will) گاه به دلیل جبر سازمانی از سوی «مدیر رسانه» به منظور طرح یک برنامه اثرگذار و گاه از سوی «برنامه ساز» یا فاعل رسانه ‌ای به نیت «نفوذ در مخاطب» برای تحریک و برانگیختگی او به کار می ‌آید. این مقاله، در هدف بنیادی خود بر آن است تا مفهوم «اراده» را به لحاظ «فلسفی‌ -‌ روان ‌شناختی» بکاود و از پرتو چنین رویکردی راه‌ کارهایی را برای خلق «حرکت» (Motion) در این رسانه ارائه دهد. بنابراین، نخست از «اراده» و ابعاد معنایی آن سخن می ‌رانیم و سپس، به وجوه «عینی و ذهنی» آن نظر می ‌افکنیم و در پایان به این نتیجه می‌ رسیم که هر حرکتی در رسانه رادیو - به ‌ویژه، حرکت ‌های خودآگاهانه‌ - نیازمند اراده معطوف به «اختیار جمعی» ست و نه «جبر زمانی» یا «مکانی».

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 1 تا 20

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

شوپنهاور؛ بدبینی و سرشت ایجابی شر

نویسنده:

مسگری احمدعلی اکبر, اکبری محسن

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

اراده , خرد , خیر و شر , اصل دلیل کافی , رنج و لذت , ملال , اراده

چکیده :

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 95 تا 109

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

دیدگاه مشکل آفرین کانت درباره وجود و ناکامی رویکرد منطقی در حل آن

نویسنده:

موسوی کریمی میرسعید

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

اراده , خرد , خیر و شر , اصل دلیل کافی , رنج و لذت , ملال , اراده

چکیده :

جرمی شیفر نشان داد که رویکرد کانت به مساله وجود، دست کم دو نتیجه مشکل آفرین به بار می آورد. بر مبنای مشکل نخست، که «مشکل تناقض» نام گذاری شده است، نتیجه رویکرد کانت این است که «وجود»، هم محمول واقعی باشد، هم محمول غیرواقعی. بر مبنای مشکل دوم، موسوم به «مشکل بیهوده گویی»، دیدگاه کانت منجر به این نتیجه غیرقابل قبول می شود که موضوع هیچ گزاره ای مصداق دقیقی در خارج ندارد، یا هیچ حملی، حمل واقعی نیست. مقاله با صورت بندی این دو مشکل، شروع می شود. سپس آراء ریچارد کمپل و نیکلاس اوریت، ذیل عنوان «رویکرد منطقی»، توضیح داده می شوند. این دو فیلسوف، به کمک برخی حیله های منطقی، چون لحاظ «وجود» به عنوان محمولی صرفا رابطی یا معرفی معیار تمییز بین محمول های واقعی و غیرواقعی، تلاش کرده اند راه حلی برای مشکلات پیش گفته بیابند. در این مقاله نشان داده می شود که راه حل های این دو فیلسوف، که می شود گفت از بهترین راه حل های منطقی هستند که تاکنون ارائه شده اند، رضایت بخش و مشکل گشا نیستند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 109 تا 132

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی عنصر اصلی عقد از دیدگاه امام خمینی (س) و آثار مترتب بر آن

نویسنده:

صادق موسوی

نوع منبع :

کتابخانه عمومی , نمایه مقاله

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

رضا , اراده , قصد , اراده باطنی , اراده ظاهری , ایجاب , قبول , اعتبار عقلا , اراده

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

امام خمینی

چکیده :

در عرصه روابط اجتماعی برای اینکه حقی، که ریشه آن اراده شخص یا اشخاص باشد، به وجود آید و موجودی به نام عقد تولد یابد؛ بی تردید عناصری مانند قصد، رضا، اراده، ایجاب و قبول و مانند آن نقش جوهری و اساسی دارند. در این راستا مراحل و منازلی مانند تصور، تصدیق به فایده، شوق، رضا، اراده و غیره در دورن آدمی طی شده و در نتیجه انشای مفاد آن ادراک در امور اعتباری می شود که در اصطلاح فقه و حقوق «رضا» نامیده می شود و ایجاد مفاد آن توسط اراده موجود شده «قصد انشا» نام دارد که تمام واقعیت قرارداد با قصد باطنی است و قصد باطنی هم در صورتی می تواند اثر حقوقی داشته باشد که با کاشف خارجی و مبرز همراه شود و با ایجاب و قبول اعلام گردد. از فرمایشات مرحوم امام خمینی (س) قابل استنباط است که تمام هویت عقد به ایجاب موجب است و قبول، شانش تثبیت و تنفیذ آن چیزی است که موجب با قصد انشا موجود کرده است. در این مقاله، مبانی و آثار این نظریه مورد مداقه و تتبع قرار گرفته است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 139 تا 150

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

دلالت سکوت بر اراده

نویسنده:

ضیایی محمدعادل, یزدان پرست یونس

نوع منبع :

کتابخانه عمومی , نمایه مقاله

کلیدواژه‌های اصلی :

دلالت(منطق) , سکوت , رضا , اراده , قرینه , اراده

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 79 تا 94

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ماهیت حکم شرعی از منظر حضرت امام خمینی (ره)

نویسنده:

احمدرضا توکلی

نوع منبع :

کتابخانه عمومی , نمایه مقاله

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اراده , جعل , حکم , اعتبار , انشا , اراده

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

امام خمینی

چکیده :

بحث از ماهیت حکم شرعی از مبادی تصوری علم اصول است. اختلاف دیدگاه ها در مورد ماهیت حکم شرعی، در جهت گیری های اصولی در مباحث مختلف علم اصول موثر است. در تعریف حکم دو دیدگاه عمده بین علمای اصول وجود دارد؛ برخی حکم را امری اعتباری و جعلی می دانند که در عالم واقع ما بازایی ندارد و برخی نیز آن را امری تکوینی می دانند. تعاریف اصولی ها از حکم، عمدتا ناظر به یکی از مقدمات یا مراحل مختلف حکم، شامل: مصالح و مفاسد، اراده، انشا، اعتبار و خطاب است. برخلاف کسانی که حکم شرعی را امری واقعی تلقی نموده اند، حکم از نگاه امام خمینی امری اعتباری و از مجعولات شرعی است که فقط دارای دو مرتبه انشا و فعلیت است. ایشان تعریف حکم به اراده و مصالح و مفاسد را نپذیرفته اند و معتقدند این امور واقعی مقدمات حکم هستند. هم چنین تقسیم اراده به اراده تکوینی و تشریعی را صحیح ندانسته و معتقدند که اراده شارع در تشریعیات نیز به جعل قانون تعلق گرفته است، نه به انجام تکلیف توسط مکلفین. در این مقاله تعاریف مختلف حکم و برخی نظرات مشهور در مورد ماهیت انشا و اعتبار مورد بررسی قرار گرفته و دیدگاه امام (ره) در مورد حکم شرعی نیز با سایر تعاریف مورد تطبیق و مقایسه قرار گرفته است. مراتب چهارگانه ای که برای احکام شرعی بیان شده، مورد نقد قرار گرفته و در پایان به جمع بندی و بیان نتایج بحث پرداخته ایم.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 27 تا 44

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

آزادی و خودمختاری انسان از دیدگاه کانت و نقد و بررسی آن

نویسنده:

محمد محمدرضایی

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اخلاق دینی , خودمختاری , دیگرآیینی , ‌ کانت , اخلاق دینی , انسان و آزادی , فلسفه کانت , فلسفه اخلاق (عام)

کلیدواژه‌های فرعی :

عقل نظری , عقل عملی , اراده , اراده آزاد , تکلیف اخلاقی , اراده نیک , آزادی اراده انسان , انجیل , اراده , خودمختاری اراده , ضرورت طبیعی , مفهوم ایجابی آزادی , فی نفسه بودن انسان ,

شاپا (issn):

6024-2251

چکیده :

کانت، حوزه عقل نظری را ناتوان از اثبات خودمختاری و آزادی انسان می داند، و می کوشد از طریق عقل عملی یا اخلاق، آن را به عنوان اصل موضوع اثبات نماید. وی اعتقاد دارد که اگر آزادی و خودمختاری بخواهد صفت چیزی باشد، باید صفت اراده باشد. او اراده آزاد را با اراده خودمختار هم سان می داند؛ یعنی اراده هنگامی آزاد است که علت ایجاد آثار و اعمالی باشد، در حالی که خود معلول امر دیگری نباشد. او از معنای سلبی آزادی، به معنای ایجابی آن منتقل می شود و قانون حاکم بر آن، خودتحمیلی یا خودمختارانه باشد؛ یعنی قانون حاکم بر خود را خود وضع نماید. او همچنین اراده آزاد را با اراده تحت قانون اخلاقی یکی می داند و البته به این معنا نیست که افرادی که غیراخلاقی عمل می کنند، آزاد نیستند. کانت تا آنجا پیش می رود که اخلاق دینی را «دیگرآیین» و در نتیجه منافی با خودمختاری انسان می داند. این دیدگاه کانت در مقاله حاضر مورد نقد قرار گرفته و اثبات شده است که اخلاق دینی منافاتی با خودمختاری انسان ندارد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 21 تا 33

مشخصات اثر

ثبت نظر