جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر، درباره روان شناسی ادراک، ترجمه جلد دوم از گزیده شش جلدی مجموع آثار «دیلتای» است که در آن مولف، ضمن بررسی تاریخی عناصر شکل گیری مفاهیم علوم انسانی در متن علوم طبیعی، نحوه شکل گیری این مفاهیم را در ذهن و شیوه تدوین آن ارائه کرده است. در ابتدا، شرحی از مقولات زندگی و سپس دو مکتب روان شناسی تبیینی و توصیفی شرح داده شده است. در آخر نیز به بیان تاریخ شکل گیری مقولات زندگی در علوم طبیعی، عمدتا دو قرن هفدهم و هجدهم پرداخته و چگونگی شکل گیری مفهوم نوع یا گونه در تحقیقات علمای طبیعی و انتقال آن به هنر و علوم انسانی بررسی شده است.

کتاب حاضر مجموعه ای است جذاب و متنوع در باب زنان، که از میان تمام آثار مفصل آرتور شوپنهاور گرد آمده. هنر رفتار با زنان، مانند آثار دیگر شوپنهاور، صریح، بی پرده، دقیق، موشکافانه و البته تلخ و تاریک است. شاید بسیاری با برخی اندیشه های وی هم صدایی نداشته باشند، شاید هم کسانی باشند که آنها را بپذیرند، ولی هر چه باشد دیدگاه های شوپنهاور و طرز نگاه وی به زنان، افزون بر آشنایی بیشتر با این فیلسوف پر شور، به کار کندوکاو در نگاه فیلسوفان مغرب زمینبه زنان نیز می آید. هنر رفتار با زنان کتابی خواندنی است، هم برای آنها که مخالف دیدگاه های این فیلسوف هستند، هم برای آنان که مانند او فکر می کنند. شوپنهاور، در اینجا، هم برای برخی فمنیست ها خوراک حاضر آماده ای برای جدل و تند کردن آتش توپخانه شان در چنته دارد و هم برای محافظه کاران و مردسالاران. این کتاب هم مانند دیگر نوشته های شوپنهاور مطالب تند و صریحی را شامل می شود که البته تلخ و تاریک هم هستند. این کتاب از منظر محتوا، مواد آماده ای را در اختیار فمینیست ها قرار می دهد. شوپنهاور در این کتاب به سنت قدیمی و پر از اما و اگر گذشتگان خود و همچنین سنت های شرق در قبال زنان توجه داشته و جالب است که در فرازهایی در موافقت با سنت شرقی در این زمینه نوشته است. اگرچه او از سنت پیشینیان خود به ویژه فیلسوفان یونان و روم باستان و حتی از هگل در این زمینه تاثیر گرفته و پیرو همان نگاه تند به زنان است، خودش نیز آبشخوری برای اندیشه های نیچه شده است. این رساله شوپنهاوری ۱۶ بخش دارد که به ترتیب عبارت اند از: سرشت زن، تمایزات بین زن و مرد، وظایف طبیعی زنان، برتری های زنان، ضعف های زنان، انتخاب زن درست، عشق، زندگی جنسی، وضع زناشویی، تک همسری یا چندهمسری؟، حقوق زنان، زنان فرهنگ و هنر، زنان و جامعه، زنان و سرشت شهسواری، آنچه باید بدانیم، در ستایش زنان. اگرچه آثار شوپنهاور در طول زندگی خود تا حد زیادی ناشناخته بود، اما تأثیر عمیقی بر نسل های بعدی، متفکران و نویسندگان گذاشت. او فیلسوف بدبینی بود که از هنر و دانش به عنوان رهایی از درد خواستن، دفاع می کرد. از نظر شوپنهاور، "تاریخ هر زندگی، تاریخ رنج است"، که ناشی از "اراده کور جهان" است. او استدلال کرد که "شر" یک اتفاق نیست بلکه یک شرط اساسی آفرینش است. او می گوید:"زنان به دلیل اینکه خودشان کودکانه، بی پروا و کوتاه بینا هستند، مستقیما به عنوان پرستار و معلمان کودک ما عمل می کنند." وی تصریح کرد: زنان دانشکده های هنری و احساس عدالت ناقص هستند و با تک همسری مخالفت کردند. در حقیقت ، راجرز و تامپسون در بین فیلسوفان بد رفتاری از شوپنهاور را "زن گریز بدون رقیب در ... فلسفه غرب" می نامند. به طور خلاصه می توانیم بگوییم که رساله «هنر رفتار با زنان» به درد مردانی می خورد که دل شان از دست زنان خون است و می توانند با گردهمایی و خواندن این کتاب، خنده جمعی داشته و عقده های دل خود را باز کنند. از طرف دیگر، مطمئنا اگر زنان و در سطح افراطی تر فمینست ها این کتاب را بخوانند، مقدار زیادی تف و لعنت نثار روح شوپنهاور خواهند کرد. وولپی معتقد است نظریات شوپنهاور تحت تأثیر ملاحظات مختلف شکل گرفته اند که مشخص ترین شان بار سنگین مردانه و پیشداوری های بعضا گیرا و افسونگر بنیادین و نیاکانی در مورد زنان است. بنابراین اگر زندگی و فراز و فرودهای مهم احساسی و عاطفی زندگی شوپنهاور را مطالعه کنیم، می توانیم دلیل بسیاری از نسخه هایی را که در این کتاب پیچیده، متوجه شویم. با برگشت به بحث فلسفه غرب و میراثش، باید به این مساله اشاره کنیم که این طرز تفکر یعنی همین ناقص العقل بودن زنان و این که نمی توانند در جمع فلاسفه باشند، از باورهای رایج این فلسفه بوده است.

کتاب حاضر مجموعه ای است جذاب و متنوع در باب زنان، که از میان تمام آثار مفصل آرتور شوپنهاور گرد آمده. هنر رفتار با زنان، مانند آثار دیگر شوپنهاور، صریح، بی پرده، دقیق، موشکافانه و البته تلخ و تاریک است. شاید بسیاری با برخی اندیشه های وی هم صدایی نداشته باشند، شاید هم کسانی باشند که آنها را بپذیرند، ولی هر چه باشد دیدگاه های شوپنهاور و طرز نگاه وی به زنان، افزون بر آشنایی بیشتر با این فیلسوف پر شور، به کار کندوکاو در نگاه فیلسوفان مغرب زمینبه زنان نیز می آید. هنر رفتار با زنان کتابی خواندنی است، هم برای آنها که مخالف دیدگاه های این فیلسوف هستند، هم برای آنان که مانند او فکر می کنند. شوپنهاور، در اینجا، هم برای برخی فمنیست ها خوراک حاضر آماده ای برای جدل و تند کردن آتش توپخانه شان در چنته دارد و هم برای محافظه کاران و مردسالاران. این کتاب هم مانند دیگر نوشته های شوپنهاور مطالب تند و صریحی را شامل می شود که البته تلخ و تاریک هم هستند. این کتاب از منظر محتوا، مواد آماده ای را در اختیار فمینیست ها قرار می دهد. شوپنهاور در این کتاب به سنت قدیمی و پر از اما و اگر گذشتگان خود و همچنین سنت های شرق در قبال زنان توجه داشته و جالب است که در فرازهایی در موافقت با سنت شرقی در این زمینه نوشته است. اگرچه او از سنت پیشینیان خود به ویژه فیلسوفان یونان و روم باستان و حتی از هگل در این زمینه تاثیر گرفته و پیرو همان نگاه تند به زنان است، خودش نیز آبشخوری برای اندیشه های نیچه شده است. این رساله شوپنهاوری ۱۶ بخش دارد که به ترتیب عبارت اند از: سرشت زن، تمایزات بین زن و مرد، وظایف طبیعی زنان، برتری های زنان، ضعف های زنان، انتخاب زن درست، عشق، زندگی جنسی، وضع زناشویی، تک همسری یا چندهمسری؟، حقوق زنان، زنان فرهنگ و هنر، زنان و جامعه، زنان و سرشت شهسواری، آنچه باید بدانیم، در ستایش زنان. اگرچه آثار شوپنهاور در طول زندگی خود تا حد زیادی ناشناخته بود، اما تأثیر عمیقی بر نسل های بعدی، متفکران و نویسندگان گذاشت. او فیلسوف بدبینی بود که از هنر و دانش به عنوان رهایی از درد خواستن، دفاع می کرد. از نظر شوپنهاور، "تاریخ هر زندگی، تاریخ رنج است"، که ناشی از "اراده کور جهان" است. او استدلال کرد که "شر" یک اتفاق نیست بلکه یک شرط اساسی آفرینش است. او می گوید:"زنان به دلیل اینکه خودشان کودکانه، بی پروا و کوتاه بینا هستند، مستقیما به عنوان پرستار و معلمان کودک ما عمل می کنند." وی تصریح کرد: زنان دانشکده های هنری و احساس عدالت ناقص هستند و با تک همسری مخالفت کردند. در حقیقت ، راجرز و تامپسون در بین فیلسوفان بد رفتاری از شوپنهاور را "زن گریز بدون رقیب در ... فلسفه غرب" می نامند. به طور خلاصه می توانیم بگوییم که رساله «هنر رفتار با زنان» به درد مردانی می خورد که دل شان از دست زنان خون است و می توانند با گردهمایی و خواندن این کتاب، خنده جمعی داشته و عقده های دل خود را باز کنند. از طرف دیگر، مطمئنا اگر زنان و در سطح افراطی تر فمینست ها این کتاب را بخوانند، مقدار زیادی تف و لعنت نثار روح شوپنهاور خواهند کرد. وولپی معتقد است نظریات شوپنهاور تحت تأثیر ملاحظات مختلف شکل گرفته اند که مشخص ترین شان بار سنگین مردانه و پیشداوری های بعضا گیرا و افسونگر بنیادین و نیاکانی در مورد زنان است. بنابراین اگر زندگی و فراز و فرودهای مهم احساسی و عاطفی زندگی شوپنهاور را مطالعه کنیم، می توانیم دلیل بسیاری از نسخه هایی را که در این کتاب پیچیده، متوجه شویم. با برگشت به بحث فلسفه غرب و میراثش، باید به این مساله اشاره کنیم که این طرز تفکر یعنی همین ناقص العقل بودن زنان و این که نمی توانند در جمع فلاسفه باشند، از باورهای رایج این فلسفه بوده است.

کتاب "هنر خودشناسی" چهارمین مجلد هنرهای معروف شوپنهاور است در باب هنر شناخت خویشتن یا معرفت نفس. این کتاب در میان آثار شوپنهاور جایگاه ویژه ای دارد و هم از دیدگاه موضوع و درونمایه و سبک نگارش، دفتری یگانه و منحصر به فرد است، هم به خاطر ماجراهای شگفتی که در پس زمینه تدوین آن قرار دارد. تدوین این اثر به اهتمام شوپنهاورشناسان آن هم سال ها پس از مرگ فیلسوف خود ماجرایی است. به کوتاه سخن آنکه فیلسوف آلمانی قصد داشت کتابی خاص و خودمانی درباره خودش بنویسد و در آن هم به سبک زندگی خودش بپردازد هم به سیر تحولش در اشاره به تجربه های شخصی خود از مراوده با آدمیان، با جامعه زمانه خود و با آثار بزرگانی که پیش تر از وی در باب معرفت نفس آثاری نگاسته بودند و از هوراس و سنکا و جوردانو بروتو گرفته تا لاروشفوکو بالتاسار گراسیان، گوته و دیگران. شوپنهاور در "هنر خودشناسی"، ضمن اشاره دقیق به تجربه های شخصی خود در زمینه های گوناگون، کتاب را با ضمیر اول شخص مفرد می نویسد و می کوشد در روند شکل گیری آن، به گونه ای خودشناسی ویژه برسد. فیلسوف شهیر آلمانی با رک گویی همیشگی و به دور از پرده پوشی بیشتر جاها از تجربه های خود و تحلیلش از وقایع و افکار می نویسد و هرجا درمی یابد همان معنا در آثار دیگران پیشتر به باریک بینی و ایجاز بیان شده، دقیقا خود آن نقل قول را به زبان اصلی می آورد. گزین گویه ها و گفتاوردهای "هنر خودشناسی" از زبان های لاتین، یونانی، فرانسوی، ایتالیایی، اسپانیایی، انگلیسی و ... بیشتر به زبان اصلی آمده و بعدها شوپنهاورشناسان و مصححان برخی از آن ها را ترجمه کرده اند و داخل گیومه آورده اند. برخی اصطلاحات لاتینی هم ترجمه نشده که عبدالهی آن ها را هم به فارسی برگردانده و در موارد لزوم عین اصطلاح را نیز در پانوشت آورده یا توضیح داده است. خود شوپنهاور نیز می دانسته که "هنر خودشناسی" به احتمال بسیار، پس از مرگش منتشر خواهد شد یا حتی می خواسته چنین شود و از این رو در تدوین آن شتاب به خرج نداده و در طول زندگی مدام سطرها و برگ هایی بر آن می افزوده اما پیوسته و در تمام مراحل تدوین آن را به جز از چند دوست بسیار صمیمی و آن هم فقط با ذکر نیت خود از نگارش آن نه خواندنش از دید دیگران پنهان می داشته است. از این رو کتاب در میان شوپنهاورشناسان به کتاب پنهان یا دفتر رازآلود معروف است.

مشخصه آثار میشل ولبک یکی از پرخواننده‌ترین و بحث‌انگیزترین نویسندگان معاصر فرانسه تفکر شوپنهاور است. وقتی ولبک در میانه دهه دوم زندگی خود در کتابخانه‌ای به حکمت‌هایی در باب زندگی شـوپنهاور برخورد، مبهوت آن شـد و به دنبال نسخه‌ای از مهم‌ترین اثر فلسفی او، «جهان همچون اراده و تصور»، گشت و آن را به دست آورد. او در شوپنهاور این بدبین رادیکال، رویدادنگار رنج انسانی و مردم‌گریز گوشـه‌گیر برداشتی نیرومند در باب موقعیت آدمی و آینده محتوم او یافت. در محضر شوپنهاور، داستان مواجهه‌ای نظرگیر است میان یک رمان‌نویس و یک فیلسوف، و نیز گواهی بر تأثیـر ژرف و ماندگار فلسفۀ شوپنهاور بر یکی از بزرگترین نویسندگان زنده فرانسه.

مشخصه آثار میشل ولبک یکی از پرخواننده‌ترین و بحث‌انگیزترین نویسندگان معاصر فرانسه تفکر شوپنهاور است. وقتی ولبک در میانه دهه دوم زندگی خود در کتابخانه‌ای به حکمت‌هایی در باب زندگی شـوپنهاور برخورد، مبهوت آن شـد و به دنبال نسخه‌ای از مهم‌ترین اثر فلسفی او، «جهان همچون اراده و تصور»، گشت و آن را به دست آورد. او در شوپنهاور این بدبین رادیکال، رویدادنگار رنج انسانی و مردم‌گریز گوشـه‌گیر برداشتی نیرومند در باب موقعیت آدمی و آینده محتوم او یافت. در محضر شوپنهاور، داستان مواجهه‌ای نظرگیر است میان یک رمان‌نویس و یک فیلسوف، و نیز گواهی بر تأثیـر ژرف و ماندگار فلسفۀ شوپنهاور بر یکی از بزرگترین نویسندگان زنده فرانسه.

"شوپنهاور" ژرف ترین و بی رحم ترین بدبین فلسفه ی غرب، سرود شوربختی های هستی آدمی را با اندوهی سر داد که اندک چیزی از تغزل کم داشت؛ و با این همه، خود از زیبایی های موسیقی و هنر به وجد می آمد. ولی چگونه چنین حزن انگیزی و چنان شور و خلجان والایی در یک انسان و یک ذهن یک جا گرد آمد؟ تنها با تطبیق این دو سویه ی اندیشه ی شوپنهاور است که به راستی می توانیم امیدوار باشیم که ناسازه وارترین و چه بسا کژروترین همه ی اندیشه وران تاریخ تفکر را دریابیم. تنها از رهگذر تأمل در اندیشه های شوپنهاور در باب زیبایی است که می توانیم نگرش او به حقیقت را درک کنیم.

محمد بن سنان زاهری (م.220ق) یکی از راویان پر حدیث و تأثیرگذار بر فقه و حدیث امامیه است. از او در کتب اربعه شیعه حدیث‌های زیادی بیان شده است، امّا بزرگان رجالی در خصوص توثیق و تضعیف وی اختلاف نظر زیادی دارند. برخی معتقدند وی متهم به غلو و ضعف است، امّا عده‌ای دیگر سعی در تبرئه‌ی او دارند. رجالیانی که وی را تضعیف کرده‌اند، به ویژه روایت‌های مفرد او را از حیز اعتبار ساقط کرده‌اند. در این نوشتار کوشش شده است تا با بررسی 10 روایت مفرد محمد بن سنان در الکافی و استناد به ادله و شواهد واقعی، آرای رجالی را درباره او مورد ارزیابی قرار دهیم تا شناخت دقیق‌تری از احوال وی به دست دهد. متن این روایت‌ها را با توجه به مخالفت آن‌ها با قرآن، مقایسه با سایر احادیث صحیح متشابه یا مخالف، میزان سازش آن‌ها با عقل و مانند این معیارها ارزیابی کرده‌ایم. مهم‌ترین یافته پژوهش این است که با توجه به بررسی و تحلیل متن روایت‌های ابن‌‌‌سنان که در این مقاله تنها به تعدادی از آن‌ها بسنده شده است، روایت‌ها به دلیل‌های مختلفی دارای ضعف هستند و در نتیجه آرای رجالی ابن‌‌نجاشی و ابن‌‌غضایری در باب ضعیف بودن شخصیت ابن‌سنان و مردود بودن روایت‌های مفرد وی به صواب نزدیک‌تر است.

یکی از شیوه­ های بدیع هنری قرآن در انتقال مفاهیم، استفاده از تصویرسازی است که در پرتو آن مفاهیم منطقی و عقلی، ملموس و واقعی نشان داده شده و ابهامات و پیچیدگی‌های احتمالی برطرف می­شود. با توجه به جلوه ­های بصری صراط، به ­کارگیری این واژه بطور عام در قرآن و مشخصاً در سورۀ حمد، انتقال­ پذیری معانی مجرّد ذهنی به تصاویر مادّی محسوس را تسهیل نموده تا رهرو، با وقوف بر این تصاویر، راه خود را به خوبی دریافته و طی کند. این پژوهش با هدف شناسایی مفاهیم تصویری واژۀ صراط در سوره فاتحة الکتاب، به روش تحلیلی ـ توصیفی درصدد است تا جنبه‌های تصویری آن را بازشناسی نموده و چگونگی به‌خدمت گرفتن جلوه­ های بصری صراط در جهت فهم عمیق مصادیق را تبیین نماید. نتایج این پژوهش نشان‌ داد که جلوه ­های بصری صراط بازتاب مفاهیم ذیل است: تسهیل فهم، تجسّم سیر حرکت از مبدأ تا مقصد، طلب مستمر هدایت، اتّصال و اعتصام به ریسمان الهی، ورود در ساحت رحمت الهی، خشیت، استقامت، دستگیری از راهیان صراط و سرانجام اتّحاد و یک­رنگی.