جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از جمله مباحث کلامی، بحث رؤیت، یعنی دیدن خداوند متعال است. مشبّهه و مجسمّه به تبع برخی از یهودیان، برای خدا جسم قائل شده و گفته‌اند: حق تعالی را می‌شود دید.<br /> اشاعره گرچه خدا را مادّی نمی‌دانند، گمان کرده‌اند در قیامت برای مؤمنین قابل رؤیت است و برای اثبات مدّعای خود، ادّلهٴ عقلی و نقلی آورده‌اند. به عقیدهٴ معتزله و امامیه ادعای اشاعره با مبنای آنها در تضاد است. حضرت امام خمینی４ رؤیت را ممکن، ولی قلبی و از نوع حقیقت ایمان دانسته‌اند. ایشان معتقد بودند که ایمان به مقام توحید و ولایت، حجاب را از بین می‌برد و علمی که منتهی به ایمان و خوف از خدا نشود، حجاب اکبر است. نیز ایمان را نور الهی دانسته‌اند که قلب را آماج تجلیات خدا قرار می‌دهد.<br /> همچنین ایشان بین ایمان و عمل صالح و لقاء الله، قائل به پیوند بوده و معتقدند: اگر انسان اهل ایمان و عمل صالح باشد، با عنایات الهی و به اندازهٴ ایمان و اعمالش صاحب کرامات می‌شود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 97 تا 111

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

چیستی و چگونگی تجارب مینوی : سال 3، شماره 7 : الهیات تطبیقی

نویسنده:

رضا حیدری نوری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

اصفهان: حوزه معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان, بهار و تابستان/1391

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

سهروردی , اعیان ثابته , مکاشفه , حکمت اشراق , المشارع و المطارحات , نفس ناطقه , فنا , کشف و شهود , رویت قلبی خداوند , صورت ادراکی , حقیقت علم , شهود باطنی , انوار اسپهبدیه , سکینه , اشراق , رؤیت قلبی خدا , حقیقت نفس انسانی , اتحاد خدا با عارفین , قرآن , نورالانوار , اشراق , نفس انسانی , تجارب مینوی , حکمت اشراق the School of Illumination , مُثُل , قرآن , سکینه , مکاشفه عرفانی , اتحاد با خدا , شهاب الدین سهروردی(شیخ اشراق) , فیثاغورث , ارسطو , خواجه صائن الدین ابن تُرکه اصفهانی , شمس الدین محمد شهرزوری , فنا , الف. حضرت رسول اکرم(ص) , حقیقت علم , تخیل(راه های معرفت) , نفس ناطقه(اصطلاح وابسته) , مکاشفه(معرفت شناسی) , نظریه ذات گرایی , دیدگاه ساخت گرایی , اتحاد با نور , شهود در حکمت مشاء , مراتب کشف باطنی , نور سافل , التلویحات , احوال سالک , سید حسین نصر , حاج ملاهادی سبزواری (موسس مکتب سبزوار)

شاپا (issn):

2322-3421

چکیده :

حقیقت تجارب شهودی و چگونگی تحقق آنها، از جمله مسائلی است که همه افراد، فرهنگ‌ها و آیین‌ها با آن مواجه بوده و در خصوص آن دیدگاه‌هایی ابراز داشته‌اند. دو دیدگاه عمده در خصوص حقیقت چنین تجاربی مطرح شده است: نظریه ذات‌گرایی که بر انسجام این تجارب و مشترک بودن آن بین افراد و اقوام تأکید داشته و دیگری دیدگاه ساخت‌گرایی که ایده‌ها و تفکرات مکاشفه‌گر را در تکوین و شکل دهی تجارب پر رنگ دانسته است و لذا بین افراد و فرهنگ‌ها تفاوتی ماهوی در این تجارب وجود دارد. نظام فکری اشراقی، که با مطارحات حکیم سهروردی تنسیق شد، در این زمینه، دیدگاه خاص و ارزنده‌ای دارد. در چنین تفکری اتحاد با نور زمینه ساز مکاشفه عرفانی است و دیدگاه خاص نفس‌شناسانه این نظام در تحقق این تجارب دخیل است که با اشراق و مشاهده همراه بوده، با اتحاد و فنا پایان می‌پذیرد. گرچه در این تفکر ویژگی‌های ذوقی و اشراقی نقش اساسی دارد، ولی مجموعه ویژگی‌های تجارب مینوی از نگاه سهروردی، بیانگر نوعی ذات‌گرایی در مکاشفات عرفانی است، نه اینکه وحدت شخصی تجارب بر اساس نوع تفکر حاکم بر افراد، هر تجربه‌ای را از دیگر تجارب جدا کند؛ بلکه همه آنها دارای مشترکات و زمینه‌های واحدند. پژوهش حاضر ضمن اشاره به دیدگاه‌های مطرح در این خصوص به توضیح چیستی و چگونگی تجارب مینوی از نگاه سهروردی پرداخته و به مجهولاتی در این زمینه پاسخ داده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 115 تا 130

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی نظام نوری در حکمت اشراقی : سال 6، شماره 2 : حکمت اسراء

نویسنده:

محمود صیدی، حسن اختر

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء, تابستان/1393

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , سهروردی , ابن سینا: ابوعلی سینا , حکمت اشراق , نور , رویت قلبی خداوند , قاعده امکان اشرف , حکمت خسروانی , نظام نور و ظلمت , نور مدبر , رؤیت قلبی خدا , نظام نوری , نورالانوار , نور طامس , نور اقرب , قواهر , شروق , انوار قاهره , غلامحسین ابراهیمی دینانی , ابن سینا , فلسفه اشراقی , نظام نوری , غلامحسین ابراهیمی دینانی , سید جلال آشتیانی , شهاب الدین سهروردی(شیخ اشراق) , افلاطون , شمس الدین محمد شهرزوری , نور (حکمت اشراق) , قاعده امکان اشرف(حکمت اشراق) , نور مدبر (حکمت اشراق) , قواهر طولی , قواهر عرضی , نور اقرب (حکمت اشراق) , نور عارض , نور طامس , نور ثابت , نور خاطف , نظریه ابصار سهروردی , نور قائم بالذات , تشکیک نور , وجود مینوی , نور عظیم , محمود صیدی , ملاصدرا شیرازی

شاپا (issn):

2383-2916

چکیده :

اشراق لحظه‌اى است که در آن نخستین سپیدۀ صبحگاهى خورشید پدیدار مى‌شود و نور معرفت به پیدایى مى‌گراید. از این رو حکمت اشراق نتیجۀ تجلّى انوار عقلى بر نفوس است و بنیان آن بر پایه نور و مباحث مربوط به آن است.اساس فلسفه اشراق بر پایه نور و مراتب آن است. شیخ اشراق اولین کسی است که با الهام گیری از ایرانیان باستان و حکماء یونان به پایه ریزی حکمتی بر پایه نور می پردازد. با اینکه شیخ اشراق سعی بسیاری در تبیین مباحث نوری نموده است، برخی از مبانی او مانند نوری بودن نور حسی در این زمینه دچار کاستی است و برخی دیگر از آنها لوازمی دارد که خود او به تحلیل و بررسی آنها نپرداخته است. نگارنده در پژوهش حاضر سعی نموده است ضمن بررسی تحلیلی و انتقادی مبانی اشراقی در مباحث نوری، نشان دهد که این گونه مباحث منجر به اثبات و تبیین برخی از مسائل فلسفی می گردد که قواعد مشائین از اثبات آنها ناتوان بود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 59 تا 78

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی مراتب شهود در معرفت‌شناسی اشراقی

نویسنده:

طاهره کمالی زاده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه تهران, بهار و تابستان / 1390

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

نورشناسی , عقل شهودی , رویت خدا , رویت قلبی خداوند , ادراک حسی (معرفت شناسی) , ادراک حسی , ماهیت ادراک , قرآن , نظریه ابصار , ادراک و ابصار , ادراکات باطنی (عقلی , مشاهده (شهود) , قرآن مجید , شهاب الدین سهروردی(شیخ اشراق) , شمس الدین محمد شهرزوری , مراتب شهود در معرفت شناسی اشراقی , آگاهی و خودآگاهی , مکاشفه قلبی , شناخت شهودی عقل , سید حسین نصر , هانری کربن , هانری کوربن (Henry Corbin)

شاپا (issn):

2008-9422

چکیده :

از نور به عنوان موضوع فلسفه اشراق تفاسیر مختلفی ارائه شده است، امّا بنا بر تفسیر منطبق با نظر سهرودی، نور رمز و نمادی است از آگاهی و خودآگاهی. لذا علم مدار فلسفه سهروردی است. مسئله بنیادی مقاله حاضر بررسی مشاهده یا شهود در مسئله محوری حکمت اشراق، یعنی علم اشراقی، است؛ و در صدد اثبات این فرض است که سهروردی همان‌گونه که قاعده اشراقی اِبصار را در ادراکات باطنی جاری می‌داند، اصطلاح مشاهده یا شهود را نیز بر تمام مراتب ادراک حسّی، خیالی، عقلی، و قلبی اطلاق می‌کند. در این تحقیق نتیجه‌گیری می‌شود که طبق نظر سهروردی حقیقت ادراک، در مراتب مختلف ادراکات ظاهری و باطنی، شهودی است. مشاهده و مکاشفه در عالی‌ترین مرتبه متعلق به مشاهده و مکاشفه قلبی و همچنین معرفت فوق ادراک عقلی است و حقیقت معرفت اشراقی نیز در این مرحله نهایی از شناخت شهودی عقل تحقق می‌یابد و به ظهور می‌رسد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 93 تا 113

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

کاوشی در رابطه با ایمان و معرفت فلسفی

نویسنده:

نعمت الله بدخشان، محمد مزیدی، سعید رحیمیان

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

شیراز: دانشگاه شیراز, پاییز/1388

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏ , علامه حلی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری , ظن , ایمان , علم حصولی , عقل گرایی حداکثری , ایمان‌گرایی = فیدئیسم (معرفت‌شناسی) , ایمان و عقل , رویت قلبی خداوند , معرفت فلسفی , عقل‌گرایی , علم حضوری , راه کشف و شهود , شناخت فطری (معرفت شناسی) , قرآن , معرفت فطری , یقین منطقی , اختیاری بودن فعل ایمان , رویکرد عاطفی , عقل گرایی انتقادی , ایمان گرایی (مسائل جدید کلامی) , معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , عقل و دین , عقل و ایمان , عقلانیت دینی , امام خمینی (روح الله الموسوی الخمینی) , شیخ مفید , مرتضی مطهری , علامه طباطبایی , عقل ( جوهر ) , قرآن , یقین , امام خمینی , علامه حلی , ملا احمد نراقی , شهاب الدین سهروردی(شیخ اشراق) , محمد بن عبدالکریم شهرستانی , سعدالدین تفتازانی، مسعود بن عمر , اتین ژیلسون , سورن کی یر کگور , جان لاک , نصر حامد ابوزید , ابن عربی , مولوی , حضرت عیسی(ع) , ب. امام اول(حضرت امام علی ع) , علم حصولی(مقابل علم حضوری) , ایمان , معرفت‌شناسی (اپیستمولوژی) , معرفت جازم , سعید رحیمیان , ملاصدرا شیرازی , توماس آکوئیناس

شاپا (issn):

2251-6123

چکیده :

رابطه ایمان و معرفت، که گاه تحت عنوان هایی چون ایمان و عقل، علم و دین و حکمت و شریعت مورد بحث قرار می گیرد، در میان متفکران مسیحی و مسلمان، از بحث های مناقشه انگیز و دامنه دار بوده است. در این باره، میان متکلمان مسیحی، سه رویکرد مختلف به ایمان به وجود آمده است که عبارت اند از: عقل گرایی حداکثری، ایمان گرایی و عقل گرایی انتقادی. در میان متفکران مسلمان نیز نظریاتی کم و بیش مشابه با این رویکرد ها مطرح بوده است. هر چند رویکرد غالب در میان این متفکران، رویکرد عقلی بوده، ولی رویکرد عاطفی و ایمان گرایی نیز در میان آنان طرفدارانی داشته است. این نوشتار می کوشد تا چگونگی رابطه میان ایمان و معرفت فلسفی را از منظر متفکران مسلمان مورد نقد و بررسی قرار دهد و در تبیین ماهیت و نوع معرفت مرتبط با ایمان دینی، معرفت فطری را توصیه می کند تا رهیافتی به پژوهش های مفصل تر بعدی قرار گیرد. بر این پایه، ابتدا معرفت به دو قسم معرفت فلسفی (حصولی) و معرفت فطری (شهودی) تقسیم و برخی لوازم آن ها بیان شده و بر اساس آن، نظریات مطرح درباره ماهیت معرفت مرتبط با ایمان نیز به دونظریه، یعنی نظریه فلسفی و نظریه فطری تقسیم گردیده است. در ادامه، نظریه فلسفی ایمان با رویکردی تحلیلی - انتقادی مورد نقد و بررسی قرار گرفته و اشکالاتی بر آن وارد شده است و در ضمن بحث و نیز در قسمت پایانی، نظریه فطری ایمان بر پایه آموزه های کتاب و سنت مطرح گردیده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 89 تا 114

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

رؤیت حق تعالی از دیدگاه عرفان اسلامی و مقایسه آن با برخی دیدگاه های کلامی و تفسیری مشهور

نویسنده:

پروین نبیان

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

اصفهان: حوزه معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان, تابستان/ 1390

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , محمد بن یعقوب کلینی , ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏ , خواجه نصیرالدین طوسی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , معتزله , ولایت , وحدت وجود , اشاعره , تجلی حق تعالی , عشق , رویت قلبی خداوند , قلب , 01. خداشناسی (کلام) , قرآن , مشاهده (شهود) , لن ترانی , مظهریت صفات حق , پیامبر , شیخ مرتضی انصاری , شیخ مفید , خواجه نصیرالدین طوسی , علامه طباطبایی , حسن حسن زاده آملی , محمد بن یعقوب کلینی , رؤیت حق تعالی , سلامت قوای باطنی , رؤیت با چشم , شرایط ابصار حق تعالی , ابن بابویه، محمدبن علی(شیخ صدوق) , سعدالدین تفتازانی، مسعود بن عمر , سید حیدر آملی , ابن عربی , الف. حضرت رسول اکرم(ص) , ب. امام اول(حضرت امام علی ع) , امامان معصوم علیهم السلام , پروین نبیان , ملاصدرا شیرازی , ملا محسن فیض کاشانی

شاپا (issn):

2322-3421

چکیده :

امکان یا عدم امکان دیدار حق از مسائل پرشور و پیچیده ای است که در طول تاریخ تفکر اسلامی آراء و نظریات گوناگونی را به خود اختصاص داده است؛ آن چه که از گفته های عرفای اسلامی روشن می شود و فرمایشات و استدلال های ائمه معصومین علیهم السلام آن را تائید می نماید این است که ایشان رؤیت با چشم ظاهر و حتی عقلی(علم حصولی) را محال دانسته، تنها رؤیت قلبی را که نتیجه سلامت قوای درونی و باطنی انسانها است جایز دانسته اند و بنابراین آیات قرآنی را که دلالت بر رویت حق یا درخواست رویت حق از طرف انبیا دارد ، به همین رؤیت و شهود قلبی تفسیر نموده اند. در این مقاله ضمن بررسی مختصر برخی نظریات متکلمین با تکیه بر دلایل قرآنی ایشان و نظریات مفسرین در این خصوص و مقایسه برداشتهای هر یک از آنان از آیات قرآنی به ویژه آیه 143سوره اعراف ، در مورد معنا و حقیقت رؤیت قلبی و مراتب آن و چگونگی تحصیل آن با تکیه بر مبانی عرفانی به ویژه سه رکن «وحدت وجود، ولایت، عشق» و با محوریت قرآن و احادیث و فرمایشات حضرات معصومین علیهم السلام سخن خواهد رفت. بدین ترتیب در این مقاله ضمن مقایسه برخی آراء مشهور در زمینه رؤیت حق این سوال نیز پاسخ داده می شود که مقصود عرفای اسلامی از رؤیت قلبی حق تعالی چیست و این امر چگونه حاصل شدنی است؟ در این نوشتار اثبات می شود رؤیت قلبی در نتیجه مظهریت صفات حق حاصل می شود به گونه ای که انسان می تواند به مقامی نایل گردد که به دلیل تجلی صفات حق در او با شهود و رویت خود، حق را رویت نماید .

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 131 تا 148

مشخصات اثر

ثبت نظر