جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مساله ی جبر و اختیار یکی از مسایل مهم در حوزه ی افعال الاهی است که همواره ذهن انسان ها را از ابتدای تاریخ تاکنون به خود مشغول داشته است. در این میان، جهمیه را طرف داران جبر محض، اشاعره را طرف داران جبر محض در یک مرحله و طرف دار کسب در مرحله ی دیگر، معتزله و قدریه را طرف داران اختیار محض و امامیه را طرف داران امر بین الامرین یاد کرده اند. بر این اساس، فخر رازی نیز به منزله ی یکی از برجسته ترین متکلمان اشعری، جبرگرا دانسته شده است. نگارنده در این مقاله، با جست وجوی کامل در آثار فخر رازی، موضع وی در قبال نظریات فوق را به دست آورده و نشان داده است که فخر رازی نه یک جبرگرای محض است و نه یک اختیارگرای محض، بلکه ضمن قادر و مختار دانستن انسان از یک طرف، و قول به عمومیت قضا و قدر الاهی از طرف دیگر، سعی کرده است تا میان این دو قول جمع نماید، ولی با وجود آن که همواره در جست وجوی راهی میان جبر و اختیار بوده و برای فرار از جبر و توجیه اختیار و مسوولیت انسان، همانند سایر اشاعره، به نظریه ی کسب گراییده، چون آن را ناتمام یافته، به نظریه ی امر بین الامرین روی آورده است. البته در تبیین این نظریه نیز توفیقی نیافته و آن را طوری تبیین نموده که به جبر منجر شده است. بنابراین به رغم اعتراف به اختیار انسان، بر سر دو راهی تردید میان جبر و اختیار باقی مانده، ضمن معرفی انسان به منزله ی مضطری در صورت مختار، قائل به غموض و پیچیدگی مساله شده و افراد را از خوض در این مسایل غامض بر حذر داشته است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 19 تا 48

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

رویکرد کلامی و فلسفی خیر و شر

نویسنده:

حسن امینی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: دانشگاه باقرالعلوم, پاییز/1388

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏ , سید مرتضی‏: علی بن حسین بن موسی , خواجه نصیرالدین طوسی , علامه حلی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , محمدتقی مصباح یزدی , معتزله , اعیان ثابته , ابن سینا: ابوعلی سینا , اشاعره , نظریه کسب , افعال آزاد , وحدت شخصی وجود , شرور , کمال اول , کمال ثانی , وحدت شخصی , اشاعره (اهل سنت) , افعال اختیاری انسان , معتزله (اهل سنت) , خیر کثیر , شرّ قلیل , وحدت شخصی وجود , نیستی انگاری شر , حسن و قبح ذاتی , شرور طبیعی , حسن و قبح ذاتی , شیخ مفید , سید مرتضی , خواجه نصیرالدین طوسی , محمدتقی مصباح یزدی , علامه طباطبایی , ابن سینا , شر , شر اخلاقی , نظام احسن , علامه حلی , شر اخلاقی , ابونصر فارابی , فخر رازی , فلوطین(افلوطین) , ابوالحسن اشعری (موسس مکتب اشاعره) , ابن عربی , احکام اعیان ثابته(عرفان نظری) , رویکرد کلامی به مساله شر , رویکرد فلسفی به مساله شر , عدم کمال اول , عدم کمال ثانی , هستی انگاری شر , اصل عوض و انتصاف , نسبی انگاری شر , میرداماد , ملاصدرا شیرازی , حاج ملاهادی سبزواری (موسس مکتب سبزوار)

شاپا (issn):

چکیده :

رویکرد اشاعره نسبت ‌به مسأله شرور، نیستانگارانه و رویکرد متکلمان معتزلی شیعی پیش از خواجه‌نصیر، هستیانگارانه بوده است؛ اما پس از وی، دیدگاه آنان متفاوت بوده است. از میان فیلسوفان، فارابی نخستین کسی است که به این مسأله پرداخته، میان شرور طبیعی و ارادی تفاوت گذاشته است. پس از او ابن‌سینا با نگاه نیستیانگارانه بصورت مفصل با تشقیق شقوق و بیان احکام هر‌کدام بصورت جداگانه به این مسأله پرداخته است. بعد از وی، بیشتر فیلسوفان متأثر از وی بوده‌اند؛ البته ملا‌صدرا در مفاتیح‌الغیب، دیدگاه نیستیانگارانه فیلسوفان را به چالش کشیده، دیدگاه عرفا را برگزیده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 53 تا 87

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تأثیر مبانی کلامی اشعری بر تفکر عرفانی مولوی در دو مسأله عمومیت اراده خداوند و کسب : شماره 62 : مقالات و بررسی ها

نویسنده:

ناصر گذشته

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه تهران, زمستان/1376

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

جبر , جبر و اختیار , معتزله , اشاعره , نظریه کسب , مثنوی معنوی , کسب , اختیار , جبر و اختیار(کلام) , اختیار , اشاعره (اهل سنت) , جبر determinism , معتزله (اهل سنت) , تأثیر اشعری بر مولوی در مورد خداوند , عام بودن اراده الهی , عرفان مولوی , ابوالحسن اشعری (موسس مکتب اشاعره) , مولوی , ناصر گذشته

شاپا (issn):

1010-4968

چکیده :

مؤلف در این مقاله ضمن بررسی میزان تأثیر مکتب کلامی اشعری بر مبانی عرفانی مولوی و تبیین دو اصل مهم و پیچیده از اصول عقاید اشعریان نشان داده است که دریافت درست نکته های دقیق و ظرافتهای ادبیات عرفانی در اسلام بی آگاهی از زمینه های اندیشه های کلامی دشوار و گاه غیر ممکن است، نیز نشان داده که چگونه اندیشه های مکتبی کلامی می تواند شالوده مکتبی عرفانی را پی ریزی کند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 71 تا 85

مشخصات اثر

ثبت نظر

تعداد رکورد ها : 4

درخواست مدرک

کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید

چنانچه قبلا عضو سایت شده‌اید ورود به سایت در غیر اینصورت عضویت در سایت را انتخاب نمایید

ورود به سایت

عضویت در سایت

ارسال نظر

نوع

توضیحات

آدرس پست الکترونیکی

کد امنیتی **

با موفقیت به ثبت رسید

كليه حقوق محفوظ است ، استفاده از مطالب با ذكر منبع بلامانع است.