جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مطالعه کتاب حاضر، قدم اولي است در جهاني که دکارت از منظر جايگاه انسان مورد پرسش قرار مي‌داد و همچنين روايت روشني است از سهم دکارت در علوم مدرن،‌ رياضيات و فلسفه علم.

همگان «رنه دکارت»، فیلسوف فرانسوی عصر روشنگری را از جمله بنیان‌گذاران فلسفه جدید (فلسفه پس از روزگار نوزایش) می‌دانند. او نخستین فیلسوف بزرگ پس از سده‌های میانه است و به همراه فیلسوفانی چون «اسپینوزا» و «گوتفرید لایبنیتز» به مکتب «خردگرایی» تعلق دارند؛ اين مکتب بر آن بود که: «به آنچه حواس انسان ارائه می‌دهند نمی‌توان اطمینان کامل داشت، بلکه تنها از راه عقل است که شناخت حقیقی و یقین‌آور صورت می‌گیرد». در این کتاب با نگاهی به زندگی دکارت و عصر او، اندیشه‌های دكارت، واکاوی و تأثیرش بر فیلسوفانی چون «کانت»، «هیوم» و... و نیز بر زبان‌شناسی، علم ریاضیات و... بررسی می‌شود.

کتاب حاضر، مجموعه‌ای از مقالات از «تئودور آدورنو»، «والتر بنیامین»، «ارنست بلوخ»، «جورج لوکاچ» و «فردریک جیمسون» در رابطه با زیبایی‌شناسی و سیاست است که به دلیل ارتباط مطالب و وجوه مشترک میان آن‌ها، انتخاب‌شده‌اند. هدف از ارائه معرفی‌های کوتاه این است که خواننده در جریان صبغه و سابقه زندگی نویسندگان مقالات و وضعیت فرهنگی آن‌ها و درنهایت مبادلات پی‌درپی مندرج در آن‌ها قرار گیرد. مطالب کتاب هم در جامعه ما و هم در دنیای اندیشه معاصر خیلی نو است و ازآنجایی‌که مفاهیمِ؛ زیبایی، نقد و هنر، از تاریخ باستان تاکنون روندی را طی کرده است در قرن نوزدهم نیز دچار تغییراتی شد که متفاوت از دوران «افلاطون»، «آگوستین» و اندیشمندان قرون میانه ارائه شده است.

هانس گئورگ گادامر یکی از برجسته ترین متفکران اروپایی قرن بیستم بود. فلسفهٔ او مخصوصا به کشف متداول ترین الگوهای تجربه و تفکر – که هرگاه مردم در جستجوی فهم جهان و یکدیگر هستند، زمانی که متون یا دیگر نمودهای معنا را تفسیر می کنند و هنگامی که هنر یا طبیعت را به گونه ای فریبنده، لذت بخش و معنادار تجربه می کنند، رخ می دهد – اختصاص دارد. گرچه گادامر به طور خاص درباره معماری کم نوشته است، نوشته های او در باب هنر و زیبایی شناسی گسترده است و نقشی محوری در برنامهٔ کلی فلسفی او بازی می کند. به همین علت، در طول دهه ها، اندیشهٔ او بر طیف گسترده ای از معماران و نظریه پردازان معماری نفوذ داشته است. یک رویکرد هرمنوتیک به معماری، الگوی هرمنوتیک تفکر و تجربه را در حوزه های مختلف حرفهٔ معماری کشف می کند. این الگو ممکن است در فعالیت آفرینشگرانهٔ معمار و فهم زیباشناختی آفرینش های او یافته شود. شاید در راهی که معماران برای شناخت سنت های معماری و نوشته های معمارانه دنبال می کنند، نهفته باشد. می شود آن را در مسیری که همهٔ کسانی که در پیشهٔ معماری همکاری می کنند (کارفرمایان، جامعه، بساز و بفروشان، مدیران و طراحان)، همدیگر را درک کرده و با یکدیگر کار می کنند، یافت. به قول وسلی، نسبت معماری به فرهنگ همچون کتاب است به سواد. همین اهمیت معماری از جهت فرهنگی است که بسیاری از دانشجویان را به سوی این رشته جذب می کند. آن ها احساس می کنند که معماری فقط جذاب و لذت بخش نیست، بلکه برای زندگی مهم است. معماری می تواند، به روش خودش، در غنی کردن یک اجتماع و نمایش اهمیت آن جامعه مشارکت کند. این ساحت معنا، بخشی از چیزی است که معماری را به فلسفه نزدیک می کند، اما نیاز نیست کسی دانشجوی یکی از دو رشتهٔ فلسفه یا معماری باشد تا در حدودی بفهمد که معماری، حامل معانی عمیق انسانی است.

این کتاب پاسخ "دکارت" به پرسش‌ها و اعتراضات کسانی است در خصوص اثر اوبا عنوان "تاملات در فلسفه‌ی اولی" گفتنی است این اثر منشا مباحثات فلسفی و کلامی گسترده‌ای در همان عصر و بعد از آن شد. از این رو، دکارت، تمام اعتراضات مطرح شده به این کتاب را در مجموعه‌ای بزرگ گردآوری کرد و به آن‌ها پاسخ گفت و آن را "اعتراضات و پاسخ‌ها" نامید. این کتاب نه تنها جامع‌ترین و بزرگ‌ترین اثر فلسفی دکارت و بیانگر مهم‌ترین آرا و اندیشه‌های اوست، بلکه آینه‌ روشنگر نظریات فلسفی و کلامی فیلسوفان و متکلمین عصر وی است، مترجم فارسی کوشیده است ضمن ترجمه‌ای از این اثر کلاسیک فلسفی و پراهمیت قرن هفدهم، با شرح و توضیحات فراوان خود، مقصود مباحث کتاب را روشن‌تر و ابهامات و پیچیدگی‌های متن را برطرف سازد. رنه دکارت ازبزرگ‌ترین فیلسوفان تاریخ فلسفه تاریخ فلسفه غرب است که به درستی پدر فلسفه جدید لقب گرفته است.آرا وافکاری وی، تا به امروز، تاثیری بسیار عمیق در فیلسوفان بعد از خود به جا گذاشته است و کتاب مختصر اما بنیادین وی به نام تاملات در فلسفه اولی منشا مباحثات فلسفی وکلامی گسترده‌ای در همان عصر وبعد از آن شد. دکارت، تمام اعتراضات مطرح شده به این کتاب را در مجموعه‌ای بزرگ گردآوری کرد وبه آن‌ها پاسخ گفت وآن را اعتراضات وپاسخها نامید.

«گفتمانی» که این کتاب در علوم انسانی تبیین می کند از گونه بینامتنی است. در فرهنگ فلسفی استنفورد دو دیدگاه کلان درباره دیالکتیک شناسی منفی آمده است، دیدگاه نخست اندیشه سیمون جارویس را در میان می گذارد که معتقد است این اثر را دست ساییدن آدورنو با صورت بندی گونه ای «ماتریالیسم فلسفی» می شناساند؛ این صورت بندی تاریخی و انتقادی است لیک جزم اندیشانه نیست. دیدگاه دوم نیز متعلق به اوکانر است که کتاب آدورنو را «فرانقد معرفت شناختی» می داند، به ویژه، فرانقد معرفت شناختی فلسفه های کانت و هگل. بر همین اساس به باور من کتاب اوکانر از بنیادهای فلسفی اندیشه های جامعه شناختی و سیاسی آدورنو سخن می گوید.

ترجمه ماشینی : به نظر می رسد که دغدغه های صرفاً فلسفی دیالکتیک منفی تئودور دبلیو. آدورنو از عینیت نظریه انتقادی دور باشد. فلسفه آدورنو شاید سنتی ترین موضوع فلسفه «محض» یعنی ساختار تجربه را در نظر می گیرد، در حالی که نظریه انتقادی جنبه های خاصی از جامعه را بررسی می کند. اما، همانطور که برایان اوکانر در این تفسیر بسیار بدیع از فلسفه آدورنو نشان می‌دهد، دیالکتیک منفی را می‌توان به‌عنوان شالوده نظری بازتابی یا عقلانیت انتقادی مورد نیاز نظریه انتقادی دانست. اوکانر استدلال می‌کند که آدورنو به «انضمام» فلسفه متعهد است: تز او درباره عدم هویت تلاش می‌کند نشان دهد که واقعیت به ظاهر قابل تقلیل نیست. این پایه‌ای را برای نقد کاربردی «انضمامی» ظواهر می‌گذارد که برای امکان نظریه انتقادی ضروری است. اوکانر برای توضیح زمینه ای که فلسفه آدورنو در آن عمل می کند - سنت فلسفه مدرن آلمانی، از کانت تا هایدگر - به تفصیل ایده های این فیلسوفان و همچنین تفاوت های خود تعریف آدورنو با آنها را بررسی می کند. اوکانر درباره گئورگ لوکاچ و تأثیر «نظریه اولیه» او بر اندیشه آدورنو بحث می کند. عناصر ایدئالیسم آلمانی کانت و هگل که توسط آدورنو برای تئوری میانجیگری سوژه- ابژه تخصیص یافته است. اولویت ابژه و عاملیت سوژه در معرفت شناسی آدورنو; و نقدهای مهم آدورنو از کانت و پدیدارشناسی هایدگر و هوسرل، نقدهایی که هم مفاهیم کلیدی آدورنو را روشن می کند و هم ساخت نظریه انتقادی او را از طریق درگیری با مسائل فلسفه آشکار می کند.

در این کتاب عناوین زیر مورد مطالعه قرار خواهند گرفت: اجمالی از زندگی دکارت، عصر دکارت، موقعیت فلسفه دکارت، رساله تاملات، خلاصه تاملات ششگانه.