جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نماز عبادت بزرگی است که در راس عبادات قرار گرفته است و از ارکان دین است. آیات قرآن از جمله 45 / عنکبوت و 114 / هود با صراحت از مقاوم و جایگاه این عبادت را بیان کرده اند. حالیات نماز خشوع و خصوع است و خشوع بهترین حالت قرار گرفتن انسان در برابر معبوب خویش است و بنابر معرفی قرآن، نماز مومنین چنین حالیاتی را دارا است (1-2/مومنون)میزان توجه و ایمان به خدا در گرو اهمیتی است که انسان برای نماز قائل می شود و بدین لحاظ قرآن بارها به محافظت بر این عبادت تاکید می کند (92/انعام) در مقابل از نشانه های منافقان از روی ریا و با کسالت برگزار کردن نماز (142/نساء) ذکر شده است و سستی کنندگان در امر نماز (4-6/ ماعون) هشدار داده شده اند.با مراجعه به این آیات به اهمیت و اساسی بودن دو رکن خلوص و خشوع می توان پی برد. با توجه به آداب و شرایطی که در آیات مختلف برای نماز امده، می توان نتیجه گرفت که هر نمازی مورد قبول خداوند و مایه فلاحت و رستگاری نمی گردد. چنان چه که مصلین در آیه 4-6 ماعون، مورد ذم و نکوهش قرار گرفته اند. پس در مواردی که نماز با رعایت شرایطش اعم از ظاهری با صحت (طهارت، اعتدال در صورت، زینت، .. ) و باطنی با قبول و کمال نماز (اخلاص، خضوع، تعقیبات، اعتقاد به روز رستاخیز، نماز اول وقت خواندن، ... ) و در کمال اخلاص و حضور قلب که روح و حقیقت نماز است که ضورت گیرد. مورد پذیرش درگاه احدیت واقع خواهد شد

تفسیر ساختاری روشی نوین در تفسیر و فهم آیات الهی است که در قالب ساختارشناسی سوره‏ها به جهت دستیابی ارتباط منسجم میان آیات سوره و ارائه تصویری زیبا، پیوسته و هماهنگ از آیات سوره رخ می‌نماید تا به تفسیری دقیق و درخور مراد خدای حکیم نائل گردد.پژوهش حاضر که به شیوه توصیفی ـ تحلیلی و روش کتابخانه‌ای انجام یافته است به بررسی ساختار سوره انسان می‌پردازد و با توجه به دید پیوستگی لفظی (ارتباط ادبی و اسلوبی و بلاغی) و محتوایی، ساختاری هماهنگ و منسجم از سوره نشان می‌دهد و با دیدی منسجم‌تر از آرایی که در تفاسیری چون فی‌ظلال القرآن، المیزان، الاساس و...، مطرح گردیده است آیات این سوره را بهچهار دسته تقسیم می‌کند: (1-4، 5-22، 23-28، 29-31 ) و بر آن است که این نوع نگاه به سوره، در تفسیر آیات مربوط به ابرار تأثیرگذار است و چگونگی نزول این آیات در شأن اهل بیت (ع) را تبیین می‌نماید.با مطالعه آیات سوره مطففین (18-28) که از آن نازل بودن مرتبه ابرار نسبت به مقربان به دست می‌آید؛ لازمِ نزول آیات سوره انسان در شأن این بزرگواران، ابرار بودن ایشان نیست، بلکه در این سوره به گروه دیگری به نام عبادالله که همان مقربانند، اشاره دارد. بنابراین مقام ابرار این سوره ناظر به حضرت فضه (س)است و جایی که سخن از عبادالله است ناظر به حضرت علی (ع)و حضرت زهرا (س) می‏باشد. لذا آیات این سوره طریقی دوسویه در پیش گرفته‌اند.

شفاعت در لغت به معنای جفت در اصطلاح به معنای درخواست بخشش و کمک به گنهکاران از سوی شفیعان است،شفیع به کسی گفته می شود که به نیازمند ککم کند تا او را به اعتدال و عدم نیازمندی برساند.گرچه به نظر می رسد شفاعت صرفا امری اعتقادی است که باید در کتب کلامی و اصول دین مطرح و بررسی شود،باید توجه داشت که در صحنه ی زندگی فردی و اجتماعی انسان ها و به ویژه مسلمین می توان نقش جایگاه و کارکرد مناسب و مثبتی برای آن در نظر گرفت اگر فرزندان ما از ابتدا با این مفهوم آشنا شوند،و در یابند که وساطت و دخالت در هر کار نیک یابد،برای خود آنان نیز پاداش یا عواقبی در پی دارد،مسلما در رفتار و گفتارشان تاثیر خاصی خواهد داشت.از لحاظ اخروی نیز باور شفاعت هم امید به غفران الهی را می افزاید و باب توبه را باز نگاه می دارد،و هم موجب برقراری ارتباط معنوی و عاطفی با اولیا الهی و شفیعان می گردد بنا بر مواردذکر شده و جهت روشن کردن متقضیات وابسته بحث این مطالعه با استفاده از روش کتابخانه ای و مطالعه کتب و مقالات داخلی و مرتبط گردآوری می شود و پس از مشاهده و مطالعه قسمت های مورد نظر با توجه به سازماندهی تحقیق و پلان اولیه،فیش برداری انجام شده و سپس در هر بخش از فیش های برداشت شده در موضوعات مورد نظر با ذکر دقیق منبع استفاده می گردد تا در مورد بحث شفاعت از دیدگاه آیت الله سبحانی نتیجه گیری شود.بنا بر مطالعه مورد بحث می توان به این نتیجه رسید که چه از جنبه سلبی و چه از جنبه سلبی و چه از جنبه ایجایی(یعنی شفاعت در قرآن) به عنوان معیار مقایسه شفاعت از منظر ایت الله سبحانی خود شفاعت هم نفی و سلب شده، البته نوعی از آن،و هم اثبات شده است و قهرا نوعی دیگر،قران کریم عنایت تامی دارد که هر دو درک بشود یعنی هر دو جز معارف قران است و می خواهد که در دو یعنی هم شفاعت منفی و مسلوب و هم شفاعت مثبت و موجب شناخته بشوند و در حقیقت اینها جز اصول خداشناسی است.اینجاست که ما باید با توجه به مجموع ایات قران کریم در مورد شفاعت که منفی و مسلوب است چه نوع شفاعتی است و شفاعتی که اثبات و تایید می شود چه نوع شفاعتی است؛همچنین در مورد شفاعتی که اثقات و ایجاب می شود قرآن چه شرایطی را ذکر می کند؛انگاه(ببینیم)قران کریم در مورد شفاعتی که منفی است و ان را نفی کرده است چه می گوید؛ایا اعتقاد به چنین شفاعتی کفر و شرکت است یا صرفا یک اعتقاد خرافه و باطل است ولی با شرک و کفر سر و کار ندارد و سپس با بکار بردن این مفاهیم در زندگی به نتیجه مناسب و قابل درک برای زندگی خود برسیم

این مطالعه‌ی تطبیقی درصدد است که رابطه‌ی انسان با خدا را از دیدگاه نجم رازی (مرگ 654 هـ. ق)و بوناونتوره( مرگ1274 میلادی) مقایسه کرده و شباهت‌ها‌ و تفاوت‌ها را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. روش تحقیق و مطالعه در این پژوهش تطبیقی، عقلی وجمع آوری مطالب به روش اسنادی وکتابخانه‌ای است.بررسی محقق در این حوزه نشان داده که در افکار و اندیشه‌های ادیان مسیحی و اسلامی می‌توان نقاط مشترک زیادی را تبیین کرد؛برخی از اشتراکات به دلیل ماهیت ثابت جایگاه انسان و خدا و جهان تبیین می‌شود و برخی ازتفاوت‌هانیز در نوع نگاه به این مقولات بیان می‌گردد. نتایج این مطالعه نشان داد که در دیدگاه نجم رازی و بوناونتوره بر نقش پیامبر به عنوان پل ارتباطی و میانجی بین رابطه انسان با خدا تأکید شده است.نجم رازی و بوناونتوره عامل اصلی ایجادکننده‌ی رابطه انسان با خدا را در تربیت و پرورش می‌دانند؛ اما تفاوت-های دیدگاه ی در تعریف تربیت و پرورش دارند. نجم رازی و بوناونتوره هر دو بر تقدم خودشناسی بر خداشناسی تأکیددارند؛ولی نظریات آن‌ها در مراحل و تکامل خودشناسی تفاوت‌های ماهوی دارد. هم نجم رازی و هم بوناونتوره در ایجادارتباط انسان با خدا مراتبی قائل هستند؛ اما تکامل و مراحل این رابطه از نظر آنها بایکدیگرمتفاوت است. در معرفت شناسی نجم رازی قلب چون جایگاه عشق و محبت خداست، بسیار با ارزش و از جهت اینکه دل یا قلب تجلی‌گاه حق و محل ظهور اوست، عرض زمینی پروردگار به شمار می‌رود.

شیخ عبد المنعم الفرطوسی مشهور به شاعر اهل بیت(ع) در سال 1335ق در نجف اشرف به دنیا آمد، فقه و اصول را در محضر «سید محمد باقر احسایی» آموخت و از درس " آیت الله خوئی" نیز بهره مند شد. او در سال1404 هجری وفات یافت و در جوار حرم امیرالمؤمنین (ع)دفن شد. وی در میان شاعران قرن بیستم بر دوش خود مسئولیّت سنگین دفاع از اهل بیت (ع) و به‌کارگیری شعر و ادب در خدمت دین اسلام و بیان ارزش‌ها و رموزش را احساس می‌کرد و یکی ازشاعران شیعی قرن چهاردهم هجری است که در اغراض مختلف مدح، رثا، غزل و وصف شعر سروده ، از مهمترین آثار شاعر دیوان بزرگ اوست، امّا آنچه که بیش از همه باعث شهرت وی شده: کتاب زیبای وی بنام «ملحمه اهل البیت» در 8 جزء می باشد و ابیاتش از 40 هزار بیت متجاوز است،که شاعر تصویر پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) را به صورت جزئی و با استناد به قرآن کریم و احادیث وارده به نظم در آورده است. شاعر قسمتی از این اثر زیبای خود را که حدود 4 هزار بیت می‌باشد، به زندگی امام حسین (ع) اختصاص داده و با بصیرت و نگرشی عمیق به زندگی و سیره آن حضرت می‌نگرد.پایان‌نامه‌ی حاضر با موضوع «سیمای امام حسین(ع) در مرثیه‌های عبد المنعم فرطوسی» شاعر معاصر عراقی می‌‌باشد که مباحث عقیدتی و زندگی پیامبر(ص) و خاندان مطهّرش را با استناد به آیات قرآن و روایات پیامبر(ص) و امامان (ع) و تاریخ به نظم در آورده است. بررسی اینگونه مباحث در آثار شعری علاوه بر ارزش ادبی آن، می‌تواند جلوه‌هایی از حقانیّت اهل بیت پیامبر (ص) را نمایان سازد. در این پژوهش ابتدا به بررسی زندگی و ادب عبدالمنعم فرطوسی و فن ملحمه نزد شاعر پرداخته شده، سپس هنر شاعر در به تصویر کشیدن سیمای امام حسین (ع) و بیان فضایل آن حضرت، مورد کنکاش و تحقیق قرار گرفته، آنگاه دور نمایی از سیمای امام حسین(ع) از خلال اشعار فرطوسی ارائه شده است.

رساله‌ی‌حاضر، پژوهشی است در موضوع امامت در «ملحمه ی اهل البیت(ع)» ، اثر ارزشمندِ عبد المنعمفرطوسی یکی از شعرای معاصر عراق. بررسی این گونه مباحث در آثار شعری علاوه بر ارزش ادبی آن، می‌تواند جلوه‌هایی از حقّانیت اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) را نمایان سازد.این رساله در یک مقدمه و پنج فصل تنظیم شده‌است، فصل نخست به شرح مختصری از زندگی، شعر و آثار فرطوسی اختصاص دارد.فصل دوم تأملی است در مفهوم ملحمه و اقسام آن، هم‌چنین جایگاه ملحمه در ادبیات عربی مورد بررسی قرار گرفته است و در انتهای این فصل شرح مختصری از مضامین ملحمه ی اهل بیت بیان شده است.بخش سوم با عنوان«امامت در ملحمه‌ی اهل بیت(ع)» در سه بخش «امامت و عقل»،«امامت و قرآن»و«امامت وحدیث» تنظیم شده‌است.فصل چهارم نیز به بررسی امامت اهل بیت(ع) در ملحمه اختصاص دارد. در فصل آخر سعی نگارنده برآن بوده، که ویژگی های فنّیِ برجسته ی اشعار فرطوسی را در این اثر ارزشمند بیان کند.

فرطوسی، دانشمند و شاعر برجسته و متعهّد عراقی در اثر ارزشمند خود با عنون ملحمه اهل البیت(ع) مباحث عقیدتی و زندگی پیامبر(ص) و خاندان مطهّرش را با استناد به آیات قرآنی، متون تاریخی و روایات پیامبرگرامی اسلام (ص) و امامان معصوم(ع) در 40282 بیت به نظم درآورده است. این پایان نامه که با عنوان «تجلّی انواری از کریم اهل بیت(ع) در ملحمه اهل البیت(ع)» تدوین شده، شامل مقدّمه و چهار فصل می باشد. در فصل اوّل به زندگی شاعر، فعالیّت ها وآثار او اشاره شده است. فصل دوّم به شعر شاعر اختصاص یافته است و در فصل سوّم توضیحاتی درباره ی ملحمه آمده است. قبل از شروع فصل چهارم پیش درآمدی بر این فصل نگاشته شده تا با شیوه ی کار شاعر در ملحمه آشنایی حاصل شود سپس در این فصل گزیده ابیاتی از ملحمه که مربوط به زندگی امام حسن(ع) است، اعراب گذاری، ترجمه و شرح و تحلیل شدهو با آیات قرآنی و متون روایی و تاریخی مقایسه شده است.

ذکر و یاد خدا با همه مراتبش حلقه اتصال بین انسان و خداوند است.این مساله در زندگی انسان از چنان ضرورتی برخوردار است کهمی تواند سعادت و شقاوت انسان را رقم بزند ، بر همین اساس مورد تاکید قران کریم و ائمه اطهار(ع) قرار گرفته است.هدف از این بررسی شناخت هر چه بیشتر این مساله مهم و تبیین کارکرد های ان جهت ترغیب مشتاقان سلوک به سوی خداست . روش ما در این پژوهش روش کتابخانه ای است که با رویکرد روایی و ادعیهماثوره، کارکرد های ذکر را مورد بررسیقرار داده است . این پژوهش به بررسی اهمیت و کارکرد های ذکر از منظر ائمه اطهار (ع) پرداخته است ، به عبارت دیگر ذکر و یاد خدا چه کارکرد هایی در زندگی دنیوی و اخروی انسان دارد و اینکه ترک ذکر و غفلت از یاد خدا چه پیامدهای شومی می تواند در زندگی شخص ایجاد کند .یافته های این پژوهش نشان می دهد که ذکر خدا کارکرد های سرنوشت سازی برای شخص ذاکر دارد . جامع ترین این کارکرد ها یاد متقابل خداوند است زیرا خداوند وعده قطعی داده که هر کس از او یاد کند خداوند نیز متقابلا از او یاد می کند . در واقع هر کارکرد دیگری که بای ذکر خداوند مطرح کنیم تبیین همین یاد متقابل است . افت زدایی از زندگی مادی و معنوی ،پرورش و شکوفایی روح ،دستیابی به علم و حکمت جهت برون رفت از تنگناها ، حل مشکلات مادی و تامین نیازهای زندگی و در یک کلمه مورد محبت واقعی خداوند قرار گرفتن را از مهمترین کارکردهای ذکر و یاد خدا بر شمرد .اگر چه ذکر خدا کارکرد های مثبت فراوانی دارد و سعادت انسان را رقم می زند در مقابل ترک ذکر و یاد خدا هم می تواند پیامدهای غیر قابل جبرانی را بوجود بیاورد . فراموشی متقابل ، تسلط شیطان بر انسان ، قساوت قلب ، معیشت سخت و در نهایت حسرت و شقاوت در اخرت به عنوان مهمترین این پیامدها مطرح است .

موضوع این پژوهش «خودشناسی و خودسازی در پرتو دعاهای امام سجاد7» می‌باشد. با توجه به تأکید دین بر مسئله خودشناسی و خودسازی، در این پژوهش تلاش شده با بهره گیری از تفاسیر، منابع روایی، شروح صحیفه سجادیه و مراجعه به کتب اخلاقی و تأمل در نیایش‌های حضرت7، دیدگاه ایشان را در مورد خودشناسی و خودسازی در قالب سه فصل مورد بررسی قرار دهیم.درفصل اول پس از توضیح مفاهیم و اصطلاحات و بیان اهمیت و جایگاه دعا، شرایط تاریخی دوران امام سجاد7 و دلیل رویکرد ایشان به دعا مورد بررسی قرار گرفته، سپس به مجموعه دعاهای امام زین العابدین7 پرداخته می‌شود. فصل دوم به خودشناسی از منظر امام سجاد7 می‌پردازیم. مهمترین روش خودشناسی از دیدگاه امام7 مراجعه به قرآن و معصومین: است. ایشان در دعاهای خود انسان را موجودی دو بعدی که دارای گرایش‌های مادی و معنوی است معرفی می‌کند وامتیازات و ویژگی‌های مثبتی برای انسان نام می‌برد. مهمترین پیامد‌های شناخت انسان از نظر حضرت7 خودآگاهی، درک فقر و نیاز ذاتی، تواضع، آگاهی از حکمت آفرینش انسان، خداشناسی و آمادگی برای خودسازی است. در فصل سوم به خودسازی از منظر امام سجاد7 پرداخته شده است. با بررسی ادعیه امام سجاد7 مهمترین عواملی که زمینه خودسازی را در انسان فراهم می‌سازد شامل: معرفت و شناخت خدا که نتیجه آن ایمان و محبت به خدا و اولیای اوست و نیزتأسی به معصومین:، اعتقاد به روز قیامت، حب ذات(خوددوستی ممدوح) و انتظار فرج می‌باشد.روش‌های خودسازی نیز توبه و پشیمانی از گناهان، تصفیه و پاکسازی نفس از طریق مشارطه، مراقبه، محاسبه و معاتبه و سپس پرورش و آراستن نفس با انجام تکالیف شرعی و ادای فرائضی چون نماز، روزه و تلاوت وتدبر در قرآن کریم ونیز بکاربستن صفات و ویژگی هایی چون تقوا، اخلاص در اندیشه و عمل، شکر و یادآوری مرگ می‌باشد. انسان در راه خودسازی با موانعی روبه رو می‌شود که به دو دسته بازدارنده‌های بیرونی یعنی شیطان، دنیا دوستی و معاشرت و همنشینی با دوستان بد و بازدارنده‌های درونی مانند شهوت و هوای نفس و غفلت و خودفراموشی تقسیم می‌شوند. در دعاهای امام سجاد7 اصلاح نفس و رهایی از پلیدی ها، مصونیت از گناه، آراسته شدن به صفات پسندیده، شکست و خواری شیطان، تکامل جسمی و روحی و رعایت حقوق و حسن معاشرت با دیگران از پیامد‌های دنیوی خودسازی است و پیامد‌های اخروی خودسازی شامل آسایش هنگام مرگ، حسابرسی آسان در روز قیامت، سعادت اخروی و نزدیکی به خدا است.

دین مبین اسلام شامل دستورات و مقرراتی از جانب پروردگار است که عدول از این دستورات، نافرمانی و گناه محسوب می‌شود. پیامد این نافرمانی‌ها به ‌صورت شر و حوادث ناخوشایند در زندگی بشر بروز پیدا می‌کند. نهج‌البلاغه به عنوان کلام امام علی (علیه‌السلام) و یکی از منابع معتبر دین اسلام که به «اخ القرآن» ملقب است در جای جای خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌هابه تأثیر گناه در بروز شرور و حوادث اشاره فرموده است . این گناهان، در این پژوهش به سه حوزه «اخلاقی،اعتقادی و اجتماعی» تقسیم شده‌اند؛ از جمله این گناهان: طمع،بخل،ترک امر به معروف و نهی از منکر و عدم اطاعت از رهبری است که پیامد‌ ‌های این گناهان با توجه به کلام امام (علیه‌السلام) منجر به شروریاز قبیل: ذلت و خواری، تسلط اشرار و عدم استجابت دعا و حقارت می‌شود. پژوهش حاضر با توجه به روش توصیفی-تحلیلی و مطالعه‌ی کتابخانه‌ای تلاش نموده است تا به بررسی موارد فوق و مواردی از این قبیل بپردازد. همچنین علاوه بر بررسی رابطه‌ی بین گناهان و شرور به تحلیلراه‌کارهای رفع و دفع شرور بر اساس نهج البلاغه پرداخته شده است.تقوا،صدقه دادن،اعمال صالحه، استغفار و توبه و... از جمله راه‌های نزول نعمات و دفع و رفع شرور و بلایا و حوادث ناگوارند. پژوهش حاضر به این نتایج دست یافت که گناهان موجب سلب نعمت و زمینه قهر و غضب الهی را فراهممی‌کند وعمل به قرآن کریم،اطاعت از اهل بیت(علیهم السلام)، عدم ارتکاب گناه،توبه و استغفار، موجبنزول و بارش نعمات الهی است.