جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد که توهین به مقدسات و مجازات مرتکبین آن، مسأله‌ای نیست که مخصوص به دین، آیین یا جامعه‌ی خاصی باشد؛ اما مبنای مقدسات و مجازات آن متفاوت است. محور اصلی این تحقیق، بررسی مجازات توهین به مقدسات در فقه و بررسی شرایط و چگونگی آن در قانون مجازات اسلامی ایران است. سوال اصلی آن است که فقه اسلامی بر اساس چه مبنایی حکم توهین به مقدسات را تعیین کرده و سایر شرایط آن چیست؟ قانون مجازات اسلامی ایران، چه مجازات و با چه کیفیتی برای این جرم تعیین کرده و چه مسیری را طی کرده است؟ برای رسیدن به این مهم، پژوهش را با روش تحلیلی و تطبیقی انجام داده‌ایم. در قرآن، سنت، اجماع و عقل، به‌طور ضمنی و صریح دلایلی می‌توان یافت که مبنای جرم‌انگاری توهین به مقدسات قرار می‌گیرند. نتیجه‌ی حاصل از این پژوهش این است که جرم‌انگاری توهین به مقدسات و مذموم بودن آن، در اسلام از منظر عقل و قرآن تأیید می‌شود. اما کیفیت و میزان آن در این دو منبع نیامده، بلکه در روایات بسیاری بدان پرداخته شده که مجازات برخی از آن‌ها تعزیری و برخی دیگر، حدّی هستند. بسیاری از فقها، بر این حکم ادعای اجماع نیز کرده‌اند. در این میان، ضروری به نظر می‌رسد که هر دو جنبه-ی رحمت و شدت عمل دین، مورد تحلیل و موشکافی بیش‌تری قرار گیرد و میدان‌های عمل به آن مشخص شود، تا احکام دقیق‌تر و بر مبنای سیره‌ی واقعی معصومین و سایر منابع دینی داشته باشیم و هم‌چنین از بروز مشکلات و حواشی جلوگیری کرده و مانع ورود اتهامات به دین شویم. قانون مجازات اسلامی نیز با وجود ابهامات و کلی‌گویی در این‌باره، در مواد قانونی 262 و 263 کتاب حدود، مجازات سب‌النبی و در ماده 513 کتاب تعزیرات، ملحقات و تعزیری بودن اهانت به سایر مقدسات را بیان می‌دارد. هر چند با وجود چند دوره اصلاحات، قانون مجازات هنوز از نواقص و ابهاماتی برخوردار است. ابهامات مهم در این میان، عدم ذکر مقدسات و عدم تعیین میزان مجازات دقیق آن‌ها، عدم تعیین معیاری برای تشخیص توهین، عدم مرزبندی میان انتقاد و توهین، ورود سلیقه‌ها در ابراز نظر در خصوص حکم با توجه به نواقص و سکوت قانون در برخی موارد، می‌باشد که عدم تحلیل صحیح این نکات، مشکلات و حساسیتهای ویژه‌ای ایجاد می‌کند. در این راستا پیشنهاد می‌شود کارشناسان حقوقی جهت تعیین معیارهای دقیق تشخیص مصادیق توهین و مقدسات و مرز‌بندی‌ها، تلاش شایسته ای انجام دهند و از کج‌روی‌ها و دخالت سلیقه‌ها در این مسأله‌ی حساس، جلوگیری کنند.

معاد و زندگی پس از مرگ مهم‌ترین حادثه زندگی بشر و ناشناخته‌ترین وجه حیات است که تنها از منظر وحی می‌توان تصویری از آن پیدا کرد و آن را ارائه داد. از آنجا که تلقی انسان از غایت و فرجام شناسی خویش، معنا بخش تمام اعمال و فعالیت‌های زندگی اوست و نحوه آغاز و کیفیت اعمال او را هم معین می‌کند، اعتقاد به معاد می‌تواند تأثیر شگرفی در زندگی بشر و رویکردهای او با مسائل و حوادث پیش رو داشته باشد. بی‌تردید یکی از جنبه‌هایی که می‌توان از اعتقاد به معاد در پرورش و گسترش آن بهره برد، تربیت اخلاقی است به همین جهت این پژوهش به نقش معادباوری بر تربیت اخلاقی از دیدگاه صحیفه سجادیه پرداخته و در این راستا تنظیم گردیده است. در ابتدا کلیات بحث را مورد بررسی قرار داده است و سپس به معرفی صحیفه سجادیه و شرایط خاص امام سجاد علیه السلام اشاره دارد و به این نتیجه می‌رسد که این کتاب شریف از ابتدا مورد توجه بسیاری از بزرگان دین قرار داشته و دارای محتوای غنی معارف دینی است و در زمینه تربیت اخلاقی می‌توان بهرهای بسیاری از آن برد. در فصل دوم به تصویر مرگ و معاد از دیدگاه امام علیه السلام اشاره می‌کند و به این نتیجه می‌رسد که اعتقاد به معاد به عنوان یکی از اصول دین، مورد توجه حضرت قرار داشته و بسیاری از ویژگی‌های قیامت و معاد در ضمن دعاهای امام سجاد علیه السلام آمده است. در نهایت در فصل سوم و چهارم رویکردهای تربیتی و اخلاقی که مترتب بر معادباوری هستند را با توجه به دعاهای حضرت مورد بررسی قرار می‌دهد و به این نتیجه می‌رسد که معادباوری نقش موثری در ایجاد انگیزه برای کسب فضائل اخلاقی و زدودن رذائل اخلاقی ایفاء می‌کند و می‌توان از این باور به عنوان یکی از ابزارهای تربیتی برای ایجاد و گسترش فضائل اخلاقی استفاده نمود.

این پژوهش در پی این است که ویژگی ها و آموزه های آیین حضرت ابراهیم را مورد بررسی قرار دهد.قرآن کریم برای آیین حضرت ابراهیم ویژگی هایی چون توحیدی بودن، اعتدال گرایی، عقلانیت، برگزیدگی و آسانی و آموزه هایی چون آموزه های اعتقادی، شعائری و اخلاقی را بیان می کند.دین حضرت ابراهیم، دینی توحیدی، به دور از افراط و تفریط و مطابق با فطرت انسان ها است. چنان که احتجاج های آن حضرت بر محور توحید است. خداوند متعال پیوسته پیامبراکرم را به پیروی از این آیین امر می کند، چراکه این آیین از طرف خداوند برگزیده شده است و رویگردانی از آن ناشی از سفاهت است.حضرت ابراهیم قوم خود را با ساده ترین بیان به توحید و معاد توجه داده است. آموزه هایی مانند نماز، زکات، روزه، اعتکاف در این دین مطرح بوده است؛ امّا کیفیت آنها چندان واضح نیست. نماز در این آیین از چنان جایگاهی برخورداراست که، هدف از سکونت فرزندان ابراهیم و تجدید بنای کعبه، برپایی آن عنوان شده است و اهمیّتش تا حدی است که حضرت ابراهیم در مناجات های خود، از خداوند درخواست می کند او و نسلش را از نماز گزاران قرار دهد. یکی دیگر از برجسته ترین آموزه های این آیین، حجّ است، چنانکه آن حضرت مأمور می شود طی یک فراخوان عمومی، مردم را به مناسک حج دعوت کند. سپس از خداوند درخواست می کند کیفیت مناسک را به ایشان نشان دهد.حضرت ابراهیم در دعوت خود همواره به مباحث اخلاقی تأکید کرده است.آموزه های اخلاقی این آیین، شکرگزاری، ذکرخدا،نیکی کردن، دعا،تزکیه نفس، عبرتآموزی، سلام کردن و مهمان نوازی است.

تربیت اخلاقی، به عنوان ساحتی مهم از تربیت ، امروزه مورد عنایت و توجه ویژه ای قرار گرفته است؛ و اگر بشر امروز بخواهد تعادل روحیو روانی داشته و در روابط فردی و اجتماعی موفق باشد. باید به اخلاقو تربیت اخلاقی روی آورد. این پژوهش به بررسی تطبیقی موضوع تربیت اخلاقی در آثار ملا محمد مهدی نراقی و استاد مرتضی مطهری می پردازد. ناگفته پیداست که این مقال را ، مجال نیست که به تمامی آنچه محقق نراقی و استاد مطهری در باره اخلاق و تربیت اخلاقی آورده اند، بپردازد؛ با این حال، هر کدام از این آثار ترجمان فکری مولفان خود می باشند. ساحت تربیت اخلاقی ، ساحتی گسترده و زوایای آن متنوع و متکثر است. محقق نراقی در کمال اختصار ضمن بیان مبانی واصول ، اهداف و روش هایتربیت اخلاقی، با رویکرد تلفیقی وبا استدلال برهانی ضمن بهره بردن از شریعت وعرفان و اندرز اقدام به شرح نظریات خود نموده است.مباحث مربوط به اخلاق بندگی و دینیبا سبک درمان برخی بیماریهای روحی ، و با تقسیم بندی نوین قوای نفس ودیگر مباحث خرد وکلان که از تلفیقی بودن جامع السعادات و عقلی بودن تهذیب وتربیت سرچشمهمی گیرد. و استاد مطهری اخلاق را با دین و وجدان درونی انسان ها عجین شده می داند. طبق دیدگاه وی انسانها از هویتی برخوردارند که خداوند در درون آنها از روح خود دمیده است و در مفهوم اخلاق نوعی قداست وجود دارد. چنین نظریه ای در باره اخلاق ، بعضی دلالت ها را برای اخلاق به دنبال دارد که بیشتر تبیین کننده رویکرد اخلاقوتربیت اسلامی بامبانی ،اهداف ، اصول و تنظیم محتوای آموزشی تربیتی است.

ما در جهانی زندگی می کنیم که در ابعاد مختلف، متکثر است. نژادها، زبان ها، فرهنگ ها و ادیان متنوع و مختلف تجلی گاه این تکثر است. در برخورد با کثرت ادیان گرایش های مختلفی به وجود آمده است: طبیعت گرائی، وحدت گرائی، حصر گرائی، شمول گرائی و کثرت گرائی.در این پژوهش سعی بر آن داریم تا در حد توان به بحث در مورد کثرت گرائی دینی (پلورالیسم دینی) پرداخته و صرفا با استناد به آیات قرآن و برخی روایات، این نظریه را به نقد بکشانیم. این پژوهش دارای چهار فصل می باشد:فصل اول: در این فصل بعد از توضیح مختصری در مورد گرایش های مختلف در برخورد با کثرت ادیان، بحث پلورالیسم دینی را آغاز کرده و به بیان تعریف، پیشینه و انگیزه طرح این تفکر در ایران و جهان پرداخته شده و در پایان قرائت های مختلف از پلورالیسم دینی آورده شده است. فصل دوم: مبانی و اصول این گرایش با توجه به مطالب کتاب «صراط های مستقیم» سروش آورده شده است و هر یک به طور جداگانه با استناد به آیات و روایات مورد نقد و بررسی قرار گرفته اند. فصل سوم: پلورالیسم دینی تبعات و پی آمد های منفی به همراه خواهد داشت، که در این فصل بیان شده و اثبات شده است که همه پی آمدهای مثبتی که پلورالیست ها ادعا کرده اند، در اسلام هم یافت می شود. فصل چهارم: بخش اصلی و تکمیلی پژوهش است که در آن سعی شده با استفاده از آیات و روایات ناسازگاری این تفکر با مبانی و اصول اسلامی نشان داده شود و در نهایت اثبات شده که تنها دین حق، اسلام می باشد.

هدف از آفرينش انسان ـ‌‌ مطابق آیۀ 56 سورۀ الذاريات ‌ـ بندگی و عبوديت است از جمله عوامل مهمی كه در طريق عبوديت می‌تواند تأثيرگذار باشد، سلامتی است؛ و سلامتی خود متأثر از چگونگی تغذيه است.به واقع با انديشه در آموزه‌های وحی و روايات گهربار معصومين (عليهم ‌السلام) در موضوع تغذيه می‌توان سمت و سوی آن رهنمودهای حيات‌بخش را چنين ارزيابی نمود كه، سلامتی عطيه‌ای گران‌بها درمسير بندگی است و بخش قابل توجهی از سلامتی در گرو تغذيه درست و اصولی است.حكيمان مسلمان ايرانی نيز در پرتو تعاليم الهی و تجربيات گران‌سنگ‌شان ، دانش پرباری از طب سنتی را، به منظور حفظ سلامت انسان و درمان او، به يادگار گذاشته‌اند.امروزه عده‌ای از محققان و انديشمندان مسلمان، همراه با رويكرد جهانی به طب كل‌نگر و طب سنتی‌، در حوزه‌های پزشكی، با رجوعی دقيق و كاو‌شگرانه در منابع غنی و آثار گران‌قدر حكما می‌كوشند تا اصول تغذيۀ اسلامی را به عنوان نخستين گام در حفظ سلامت اجتماع به بشريت عرضه نمايند.آن‌چه ما نيز در اين نوشتار درپی آنيم، تفحصی درآيات وحی و روايات معصومين (عليهم‌ السلام) است تا به كشف آداب و اصول كلی تغذيه دست ‌يابيم. از آن‌جا كه حكمای قديم به اين مهم توجه داشته‌اند و در امر طبابت، اولين گام در مداوای بيمار خويش را اصلاح تغذيۀ او می‌دانستند؛ لذا تلاش ما در اثر‌بخشی اين پژوهش نظری‌، هر چند كوتاه‌، پيرامون اين دو گنجينۀ ارزشمند می‌باشد.در واقع در اين پژوهش، تطبيق و سنجشی بين غذا‌شناسی اسلامی و غذاشناسیٍ روز شده و در كنار آيات و روايات اسلامی و مكتب طب سنتی كه تكيه‌گاه اساسی اين پژوهش است به مقالات دانشمندان علوم بهداشتی و غذايی نيز اشاره شده است.نخستين فصل اين پژوهش به كليات و مفاهیم اختصاص يافته است. در فصل دوم، ضمن ارائۀ ديدگاه‌های دانشمندان نسبت به شيوه‌های نامناسب تغذيه در دوران معاصر به جايگاه تغذيه در آيات و روايات اشاراتی خواهيم داشت و سپس از كلام حكيمان در اهميت اين مسأله به ذكر نمونه‌هايی خواهيم پرداخت.در فصل سوم اين مجموعه به محوری‌ترين واژۀ آيۀ 24 سورۀ عبس ـ‌ طعام ‌ـ نظری خواهيم داشت. گر‌چه معنای طعام در آیۀ مذکور ـ چنان‌كه خواهد ‌آمد ـ اعم از طعام جسم و روح می‌باشد، اما به دليل جلوگيری از پراكندگی و گستردگی بحث، به تفسير آيۀ شريفه از اين منظر می‌پردازيم كه، طعام را تنها طعام جسم معنا كنيم.فصل چهارم كه آميزه‌ای از تعاليم دينی و گفتار حكمای طب سنتی در كنار هم گرد آمده است، به اصول كلی تغذيه اختصاص يافته است؛ و فصل پنجم نيم‌نگاهی است به عوامل تأثير‌گذار بر تغذيه تا در شناخت خوراک مناسب هر فرد، راهكارهايی ارائه شود.هدف نگارنده از اين مجموعه بيان اين حقيقت است كه امت مسلمان می‌تواند و بايد با كاوشی دقيق و عميق در ميراث گران‌بهای شريعت و آثار دانشمندان مسلمان به مقدار قابل توجهی رابطۀ خود را با طب استعماری و غربی قطع نمايد و درمان‌های خود را با اصلاح تغذيه و تأكيد بر مصرف فرآورده‌های سالم و طبيعی آغاز نمايد.

یکی از موضوعاتی که در زندگی امروز بشر در ابعاد مختلف سایه گسترده پیشرفتهای علمی وفناوری است که در زندگی انسان نقش به سزایی دارد و از جملۀ آنها تولیدات فکری است که در قالبهای نوشتاری و به صورت‌های مختلف هنری، ابتکارات، اختراعات ظهورکرده و موجبات تحول عظیم شده است. اسلام هم به عنوان یک مجموعه نظام یافته برای این نمونه کارها ارزش و بهای زیادی قایل است و تشویق می‌کند که انسان همه استعدادهای مادی و معنوی‌اش رابکارگیرد تا بتوانند بهره کافی را از آن ببرد.خداوند در سوره اعراف آیه 10 می‌فرماید: «ما تسلط و مالکیت و حکومت بر زمین را برای شما قرار دادیم و انواع وسایل زندگی را برای شما فراهم ساختیم.» از آنجا که اسلام برای انسان مقام والایی قایل است و آثار و کار او هم از ارزش برخوردار است، عقل ومنطق هم از آثار انسان چه مادی ومعنوی حمایت می‌کند. با توجه به اینکه تولید آفرینش‌های فکری وقت وکار زیادی را طلب می‌کند و در حقیقت این علم، فعلی است که زمینه‌های رشد و پیشرفت‌های مادی را فراهم می‌کند و دیگران با بکارگیری آن تئوری‌ها و نوآوری‌ها و خلاقیت‌هاست که زمینه رفاه جامعه را فراهم می‌کنند. پس لازم است برای اینکه تولید کنندگان آثار فکری بتوانند با خیال آسوده به تولید بپردازند، برای رسیدن به این هدف لازم است که قوانین مربوط به حقوق مالکیت معنوی به طور کامل و صریح برای حمایت از حقوق پدیدآورندگان اثر و صاحبان صنایع وجود داشته باشد. و زمینه انتقال آن به دیگران همراه با حفظ حقوق صاحبان آنها که از مسائل مهم در این مورد است فراهم شود. در سال‌های اخیر این حقوق در سطح اجرایی و قانونگذاری مورد توجه قرار گرفته‌اند. گرچه هنوزهم قوانینی در شان و شخصیت پدیدآورندگان آثار فکری ومعنوی تصویب نشده است. لذا بر آن شدیم که در زمینه انتقال اموال فکری با توجه به ضرورتی که امروزه احساس می‌شود به بررسی آن بپردازیم و ببینیم آیا آفرینش‌های فکری ملکیت ومالیت دارند واگر دارند اسباب نقل وانتقال آنها چگونه است؟از آن‌جا که قوانین موضوعه ایران مبتنی بر فقه امامیه می‌باشد، برای پیداکردن مبانی انتقال اموال فکری به سراغ علم فقه می‌رویم و با رجوع به منابع فقهی آن (کتاب، سنت، اجماع وعقل) به سراغ قواعد فقهی می‌رویم که برگرفته از آیات قران وسنت پیامبر (صلی الله علیه واله) و معصومین (علیهم السلام) است و فقها در ضمن مباحث مختلف فقهی به آن پرداخته‌اند. اما با توجه به ویژگی‌های که قواعد فقهی دارند، اولا فرمول‌های بسیار کلی هستندکه منشا استنباط قوانین می‌باشند و به یک مورد خاص اختصاص ندارند. ثانیا این قواعد بنیادهای کلی فقهی هستند که با توجه به کلی بودن وعام بودن، فقها در موارد مختلف از آنها استفاده می‌کنند ودر جهت استنباط فروع، مورد توجه قرار می‌گیرند. در حالی که نظریه عام را فقها با توجه به وجوه مشترک میان احکام گوناگون بدست می‌آورند. احکامی هستند عرف و عقلا آنها را اعتبار کرده‌اند دین در برخورد با زندگی انسانها و شیوه‌های متداول آنها را پذیرفته و تایید کرده است و سیره دین بر حفظ نظام اجتماعی و تسهیل معیشت مردم می‌باشد و شارع با افزودن قیدها و شرایطی بنای عقلا را پذیرفته است و فقها این نوع احکام را امضایی می‌نامند. امروز آفرینش‌های فکری بر اساس عرف وبنا عقلا بعنوان منبع ثروت و کسب و کار محسوب می‌شوند که نظام اجتماعی تحت تاثیر آنهاست و اسلام بعنوان یک نظام کامل باید در این زمینه اصول و قواعدی را تبیین کند و موجبات اختلال و هرج و مرج را برطرف نماید.آفرینش‌های فکری و معنوی با توجه قواعد سلطنت، لاضرر، سبق، احترام و مصلحت مال محسوب می‌شوند و تحت سلطه و مالکیت قرار می‌گیرند. پس از اثبات مالکیت، اسباب نقل و انتقال آنها با توجه به عقود و ایقاعات جنبه قانونی وشرعی پیدا می‌کند و در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در اصل 46 و 47 و در قانون مدنی ماده 30 و 31 به موضوع کسب و کار و مالکیت و تصرفات مالکین و حقوق ناشی از آن بیان شده است.

اخلاق از دیر باز مورد توجّه بشر بوده ؛ زیرا ،آن را راهی برای رسیدن به سعادت خویش یافته است . اندرزها و تعالیم اخلاقی، همواره جزو مفاهیمبرجسته‌ی شعر بوده و شعرا ،تلاش زیادی برای نشر فضایل اخلاقی داشته‌ و هر یک به شیوه و روش خاص خود بدان پرداخته‌اند. سنایی و مولوی از جمله‌ی این شعرا هستند که نقد و مقایسه‌ی اخلاق ،در دو اثر حدیقه الحقیقه و مثنوی موضوع این پژوهش است. اساس نظام اخلاقی سنایی بر پایه‌ی دین استوار است . وی راه رسیدن به مرتبه‌ی کمال را گذر از جادّه‌ی شریعت می‌داند . اخلاق مورد نظر مولانا ،علی‌رغم پایبندی به شریعت و اصول دین احمدی ، تا حدود زیادی وام گرفته از اندیشه‌های صوفیانه است. او با رویکردی عرفانی به مباحث اخلاقی می‌پردازد.سنایی برای طی کردن طریق سعادت ،چراغ عقل را برمی‌افروزد و علم و عمل را ارج می‌نهد و مولانا ضمن به رسمیّت شناختن عقل و علم، عشق و دستگیری پیر طریقت را نردبان صعود می‌داند . در این تحقیق، ابتدا به بررسی اجمالی زندگی و آثارسنایی و مولویپرداخته شده است،سپس جایگاه سنایی و مولوی در عرصه‌ی شعر فارسی بررسی شده و از تأثیر و تأثّرهای این دو شاعر از یکدیگر و پیشگامی سنایی در عرصه‌ی شعر عرفانی وسرآمدی مولوی در این حوزه سخن به میان آمده و در ادامه نقد ادبی و شیوه‌های مختلف آن بررسی شده است. تعریف اخلاق ،هدف، اهمّیّت و ضرورت آن و مکاتب اخلاقی جهان و امتیازهای مکتب اخلاقی اسلام از دیگر موضوعات مطرح شده در این تحقیق استهمچنین به بررسی ارتباط اخلاق با علم ، سیاست ،دین و عرفان و بیانتفاوت‌ها و شباهت‌های اخلاق عابدانه و عارفانه پرداخته شده است . بررسی نظام وتعالیم اخلاقی سنایی و مولوی و تحلیل رذایل و فضایل مطرح شده، در این دو اثر از اساسی‌ترین مباحث این پژوهش است .در پایان روش‌های تربیت اخلاقی در حدیقه و مثنویبررسی و مقایسه شده است .

در این پژوهش محتوای احادیثی که درباره ی سیره ی اجتماعی حضرت مهدی(عج) در زمان ظهور وارد شده است با آیات قرآن مجید، تحلیل شده است.سعی شده است تا حد امکان، با حذف احادیث مشابه و هم مضمون، از تمامی احادیثی که در زمینه ی سیره ی اجتماعی وارد شده است، استفاده شود. این پژوهش در دو فصل تنظیم شده است. فصل اول با پرداختن به ویژگیهای جامعه ی مقارن با ظهور حضرت- قبل و بعد از قیام ایشان- در واقع مقدمه ای برای فصل دوم محسوب می شود.در فصل دوم سیره ی اجتماعی حضرت در دو بخش فرهنگی و اقتصادی، با ذکر احادیث مختلف با موضوع دو بخش مذکور، و ذکر آیات قرآن مجید مرتبط با احادیث و همچنین با استفاده از تفاسیر مختلف مورد تحلیل و بررسی قرآنی قرار گرفته است. روش اصلی تحقیق در پایان نامه ی پیش رو، روش کتابخانه ای است.تحلیل های قرآنی این پژوهش به شیوه ی استنباط و روش قرآن به قرآن صورت گرفته است.منابع اصلی این پژوهش کتب معتبر حدیثی شیعی و اهل سنت و تفاسیر معتبر مانند المیزان و نمونه بوده است.پژوهش پیش رو دلیل محکمی برای اثبات عدم جدایی اهل بیت از قرآن می باشد.همان طور که پیامبر مکرم(ص) هم در حدیث مشهور ثقلین با عبارت «لن یفترقا» بر این امر تاکید فرموده اند.

کل نظام خلقت، براساس نیاز و احتیاج به‌‌وجود آمده استو از طرف دیگر انسان به عنوان یک مخلوق در این نظام، موجودی نیازمند است. به لحاظ دو مبدأ در آفرینش انسان، دو گرایش هماهنگ با دو مبدأ نیز در درونش نهاده شده است. 1- مبدأ ملکوتى انسان گرایش به اصل خود یعنى عالم ملکوت دارد؛ لذا کشش‌هاى فطرى انسان همواره به سوى خدا بوده و خواسته‏هاى بى‏نهایت فطرت انسان به سوى شناخت و پیوند با اصل خویشتن است‏. انسان از این بعد به شناخت و پرستش خدا مفطور شده است. 2- در مقابل بعد ملکوتی، بعد طبیعى وجود دارد که گرایش به اصل خود یعنى عالم ملک و عالم ماده دارد؛ همان‌طور که فطرت گرایش به ملکوت دارد، طبیعت انسان گرایش به فجور دارد و انسان به هر دو گرایش وجودى خویش آگاه است. انسان در وجود خود دوگونه نیاز دارد: نیازهای مادی از قبیل نیاز به نان، آب، مسکن و...، و همچنین نیازهای معنوی از قبیل نیاز به پرستش، عبادات، محبت و اموری از این قبیل. هر دوی این نیازها در همه‌ی انسان‌ها وجود دارد. نیازهای مادی، نیازهایی موقت هستند و نیازهای معنوی، نیازهایی هستند که به طور کلی به سه بخش معرفتی(شناختی)، اعتقادی و اخلاقی تقسیم می‌شود و انسان را در جهت رسیدن به یک زندگی آرام و الهی راهنمایی و شخصیت فرد را تشکیل می‌دهند و همچنین هدف نهایی برآوردن آن نیازها رسیدن به قرب الهی و کمال است، مثلا «ذکر و یاد خدا» به عنوان یک نیاز معنوی محسوب می‌شود که باعث آرامش روحی و روانی انسان می‌شود.عبادت نیز به عنوان یک نیاز معنوی مطرح می‌شود؛ خداوند متعال همه موجودات را برای عبادت کردن آفریده است. از آیات و روایات مختلف نیز این برداشت می‌شود که نیازهای معنوی به اموری گفته می‌شود که انسان را در جهت زندگی بهتر و رسیدن به کمال هدایت می‌کند. هدف این پژوهش، بررسی اهمیت انسان‌شناسی، ویژگی‌های انسان، انواع نیازهای معنوی و آثار آن در زندگی است.کلیدواژه‌ها: معنویت، ماهیت انسان, نیازهای معنوی، آثار معنویت، روانشناسی