جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی : مسئله صفات الهی در کلام اسلامی مورد توجه بوده است. در قرآن به خداوند صفات و افعال مختلفی نسبت داده شده است، اما ماهیت رابطه آنها با او روشن نشده است. بنابراین وظیفه متکلمان و سایر متفکران بوده است که این موضوع را مطابق با تصورات خود از وحدت (توحید) و تعالی (تنزیه) خداوند روشن کنند. این پایان نامه به بررسی گفتار درباره صفات الهی متکلم متقدم متقدم، ابو یسر البزداوی می پردازد که هدفش حفظ دو اصل کلیدی در رابطه با این مشکل است: 1) ماهیت همه صفات ذات و عمل به عنوان موجودات ابدی موجود در ذات خدا، در درجه اول در برابر رد معتزله این; و 2) غیرقابل مقایسه بودن و غیر جسمانی بودن خداوند، عمدتاً در برابر فضاسازی کرامی ها از او. اتکای او به سنت و استدلال عقلی برای حمایت از دیدگاه‌هایش، سهم او را در پیدایش ماتوریدیسم نشان می‌دهد و در مواقعی که تلاش می‌کند بین این دو منبع معرفت دینی مذاکره کند، تضاد در اندیشه او ایجاد می‌کند که در نتیجه رویکردهای ظریف و منحصربه‌فردی به جنبه‌های خاصی دارد.

ترجمه ماشینی : این تحقیق به بررسی الهیات آن دسته از وهابیانی می پردازد که اکنون خود را سلفی نامیده اند. برای هدف این مطالعه، از آنها به عنوان «وهابیان سلفی نامیده شده» (WSNS) یاد می شود. این پایان نامه با این مشاهده شروع می شود که WSNS معمولاً از منظر سیاسی مورد مطالعه قرار می گیرد، بسیار کمتر از منظر الهیات. تحقیقات اخیر نشان داده است که پیشینه الهیات همه جناح های مختلف WSNS یکسان است. این برای WSNS که طرفدار یک راه صلح آمیز برای دستیابی به اهداف خود هستند و همچنین برای کسانی که این کار را نمی کنند صادق است. هدف این پایان نامه بررسی برخی از مسائل کلامی است که این جناح ها را متحد می کند. این تحقیق نشان می دهد که از آنجایی که WSNS با مفهوم تفسیر قرآن و حدیث مخالف است، به ویژه هنگامی که این متون به موضوعات مهم کلامی مانند صفات خداوند می پردازند، بینشی از تاریخ اسلام ایجاد کرده اند. کاملاً متفاوت از آنچه به طور سنتی توسط اکثر دانشمندان مسلمان و دانشگاهیان غربی پذیرفته شده بود. آنها مفهوم سنی گرایی را آن طور که شناخته شده است، بازتعریف کرده اند و بیشتر بر اساس همین موضوع واحد هستند. این تز نشان می دهد که WSNS وجود هرگونه تفسیری را که تا به حال توسط یکی از اعضای شناخته شده سلف (یعنی مسلمانان سه نسل اول) انجام شده است رد می کند. در مقابل، اهل سنت که ادعای سلفی بودن ندارند، اما با این وجود خود را در مسیر سلف می‌دانند (که در تز نامیده می‌شود: سنی‌ها مدعی سلفی بودن نیستند) بر این عقیده هستند که آنها اجازه تفسیر دادند. بنابراین WSNS معتقد است که علمای اشعری (از مکتب کلامی اصلی اهل سنت) عقیده فاسدی در مورد خدا داشتند. این امر باعث می‌شود که پیروان WSNS، از طیف‌های مختلف جناح‌های مختلف، تصور کنند که اکثر علمای اسلامی از گذشته در حقیقت در درک توحید یا یگانگی خداوند ناکام بوده‌اند، که به منزله تلقی همه آنها به عنوان گمراه، به استثنای ابن تیمیه و شاگردانش، و محمد بن عبدالوهاب و شاگردانش. این تحقیق استدلال می‌کند که با حمایت از جناح‌های غیرخشونت‌آمیز WSNS صرفاً به این دلیل که آنها رسماً با تروریسم و بمب‌گذاری‌های انتحاری مخالف هستند، استراتژی‌های کنونی ضد تروریسم به جایگزینی تدریجی هسته اصلی مفهوم سنی‌گرایی اجازه می‌دهد تا پیش برود. دامن زدن به هرج و مرج و سردرگمی آینده در جامعه مسلمانان. این پایان نامه پیامدهای بلندمدت این استراتژی ها را برای جامعه مسلمانان و جهان به طور کلی برجسته می کند.

ترجمه ماشینی: شناخت روزافزونی وجود دارد که شرح صفات خدا در اعلامیه کلیسا نقش اساسی دارد. این مطالعه سه روایت کاوشگر قرن بیستم را ارائه می‌کند - گزارش‌های کارل بارت، ابرهارد یونگل، و ولف کروتکه - که هر یک شکل کلاسیک این دکترین را دوباره فرموله کردند. با عنایت خاص به جلال الهی، این گونه بیان می شود که خداوند بیش از آن که افقی غیرقابل تصور و وصف باشد، جلالی است که جلال او ارتباط با خود و افق وحدت بخش انتساب اوست.

تبیین رابطه ذات و صفات الاهی همواره یکی از دغدغه‌های متکلمان و فیلسوفان اسلامی بوده است. در این میان دوانی صفات کمالی را انفکاک‌ناپذیر از ذات می‌داند و با دلایل بسیار، می‌کوشد عینیت ذات و صفات الاهی را اثبات کند. او در این مسئله تأکید می‌کند که تمام اوصاف واجب به علم الاهی ارجاع داده شود و صراحتاً معتقد است تمام صفات الاهی در سایه علم واجب تفسیر می‌شود. از سوی دیگر، صدرای شیرازی نیز به عینیت صفات و ذات معتقد است و از طریق قواعدی همچون اصالت وجود و بسیط‌الحقیقه، مبانی عینیت ذات و صفات را تبیین و بررسی کرده است. آنچه دیدگاه دوانی و صدرای شیرازی را در این مسیر متمایز می‌کند و بر آن اساس تبیین‌ها و دلایلشان متفاوت می‌شود، اعتقاد دوانی به اصالت ماهیت و اصالت وجودی‌بودن صدرا است. همین می‌تواند مبنا و پیش‌فرض مسئله رابطه ذات و صفات واجب در اندیشه دوانی و صدرای شیرازی قلمداد شود. نگارنده با مطالعه و دقت در آثار مختلف دوانی و صدرای شیرازی، دیدگاهشان را بررسی کرده است. تحلیل و بررسی دیدگاه دوانی و صدرالدین شیرازی و مقایسه مبانی آن دو هدف مقاله حاضر است.

خداباوران معتقدند خدا دارای صفات کمالی گوناگونی همچون علم و قدرت و حیات است و همان‌گونه که وجودش برترین و بالاترین وجود است صفات کمالی نیز در بالاترین مرتبه‌اش از آن خدا است. در میان مسلمانان در چگونگی اتصاف خدا به این صفات اختلاف‌هایی وجود دارد. گفته شده که معتزله صفات را از او نفی کرده و ذات را نایب صفات می‌دانند. اشاعره صفات خدا را زاید بر ذات او دانسته و حکما صفات را عین ذات می‌دانند. با پذیرش این مسئله که صفات خدا عین ذات او است این پرسش پیش آمده است که: چگونه صفات متعددی که با ذات خدا یکی است، سبب راه‌یافتن تعدد و تکثر در ذات وی نمی‌شود؟ این اشکال سبب شده است پاسخ‌های گوناگونی به آن داده شود. این پاسخ‌ها تلاش‌هایی بر اثبات صفات خدا و اتحاد این صفات با ذات او، همراه با پذیرش مفروضات در مسئله است. در این نوشتار این پاسخ‌ها نقل و ارزیابی شده و در نهایت دیدگاه عرفا ترجیح داده شده است.

این رساله به یک موضوع مهم معرفت شناختی پرداخته که عبارت است از تأثیر دریافتهای قوه واهمه بر دریافتهای عقلی و انعکاس آن در بحث صفات الهی نزد ابن تیمیه. دریافتهای قوه واهمه از جرگه آن دسته ادراکاتی به شمار می روند که نفس انسانی خود به خود آنها را بدست می آورد و این بدان سبب است که آفریدگار نفس را به گونه ای خلق نموده که این نوع دریافتها را به نحو فطری و بدون تفکر و تأمل بدست می آورد. از جهتی نفس انسان با ابزار قوه واهمه، احکامی را در حوزه محسوسات و متخیلات حاصل می کند که در بیشتر موارد صحیح بوده وعقل آنها را پذیرفته و تصدیق می کند. اما گاهی از این حوزه ها تجاوز کرده و این احکام را به حوزه ای کاملاً معقول سرایت می دهد و سپس آنها را تصدیق کرده و به آن اعتقاد جزمی پیدا می نماید؛ این در حالی است که این احکام باطل اند و عقل آنها را دروغ می انگارد و آنها را رد می کند. در چنین حالتی بین وهم و عقل تعارض شدیدی بوجود می آید و که اثری عظیم بر پژوهش در باب خداوند بویژه بحث صفات الهی می گذارد و این همان خطایی است که ابن تیمیه در آن گرفتار آمده است. از آنجا که ابن تیمیه منکر وجود قوه واهمه وانگهی دریافتهای آن بود و کلمه وهم را به معنای لغوی‌اش ارجاع می داد و ادعا می کرد که آنچه اهل منطق و فلسفه وهمیات می‌خوانند حکمی عقلی مانند سایر احکام عقل می باشد از این رو رساله حاضر بحث را با مسائل مبنایی –که واقع را از آن جهت که واقع است در نظر دارد- می آغازد که بر اساس روش عقلی فلسفی به وجود قوۀ وهم و حقیقت و مدرکاتش و بیان اقوال فیلسوفان اسلامی دربارۀ آن و ترجیح برخی از آنها بر برخی دیگر می پردازد تا دستمایه ای برای بقیه مباحث فراهم آورد. پس از آن این پژوهش به مرزگذاری دقیق بین دریافتهای قوه واهمه و دریافتهای عقل پرداخته و وجه شباهت و تمایز هر کدام از آنها نسبت به دیگری را بیان نموده است. سپس، چگونگی پیش آمدن تعارض بین دریافتهای وهم و دریافتهای عقل بیان گشته که بحثی معرفت‌شناسانه و اپیستمولوژیک است و حقیقت نتایج معرفت شناختی که از این تعارض حاصل می آید را بر رسیده که البته این بخش نیز بر اساس اصول و قواعد روش عقلی در خور این مباحث سامان یافته است. در ادامه، این پژوهش با ژرفکاوی در آثار گوناگون ابن تیمیه که متعرض مسائل صفات الهی شده به مغالطاتی پرداخته که او در بحث صفات الهی گرفتار آنها شده است. در این مسیر تلاش شده تا مواضعی که او در شرح الفاظ دال بر صفات و معانی آنها و حقیقت وجود آنها تحت تأثیر دریافتهای قوه واهمه قرار گرفته تعیین گردد که در این بخش بر قواعد روش کلامی که بر ظهورگیری از متون دینی که او بر آنها تکیه دارد و نیز قواعد عقلی مورد نیاز در استدلال کلامی و نفی و اثبات مبتنی است استناد داده شده است. همچنین پژوهش حاضر، با رویکرد فلسفی و معرفت شناختی و بر اساس اصولی که در ابتدای پژوهش اثبات شد به داوری دربارۀ آراء ابن تیمیه پرداخته و در نهایت، نتایجی که این پژوهش به آنها منجر شده است را بیان نموده و سرانجام برای کسانی که طالب استفاده از این بحث و پی گیری آن هستند به ارائه توصیه هایی اقدام نموده است.

قرآن به عنوان متنی الهی از لایه های معنایی به هم پیوسته تشکیل شده است. این لایه ها در عین یکپارچگی معنایی در چینش واژگان «تفصیل» یافته است؛ که دریافت دقیق این لایه ها، نیازمند به ابزار زبان شناسی است تا ضمن همراه ساختن مخاطب با مسیر معنایی خود، او را تا عمیق ترین لایه ها رهنمون و به یکپارچگی معنایی نزدیک نماید. نماد، نشانه ای امری قدسی و فرود آمده از عوالمی فراتر از انسان است که خود را در بستر واژگان به ظهور می رساند تا بتواند میان انسان و این معانی ماورایی، پیوند معنا و فهم برقرار سازد. در این پژوهش تلاش شده است به کمک نماد، میان آیات صفات خبریه خداوند و مفهوم عمیق آن ها با مخاطبان و مفسران پیوند عمیق ایجاد شود تا از تشتت آراء آن ها و نسبت شخص وارگی به خداوند در ذیل این آیات جلوگیری به عمل آید. نتیجه اینکه قرآن کریم به عنوان کتابی که از عالم ملکوت و جانِ نفس نزول پیدا کرده، در قالب الفاظ بشری و به تناسب افکار او در ظرف بشری مظروف گردید. مبتنی بر این مقوله، بعضی از آیات که ذیل صفات خبریه خداوند «وجه – عین – ید – استواء بر عرش – نفس – فوق – سمع – بصر)، نازل گردید؛ چون از همین ترکیب بهره مند است، مفسران و فلاسفه را در ذیل خود، به آراء متفاوت تفسیری گرایش داده است.

در اسلام اصل توحید به عنوان اساسی‌ترین اصل از اصول دین و معرفت به آن نیز والاترین شناخت معرفی شده است.گرچه در الهیات و حکمت اسلامی‌شناخت ذات الهی مقدور انسان نبوده و عنقاء است که دسترسی به آن امکان ندارد ولی باب خداشناسی بسته نشده و درک و فهم توحید از راه شناخت صفات الهی میسور بوده و توصیه شده است. از این رو هم در آیات قرآن کریم و هم در سنت (اعم از روایات و ادعیه) نامیده شدن خداوند به این اسما و صفات بسیار تکرار گردیده و به تبیین معنای ‌ این اسما وصفات پرداخته است. خداوند خود را به چهار صفت "اولیت،آخریت، ظاهریت وباطنیت" در ابتدای سورة حدید متصف کرده و در روایات فهم عمیق‌ این صفات را برای اهل فهم و تعمق در آخر الزمان دانسته است. با توجه به رویکردهای مختلف نقلی، عقلی وشهودی درتبیین معنای صفات الهی‌ این مقاله درصدد است تا با توجه به میراث عظیم رویکرد عقلی و فلسفی به تبیین معنای این صفات اربعه در ‌ این رویکرد بپردازد. در این رهگذر اولیت و آخریت نه به معنای اول وآخر زمانی بلکه به معنای ذاتی دانسته شده و در چارچوب ‌اندیشة فلسفی به عنوان علت فاعلی وغایی یا اولیت درقوس نزول وآخریت درقوس صعود معنا شده است. البته درحکمت متعالیه این صفات حاکی از وحدت مطلقه و حقه بوده که همة صفات الهی را دربردارد. ظاهریت و باطنیت نیز یا به صفات دیگری از جمله علم الهی ارجاع شده یا ظاهریت به معنای ظهور الهی به‌ آیات بوده و نیز در حکمت متعالیه با تشبیه به نور که بذاته آشکار و مظهرغیر است، به دلیل شدت وعلو مرتبه مخفی و پنهان است.