جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اگر اصول و احکام اخلاقی را بر پایه اموری واقعی استوار بدانیم و معتقد به یک نظام اخلاقی مطابق با نظام تکوین و هماهنگ با قوانین جاری در آن باشیم در این صورت یک نظام اخلاقی معقول و موجه داریم که می توانیم در مورد آن به بحث و گفتگو بنشینیم و اصول و احکام مطرح شده در آن را در بوته نقد بگذاریم. اما اگر راهی غیر از این را پیمودیم به هر نحوی که باشد آن نظام اخلاقی معقولیت خود را از دست می دهند و نمی توان در مورد آن با ابزار عقل و اندیشه به قضاوت نشست و درباره اصول و احکام آن داوری نمود در صورت اول ما یکسری اصول ثابت کلی و دایمی داریم که منطبق بر امور عینی و نفس الامری هستند و به تعبیر دیگ یک نظام اخلاقی مطلق داریم. در غیر این صورت احکام اخلاقی یا اموری کاملا بی معنا و نامعقول هستند و یا ناشی از احساسات و امیال فردی و گروهی می باشند که منجر به نسبیت گرایی در اخلاق می شود. بحث از رابطه باید و هست ناظر به همین مساله می باشد که آیا می توان از هست ها و واقعیت ها بایدها و احکام اخلاقی را نتیجه گرفت و آنها را بر پایه هست ها توجیه نمود یا اینکه میان این دو سدی نفوذناپذیر وجود دارد که هرگونه ارتباطی میان آندو را ناممکن می کند. ما در این تحقیق نظرات سه تن از فیلسوفان معاصر یعنی علامه طباطبائی شهید مطهری و استاد مصباح یزدی را منعکس نموده ایم و در نهایت به این نتیجه رسیدیم که آن سه بزرگوار علی رغم اختلاف نظر در برخی مسایل صورت اول را برگزیده اند و قائل به ارتباط میان باید و هست می باشند.

تحقیق حاضر یک پژوهش میان رشته‌ای به شیوه تحلیلی و کتابخانه‌ای است که با رویکرد فلسفی، مباحث تربیتی و حقوقی را در اندیشه استاد مطهری مورد واکاوی قرار می‌دهد و هدف اصلی آن بررسی تاثیر نظرات فلسفی استاد، در شکل گیری و نضج اندیشه‌های ایشان در آن دو عرصه است. ازین روی مسأله اصلی پژوهش حاضر این خواهد بود که چگونه نظرات فلسفی در اندیشه‏ی تربیتی و حقوقی شهید مطهری، اشراب شده است. کلیدواژه‌ها: شهید مطهری، حقوق، تربیت، فلسفه

پژوهش حاضرباهدف بررسی فلسفه تربیت عاطفی ازدیدگاه شهیدمطهری ،بااستفاده ازروش بنیادی-کاربردی نگاشته شده است.جهت تحقق اهداف پژوهش،شش سئوال مطرح شده که برای پاسخ گویی به سئوالات اول تاسوم که مربوط به مبانی،عوامل موثروموانع تربیت عاطفی ازدیدگاه شهیدمطهری است ازروش توصیفی وتحلیل محتوا استفاده ودرسه سئوال دیگرکه معطوف به اهداف،اصول وروش هامی باشد؛روش استنباطی به کارگیری شده وروش جمع آوری اطلاعات،کتابخانه ای وفیش برداری الکترونیکی می باشد.درجمع بندی پاسخ های ارائه شده به سئوالها،ازآراءاستادمطهری این گونه برداشت می شودکه انسان دارای دوگونه گرایش وخواست های مادی ومعنوی است؛عواطف به عنوان گرایش روحانی،ازغیرخواهی وانسانیّت دوستی ناشی می شودودرجهت رساندن خیربه دیگران ودرمبدأومقصدمعطوف به غیرخوداست ومی بایست تحت لوای «عقل»، «اراده» و «ایمان»، پرورش یابد واز مرحله ی ماقبل خود که «عدل» می باشد،بگذردوهمانندسایرشئون انسانی ازافراط وتفریط پرهیز،وبه جاومناسب به کارگیری گردد.الگوی عاطفه ورزی انسان برگرفته ازروح جمعی انسانیّت وهمانندیک پیکرزنده است وعواطف نقش مهمی دروحدت بخشی جامعه برعهده دارند.پیشنهادمی گرددجهت رشدوپرورش عواطف،بهره برداری مناسب باالهام ازمبانی فلسفی وشناخت عوامل موثروموانع ومدنظرقراردادن اهداف وبه کارگیری اصول وروش های تربیت عاطفی ازدیدگاه شهیدمطهری،درامورفردی واجتماعی صورت پذیرد؛وآرای ایشان دراین خصوص درتولیدمحتوای درسی درتمامی سطوح علمی موردملاحظه قرارگیرد.

مجموعه ی حاضررویکردی توصیفی تطبیقی نسبت به یکی از منظرهای دین پژوهی و اندیشه ورزی به نام فطرت است که می تواند بستر ژرف کاوی را در ساحت نگاه اهل اندیشه و باور بگستراند.بررسی تطبیقی ماهیت فطرت در دیدگاه شهید مطهری و مکتب تفکیک هدف اصلی این پژوهش است تا بدینوسیله نسبت به یکی از ابزارهای مهم معرفتی یعنی همان فطرت، شناخت پیدا کرده و با فهم بهتر آن در بکارگیری این گوهر درونی قدمی موثر بردارد.فطرت گونه ‏اى خاص از ساختار خلقى و سرشتى است که انسان در آغاز آفرینش خود و پیش از قرار گرفتن در شعاع تأثیر عوامل مختلف دارا می باشد در دیدگاه شهیدمطهری فطرت از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و ایشان در راستای تببین واقع گرایانه آن تلاشهای فکری در خور توجه و شایسته ای انجام داده اند . استاد مطهّری با تحلیلی فلسفی، توسعی در معنای قرآنی فطرت قایل شده اند.سپس فطرت را در دو بعد بررسی می کنند وبدین امر قائلند که فطرت دو بعد ادراکی(عقل) و احساسی(دل) دارد، که بعد ادراکی آن نیز به دو قسم تصورات و تصدیقات تقسیم‌پذیر است. در باب فطرت ادراکی، استاد مطهّری معتقدند که انسان تصورات فطری ندارد؛ ولی تصدیقات فطری به معنای تصدیق بدیهی اولی دارد.در مکتب تفکیک نیز به عقل فطری اشاره شده است. در نگاه اهل تفکیک، عقلِ اصطلاحىِ فلاسفه به کلى با عقل فطرى بشرى متفاوت است . تفکیکیان معرفت فطری را برای شناخت کافی دانسته و اظهار می دارند عقل فطرى امرى نورانى، مجرد و بسیط است که به صورت بالذات استقلال دارد و خداوند آن را براساس حکمت خود، بر بندگانش ارزانى مى دارد و هر کس را هم که لایق نداند، از وصول بدان محروم مى کند و تلاش انسان در جهت هدایت تنها تلاش سلبی است .دراین پژوهش نهایتا بدین نتیجه رسیده ایم که،کم تاثیر دانستن عقل ومعرفت عقلی در هدایت و بستن باب تعقل توسط مکتب تفکیک منجر به این امر شده است که قائل به نوعی معرفت شهودی شوند بدون این که بر ای این معرفت تبیین عقلی ارائه دهند و همین امر معرفتی ناقص برای تفکیک به ارمغان آورده است.

چکیدهحقیقت و گوهر دینداری چیست؟ چه نحوه‌‌ای از سلوک در مسیر دین لازم است تا هدف از ابلاغ دین تأمین گردد؟ این پرسش یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین سوالات پیش روی انسان است. در پاسخ به این سوال و نحوه مواجهه با حقیقت قدسی دین، شیوه‌های مختلفی اتخاذ شده است: برخی، صرفِ دلِ پاک را (و لو بدون عمل نیک) برای دیندار شدن انسان کافی دانسته‌اند. برخیتکیه افراطی بر عقل انسانی کرده و گوهر وجود انسان را در تعقل او دانسته‌اند. گاهی نیز عقل و ادراک، به بهانه پرداختن به دل و تزکیه نفس، مورد نکوهش واقع می‌شود. برخی نیز، تجربه شخصی افراد از دین و «گوهر» و« صدف »آن را مطرح می‌کنند. این نوشتار،با معیار قرار دادن نظر شهید مطهری در این زمینه به بررسی این نظرات می پردازد و در نهایت؛ «توحید» به عنوان گوهر همه اعتقادات معرفی می‌گردد تا جایی که حتی دو مرحله بعدی که اخلاق و احکام هستند نیز، وام‌دار این اعتقاد کلیدی و اساسی خواهند بود. چرا که در بخش اخلاق ،ریشه همه ملکات و فضایل، خدا خواهی و موحد بودن است و در بخش احکام نیز، فقه و رفتار فقهی، سلوک در راهی است که خداوند متعال به ما نشان داده است و هدف از فقه، بنده محض خدا شدن است. در بخش اخلاق، «نیت خالص» به عنوان مهم‌ترین و کلیدی‌ترین امر مطرح می‌شود و بالاخره در بحث احکام (رفتار) «عمل صالح»، اصلی‌ترین مولفه وجودی انسان دیندار معرفی می‌گردد. کلید واژه‌ها: تجربه دینی ـ دینداری ـ گوهر و صدف ـ توحید ـ ایمان-شهید مطهری.

تاریخ را به دوره های مختلفی مانند دوره باستانی دوره قرون وسطی و دوره جدید تقسیم کرده اند دوره جدید را نیز به دوره های دیگر مانند رنسانس رفرماسیون (اصلاح دین) و روشنگری تقسیم کرد. رنسانس و رفرماسیون سده های پانزدهم و شانزدهم را در بر می گیرد و روشنگری سده ی هفدهم و بویژه سده ی هجدهم را شامل می شود. در قرون وسطی عقل و دین هردو حجت بودند. اگر سخت از توانایی عقل می رفت توانایی آن در شناخت دین بود نزاع متملکان و فلاسفه جهان مسیحیت و اسلام بر سر میزان توانایی عقل تطابق عقل و دین و تقدم یکی بر دیگری بود قرون وسطی را با هر منظری که نگاه کنیم گذشته دین خود را منعکس می کرد. عقل گرائی قبل از عصر روشنگری ویژگی ضد دینی یا غیردینی نداشت.