جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فرهنگ فلسفی ، ولتر را از جمله اسناد اساسی تاریخ اجتماعی و سیاسی فرانسه شمرده اند . زیرا افکار و عقایدی که مایه وضع و تدوین قوانین دوران انقلاب کبیر ، و قوانین جمهوری سوم فرانسه شد، از «فرهنگ فلسفی» او سرچشمه گرفته بود . بسیاری از افکار و عقاید ولتر را قانون گذاران جمهوری سوم فرانسه بهمان صورتی که او ، یک قرن پیش از آن اظهار کرده بود ، در تدوین قوانین جمهوریت پذیرفتند ، و برخی دیگر ، چنانکه غالبا در افکار و عقایدی که قبول عامه یافته است ، مشاهده میشود ، صورتی افراطیت و شدیدتر گرفت . اصول افکار و عقایدی را که ولتر در این کتاب اظهار کرده است می توان بسه دسته سیاسی و فرهنگی و فلسفی تقسیم کرد : از لحاظ سیاسی ، در عصری که کشور فرانسه با حکومتی فردی و استبدادی اداره میشد ، و در طبقات گوناگون ملت ، از لحاظ حقوق اجتماعی و ثروت و کار و مداخله در اداره کشور، هیچگونه تناسب و تعادلی وجود نداشت، ولتر معتقد بود که همه مردم بایستی در برابر قانون مساوی باشند، و این عقیده عینا در «اعلامیه حقوق بشر…

مایکل سَندِل، فیلسوف سیاسی معاصر امریکایی و استاد دانشگاه هاروارد، سه رویکرد بیشینه‌سازی رفاه، محترم شمردن آزادی و پرورش فضیلت را برای اندیشیدن دربارۀ عدالت مطرح و در کتاب حاضر نقاط قوت و ضعف این سه راه مختلف را بررسی می‌کند. سَندِل برای این کار خواننده را در برابر بزرگ‌ترین نوشته‌های فلسفی دربارۀ عدالت قرار می‌دهد و به بحث متقابل با فیلسوفان وامی‌دارد. با ارائۀ مثال‌هایی از زندگی واقعی، بحث‌های حقوقی و سیاسی معاصری را مطرح می‌کند که به پرسش‌هایی فلسفی می‌انجامد: آیا مالیات‌گرفتن عادلانه است؟ خدمت سربازی باید اجباری باشد یا داوطلبانه و آیا خریدن آن عادلانه است؟ اجاره‌کردن رحم یا فروش کلیه کار درستی است؟ سقط جنین اخلاقی است یا خیر؟ پذیرش در دانشگاه باید بر اساس شایستگی‌های افراد باشد یا بر اساس توانایی مالی‌شان؟ آیا ملت‌ها باید برای کارهای اشتباه گذشتگان‌شان عذرخواهی کنند؟ آیا درست است باورهای اخلاقی و دینی خود را در گفتمان عمومی دربارۀ عدالت دخالت دهیم؟ سَندِل برای پاسخ به این پرسش‌ها نظرات و دیدگاه‌های فیلسوفان مختلف را، از ارسطو تا کانت و رالز، بررسی می‌کند و با نشان‌دادن نقاط قوت و ضعف آن‌ها به پاسخگویی می‌پردازد.

آیا دروغ گفتن همواره نادرست است؟ آیا آزادی فردی باید حد و حدودی داشته باشد؟ آیا کشتن انسان‌ها را می‌شود گاهی توجیه کرد؟ آیا بازار آزاد منصفانه است؟ کار درست کدام است؟ پرسش‌هایی از این دست در قلب زندگی ما جا دارند. کتاب حاضر این پرسش‌ها را از منظری فلسفی و به‌شیوه‌ای پر کشش به بحث گذاشته است. برای این کار سندل طیف گسترده‌ای از دیدگاه‌های فیلسوفان قدیم و جدید را درباره‌ی عدالت به میان می‌آورد.

در نيمه دوم قرن بيستم فيلسوفان معاصر و از همه مهم‌تر رالز حرف‌هاي تازه‏اي را وارد مباحث ليبراليسم كردند که بحث از عدالت يکي از اين موارد است. اين مقاله بر آن است تا نظريه جان رالز درباره مبناي «عدالت چون انصاف» در ليبراليسم جان رالز را تبيين و نقد کند. رالز نظريه خود را «عدالت چون انصاف» مي‏نامد و بحث را از تعريف عدالت آغاز مي‏كند. اصول عدالت اجتماعي او را بر پايه آزادي و برابري است و عدالت به اين معنا نزد او به حوزه نهادهاي اجتماعي محدود است و اساسي فردگرايانه دارد. او مي‏كوشد نهادهاي موجود در دموكراسي مبتني بر قانون را تفسير و توجيه كند. وي براي اين كار دو اصل بنيادين تأسيس مي‏كند يکي مربوط به توزيع برابر ارزش‌هاي اجتماعي از جمله حق آزادي و ديگري نسبت به نابرابري‌هاي موجه که سود همگان در آن است. او سعي دارد با استفاده از اين اصول اولاً آزادي‌هاي اساسي شهروندان را بر ديگر مؤلفه‌های سياسي اولويت دهد و ثانياً فرصت‌هاي منصفانه و يكساني را در تصدي مناصب و مشاغل در اختيار شهروندانش نهد. در نهايت، با تمركز بر جوامعي كه آرا و نظريات متفاوت و متنوعي در دين، اخلاق و فلسفه دارند مانند جامعه امريكا، مفهومي از عدالت را پايه اتحاد و همبستگي اجتماعي قرار دهد كه همه با هر دين و شغل و تفكري بپذيرند. نظريه او را اساساً نظريه‏اي مساوات‌طلبانه انگاشته‏اند كه صبغه‏اي كانتي دارد و متكي بر نظريه قرارداد اجتماعي است. اين مقاله پس از تبيين نظريه او به نقد و بررسي آن از ديدگاه فيلسوفان پس از او مي‌پردازد. نگارنده نيز افزونه‌هايي بر اين نقدها وارد کرده است.

در تاریخ فلسفه اخلاق، هرگاه از واژه فضیلت یاد شده، تعابیر تحسین برانگیزی به همراه داشته اما، ماکیاولی شاید برای نخستین بار از فضایلی برای حاکمان پرده بر‌می‌دارد، که نه تنها تحسین برانگیز نیستند که برای یک مخاطب بیرونی نفرت‌انگیز خواهد بود. بنا به تفسیر مشهور، ماکیاولی وظیفه حکومت حفظ اقتدار و تامین امنیت و رفاه برای مردم است و نه ترویج اخلاق. پس اگر در مقام تعارض بین این دو قرار گرفتیم، شهریار بی هیچ تاملی باید اخلاق را قربانی سازد. این نگاه ماکیاولی به مذاق اندیشمندان خوش نیامده و لذا ماکیاولیسم همواره یک عبارت همراه با تحقیر برای کسانی بوده که حاضر شده‌اند برای حفظ قدرت اخلاق را زیر پا بگذارند. اما باید توجه کرد دستورات ماکیاولی را اگر در دستگاه اخلاق فایده‌گرا بسنجیم، لزوما غیراخلاقی نیست. در میان فیلسوفان مسلمان نیز غزالی به ویژه در در نصیحت الملوک توصیه‌هایی مشابه ماکیاولی دارد. اگرچه پیشنهادهایی که غزالی به حاکم می‌کند گاه از جنس مجرمانه است، لیکن تفاوت در مبانی و نوع رویکرد اخلاقی بین ماکیاولی و غزالی، سرنوشت متفاوتی را رقم خواهد زد. چون غزالی بر خلاف ماکیاولی، فضیلت‌‌گراست و اتفاقا فایده‌گرایی را نقد می‌کند.

ترجمه ماشینی: این مقاله چاپ انتقادی از پنج متن اعتقادی امامیه مطالعه نشده را ارائه می دهد که در اواخر قرن پنجم / یازدهم و اوایل قرن هفتم / سیزدهم نوشته شده است. این مقاله با بیان اهمیت این دوره آغاز می شود، زیرا شاهد آغاز چرخشی محوری در اندیشه امامی از دیدگاه بهشمی به دیدگاه ابوالحسین بصری بود. مسیر تاریخی این تغییر عقیدتی به خوبی بررسی شده است، اما به ندرت از طریق شواهد متنی از متون اعتبارنامه به تصویر کشیده شده است. این مقاله همچنین تاریخ تألیف و تولید این پنج رساله را مورد بحث قرار می دهد.