جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور کلید واژه ها
>
معتزله
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
تعداد رکورد ها : 142
عنوان :
آموزه بدا در اندیشه امامیه از آغاز غیبت تا پایان مدرسه بغداد
نویسنده:
سیدجمال الدین موسوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم : انجمن کلام اسلامی حوزه,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
توحید
,
البداء
,
تغییر در اراده خدا
,
صفات الهی
,
اعتقاد به بدا
,
بداء
,
13. علم کلام
کلیدواژههای فرعی :
توحید ,
معتزله ,
علم الهی ,
اشاعره ,
الارده الالهیه ,
صدق خبر خداوند ,
بداء در امامت اسماعیل ,
تغییر در علم خداوند ,
تقدیر ,
علم فعلی ,
بدا در اخبار ,
بداء در اوامر و نواهی ,
تفاوت بداء و نسخ ,
متکلمان عقل گرای شیعه ,
شرایط بدا ,
آموزه بداء در شیعه ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق
,
شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان
,
سید مرتضی: علی بن حسین بن موسی
,
محمد بن علی کراجکی
,
ابواسحاق ابراهیم بن نوبخت
,
ابوسهل نوبختی: اسماعیل بن نوبخت
شاپا (issn):
0
چکیده :
اندیشه ناب و توحیدی بدا گرچه در جامعه مسلمانان نخستین وجود داشت، اما بنا به دلایلی تنها در جامعه شیعی استمرار یافت. تا پایان عصر حضور ائمه علیهم السلام میان متکلمان شیعه اختلافی در تبیین بدا وجود نداشت. بعد از این دوره و در زمانی که کلام شیعه دوران رکود و فترت را پشت سر می گذاشت، گروهی از معتزلیان شیعه شده و متکلمان عقل گرای شیعه تبیین جدید از بدا را ارایه داده و آن را هم وزن نسخ دانستند. این اندیشه جدید که در ابتدا گروه اندکی طرفدار آن بودند، رفته رفته جایگاه مهمی در میان متکلمان شیعه پیدا کرد، به گونه ای که در اواسط قرن پنجم تقریبا همه گیر شد. تبیین این اندیشه جدید با شیخ مفید ادامه یافت و شاگردان وی نیز ادامه دهنده همین مسیر بودند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 51 تا 68
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
اندیشه اعجاز: زمینهها و سیر تطور آن تا قرن سوم
نویسنده:
محمد علی مهدوی راد، روح الله شهیدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
اعجاز قرآن
,
بسط فهم از معجزه
,
17. فرق کلامی
,
معجزات
,
عقل و دین
,
شخصیت ها
,
تفسیر قرآن
,
13. علم کلام
کلیدواژههای فرعی :
علی بن ربن طبری ,
اعجاز قرآن ,
فخر رازی ,
معتزله ,
نهضت ترجمه ,
معجزه ,
اشاعره ,
نظام ,
ابن ندیم ,
کشاکشهای کلامی میان ادیان ,
کشاکشهای کلامی میان مذاهب اسلامی ,
اعجاز باوری ,
عجز آگاهی ,
سخنوری و شعر ,
زمینه های پیدایش بحث اعجاز ,
نظر مفسران ,
ابو عثمان عمرو بن بحر جاحظ ,
نظم قرآن ,
ابو محمد عبدالله بن مسلم بن قتیب ,
محمد بن یزید واسطی ,
قرآن ,
پیامبر ,
شاپا (issn):
2383-3165
چکیده :
«اندیشه اعجاز»، پیش از قرن چهارم هجری و رسیدن به اوج، مراحلی چند را به خویش دیده است. در مرحله نخست، یعنی قرون اول و دوم هجری، شاهدیم که ادیبان و سخنوران در برابر هماوردی قرآن اظهار عجز کردهاند و عالمان و مفسران بدون اهتمام و توجه ویژه از کنارِ مسائل در پیوند با اعجاز گذشتهاند و در آن به چند و چون نپرداختهاند. در مرحله پسین، کشاکشهای کلامی بین ادیان و درون دینی و نهضت ترجمه، چالشهایی را فرا روی قرآن به عنوان سند نبوت و اسلام نهاد و مباحث اعجاز را جدی ساخت. تلاشهای عالمانی چون نظام، علی بن ربن طبری، جاحظ، ابن قتیبه و واسطی در زمینه اعجاز، جلوههایی از دغدغههای موجود در این دوران است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 169 تا 190
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
شکل گیری کلام یهود در سایه کلام اسلامی
نویسنده:
رضا گندمی نصرآبادی، محمدمهدی رضاپور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه معارف اسلامی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
توحید
,
کلام اسلامی
,
یعقوب قرقسانی
,
کلام یهودی
,
سعدیا گائون
,
17. فرق کلامی
,
دین یهود
,
و دیگر موضوعات مرتبط با کلام
,
شخصیت ها
,
3- یهودیت قرائیمی (قائلان به تنخ تنها)
کلیدواژههای فرعی :
کلام شیعی ,
توحید ,
معتزله ,
یهود ,
مسیحیت ,
وجوب نظر ,
ادله وجوب نظر ,
عقلگرایی ,
عهد عتیق ,
الاشاعره ,
فیلون اسکندرانی ,
منازعات اشاعره و معتزله ,
الهیات کتاب مقدس ,
الهیات یونانی مآب ,
الهیات حاخامی ,
تببین عقلانی خدا ,
شریعت شفاهی ,
میدراش های آگادائی ,
میدراش های هداخایی ,
حکیمان تلمودی ,
رابطه معتزله و یهود ,
یونانی گرایی ,
یهودیت قرائیمی (کارائیت - قرائون) ,
چکیده :
با بررسی الهیات یهود، قبل و بعد از اسلام، تحولاتی که مسلمانان در میان علمای سنتی یهود پدید آوردند، نمایان می شود. «عقل گرایی» مشخصه بزرگی بود که بعد از اسلام در میان یهودیان شکل گرفت و این ویژگی به جز دوره کوتاهی و آن هم در میان تعداد معدودی همچون فیلون، هیچ سابقه یهودی ندارد؛ تا اینکه کلام اسلامی، بن مایه های این روش فکری را در یهودیت بنا نهاد و بزرگانی از یهودیت، مانند داوود مقمص و سعدیا گائون از جامعه سنتی یهود و قرقسانی در فرقه قرائیم، با پذیرش این تحول، دوره جدیدی از تفکر یهودی را رقم زدند. این تحول، معلول دو عامل مهم بود: یکی دستاورد بزرگ متکلمان مسلمان که علمای ادیان دیگر را به فراگیری آن مشتاق می کرد و دیگری ثبات و امکانی که اسلام در جوامع مسلمان پدید آورد تا علوم مختلف ازجمله کلام اسلامی در میان علمای اسلام و ادیان دیگر شکوفا شود. تأثیر کلامی مسلمانان بیشتر از طرف عقل گراهایی چون معتزله بود که تلاش می کردند عقل و دین را با یکدیگر جمع کنند. این رویکرد مورد قبول علمای یهود واقع شد و آنها برای موجه نشان دادن دین خود در میان علمای ادیان دیگر و نیز دفاع از آن در میان پیروان یهود، نیاز به این روش داشتند و جمع بین عقل و دین، جزء دغدغه های آنان شد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 111 تا 128
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تاویل در دستگاه معرفتی صدرالمتالهین
نویسنده:
کیاشمشکی ابوالفضل
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژههای اصلی :
تأویل
,
معتزله
,
اشاعره
,
متون دینی
,
عقل نظری
,
متشابه
,
راسخان در علم
,
تفسیر
,
محکم
,
دستگاه معرفتی
,
ظاهر گروی
,
عقل گروی
,
فهم متون دینی
,
فهم عرفی
,
زبان عادی
چکیده :
درمباحث مربوط به فهم متون دینی، یکی ازمهمترین مسائل مساله تاویل است. پرسشهای اساسی در این مساله اینهاست : فرآیند فهم متن دینی مثل قرآن و روایات چگونه شکل می گیرد؟ نقش معارف عرفی و زبان عادی در فهم این متون چیست؟ عقل و یافته های عقل نظری چه نقشی را در این باره بازی می کنند؟ روش شهودی – عرفانی چقدرکارآیی دارد؟ و ... پاسخ ملاصدرا به پرسشهای مذکور موجب شکل گیری دستگاه تاویلی خاصی شده است که در این نوشتار به بحث کشیده می شود. او با نقد سایر نظرهای موجود در باب تفسیر و تاویل متون دینی، دیدگاه خاص خویش را با عنوان « روش راسخان در علم» تبیین و توجیه می نماید. آنچه او در نهایتا اظهار می دارد گونه ای هم آرایی بین زمینه های مختلف معارف بشری همچون یافته های حسی، عقلی و عرفانی است که در یک سیستم سازگار، بستر مناسبی برای فهم متون دینی فراهم می آورد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 199 تا 218
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
واکاوی اراده الهی در اندیشه فلاسفه و متکلمان اسلامی با تأکید بر مدرسه کلامی بغداد و حله
نویسنده:
مهدی فرمانیان، حسین حجت خواه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه معارف اسلامی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
علم الهی
,
ذات (منطق)
,
کلام امامیه
,
مشیت الهی
,
01. خداشناسی (کلام)
,
اسمای الهی
,
اصطلاحنامه تاریخ اسلام
,
مدرسه حله
,
شخصیت ها
,
اصطلاحنامه فلسفه
,
13. علم کلام
کلیدواژههای فرعی :
معتزله ,
اشاعره ,
اراده ,
صفات فعل ,
صفات ذات ,
قضاء و قدر ,
داعی ,
صفت فعل ,
صفت ذات ,
حب (محبت) ,
صفات خدا ,
امضای الهی ,
کیفیات نفسانی ,
اراده حتمی ,
فعل خارجی حق ,
مرتبه کُن ,
رابطه اراده حق با ذات ,
مرید بودن خداوند ,
معتزله بغداد ,
فلاسفه مشا ,
ذات واجب ,
رابطه اراده الهی با مشیت ,
امامیه نخستین ,
رابطه اراده حق با علم ,
رابطه اراده حق با قدرت ,
حدوث و قدم اراده الهی ,
روایات اهل بیت (ع) ,
اراده ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان
,
سید مرتضی: علی بن حسین بن موسی
,
شیخ طوسی: ابوجعفر محمد بن حسن
,
خواجه نصیرالدین طوسی
,
علامه حلی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
چکیده: «اراده الهی» از مهم ترین مباحثی است که تبیین کلامی و فلسفی آن با یکدیگر متفاوت است؛ هرچند برخی متکلمان در تفسیر «اراده الهی» به اندیشه فلسفی گراییده اند. در اندیشه متکلمان نخستین امامیه، با تأکید بر مضامین احادیث اهل بیت، اراده یکی از مراتب فعل الهی و به معنای «عزم بر مشیت» بود؛ اما مدرسه بغداد، همگام با معتزله بغداد، آن را به «فعل الهی» یا «امر به فعل» تفسیر کرد؛ گرچه ذاتی دانستن اراده و تفسیر آن به «علم به مصلحتِ در فعل» نیز طرفدارانی داشت. پس از مدرسه بغداد و در طول تاریخ کلام امامیه، تحلیل اراده تحت تأثیر اندیشه فلسفی قرار گرفت و سرانجام در مدرسه حله، اراده به امری ذاتی یا همان داعی، یعنی «علم به مصلحت و خیریت در فعل» تفسیر شد. در این پژوهش، درصدد هستیم با واکاوی چیستی اراده از دیدگاه فیلسوفان و متکلمان، سیر تطور آن را در سده های میانه، به ویژه در اندیشه کلامی مدرسه بغداد و حله بررسی کنیم و با ارزیابی تطبیقی این دیدگاه ها، نسبت آنها را با رویکرد روایات در این زمینه دریابیم.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 43 تا 60
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
شهودگروی اخلاقی قاضی عبدالجبار معتزلی
نویسنده:
عباس دهقانی نژاد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فلسفه اخلاق (اِتیک)
,
کمال عقلی
,
شهودگروی
,
بلوغ عقلی
,
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی
کلیدواژههای فرعی :
معتزله ,
حسن و قبح عقلی ,
الاشاعره ,
وجوه فعل بد ,
فعل قبیح عقلی ,
ذهن گروی اخلاقی ,
اقسام علوم ,
مفهوم پایه اخلاق ,
گزاره پایه اخلاق ,
علوم بدیهی ,
بدیهیات اخلاقی ,
رابطه علوم بدیهی و اخلاق ,
عینیت ارزش ,
اخلاق ذهن گرا ,
نظریه وجوه ,
فلسفه اخلاق معتزله ,
فلسفه اخلاق اشاعره ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
شاپا (issn):
2251-6123
چکیده :
شهودگروی اخلاقی مکتبی در فلسفه اخلاق است که در قرن بیستم ظهور یافت و نظرهای بسیاری را به خود جلب نمود. آرای متفکران این مکتب را می توان به سه مدعای اصلی عینیت حقایق اخلاقی، وجود مفاهیم و گزاره های اخلاقی پایه و شرط بودن بلوغ عقلی برای فهم بداهت حقایق پایه اخلاقی فروکاست. قاضی عبدالجبار همدانی، متکلم و فقیه بزرگ معتزلی، در جای جای کتب کلامی خود، مباحثی فرااخلاقی را مطرح کرده که بسیار با نظرهای شهودگرایان اخلاقی مشابهت دارد. سعی ما بر این است که اعتقاد وی به سه اصل اساسی شهودگروی را نشان دهیم.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 61 تا 82
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
دیدار و لقا خداوند در نگاه قرآن، عترت و عرفان
نویسنده:
محمد صافحیان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی ساوه,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
معتزله
,
خداشناسی
,
اشاعره
,
قیامت
,
اشاعره (اهل سنت)
,
رؤیت خدا
,
رؤیت قلبی خدا
,
رؤیت بصری خدا در آخرت
,
رویت قلبی
,
رویت حسی
,
لقای الهی
,
الهیات عرفانی
,
الهیات(کلام جدید)
,
قیامت
,
اصطلاحنامه علوم قرآنی
کلیدواژههای فرعی :
معاد ,
امامیه ,
عین الیقین ,
غایت خلقت ,
بنی اسرائیل ,
قرب الهی ,
اهل بیت(ع) ,
قرآن ,
چشم سرّ(در مقابل چشم باطن) ,
معاد(فلسفه) ,
قرآن ,
قرب به خدا ,
شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) ,
مقام حق الیقین(قسیم مقام علم الیقین و عین الیقین) ,
امامان معصوم علیهم السلام ,
چشم دل ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
محمد بن یعقوب کلینی
,
ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق
,
علامه حلی
,
علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
,
امام خمینی
چکیده :
بزرگترین موهبتی که نصیب مسلمانان گشته است این است که کتاب آسمانی ایشان قرآن، به صورتی که هم اکنون در دست است، اندکی پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) در زمان حیات ائمه اطهار (ع) و صحابه آن حضرت جمع آوری شد و کتابی که رکن اصلی همه علوم و معارف دین مبین است در اختیار امت محمد (ص) قرار گرفت. اما همه می دانیم که قرآن به خاطر قابلیت های زیادی که دارد، اختلاف نظرهایی را در موضوعات مختلف دینی در پی داشته است. یکی از آنها موضوع «دیدار خداوند» است که اشاعره سخت معتقدند خداوند در قیامت با چشم دیده می شود. از سوی دیگر معتزله به شدت منکر آن هستند و معتقدند که فقط می توان به خدا اعتقاد داشت، یعنی در ذهن و فکر خود می توان به وجود خدا یقین داشت و حد اعلای ایمان همین است. شیعه نیز معتقد است خداوند هرگز دیده نمی شود، نه در دنیا و نه در آخرت، اما حد اعلای ایمان را هم یقین فکری و ذهنی نمی داند بلکه معتقد است علاوه بر آن خدا را با چشم دل یا قلب می توان دید. عرفا نیز در این مساله عقیده ای مشابه شیعه دارند و می گویند انسان ها در باب معرفت خداوند باید به «عین الیقین» که همان رؤیت قلبی است برسند. شایان ذکر است دیدگاهی را که ائمه معصومین (ع) نیز در این رابطه مطرح کرده اند «رؤیت قلبی» است که فراتر از «رؤیت حسی» محسوب می شود و در این مقاله ما در صدد تبیین آن برآمده ایم.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 39 تا 58
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
اندیشه های تنزیهی عباد بن سلیمان
نویسنده:
ناصر گذشته
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
توحید
,
الهیات سلبی
,
01. خداشناسی (کلام)
,
اسمای الهی
,
عبادبن سلیمان صیمری
,
شخصیت ها
کلیدواژههای فرعی :
جهان شناسی ,
معتزله ,
خداشناسی ,
اشاعره ,
تنزیه ,
شهرستانی ,
ازلیت عالم ,
ذات و صفات خدا ,
شیئیت عدم ,
مکتب مشبهه ,
تنزیه مطلق ,
کن فیکون ,
حکمای پیش سقراطی ,
صفات خدا ,
مدل تنزیهی نوافلاطونیان ,
علم خدا به عالم ,
شاپا (issn):
1010-4968
چکیده :
عبادبن سلیمان صیمری یکی از دانشمندان ایرانی است که در قرن دوم قمری در مکتب معتزله پرورش یافت و بالید. مهم ترین ویژگی مکتب معتزله این بودکه در برابر مشبهه که به خدایی شبیه به انسان باور داشتند، با عنایت به اندیشه های نو افلاطونی، خدایی تنزیهی را در خلال دستگاهی کلامی طرح کردند که هیچگونه صفتی ندارد و صفات خدا را به ذات باز می گرداندند. به عبارت دیگر، آنان به خدایی باور داشتند که هیچ گونه شباهتی با آفریده هایش نداشت و «دیگر» بود. عباد بن سلیمان در خداشناسی تنزیهی خویش، چند فراتر از همقطاران اعتزالیش رفته و به تنزیه مطلق روی آورده است. او با الهام از حکمیان یونان باستان، جهان را در دو ساحت می بیند، نخست، ساحت پیش از وجود که اشیاء و ماهیات بودند ولی فاقد وجود بودند و این اشیاء از ازل همبود با خداوند بودند. ساحت دوم عالم، ساحتی است که با فرآیند خلقت به وجود آمده است، این فرآیند اینگونه بوده که خداوند با پدید آوردن گفتاری آفرینشگر یا «کن» ندایی به اشیاء درداد که پدید آیند و آنان نیز پدید آمدند و بدین سان جهان کنونی که مشاهده می کنیم و جهان تکون، حدوث و خلقت نام دارد، پدید آمد. خدا هیچ گونه ارتباطی حتی ارتباط معرفتی با ساحت دوم عالم ندارد. عباد با ترسیم چنین جهانی، این غایت را جستجو می کند که هر گونه ارتباط خداوند را با این عالم و به دنبال آن، هر گونه مشابهت وی را با عالم نفی کند و خدا را «به کلی دیگر» بینگارد. این عقیده بالطبع لوازم گوناگونی دارد که یکی از لوازم آن این است که وی می بایست عالم را ازلی بداند و ازلی دانستن عالم اندیشه ایست که وی از زمره متکلمان دور ساخته و به فیلسوفان نزدیک کرده است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 247 تا 254
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
زمینههای شکلگیری اندیشههای احمد بن حنبل : سال دوازدهم، شماره چهارم : فصلنامه تاریخ اسلام
نویسنده:
زهرا روح اللهی امیری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
انتخاب به شورا
,
حکومت الهی
,
ید
,
اندیشه های سیاسی
,
نظام طاغوت
,
احمد بن حنبل
,
شخصیت ها
,
13. علم کلام
کلیدواژههای فرعی :
مرجئه ,
جنگ صفین ,
قیام عاشورا ,
مکتب مشروعیت قدرت ,
فقه سیاسی ,
معتزله ,
امام حسین (ع) ,
بنی امیه ,
اصحاب جمل ,
منع نگارش احادیث ,
اقتداری بودن فقه ,
تفکر سیاسی عثمان ,
اهل بغی ,
جواز خروج علیه حاکم ,
سمع و طاعت ,
امیرالمومنین علی بن ابی طالب (ع) ,
شاپا (issn):
0
چکیده :
اندیشه ها در بستر مسائل سیاسی و اجتماعی شکل می گیرند. سده های نخستین اسلامی و مشکلات سیاسی فراوان آنها زمینه ساز پیدایش اندیشه هایی بود که با دغدغه حفظ سنت پیامبر(ص) در عرصه های مختلف سیاسی و فرهنگی جلوه گر شد. احمد بن حنبل (241 ق) را می توان یکی از صاحبان چنین اندیشه ای در آن دوران شمرد. در این مقاله سعی خواهد شد تا با روش درک منطق درونی نظریه سیاسی که الگویی برای شناخت نظریه سیاسی است و با رویکردی تاریخی نظریه احمد بن حنبل درباره حاکمیت جائر بررسی شود. براساس روند پیشنهادی اسپریگنز، ابتدا اوضاع سیاسی – اجتماعی و بحرانهای قرون دوم و سوم هجری را مورد بررسی قرار می گیرد و در ادامه علل اصلی بحرانها و تأثیر آنها در ایجاد اندیشه های احمد در قالب مؤلفه هایی چون درگیریهای سیاسی، مناقشه های فکری، جهت دهی خاص به روایتها و احادیث، مناقشه های کلامی و سرانجام اقتداری شدن فقه سیاسی دنبال می شود. مهمترین نتیجه این عوامل، بروز اندیشه ای برای حفظ حاکمیت جائر و حمایت از قدرتهای سیاسی بوده است
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
الحاد ابن راوندی؛ اتهام یا واقعیت (بررسی انتقادی آثار الحادی ابن راوندی)
نویسنده:
نجم الدین مروجی طبسی، عباس میرزایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
معتزله
,
ابن راوندی
,
الحاد
,
17. فرق کلامی
,
اصطلاحنامه تاریخ اسلام
,
شیعه شناسی
,
کفر
,
کفر
,
ملحدان
کلیدواژههای فرعی :
ابوسهل نوبختی ,
نبوت ,
علم الهی ,
قاضی عبدالجبارمعتزلی ,
کلام امامیه ,
ابوالحسین خیاط ,
حدوث و قدم عالم ,
ابن ندیم ,
معتزلیان شیعه شده ,
ابو عیسی وراق ,
مباهله ,
آثار الحادی ابن راوندی ,
کتاب التاج ,
کتاب الزمرد ,
کتاب التعدیل و التجویر ,
کتاب الدامغ ,
ابوعلی جبّایی ,
ماتریدی ,
کتاب الفرید ,
کتاب نعت الحکمه ,
تکلیف خداوند ,
کتاب القضیب ,
کتاب المرجان فی اختلاف اهل الاسلام ,
کتاب اللؤلؤة ,
کتاب الحجر الأحمر ,
کتاب لا شئ الا موجود ,
قرآن ,
پیامبر ,
اشعری ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابوسهل نوبختی: اسماعیل بن نوبخت
چکیده :
ابن راوندی مشـهورترین مـتکلم از جریـان معتزلیـان شـیعه شـده در سـده سـوم هجـری اسـت کـه بـا رویگرداندن از اعتزال مذهب امامیه را پذیرفت و در کنار نقد اندیشههای اعتزال به دفـاع و تبیـین از آمـوزههای امامیه پرداخت. معتزلیان هموار این تغییر مذهب را انکار و تهمـتهـای فراوانـی بـه او زده انـد. الحـاد مشهورترین اتهامی است که معتزلیان مطرح کرده و یکی از پایههای این اتهام آثار است که معتزلیان بر این باورند که ملحدانه نگارش یافته است. سوال اصلی این است که آیا میتوان بر سخن معتزلیان اعتمـاد و ایـن آثار را الحادی و ابن راوندی را متکلمی ملحد دانست؟ فرضیه مطرح این است که احتمالا ابن راونـدی ایـن آثار را در نقد اندیشههای توحیدی و عدلی اعتزال نگاشته و همین زاویه داشتن با مواضع معتزلیان زمینه این اتهام را فراهم کرده است. هم از این روست که معتزلیان، در راستای تخریب ابن راوندی، آنـان را ملحدانـه تصویرسازی کرده و یکی از ادله مدعای خود مطرح کردهاند. با بررسی گزارشهای مربوط به هـر کـدام از این آثار، که در متون کلامی، رجالی و فهرستی بر جای مانده این نتیجه به دست آمد که این آثـار اکثـرا در نقد اندیشههای معتزلی یا با رویکرد فیلسوفانه نگارش یافته که بـا نظـام معرفتـی معتزلیـان همانـگ نبـوده است. در دستهای دیگر از این آثار نیز ابن راوندی نظرات مخالفان را در کنار نظرات موافق آورد هو همـین باعث سوء استفاده معتزلیان شده که آراء مخالفان را نظـرات خـود وی معرفـی کـرده و روش او را پوششـی برای بیان اندیشههای کفرآمیزش معرفی کردهاند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 119 تا 144
مشخصات اثر
ثبت نظر
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
تعداد رکورد ها : 142
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید