جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور کلید واژه ها
>
4. اصطلاحنامه سایر موضوعات
>
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی
>
رذایل اخلاقی
>
کفر
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
تعداد رکورد ها : 99
عنوان :
الذين يلحدون في آيات الله
نویسنده:
كامل سعفان
نوع منبع :
کتاب , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
وضعیت نشر :
مصر/ قاهره: دار المعارف,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
01. خداشناسی (کلام)
,
کتب کلام اهل سنت
کلیدواژههای فرعی :
ادله توحید (کلام) ,
الحاد در اسماء الهی ,
خلق ایمان ,
شرک ,
اعتقاد به خدا ,
حقیقت ایمان ,
ایمان به خدا ,
دین و ایمان ,
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات ,
کفر ,
ملحدان ,
آیات توحید ,
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
هناك إله : كيف غيّر أشهر ملحد رأيه؟
نویسنده:
آنتونی فلو؛ مترجم: صلاح فضلی؛ حاشیه نویس: مرتضی فرج
نوع منبع :
کتاب , حاشیه،پاورقی وتعلیق , ترجمه اثر
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
وضعیت نشر :
عراق - کربلاء: العتبة العباسیة المقدسة,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
کفر
کلیدواژههای فرعی :
رابطه الحاد و علوم طبیعی ,
مقام الوهیت ,
الحاد در اسماء الهی ,
شرک در الوهیت ,
بی دلیلی شرک ,
کفر ,
الوهیت عیسی مسیح(دامنه ادیان خاموش) ,
ملحدان ,
مرتبه الوهیت ,
بی دلیلی باور به خدا ,
الحاد جدید (آتئیسم نو) ,
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
محاضرة في العقيدة : ألقيت على مجموعة من طلبة الجامعات و المعاهد بتاریخ 8/ج1/ 1438 هـ-6/ 2/ 2017م
نویسنده:
محمدباقر سيستاني
نوع منبع :
کتاب , پرسش و پاسخ
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
عقاید اسلامی
کلیدواژههای فرعی :
رابطه الحاد و علوم طبیعی ,
کارکرد ایمان به غیب ,
حقانیت دین اسلام ,
الحاد در اسماء الهی ,
الوهیت خدا ,
کفر ,
ملحدان ,
مقام الوهیت(مقابل مقام عبودیت) ,
ایمان ,
اعتدال حقیقی ,
اعتقاد به غیب ,
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نقد استدلالهای داوكينز در نفی وجود خدا
نویسنده:
عباس شيخ شعاعی، عبدالله مرتضوی نيا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
شرک
,
تبیین علمی
,
اثبات وجود خدا
,
خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص)
,
کفر
کلیدواژههای فرعی :
اعتقاد دینی ,
انکار خدا ,
شرک ,
اعتقاد به خدا ,
نظریه تکامل انواع ,
تعارض علم و دین ,
تعارض نظریه تکامل با باورهای دینی ,
خداباوری ,
چکیده :
مسئلة «وجود خدا و رابطة آن با جهان» همواره يک حوزة زنده و پويا در بحثهاي فلسفي بوده است. با مطرح شدن نظرية تکامل داروين در محافل علمي غرب، سؤالات بسيار مهمي در اين مسئله بهوجود آمد. ريچارد داوکينز يک زيستشناس معتقد به نظرية تکامل داروين است که در آثار خود ضمن برشماري انتقادات مطرحشده به برخي از براهين اثبات وجود خدا، از جمله برهان وجودي، برهان نظم، برهان عليت و... در آثار خود، استدلالهايي براي رد وجود خداوند ارائه کرده است: برهان «نامحتملي وجود خدا»، برهان «باور خدا بهمثابة ويروس ذهني» و برهان «رقابت تبييني خدا با علم»، از استدلالهاي اصلي او براي انکار وجود خداوند است. در اين مقاله دلايلي که داوکينز براي رد وجود خداوند مطرح کرده است، تبيين ميگردد و در ادامه بر اساس انديشههاي شهيد مطهري، اليستر مک گراث و ديگر فيلسوفان دين معاصر، به نقد و بررسي آن ادله پرداخته ميشود.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 7 تا 19
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
ایمان گرایی رازوارِ هیوم؛ با ابتنا به تفسیری متفاوت از دیدگاه او در باب مسئله شر
نویسنده:
سیامک عبدالهی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق(ع),
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
ایمان گرایی (مسائل جدید کلامی)
,
فلسفه دین
,
مسأله شر(فلسفه دین)
,
ایمان گرایی دیوید هیوم
,
ایمان گرایی رازوار
,
امکان اثبات عقلانی خداوند
,
فلسفه دین هیوم
کلیدواژههای فرعی :
برهان نظم ,
خداشناسی پویشی (مسائل جدید کلامی) ,
شرور و علم مطلق خدا ,
الهیات طبیعی ,
عقلانیت اعتقادات دینی ,
برهان نظم ,
کفر ,
مسئلة منطقی شرّ ,
صفات خداوند(فلسفه دین) ,
وجود خداوند(فلسفه دین) ,
علم مطلق خداوند (فلسفه دین) ,
برهان نظم (فلسفه دین) ,
قدرت مطلق خداوند(فلسفه دین) ,
خدای متناهی ,
چکیده :
با تدقیق در آثار دیوید هیوم، مشخص میشود هدف او از تبیین مسئلۀ شر همان هدفی است که در سراسر فلسفۀ دینش دنبال میکند، یعنی حمله به الهیات طبیعی و معرفی کردن آن به عنوان امری فاقد وجاهت معرفتی و غیرنظاممند. بنابراین، خلاف آنچه در بیشتر تقریرها بیان شده، دایر بر این که هیوم با بیان مسئلۀ شر قصد دارد استدلالی علیه وجود خدا بیاورد، هدف هیوم حمله به این ادعای الهیات طبیعی است که گزارههای دینی عقلاً غیرقابل اثباتاند، نه آن که این گزارهها کلاً مردود باشند؛ یعنی به لحاظ معرفتشناختی آنها را بیرون از محدودۀ شناسایی انسان میداند، نه آن که به لحاظ وجودشناختی فاقد هستی باشند. بر همین اساس، در این جستار با پژوهشی کتابخانهای، به دنبال آن هستیم که با نشان دادن دو گونه شاهد، که یکی اذعان صریح به امکان وجود علتی برای نظم موجود در جهان در متن آثار هیوم (پایان هر دو کتاب تاریخ طبیعی و گفتگوها) است، و دیگری راهحلهایی است که هیوم برای مسئلۀ شر ارائه میدهد، مشخص گردد تقریر مشهور از مسئلۀ شر او، که استدلالی علیه وجود خدا قلمداد میگردد، با در نظر گرفتن متن آثار وی چندان صحیح نیست. بنابراین لباس الحاد را از تن هیوم درمیآوریم و او را به نوع خاصی از ایمانگراییِ قریب به رازوارگی ملبس میکنیم.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 109 تا 121
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی عقاید کلامی در آثار ناصرخسرو
نویسنده:
فاطمه کوپا
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
روح
,
ناصر خسرو
,
ثواب و عقاب
,
علوم انسانی
,
حدوث و قدم
,
فرشتگان
,
خیر و شر
,
01. خداشناسی (کلام)
,
توحید (به لحاظ صفت) Divine unity (کلام)
,
جبر و اختیار(کلام)
,
رؤیت
,
امامت
,
تکلیف (افعال الهی)
,
توبه
,
حسن و قبح
,
شفاعت
,
معاد(کلام)
,
نبوت
,
امر به معروف و نهی از منکر
,
بهشت
,
جهنم
,
کفر
,
لطف
,
ایمان (فرجام شناسی)
,
قضا و قدر
,
شیطان
,
قرآن
,
الهیات(کلام جدید)
,
خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص)
,
معاد(فلسفه)
,
جهنم
,
بهشت
,
توحید(الهیات بالمعنی الاخص))
,
عَدلٌ
,
قرآن
,
امر به معروف و نهی از منکر
,
کفر
,
کفر
,
امر به معروف و نهی از منکر
,
توحید(اخلاق اسلامی)
,
خداشناسی
,
کفر
,
13. علم کلام
,
اسماعیلیه Ismailism (فرق تشیع)
,
دین اسلام (دامنه ادیان پیشرفته)
,
الهیات و معارف اسلامی
,
الهیات و معارف اسلامی
,
الهیات و معارف اسلامی
,
ایمان
,
الهیات و معارف اسلامی
,
الهیات و معارف اسلامی
,
الهیات و معارف اسلامی
,
الهیات و معارف اسلامی
,
الهیات و معارف اسلامی
,
الهیات و معارف اسلامی
,
الهیات و معارف اسلامی
,
الهیات و معارف اسلامی
,
الهیات و معارف اسلامی
,
الهیات و معارف اسلامی
,
الهیات و معارف اسلامی
,
الهیات و معارف اسلامی
چکیده :
در این رساله عقاید کلامی در آثار ناصرخسرو مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرارگرفته است . روش کار به این صورت بوده است که پس از پرداختن به شرح زندگی و احوال و سبک سخنسرایی و مذهب حکیم تاریخچهای مختصر در مورد علم کلام و چگونگی پیدایش آن مورد بحث قرار گرفته است تا خواننده آمادگی لازم را برای ورود به بحث پیدا کند، سپس درباره مذهب اسمعیلیه که طریقه و مشرب حکیم بوده، بحث شده است ، پس از آن هر کدام از مباحث کلامی بصورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است و سپس به نظر برخی از فرق اشاره شد و در پایان هر مبحث عقیده حکیم درباره آن مسئله خاص بیان شده است . حسن این روش آن است که خواننده ابتدا با مباحث کلامی و نظر فرق مختلف کلامی و اختلاف اندیشهها آشنا میشود وسپس عقیده و نظر حکیم مورد بحث قرار میگیرند تا طرز تفکر وی کاملا معلوم و آشکار شود و فهم مسائل کلامی او در مباحثش سهل و آسان گردد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
الحاد در نقاب تکامل گرایی (بررسی و نقد آرای الحادی ریچارد داوکینز)
نویسنده:
محمود موسوی، نفیسه سموعی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
ریچارد داوکینز
,
اعتقاد به خدا
,
تکامل زیستی
,
کفر
کلیدواژههای فرعی :
دین ,
الهیات مسیحی ,
ساعت ساز نابینا ,
الهیات شکاف ,
دین واقعی ,
دین انیشتینی ,
مدل تکاملی دین ,
چکیده :
نظريه تكامل زيستی برای بسياری از معتقدان به آن، الحاد را به همراه داشته است. صـرف نظراز اينكه آيا چنين پيوندی به لحاظ منطقی ميان الحاد و پذيرش اين نظريه وجـود دارد يا نه، در اين مقاله آرای يـك تكامـل گـرای ملحـد گـزارش و نقـد شـده اسـت. داوكينـز (Dawkins Clinton Richard (به عنوان يك تكامل گرا به انكار خدا و آموزه هـای دينـی پرداخته است. در بررسی آرای او به تاثيرگذاری فضای فكری مسـيحی دربـاره وی بـر او اشاره شده و بدون پرداختن به انتقادهـايی كـه از حيـث روش متوجـه اوسـت، بـه بررسـی محتوا و متن آرای او بسنده شده است. در اين مقاله نگرش او به طـور خـاص در موضـوع خدا و دين مورد بحث قرار می گيرد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 135 تا 158
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مسند الإمام الباقر أبي جعفر محمد بن علي عليهما السلام المجلد 2
نویسنده:
عزيزالله عطاردی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
معرفی کتاب
وضعیت نشر :
تهران: انتشارات عطارد,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
حدیث
,
حدیث مُسنَد
,
کتب حدیث شیعه
کلیدواژههای فرعی :
آیات فضائل اهل بیت (ع) ,
احادیث فضایل صحابه ,
احادیث فضایل اهل بیت (ع) ,
احکام ایمان ,
حقانیت مذهب شیعه ,
عقاید شیعه امامیه ,
کفر ,
احادیث فضایل حضرت فاطمه(س) ,
احادیث فضایل امام علی (ع) ,
حدیث فضایل آل محمد(ع) ,
حسن معاشرت ,
احادیث فضایل حسنین (ع) ,
فضایل ائمه (ع) ,
فضایل امام محمد باقر(ع) ,
احادیث و روایات ,
جوامع حدیثی شیعه و اهل سنت ,
دین و ایمان ,
منزلت شیعه ,
احادیث مواعظ ,
تفسیر قرآن ,
تفسیر مأثور ,
تفسیر روایی ,
آداب العشرة ,
کفر ,
آداب ,
آداب معاشرت ,
ایمان ,
شابک (isbn):
964-7237-04-9
چکیده :
«مسند الإمام الباقر أبي جعفر محمد بن علي (ع)» تأليف شيخ عزيزالله عطاردى، ششمين كتاب از مجموعه بزرگ «مسانيد اهل بيت (ع)» دائرة المعارفى حديثى است كه به زبان عربى در شش جلد منتشر شده است. اين مجموعه، اثرى مرجع محسوب مى شود و براى همگان، بهويژه پژوهشگران كاربرد دارد. مسند حاضر، مشتمل بر سه بخش است: 1- احاديثى كه مربوط به زندگى و شخصيت آن معصوم است كه در 14 باب آمده است. 2- احاديثى كه آن معصوم در موضوعات مختلف بيان كرده اند كه همچون ساير مجموعه هاى حديثى در قالب «كتاب» و مشتمل بر ابواب، ذكر شده است. 3- راويانى كه از آن معصوم نقل حديث كرده اند به ترتيب حروف الفبا، به همراه ذكر مختصرى از حالات ايشان و مدح و جرح هايى كه در باره آنها ذكر شده است. نويسنده در نگارش اين اثر، تمام منابع و مصادر دست اول شيعه، اهل سنت، زيديه و اسماعيليه را كه اخبار مدون دارند، مورد بررسى قرار داده است. نويسنده در نگارش مسند امام باقر (ع) كوشيده است تا تمام روايات اين امام بزرگوار را از كتابخانه هاى خطى ايران و دنيا جمع آورى كند. در جلد نخست اين مسند، حدود 160 صفحه به شرح حال امام محمد باقر (ع) برگرفته از تواريخ متقن اختصاص دارد كه اطلاعات فراوانى در حوزه هاى شناخت آن امام، عصر ايشان، زندگى ايشان در كربلا، دوره اسارات امام سجاد (ع) به همراه امام محمد باقر (ع) در كوفه و شام و نقل حوادث سفر ايشان از كربلا تا كوفه و شام، به مخاطبان عرضه شده است. همچنين در اين بخش سخن از مبارزات قدرت طلبانه بنى عباس و ستم هاى امويان نسبت به اين امام بزرگوار به ميان آمده است. از صفحه 161 جلد نخست تا پنجمين جلد اين مسند، روايات امام باقر (ع) مانند دسته بندى مرحوم كلينى در اصول كافى آورده شده اند. نويسنده كوشيده در اين مجموعه مباحثى نظير امام شناسى تا عصر غيبت، فضايل اهل البيت (ع) و شيوه فقهاى قديم را با شيوه اى متفاوت و نوين بياورد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مسند الإمام الرضا أبي الحسن علي ابن موسی علیهما السلام المجلد 1
نویسنده:
عزيزالله عطاردی
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
معرفی کتاب
وضعیت نشر :
دار الصفوة,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
حدیث
,
حدیث مُسنَد
,
کتب حدیث شیعه
کلیدواژههای فرعی :
احادیث اعتقادی ,
توحید (به لحاظ صفت) Divine unity (کلام) ,
امامت ,
توحید کامل ,
نبوت ,
کلام ائمه (ع) ,
احادیث امامت ائمه اثنی عشر(ع) ,
عصمت امام رضا علیه السلام ,
قول امام علی بن موسی الرضا علیه السلام ,
کرامت امام رضا (ع) ,
احتجاج امام رضا(ع) بر نبوت پیامبر(ص) به انجیل ,
فضایل امام رضا(ع) ,
احادیث و روایات ,
جوامع حدیثی شیعه و اهل سنت ,
احادیث مواعظ ,
تفسیر اهل بیت (ع) ,
تفسیر مأثور ,
تفسیر روایی ,
کفر ,
آداب ,
سیره رضوی (امام رضا ع) ,
ایمان ,
چکیده :
«مسند الامام الرضا أبي الحسن علي ابن موسی علیهما السلام» تالیف شیخ عزیزالله عطاردی است، که احادیث امام رضا علیه السلام را گرداوری کرده است. مؤلف محترم بعد از ذکر مقدمه ای در لزوم پیروی از روش اهل بیت علیهم السّلام و اشاره به فضیلت علم حدیث و یادآوری تاریخچه تدوین حدیث در مذهب اهل بیت علیهم السلام، اجازاتی را که از مشایخ خویش در نقل روایات این کتاب کسب کرده است یادآور می شود. سپس ابوابی را به ذکر زمان تولد و القاب و نیز احوال مادر گرامی ایشان، امامت ایشان، سیره عملی و مکارم اخلاقی، جریان سفر ایشان از مدینه به خراسان و وقایعی که در این فاصله برای ایشان روی داد، فضیلت زیارت آن حضرت، نام فرزندان و برادران و خاندان و اصحاب آن امام، کراماتی که در مرقد منور ایشان ظهور یافته و نیز مدایح و مراثی و غیره، اختصاص داده است. از آن پس وارد روایات شده و هر دسته از روایات را ذیل یک کتاب جای داده است: کتاب العقل و العلم، کتاب التوحید، کتاب النبوة، کتاب الامامة و مناقب الائمة علیهالسّلام ، کتاب الایمان و الکفر، کتاب الآداب و المواعظ، کتاب تفسیر القرآن، کتاب الدعاء، کتاب الاحتجاجات، کتاب الطهارة، کتاب الصلاة، کتاب الصوم، کتاب الزکاة... کتاب الرجال و التاریخ. هر یک از این کتاب ها خود مشتمل بر ابواب مختلف است در پایان مؤلف کتاب «الرواة عن الرضا علیهالسّلام» را آورده که در آن اسامی افرادی را که از آن امام روایات این مجموعه را نقل کرده اند، یادآور شده است. این اسامی بر طبق حروف الفبا مرتب گشته تا کار را بر خواننده آسان گرداند. در این کتاب نام ۳۱۳ راوی ذکر شده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تفسیر الفخر الرازی المجلد 2 : : المشتهر بالتفسیر الکبیر و مفاتیح الغیب
نویسنده:
محمد الرازی فخرالدین ابن العلامه ضیاء الدین عمرالشهیر بخطیب الرینفع الله به المسلمین
نوع منبع :
کتاب , آثار مرجع
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
وضعیت نشر :
بیروت: دارالفکر,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
سوره بقره
,
تفسیر قرآن
,
تفسیر ادبی
,
تفسیر اهل سنت
,
تفسیر فلسفی
,
تفسیر کلامی
,
کتب تفسیر اهل سنت
,
کتب تفسیر عقلی اهل سنت
کلیدواژههای فرعی :
معاد(کلام) ,
نبوت ,
ایمان (فرجام شناسی) ,
حشر ,
توحید(الهیات بالمعنی الاخص)) ,
سجده ملائکه بر آدم (ع) ,
علم (فضیلت اخلاقی) ,
یقین ,
کفر ,
کد کنگره:
BP94/5/ف3م7
چکیده :
تفسير فخر رازی، تفسيرى كلامى، نوشتهء فخرالدين رازى، متكلم و مفسر اشعرى قرن ششم و هفتم هجرى است. تفسير كبير مهمترين و جامعترين اثر فخر رازى و يكى از چند تفسير مهم و برجستهء قرآن كريم به زبان عربى است. اين كتاب به سبب حجم بسيارش به تفسير كبير مشهور شده، ولى نام اصلى آن مفاتيح الغيب است. فخر رازى، بر خلاف زمخشرى، كه هدف از تفسيرش دفاع از آموزههاى معتزلى است، به صراحت به انگيزه و هدف خود در نگارش اين تفسير اشارهاى نكرده، ولى عملا در جاى جاى آن، به دفاع از مذهب كلامى ابوالحسن اشعرى(متوفى ٣٣۴) و رد آراى مخالفان وى، به ويژه معتزله، پرداخته است. يكى از دلايل شهرت و اعتبار تفسير كبير، تأثير آن بر تفاسير بعدى است. برخى از مفسرانى كه از محتواى تفسير كبير و روش آن استفاده كرده يا تأثير پذيرفتهاند، عبارتاند از: نيشابورى در غرائب القرآن، بيضاوى در انوار التنزيل، آلوسى در روح المعانى، قاسمى در محاسن التأويل، طباطبائى در الميزان و رشيدرضا كه عالمى سلفى و پيرو ابن تيميّه است، در المنار از شيوهء استدلال و محتواى تفسير كبير بسيار استفاده كرده و طنطاوى نيز در الجواهر، قرآن را به همان شيوهء فخر رازى تفسير كرده است. اين اثر شامل سى و دو جلد مىباشد. هر چند فخر رازى در ابتداى تفسير كبير گفته است كه آن را در مقدمه و ابوابى تنظيم كرده و مقدمه نيز شامل ابواب و فصولى است، عملا در همان فصل اول از مقدمه، به تفسير {/«اعوذ باللّه من الشيطان الرجيم»/} پرداخته است. او تفسير هر سوره را با ذكر نام آن، محل نزول، تعداد آيات و اقوال مربوط به آن آغاز كرده، سپس با ذكر يك يا دو يا چند آيه از آن سوره، توضيح كوتاهى دربارهء مناسبت آنها با آيات قبلى داده است. اين ويژگى از امتيازات بارز اين تفسير است. سپس، چنانچه روايت يا حديثى از پيامبر اكرم(ص)، صحابه يا تابعين دربارهء آيه يا آيات وجود داشته، آنها را بررسى كرده، يا به ذكر مسائلى چون ناسخ و منسوخ يا شرح مصطلحات حديثى(مانند متواتر و آحاد و جرح و تعديل) پرداخته، آنگاه آيه يا آيات مورد نظر را به كوچكترين اجزاى مفهومى، تجزيه كرده و تحت عناوينى؛ چون مسئله، سؤال، وجه، اقوال، امور و غيره، از ابعاد مختلف كلامى و فلسفى و لغوى و ادبى و فقهى و مانند اينها به بررسى و تفسير آنها پرداخته و در پايان، نظر خود را بيان نموده است. اين بحثهاى تفصيلى و پرداختن به ابعاد گوناگون يك مسئله، از ويژگىهاى بارز و منحصر به فرد تفسير كبير است. تفسير كبير را از نظر روش، در شمار تفاسير عقلى و كلامى آوردهاند. ذهبى آن را از نوع تفسير به رأى جائز دانسته است. علامه طباطبائى نيز از طرفى اين تفسير را تفسيرى كلامى ذكر كرده و از طرف ديگر، تفسير متكلمان را تطبيق ناميده و رد كرده است. هر چند تفسير فخر رازى پر از مباحث كلامى و عقلى است، ظاهرا خود او لزوما به دنبال نگارش تفسيرى كلامى يا فلسفى يا تفسير به رأى، چه ممدوح چه مذموم، نبوده است، زيرا در تفسير خود به اين نكته اشارهاى نكرده و در وصيتنامهاش مىنويسد كه هيچ يك از اين روشهاى فلسفى و كلامى در كنار روش قرآنى ارج و ارزشى ندارند. با توجه به اين كه محور غالب مباحث كلامى، آيات قرآن كريم بوده است، در تفسير كبير كه صبغهاى كلامى دارد، مىتوان مجموعهء نسبتا كاملى را از آراى كلامى اشاعره، معتزله، كراميه و برخى فرق ديگر ملاحظه كرد و به يك دورهء كامل از مباحث كلامى دست يافت. برخى از مباحث كلامى - فلسفى كه فخر رازى به آنها پرداخته عبارتاند از: معرفت خداوند و اين كه آيا در شناخت او نظر و استدلال جائز است يا نه، ايمان و اسلام، تفاوت ميان اين دو و اركان ايمان، كلام الهى و بحث از حدوث و قدم آن، رؤيت خداوند، عدل الهى، جبر و اختيار و قضا و قدر، حدوث و قدم عالم، اعجاز قرآن، ارادهء خداوند، مفهوم استواى خداوند بر عرش، تجسيم، تثليث، عصمت انبيا، شفاعت پيامبر اكرم،عقيدهء شيعه در امامت معصوم و احتمال صحت آن، بيان لزوم وجود معصوم در هر زمانى با اين توضيح كه بر خلاف نظر شيعه و بنابر اعتقاد اشاعره و خود فخر رازى، مجموع امت معصوم است نه يك تن، و بحث معاد. در ميان مفسران، فخر رازى بيش از همه در تبيين آيات باران كوشيده است. از آراى خاص تفسيرى رازى، اعتقاد به نبودن واژههاى دخيل و غير عربى در قرآن است، همچنين وى به نقل روايات اسباب نزول و ذكر قرائتهاى مختلف اهتمام فراوانى داشته است. غلبهء صبغهء كلامى - عقلى در تفسير كبير مانع از اين نشده است كه فخر رازى در مواردى، از شيوهء قرآن به قرآن، در تفسير آيات كريمه استفاده كند؛ ولى با وجود اشاراتى كه به احاديث پيامبر اكرم و امامان شيعه كرده و رواياتى كه از صحابه و تابعين آورده، در تفسير خود اعتماد اندكى به احاديث داشته است. گفته مىشود كه او در نقل احاديث به شيوهاى كه در عصر او معمول بوده، سلسله سند حديث را ذكر نكرده و نيز احاديثى را كه بسيارى از مفسران، حتى عقلى مشربانى چون زمخشرى و طبرسى،در فضائل سورهها و ثواب قرائت آنها نقل مىكنند، نياورده است. در تفسير كبير استفاده از رواياتى كه از اسرائيليات شمرده مىشوند، بسيار اندك است. براى نمونه ذيل آيهء «ن» در سورهء قلم، «ن» را به معناى نهنگى كه زمين بر پشت آن قرار دارد، دانسته است. فخر رازى هر چند اين روايت را در تفسير آيهء مذكور آورده، آن را نه به سبب مخالفت با عقل يا اشكال در سلسله روايت يا محتواى حديث يا از اسرائيليات بودن رد كرده، بلكه از جنبهء ادبى و نحوى مردود دانسته اس. تفسير فخر رازى با وجود صبغهء كلامى، از اشارات صوفيانه خالى نيست و در تفسير برخى آيات به ذكر طريق و شيوهء عارفان در تفسير آيات نيز پرداخته است. از ويژگىهاى بارز روش فخررازى در تفسير كبير، اهتمام جدّى او به بيان مناسبات ميان آيات و سور قرآن كريم است. وى تنها به ذكر يك مناسبت اكتفا نمىكند، بلكه در بيشتر مواقع به بيان چند مناسبت مىپردازد. عنايت به نكات ادبى و بلاغى، از جمله استشهاد به شواهد شعرى دورهء جاهليت در مباحث لغوى و نحوى و بلاغى، از ديگر ويژگىهاى روش تفسيرى فخر رازى محسوب مىشود. وى در اين خصوص، بيشترين استفاده را از كشاف زمخشرى برده است. توجه به مباحث فقهى نيز از جمله خصايص روش فخر رازى در تفسير كبير است. فخر رازى در برخورد با آيات احكام، ابتدا آراى مكاتب و مذاهب مختلف فقهى را در خصوص آنها مطرح مىكند و سپس به تفصيل به بيان گرايش فقهى خود، يعنى مذهب فقهى شافعى، مىپردازد و بر صحت آن استدلال مىكند. تفسير كبير به دليل مهارت فخر رازى در علوم مختلف، سرشار از مباحث كلامى، فلسفى، منطقى، فقهى، ادبى و غيره است و همين ويژگى آن را دايرةالمعارف گونه كرده است. اين گستردگى و اطناب تفسير فخر رازى مىتواند از آن جهت باشد كه وى آن را براى عموم ننوشته است. به نظر برخى از علماى تفسير، اشتمال تفسير فخر رازى بر اين حجم مطالب متنوع، از اهميت تفسيرى آن كاسته است. به گفتهء ابوحيّان غرناطى، (مفسر قرن هفتم و هشتم)، در تفسير فخر رازى مطالبى هست كه در عالم تفسير نيازى به آنها نيست. ابن تيميّه نيز آن را تفسيرى دانسته كه در آن، جز تفسير از هر موضوعى سخنى يافت مىشود. به عقيدهء سيوطى، اين تفسير مملو از سخنان حكما و فلاسفه است و بحثهاى تفسيرىاش بىارتباط با آيات است. ابن خلّكان نيز مىگويد كه در آن مطالب غريب و نا آشناى فراوانى آمده است. عدهاى نيز بر محتواى آن خرده گرفتهاند و معتقدند كه تفسير كبير از اين جهت عيوب فراوانى دارد، از جمله ابوشامه مقدسى (متوفى ۶۶۵) معتقد است كه فخر رازى در تفسير خود شبهات جدّى مخالفان اسلام و اهل سنّت را به بهترين شكل مطرح كرده، ولى از حل آنها در نهايت عجز و ناتوانى فرومانده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
تعداد رکورد ها : 99
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید