جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پیروان طریقت نعمت‌اللهیه تمام اقطابشان را شیعه می‌دانند. یافعی (متوفای 768 ه.ق.) یکی از این اقطاب و استاد سید نعمت‌الله ولی است. از تفاوت‌های برجسته شیعیان و اهل ‌سنت، نگاه متفاوتشان به جانشینی پیامبر (ص) است. یافعی در کتبش، به‌ویژه مرآة ‌الجنان، دیدگاهش را درباره این دو موضوع آورده است. این پژوهش در پی آن است تا با بررسی دیدگاه‌های او درباره جانشینی پیامبر (ص) و سه جانشین نخست ایشان، به مذهب وی پی ببرد. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که یافعی یازده حدیث در فضائل خلیفه اول، شانزده حدیث در فضائل خلیفه دوم و دوازده حدیث در فضائل خلیفه سوم نقل کرده و درباره جانشینی رسول ‌خدا (ص) و حوادث مربوط به آن شبیه علمای اهل ‌سنت سکوت کرده، و فقط وقایعی را نقل کرده است که جانشینی خلیفه اول را اثبات می‌کند. بنابراین، با توجه به شواهد و قرائن، برخلاف ادعای نعمت‌اللهیه، وی مذهب اهل سنت دارد.

ترجمه ماشینی : این پایان‌نامه نسخه‌هایی از نظریه فردگرایی را توسط سه نظریه‌پرداز بزرگ، جان لاک، جان استوارت میل و جان دیویی دنبال می‌کند، زیرا آنها شرایط موجود اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، قانونی و نظامی زمان خود را مورد انتقاد قرار می‌دهند. من استدلال می کنم که هر نظریه پردازی نظریه فردگرایی را اصلاح می کند تا به بهترین وجه با درک خود از ماهیت انسانی مطابقت داشته باشد، آن را در جایی که می تواند تطبیق می دهد و جنبه هایی را که نمی تواند کاملاً حذف می کند. بر اساس تصور هر متفکری از ماهیت انسان، نظریه فردگرایی متناظر آنها با آن طبیعت عدالت می کند. هر متفکری با نگاهی که به فردگرایی دارد، فعالیت های روزگار خود را به دلیل عدم رعایت عدالت نسبت به طبیعت انسان برای بخش عمده ای از بشریت مورد انتقاد قرار می دهد. من شرایط ملموس هر متفکر، نظریه او درباره طبیعت انسانی، نظریه عدالت و نظریه فردگرایی متناظر آنها را بررسی می کنم. در سه فصل اول، ابتدا نظریه لاک، سپس میل و سپس دیویی در مورد طبیعت انسان، عدالت و فردگرایی را بررسی می کنم. در فصل آخرم، من به طور انتقادی نظریه فردگرایی هر متفکری را بررسی می‌کنم و دریافتم که نظریه جان دیویی برای شرایط اجتماعی کنونی ما مناسب‌تر است. فردگرایی لاک انتقادی بود بر حاکمیت مطلق مالکان اشرافی و تلاشی برای تضعیف مبنای مفهومی برای تداوم قدرت آنها. فردگرایی جان استوارت میل انتقادی بود بر فردگرایی جان لاک تا آنجا که اکثریت گرایی در انگلستان ریشه دوانده بود و به «استبداد اکثریت» منجر شد. بنابراین، میل حتی در مخالفت با اکثریت قاطع، برای قداست فرد ارزش بالایی قائل بود. نظریه فردگرایی دیویی عمدتاً انتقادی از فقر گسترده و سوء استفاده از قدرت سیاسی در آمریکا در طول رکود بزرگ بود. اقتصاد لایسز فر، همراه با رقابت شدید و فردگرایی اتمیستی منجر به بی عدالتی فراگیر شده بود و دیویی به جای جدایی ما، به رسمیت شناختن پیوستگی و پیوستگی ما را توصیه کرد. در حالی که من معتقدم نظریه فردگرایی دیویی برای محیط اجتماعی کنونی ما مناسب است، حتی نظریه او نیز از مشکلاتی رنج می‌برد که هنوز کار نشده است. من این مشکلات را در فصل آخر بیان می کنم و با نکاتی در مورد آنچه هنوز باید انجام شود به پایان می رسم.

فهم برخی از آیات قرآن به‌واسطه وجود واژگانی که دایره مفهومی و مصداقی آن گسترده است، گاه مشکل می‌نماید. آیه 25 سوره انفال نیز از این دست آیات است که نظرات گوناگون تفسیری پیرامون آن بیان شده است. فراز ابتدایی آیه «وَاتَّقُواْ فِتْنَةً» و نیز «لَّا تُصِیبنَّ الَّذِینَ ظَلَمُواْ مِنکُمْ خَاصَّةً»، مشتمل بر ابهام‌هایی است که مورد توجه مفسران قرار گرفته است. این پژوهش با هدف روشن کردن معنای آیه و بررسی ابهامات موجود با عنایت به‌آرای تفسیری فریقین به‌روش توصیفی- تحلیلی، سامان یافته است. بررسی‌ها نشان‌گر آن است که: فتنه دارای مفهوم مشترک معنایی و مجموعه­ مصادیق است. که ذیل معنای کلی فتنه است. معنى فتنه قرار دادن طلا در زیر فشار آتش براى خالص کردن و تفکیک سره از ناسره است، پس هر نوع فشار و شدت مانند امتحان، ابتلا، و سختی فتنه است. فتنه در این آیه به‌معنای بلا و امتحانی است که حیطه آن فراگیر است و دو گروه مؤمنان و غیر مؤمنان از جامعه را گرفتار خواهد نمود. این آیه با تأکید بر سکوت و نقش منفعلانه مؤمنان در برخورد با مشکلات و ظلم‌هایی که در جامعه وجود دارد، آنان را از فتنه‌ای که گریبان‌گیرشان خواهد شد، برحذر می‌دارد. راه برون رفت از این فتنه امر به معروف و نهی از منکر است که نشانه حساس بودن افراد جامعه اسلامی به‌حفظ حدود الهی است. فراز انتهایی آیه نیز با تأکید بر شدید العقاب بودن خداوند، انگیزش لازم برای ایفای نقش فعال در جامعه به‌جهت دور ماندن از فتنه را در مخاطب ایجاد می‌نماید.

ترجمه ماشینی : مناظره بین مارتین لوتر و اسکولاستیک های قرون وسطی یکی از مهم ترین بحث ها هم در جریان اصلاحات به عنوان یک جنبش و هم در توسعه مسیحیت غربی به عنوان یک کل بود. در حالی که بحث غالباً بر اساس مناقشه بر سر آموزه‌های گناه و فیض مشخص می‌شود، اختلاف بین لوتر و الهی‌دانان مکتبی قرون وسطی صرفاً مناقشه بر سر این دو آموزه مرکزی نبود، بلکه درگیری کل نظام‌های الهیاتی بود. علاوه بر این، مناقشه بر سر آموزه انسان، از نظر منطقی اساسی‌تر و تعیین‌کننده‌ترین نقطه تقابل است، زیرا لوتر مواضع خود را در مورد گناه و توجیه در پرتو یک انسان‌شناسی خاص که به‌شدت متفاوت از انسان‌شناسی‌های اسکولاستیک مسلط است، می‌سازد. آکویناس و اسکاتوس با اتخاذ یک انسان شناسی اساساً ارسطویی، ترکیب و ماهیت اساسی انسان را به گونه ای تعریف می کنند که آموزه منتج از گناه، ماهیت بنیادی انسان را تا سقوط بدون تغییر باقی می گذارد، و در نتیجه آموزه ای برای توجیه ایجاد می شود که هنوز در چارچوب می لغزد. از شایستگی در مقابل، لوتر این تمرکز هستی‌شناختی را در انسان‌شناسی فلسفی به نفع انسان‌شناسی الهیاتی که تمرکزی رابطه‌ای و آخرت‌شناختی را نشان می‌دهد، نقد می‌کند. این بیان مجدد آموزه انسان به لوتر اجازه می‌دهد تا آموزه‌ای رادیکال‌تر و از لحاظ وجودی مهم‌تر از گناه را تأیید کند و در نتیجه تأکید او بر و فرمول‌بندی دکترین فیض بی‌ارزش را کنترل می‌کند.

تفسیر «القرآن و العقل» اثر آیت الله السيد نور الدين العراقي می باشد. این تفسیر در سه جلد چاپ شده است. در این تفسیر مفسر سعی کرده است با رویکرد عقلی از ابتدای سوره بقره تا سوره احزاب را تفسیر کند. نگاه مفسر کاملا عقلانی بوده است و تلاش می‌کردند یک فهم عقلانی از قرآن را ارائه بدهد و در بحث‌ها و برداشت‌های عقلانی که از قرآن داشتند به امور یقینی تمسک می‌کردند و معمولا از مباحث عقلی بهره می‌گرفتند که یقینی باشد. پس باید بگویم تکیه گاه مولف بر محور عقل و تدبر بود وکوشیده است تا از حدس و گمان و تخمین‌هاى نابجا دورى کند و بریقین‌ها اکتفا کند. سراسراین تفسیر شامل نکته هاى جالب عرفانى و فلسفى است که تقریبا همه تازه ابتکاری‌اند و براى آشنایان به علوم عقلى بهره‌هاى فراوان دارد. مرحوم نورالدین اراکی سعی کردند در تفسیر خود به دفع شبهات توجه ویژه‌ای داشته باشند. و در واقع می‌توان گفت انگیزه مولف ازنوشتن این تفسیردفع شبهه‌هاى است که از جانب ملحدان پیرامون قرآن مطرح کرده بود. ایشان درباره انگیزه نگارش این تفسیر مى‌نویسد: «برخى از دوستانم و از جمله فاضل و دوست کامل، سید عبدالرسول یزدى - ساکن شهر کاظمیه - از من تقاضا کرد در ردّ برخى از شیاطین غربى که ادعا نموده‌اند: «قرآن بر خلاف برهان است»، چیزى بنویسم. لذا تصمیم گرفتم در قرآن نگریسته و مضمون آنچه را که از ظاهر آن به دست مى‌آید، به رشته تحریر در آورم که ملاحظه کردم تمام آیات مطابق انصاف بوده و بر استوانه‌هاى حکمت استوار است.» علامه‌ طباطبایی درباره این تفسیر گفتند : در میان تفسیرهاى مسلمان‌ها چه در بین شیعیان و اهل سنت بر چنین تفسیرى دست نیافتم که حقا براى دفع ایرادهاى خیالى زمان ما سودمنداست. البته قطعا منظور علامه رویکرد عقلی است که مرحوم اراکی نسبت به قرآن داشتند. جلد 2 در این جلد تفسیر و شرح آیاتی از سور ذیل می پردازد: اعراف انفال توبه یونس هود یوسف

ترجمه ماشینی : بررسی تفسیری از آموزه های اخلاقی مسیح که در سرتاسر گزارش های انجیل دیده می شود. آموزه های نتیجه گرای مسیح با بررسی آثار پیتر آبلارد و جان استوارت میل بیشتر روشن می شود. بررسی‌های مختصری از نتیجه‌گرایان و فایده‌گرایان مدرن ارائه می‌شود، و در نهایت فرمول‌بندی انباشته‌ای از اخلاق فایده‌گرای مسیحی فعال فرموله می‌شود.

اهمیت انکارناپذیر مفهوم آزادی در زندگی بشر، هم‌چنین تأثیرگذاری آراء جان استوارت میل و شهید مرتضی مطهری در سیر تاریخیِ این مفهوم، نگارنده را بر آن داشت تا این موضوع را برگزیند و براساس عناصری چون مفهوم، دامنه، موانع، مبانی انسان‌شناختی و رابطه تعالی معنوی و آزادی به تبیین آن بپردازد. سوال اصلی این تحقیق، بررسی چگونگی و ماهیت ابعاد مختلف مفهوم آزادی در آراء جان استوارت میل و شهید مرتضی مطهری است. دستاوردهای تحقیق حاضر بدین شرح است: در زمینه مفهوم آزادی، جان استوارت میل آزادی را رهایی از موانع اجتماعی- سیاسی می‌داند در حالی که شهید مرتضی مطهری آزادی را رهایی از موانع معنوی، اجتماعی و سیاسی می‌داند. در باب‌ دامنه‌آزادی، جان میل قلمرو آزادی را اصل صیانت از ذات می‌داند و آن را برای مؤلفه‌هایی چون پرورش قدرت ابتکار، اجرای عدالت، شخصیت و استکمال نفس در دو بعد فردی و اجتماعی به‌کار می‌برد، در حالی که شهید مطهری بر اساس تعالیم مذهبی خویش قلمرو آزادی را مشخص می‌نماید و آن را برای رسیدن به رشدِ معنویتِ توحیدمحور در دو بعد معنوی و اجتماعی مطرح می‌نماید؛ وی چنین رشدی را شرط اساسی رشد و پرورش استعدادها می‌داند. در خصوص موانع آزادی، جان استوارت میل بیشتر به موانع سیاسی و اجتماعی توجه دارد در حالی که شهید مطهری علاوه بر دو مورد مذکور، به نقش خودِ فرد در ایجاد این موانع نیز توجه دارد. در باب مبانی انسان‌شناختی، جان میل محور مبانی را انسان می‌داند در حالی که شهید مطهری از طریق بینش توحیدی به تبیین مبانی آزادی می‌پردازد. در باب رابطه تعالی معنوی و آزادی جان میل غالباً معنویت را به معنای همان بعد اخلاقی بشر در نظر می‌گیرد و معتقد است برای تحقق آزادی در این بعد، باید بستر اجتماعی- سیاسی کافی فراهم گردد در حالی که شهید مطهری، بعد معنوی انسان و آزادی او را بر اساس روح الهی او معنا می‌کند. آراء این دو اندیشمند از آن جهت که هر دو خواهان عدالت اجتماعی، حمایت از اقشار ضعیف، تعهدمداری نسبت به قوانین، نقد آداب و رسوم- قدرت سیاسی- قوانین ناکارآمد و تلاش برای طرح ساختار سیاسی مناسب هستند نزدیک و شبیه به هم است.

نظریه فایده‌گرایی جان استوارت میل نقش محوری در سودگرایی به ویژه سودگرایی کلاسیک دارد و بیشترین خیر برای بیشترین افراد را اصل اساسی ارزش اخلاقی می‌داند. در سویی دیگر در سنت کلامی شیعی و مکتب عقل‌گرای بغداد، نظراتی که حول محور مصلحت مطرح و مصلحت را ملاک ارزش و حسن و قبح افعال معرفی ‌می‌کنند، این قابلیت این را دارا هستند که با سودگرایی مقایسه‌ شده و ما را به نظریات فلسفه اخلاق اسلامی نزدیک‌تر کنند. از این رو در این تحقیق با روشی توصیفی ـ تحلیلی، نظریه میل با نظریه‌ مصلحت که برامده از آراء متکلمین اصلی مکتب کلامی بغداد (شیخ مفید، سید مرتضی و شیخ طوسی) است، مقایسه‌شده است. حاصل آنکه هر دو نظریه در اصول وحدت‌گرا هستند. در نظریه میل اصل سود و در نظریه مصلحت، مصالح و مفاسد واقعی است که حسن و قبح افعال را تعیین می‌کنند. مصالح و مفاسدی که اگر ثابت و همیشگی باشند عقل مرجع تشخیصشان است و اگر متغیر باشند شرع به کمک عقل آمده و آنها را به نحو تفصیلی مشخص می‌کند. نظریه میل اگرچه به زعم وی قابلیت سازگاری با آموزه‌های مسیحی را دارد، نظریه‌ای سکولار و فارغ از پیش‌فرض‌های الهیاتی است اما نظریه مصلحت به شدت متأثر و مبتنی بر مبادی خداشناسانه است. در نهایت اینکه اگرچه خیر ذاتی در نظریه میل و مصلحت غایی در نظریه مصلحت به لذت و ألم منتهی می‌شود اما برخلاف میل، لذت و ألمی در نظریه مصلحت مبنای ارزش افعال و جعل احکام دانسته می‌شود که یا از احکام ضروری عقل صادر شده باشد یا از جانب خداوندی که کمال مطلق است تأیید شده باشد، از این رو لذات اخروی و پایدار بر لذات دنیوی تقدم دارند. ماهیت نظریه مصلحت سبب می‌شود بسیاری از اشکالاتی که به نظریه میل وارد می‌شوند، مانند دشواری محاسبه سود یا غفلت از سود فردی، وارد نباشد.