جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جلوه ها و ابعاد مختلفی از آیین مسیح نظر عارفان را به خود جلب کرده، که آموزه تثلیث یکی از آن جلوه هاست. عارفان مسلمان نیز همچون دیگر صنوف عالمان، در رویارویی با این آموزه، سکوت اختیار نکرده، درصدد انتقاد برآمدند؛ امّا به جهت وجود برخی تفاوت ها در دیدگاه اهل عرفان نسبت به دیگر عالمان، به ویژه متکلمان، این مقاله بر آن است که این موضوع را، از نگاه چند تن از عارفان برجسته اسلامی مطالعه و بررسی کند. در این رهگذر، ضروری است شناختی هر چند کلی از مواضع و دیدگاه های این طایفه، در باب تثلیث مسیحی به دست آید. در مجموع، با بررسی آثار عرفانی و مرور اقوال مختلف، این جمع بندی حاصل می شود که عرفا درخصوص تثلیث مسیحی اتفاق نظر ندارند؛ زیرا هم آرای تسامح آمیز و تاحدودی مثبت وجود دارد و هم دیدگاه های انتقادآمیز و گاه منفی. با این وصف در اکثر این دیدگاه ها، مقایسه با دیدگاه های غیر عرفانی، نوعی مدارا و رواپذیری دیده می شود که می تواند ناشی از نگاه خاص اهل عرفان به جهان هستی و مافیها مبانی فکری و خصایص دیگر آن باشد.

کاوش های مقاله حاضر، رابطه عقل و وحی از منظر علامه طباطبایی را به نحو تقدّم و استقلال عقل دانسته و برآن است که مفاهیم ارائه شده از عقل و وحی از جانب ایشان، خود، دلیلی بر این مدعا است. با وجود این، مقاله پیش رو ادله تقدم عقل را براساس مستنداتی از آرای ایشان اقامه نموده است. به نظر می رسد، بر پایه بازخوانی مبانی طراحی شده علامه، مسئله تعارض عقل و وحی اساساً منتفی است؛ زیرا عقل فلسفی عهده دار ارزیابی شروط سه گانه قطعیت وحی است. از این رو، وحی غیر مطابق با عقل قطعی فلسفی عملاٌ به دایره ظنون کشانده شده، هیچ گاه وحی قطعی ای به دست نخواهد آمد که با عقل قطعی در تعارض باشد؛ وحی ظنی بر جای مانده نیز، به دلیل «ظهور لفظی» صلاحیت حجیت و تقدم بر ره آورد تجارب بشری، یعنی فلسفه را نخواهد داشت. افزون بر این، از نظر ایشان، حجیت روایات متواتر نیز، دلیل به کارگیری آن در تفسیر آیات نبوده است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی شاخص ها و معیار های اسلام در بازار و کسب و کار است. شرایط معاملات و خرید و فروش در گذشته و حال بسیار متفاوت گشته است. بر اساس اصول اساسي نظام اقتصادي اسلام، بازار ويژگي ها و کارکرد مخصوص به خود را دارد. بازار اسلامي بر نوعي رقابت سالم مبتني است. به اين معني که عرضه کنندگان کالاها و خدمات در يک چهار چوب کلي که توسط ساختمان عمومي نظام اسلام ترسيم شده است، تحت نظارت و کنترل دو عامل دروني و بيروني يعني دولت و اخلاقيات به رقابت مي پردازند.حال با شرایط کنونی در صدد آنیم که در این پایان نامه ابتدا با توجه به سوابق تاریخی موجود و اسناد و منابع اسلامی و اقتصادی، شرایط و ویژگی های بازارها در ادوار قبل مورد بررسی و باز خوانی قرار گیرد، سپس شاخص های بازارا سلامی استخراج شود. ابتدا در فصل اول اهداف، سوالات، نحوهشناسایی و مکان و زمان ارزیابی شاخص ها بیان می شود. در فصل دوم پس از مطالعه متون و شرایط بازار در قرون گذشته، سعی شد اکثر شاخص های بازار اسلامی استخراج شود و سپس این شاخص ها توسط تنی چند از خبرگان فن و علمای دینمورد بررسی قرار گرفت و بعد از تایید آن بزرگواران 9 شاخص به عنوان شاخص نهایی مورد تایید قرار گرفت.در فصل سوم شاخص ها مرتب و گویه های آنها مشخص شد و بر اساس آنها پرسشنامه تنظیم شد. در فصل چهارم این شاخص ها با استفاده از آزمون T تک نمونه ای مورد بررسی قرار گرفته است و در فصل پنجم نتایج آن بررسی شد واز نتیج آن پیشنهاداتی ارائه شده است.که شامل نظارت های بیشتر بر اساس قوانین اسلامی، ارائه این ظوابط به صورت های مختلف به کسبه و تکرار و تایید انها در بازههای زمانی مختلف است.

رابطه اسلامو دموکراسی در اندیشه گولن و بازرگان آنچهدر این پایان نامه به آن پرداخت می شود رابطه اسلامو دموکراسی از منظر کلان بحث علم و دین برای رسیدن به تفسیری از نظم سیاسی مدنظر این دو متفکر می باشد در هر کدام از این دو نظم سیاسی برمبنای چهار شاخص غایت نظم سیاسی ، مرجعیت اعمال حاکمیت سیاسی ، محدودیت اعمال حاکمیت و حق اعتراض بر گرفته از کتاب تاریخ تفکر سیاسی به عنوان چهارچوب نظری این پژوهش مورد بحث وبررسی قرار می گیرد هر دو متفکر به نظم سیاسی دموکراتیک اسلامی قائل اند اما نظم سیاسی مد نظر گولن از خلال اصلاح جامعه به ویژه از طریق تبلیغ ، ارشاد ، جهاد و خدمت و نظم سیاسی مد نظر بازرگان از خلال اصلاح جامعه به ویژه از طریقتعاون ، روحیه جمعی وخدمت تحقق خواهد یافت.گولن نظم سیاسی را در رستگاری و تکامل فرد و جامعه با اتکاء به اصل عدالتو بازرگان آن را در تکامل بشری در مسیر حقیقت جویی با اتکاء به اصل آزادی می بیند گولن مرجع اعمال حاکمیت سیاسی را در حاکمیت مردمی منتج از اصل خلافت و امانت در چهارچوب حاکمیت الهی می داند و بازرگان مرجع اعمال حاکمیت سیاسی در حاکمیت خداوند در حکومت مردم با تکیه بر دو اصل شورا و بیعت برای تحقق احکام الهی می داند در حالیکه گولن محدودیت های اعمال حاکمیت سیاسی در چهار چوب کنترل اخلاقی ، نهادی ، قانونیبر مبنای دو اصل عدالت و تقوا و بازرگان نیز آن را در چهارچوب کنترل اخلاقی ، نهادی ، قانونی اما بر مبنای دو اصل آزادی و تقوا بر می شمارند . در شرایطی که گولن چهارچوب حق اعتراض را بر مبنای الگوی اصلاحی و قانونی جهت تضمین حفاظت از جامعه مدنی و حفظ اصل تساهل و کثرت گرایی و بازرگان آن را برمبنای الگوی اصلاحی و قانونی جهت صیانت از جامعه مدنی و حفظ اصل آزادیخواهی و استبداد ستیزی ترسیم می کند.آنچهمی توان در مقام مقایسه تفکر این دو اندیشمند گفت این است که هردو متفکر از رهگذر رابطه سه گانه انسان،طبیعت ،خدا سعی در تبیین روند تکاملی انسان به سمت رستگاری دنیا وآخرت دارند. ضمن اینکه انسان محور این تکامل می باشد و نظم سیاسی بایستی انعکاسی از تکامل انسان و به تبع آن جامعه باشد با این تفاوت که در بازرگان طبیعت انعکاسی از توحید است ولی طبیعت در اندیشه گولن انعکاسی از عشق و محبت خداوندی است به گونه ای که در این رابطه سه گانه به منطق دیاکلتیک هگلی نزدیک می شوند که در آن انسان به عنوان سوژه از طریق طبیعت به عنوان ابژه به خداوند واصل می شوند اما برخلاف هگل تجلی روح خدا دولت نمی باشد بلکه انسان تجلی گر روح خداست .در اندیشه بازرگان آزادی و تقوا که مبنای محدودیت اعمال حاکمیت می باشند در اثر وسعتی که تقوا به آزادی می دهد در نهایت در یک رابطه ذاتی به هم می پیوندند واز این رهگذر از مفهوم آزادی منفی(رهایی از اسارت) به آزادی مثبت به معنی امکان تحقق اراده انسان در عالم می رسیم اما در اندیشه گولن دو مفهوم آزادی و تقوا مبنای محدودیت اعمال حاکمیت می باشند که در نهایت در یک رابطه ذاتی بهم می پیوندند که مفهوم عدالت به معنای کنترل بیرونی بر رفتار انسانی در راستای قانون به مفهومی اخلاقی به معنای کنترل درونی ناشی از وجدان تبدیل می شود.هر دو متفکر روایتیاصلاح گرایانه از حق اعتراض دارند و برای دستیابی به اهداف مورد نظر خود که همان تغییر کارکرد ی و رفتاری سیستم است نه تغییر ساختاری سیستم تلاش می کنند ودر این راستا اصلاحات خود را در قالب فرهنگی از پایین به بالا دنبال می کند با این تفاوت که گولن بر خلاف بازرگان جنبشی مداراگونه به صورت نرم وحتی از طریق مبارزه منفی در جهت تغییررفتاری نظم سیاسی در جهت مطلوب می باشد.

در این تحقیق نظریه خانواده درمانی مینوچین با دیدگاه اسلام در باب خانواده مقایسه شده است. این تحقیق درصدد ارائه آموزه هایی از دین اسلام در خانواده است که در افزایش کارایی و رشد اعضای خانواده بسیار موثر است و در دو جنبه بهداشت روانی خانواده و حل مشکلات آن می تواند موثر باشد. این تحقیق با روش توصیفی تاریخی براساس بررسی محتوا انجام شده و داده های آن با روش پژوهش تاریخی جمع آوری شده است. نتایج تحقیق حاکی از اشتراک این دو دیدگاه در سه مفهوم اساسی مرزها، زیرمنظومه ها و سلسله مراتب در خانواده است. مینوچین منشا اختلال در کارکرد خانواده را در این سه امر جستجو می کند. اگر مرزهای خانواده ناشمخص یا انعطاف ناپذیر باشد، منظومه های خانواده در انجام وظایف دچار مشکل می شود. همچنین اگر سلسله مراتب در خانواده رعایت نشود و افراد در جایگاه مناسب خود قرار نگیرند، در ایفا مسئولیتها ناموفق خواهند بود. وی در درمان به اصلاح ساخت خانواده از طریق فنون مرزسازی و تعیین جایگاه افراد در خانواده می پردازد. ساخت خانواده در اسلام با اموری مانند دو نوع ازدواج موقت و تعدد زوجات، گستره مرزها و مدیریت مرد در خانواده از دیدگاه مینوچین تمایز می یابد. دیدگاه اسلام بر باورهای دینی و اصول اخلاقی تاکید دارد ونقش این دو را در کارایی و تعالی خانواده بسیار موثر می داند.

ازدواج درحقیقت نوع شکل یافته وفرهنگ مآبانه زوجیت است . همگام با تحولات گوناگون ،ازدواج نیز متحول گردید.وجود بافتهای مختلف خانوادگی در طی سالیان متمادی تبین ازدواج برمبنای کارکرد افراد وتبین اولویتها بر اساس مقتضیات زندگی زیستی بشر مبین همین امراست .به طور کلی تفاوت در نحوه اقدام به ازدواج از روزگار کهن تا امروز نشانه تغییر در بافت فکری وفرهنگی انسان به مرور زمان می باشد . هر قدر که روابط اجتماعی پیچیده تر گردد و به هر میزان که شکل ازدواج از حالت سنتی خارج گردد به همان نسبت کسب صلاحیتهای مورد نظر افراد از نظر نقش فرد به عنوان شوهر و زن دستخوش تحول می گردد.افراد با توجه به باورها وتلقینات خود ،نسبت به ازدواج معیارهایی دارند که رسیدن به آن معیارها را خوشبختی وعدم نایل شدن به آنها را عدم خوشبختی می داند .در این تحقیق سعی شده است مقایسه ای بین مراسم ازدواج شیعیان و زرتشتیان تهرانانجام شود که از این مقایسه درمی یابیم که در باب آیین ازدواج، شیعیان بسیاری از مراسم خود را از آیین و مراسم زرتشتیان گرفته اند به انضمام مراسمی که متاثر از فرهنگ و آداب اسلامی می باشد که بعد از ورود اسلام به سرزمین ایران بر این آداب افزوده شده است و همچنین پاره ای از آیین مربوط به ازدواج را زرتشتیان هموطن بر اثر اینکه تحت تاثیرفرهنگ شیعه قرار گرفته اند ، از شیعیان متاثر گردیده اند. بطور کلی موانع ازدواج ودرمورد شرایط ازدواج در این دو دین تشابهاتي ديده مي شود . در مورد مراسم ازدواج وخطبه محرمیت که مطابق آن مراسم ازدواج وعقد را ترتیبت می دهند شباهتهایی وجود دارد به طوری که در هردو دین به مساله شرعی کردن ومشروع بودن ازدواج توجه زیادی شده است .

جرم انگاری، به عنوان یکی از نهادهای مهم حقوق کیفری، بیانگر فرآیندی است که طی ان رفتار خاصی (اعم از فعل و ترک فعل) که پیشتر مباح و جایز بوده، جرم تلقی شده و مورد مجازات قرار می گیرد. همانند سایر نهادهای حقوق کیفری، جرم انگاری نیز تابع اصول و مبانی توجیهی خاصی می باشد. مبانی جرم انگاری در گذر مطالعات حقوقی، دستخوش تغییر و تحولات بسیاری بوده است. امروزه، آنچه به عنوان مبانی جرم انگاری در مطالعات تخصصی حقوق کیفری مورد بحث قرار می گیرد، شامل اصول کلان (اصول اسقلال فردی و رفاه اجتماعی) و اصول خرد (اصل صدمه، اخلاق گرایی قانونی و پدر سالاری قانونی) می باشد. این اصول، به عنوان اصول راهنما و راهبردی، قلمرو اعمال مجاز و غیر مجاز را تعیین و تبیین می نماید. در حقوق کیفری ایران نیز، مبانی جرم انگاری، تابع مصالح و مفاسد واقعی (شامل مصلحت جان، مال، عقل، نسل، دین) انسان ها بوده و هرگونه صدمه و لطمه به این مصالح معتبر، حرام و جرم اعلام شده است.اقتضای جامع بودن دین اسلام،داشتن برنامه برای زندگی اجتماعی بشر است. فقیهان اسلام عهده دار بیان برنامه و روش اسلام در تمام جنبه های زندگی بشر بوده اند.ایجاد و استقرار نظم و امنیت از مقوله‌های مهمی است که علمای اسلام به بیان برنامه شریعت برای تامین آن پرداخته اند. گفتمان فقهی و نحوه باز تولید مستندات شرعی در جرم انگاری و شیوه پاسخ دهی به جرایم علیه امنیت تاثیر گذار بوده است.در این نوشتار کارکرد گفتمان فقهی و بحث های دانشمندان مسلمان در جرم انگاری در حوزه جرایم علیه دولت و ملت همچنین جرایم علیه امنیت در حقوق کیفری ایران و اسناد بین المللی بررسی شده است.

با مروری بر نظریه های جریان اصلی سیاست بین‌الملل، از والتز تا جرویس و والت مشخص می شود که گرایش رئالیستی درون جریان در تبیین رفتار بازیگران سیاست بین‌الملل، یا به مولفه‌های مادی ارجاع می دهند و به آن اکتفا می کنند و یا در صورت داخل کردن مولفه‌های غیرمادی، به لحاظ روشی با مشکل روبه رو هستند. هم‌چنین، ونت، هرچند در ادامه‌ی همین مسیر یک چارچوب فرانظری جدید و مناسب‌تر و با محوریت ایده ها پیشنهاد می دهد، باز به لحاظ روشی با مشکلات دیگری مواجه است. این پایان نامه پس از مروری بر این جریان، به تلاش‌‌هاس صورت گرفته برای حل این مشکل می‌پردازد و با شناسایی مشکلات روشی و فرانظری این تلاش‌ها، رئالیسم انتقادی روی باسکار را به عنوان چارچوب نظری و فرانظری جایگزین پیشنهاد می کند و بر اساس قابلیت‌های آن، یک چارچوب جدید برای نظریه سیاست بین‌الملل طرح می‌نماید و در نهایت، برای سنجش میزان کارایی این رویکرد، کارکرد دین اسلام به عنوان یک مولفه غیر مادی تأثیرگذار در این حوزه را صورت بندی و بررسی می-نماید.

کتاب «درس‌هایی درباره اسلام» با عنوان اصلی «VORLESUNGEN UBER DEN ISLAM» به زبان آلمانی و ترجمه‌ی عربی آن به نام «العقیده و الشریعه فی الإسلام»، نوشته ایگناس گلدزیهر (مستشرق یهودی) می‌باشد و از جمله نوشته‌هایی است که همواره مورد استفاده بسیاری از مستشرقان و مغرضان بلکه برخی از غربگرایان، از جمله: جرجی زیدان، احمد امین، دکتر نثار برای بیان شبهات گوناگون پیرامون حوزه‌های مختلف اعتقادی دین اسلام بوده است. گلدزیهر در بخش اوّل این کتاب با عنوان « محمّد »، به بیان مباحثی پیرامون شخصیّت پیامبر اسلام (ص) در مکّه و مدینه و ارزیابی روش‌ها و برنامه‌های فردی، اجتماعی و سیاسی ایشان در این دو شهر پرداخته و با مقایسه‌ی غیر منطقی بین آنها، مدّعیِ نتایجِ غیر منصفانه ای، از جمله: غیر الهی بودن مصدر قرآن، روحیه جنگ طلبی پیامبر(ص) و گسترش اسلام با زور شمشیر، شده است. نظرات گلدزیهر، با استفاده از ادلّه‌ی معتبرِ تاریخی، عقلی و نقلی و تبیین مسائلی، از جمله: تفاوت شرایط مکّه با مدینه، مسأله‌ی اُمّی بودن پیامبر اسلام (ص)، ابعاد مختلف سیره‌ی پیامبر اکرم (ص)، تفاوت‌های قرآن با عهدین، تضاد ادعاهای گلدزیهر با عقل و مستندات تاریخی، قابل نقد و بررسی است. در بخش دوّم کتاب با عنوان « فقه و آیین اسلام » به جایگاه قرآن در نظام اسلامی و علل تکامل فقه و آیین اسلام می‌پردازد. در این بخش با کم رنگ جلوه دادن نقش قرآن در فقه اسلام، تکامل و گسترش فقه را مربوط به دوران بعد از پیامبر(ص)، به خصوص، دوران خلیفه دوم و کشورگشایی‌های او و برخورد اسلام با تمدّن‌های بزرگ می‌داند. بررسی جایگاه قرآن در تدوین فقه اسلامی، در زمان حیات پیامبر(ص) و بعد از ایشان، در دوران صحابه تا عصر حاضر، میزان اعتبار قرآن در بین تمام فِرَق اسلامی، خلط و اشتباه گلدزیهر در فهم حدیث « اختلاف امتی »، دیدگاه گلدزیهر در این موضوع را با چالشِ غیر قابل حلّی روبرو می‌کند.

به اعتقاد محققان، هیچ دو فرهنگی، مثل فرهنگ عربی و فارسی در یکدیگر تأثیر نگذاشته اند. این تأثیر به صورت تعامل بین دو فرهنگ، ابتدا از فرهنگ ایرانی به عربی سرایت کرد و سپس از فرهنگ عربی به فارسی منتقل شد. اندیشه های ایران باستان در قالب های اخلاقی، اجتماعی، سیاسی و فلسفی از آن جا که ریشه در وحی، عقل، تجربه و فطرت انسان ها دارد، با استقبال فرهنگ عربی رو به رو شد و در هاضمه ی فرهنگ عربی افتاد.هدف اصلی این پژوهش، آن است تا با کنکاش و بررسی، تأثیر حکمت ها و امثال و اشعار عرب و به طور کلی تأثیر فرهنگ عربی- اسلامی را بر شعر و اندیشه پروین اعتصامی برسی نماید. نیز تلاش ما در این مقال، مقایسه ی تصویرگری های دو قه بلند ادب فارسی و تازی و کشف نقاط مشترکی است که در دیوان پروین و ادب عربی وجود دارد. با توجه به حاکمیت زبان عربی در ایران و تسلط پروین بر این زبان و تصویرهایمشترک استخراج شده در این پایان ناه، می توان گفت پروین از ادب عربی و اسلامی (فرآن و نهج البلاغه) متأثر بوده است.اندیشه های موجود در اشعار پروین اعتصامی و اشعار شاعران عرب از این موضوع حکایت دارد که، خمیرمایه ی واحدی دارند. در ریشه ی این اندیشه های مشترک، احتمال های زیر وجود دارد:1- برخی از این متشابهات، زاییده ی تجربه، عقل ، فرهنگ مشترک بشری و تعالیم ادیان است.2- برخی از این مضامین، از ایران باستان وارد فرهنگ عربی شده، سپس به فرهنگ فارسی بازگشته اند.3- قسمتی دیگر از این شباهت ها سرچشمه از دین مبین اسلام است که هر دو اثر را غنا بخشیده است.