جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از موضوعات بسیار مهم که زمینه را برای بهشت و جهنم و سایر موضوعات آخرت فراهم می‌سازد، مسئله‌ی حشر است. در باره‌ی حشر دو مطلب اساسی ذهن انسان متفکر را به خود مشغول می‌سازد: یکی چیستی حقیقت حشر است و دیگری اینکه چه موجوداتی در آخرت محشور می‌شوند. اصل مسئله‌ی حشر مورد پذیرش عقل سلیم است و ادله‌ی پرشمار عقلی و نقلی برای آن ارائه شده است اما باید اعتراف کرد که حقیقت و گستره‌ی آن از پیچیده‌ترین مسائل معرفتی به شمار می‌آید به نحوی که با وجود پژوهش‌های گسترده‌ی پژوهشگران، هنوز از مبهم‌ترین و چالش‌زاترین مباحث دینی، کلامی، فلسفی و تفسیری می‌باشد. یافته‌های پایان‌نامه‌ی حاضر با عنوان حقیقت و گستره‌ی حشر از منظر نقل و عقل، این است که هرچند در باب حقیقت حشر و اینکه جسمانی است یا روحانی و یا هر دو، میان دانشمندان گفتگو بسیار است ولی بر اساس آیات و روایات و رأی صواب، حشر، هم جسمانی و هم روحانی است؛ زیرا انسان موجودی دو ساحتی و مرکب از روح و بدن است. از این رو، خداوند در کلام خود، دو نوع پاداش و کیفر جسمانی و روحانی برای او، یادآور شده است. در عین حال، در باره‌ی کیفیت و ویژگی‌های جسم محشور در قیامت، چند دیدگاه وجود دارد که از آن میان، حشر جسمانی با بدن دنیوی عنصری و متناسب با نشئه‌ی اخروی، با ظواهر نقلی همخوانی بیشتر دارد و سایر دیدگاه‌ها با چالش اساسی ناسازگاری با ظواهر وحیانی مواجه است. شمول قلمرو حشر، نسبت به انسان‌ها و اجنه مورد تأکید فراوان قرآن کریم و روایات اسلامی و مستفاد از براهین عقلی است اما محشور شدن حیوانات، نباتات و جمادات و به طور کلی تحقق حشر همگانی، محل اختلاف است. با این وجود، تعدادی آیه و روایت بیانگر حشر آن‌ها بوده و از برخی استدلال‌های عقلی نیز چنین مطلبی استفاده می‌شود.

چکیدهمعاد یکی از اصول دین اسلام است که موضوعات و سوالاتپربحث وچالش‌برانگیزی را به خود اختصاص داده است. مولانا نیز از جمله شاعرانی است که با توجّه به اعتقادات دینی و مذهبی‌اش بیش از هر شاعر دیگری به معاد و موضوعات آن پرداخته و آن را ژرف‌اندیشانه و کنجکاوانه در مثنوی معنوی مطرح کرده و از دو دیدگاه مذهبی و عرفانی مورد بررسی قرار داده است: ۱) دیدگاه مذهبی که نزد مولانا رستاخیز اخروی یا همان قیامت کبراست که معاد روحانی توأم با جسمانی بوده و روز رسیدگی به اعمال انسان‌هاست. او در اثبات معاد اخروی به چرخه‌های پدیده‌های طبیعی، مانند، شب و روز، زمستان و بهار، خواب و بیداری و پاره‌ای از رخدادهای تاریخی و حوادث داستانی و... تمسک می‌جوید و با نقل داستان-های مختلف به‌ویژه داستان‌ها و اشارت‌های قرآنی می‌کوشد تا به شک‌ها و شبهات مطرح در باب معاد پاسخ دهد و معتقد است که ظهور و افول بسیاری از مظاهر طبیعی دالّ بر قدرت و مشیّت بالغه‌ی حضرت حقّ بر رستاخیز اخروی است؛ اما مولوی معتقد است که مطابق آموزه‌های دینی فلسفه و حکمت رستاخیز، حسابگری و رسیدگی به اعمال انسان‌ها و مشاهده‌ی پاداش اعمال و کیفر کردار است که لازمه‌ی کمال الهی است. جزا و کیفر اخروی از محدوده‌ی اعمال خارج نیست و ترازوی جزا، اعمال است و انسان‌ها بر اساس علم و عملی اکتسابی‌شان محاسبه می‌شوند و کسی از توشه‌ی دیگران سودی نخواهد برد ولذا، آخرت محلّ برداشت و درو کردن و دنیا مزرعه‌ی آخرت است. ۲) دیدگاه عرفانی که همان معاد معنوی و باطنی، موت اختیاری و ارادی یا مرگ پیش از مرگ است که سالک به توفیق مخالفت و پرهیز از خواهش-های نفسانی بدان دست یافته و با تقرّب به حضرت حق به مقام قرب و لقای حضرت دوست نایل می‌آید. باری، معاد از موضوعات کلیدی مثنوی، از اندیشه‌های زیرساختی مولوی و از مضامین اصلی بسیاری از حکایت‌ها و داستان‌هاست که بر آخرت‌اندیشی و عمل‌گرایی مولوی برای آراستگی به فضایل اخلاقی در دنیا و رستگاری در آخرت دلالت دارد.

اصطلاح تصویر، نمایانگر یک فرآیند ترکیب تخیّلی است، فرآیندی که از یک سو به تصویر مفهوم هنری بخشیده وآن‌ را از تعبیر‌‌های عادی جدا کرده است و از سوی دیگر در نمایاندن معناهای پنهان و انتقال گنجینه‌های ذهنی به مخاطب و عمق بخشیدن به معانی مورد نظر کارایی دارد.از جمله اهداف یک متن به ويژه در نوع ادبی آن، تأثیر بر مخاطب است از این رو آفریننده از روش‌های گوناگون، از جمله تصویرگری بهره می‌برد تا اینتأثیر گذاری را به اوج خود برساند، در دامنه تصویرگری، توصیف‌ها و ترسیم‌ها به گونه‌ای هستند که موجب لمس واقعیت‌های ورای متن می‌شوند؛ از این رو هر قدر تصویر پردازی یک متندقیق‌تر باشد، خواننده یا شنونده بیشتر و شدیدتر تحت تأثیر قرار می‌گيرد. در گسترة متون عربی، متن قرآنی که نوعی بیان اعجازی به شمار می‌رود آکنده از مصادیق تصویرگری است؛ زیرا قرآن برای زندگی بخشیدن به معانی و زنده جلوه دادن مفاهیم به کار برده شده، از شیوۀ تصویر پردازی استفاده كرده است و در سایة این روش بسیاری از حقایق دینی و معارف توحیدی و بسیاری از پدیده‌های معنوی و روحی و حالات روانی به نمایش گذاشته شده‌اند. در این پایان نامه تصویرهای هنری زندگی پس از مرگ(رستاخیز، بهشت، دوزخ) در جزء سی قرآن ارائه شده، و ویژگی‌های آن تحلیل و تبیین شده است.

این تحقیق با عنوان آموزش معنوی از آثار امام محمد غزالی با هدف تبییناین رویکرد این تحقیق کتابخانه ای و نقلی است . هدف اصلی از مطالعه حاضر تهیه پاسخ مناسب برای این پرسش که:« ابعاد فردی و اجتماعی آموزش معنوی از دیدگاه غزالی کدامند؟»1-

چکیدهبحث از حشر انسان و حیوان و کاوش در این زمینه، به دلیل گسترۀ تأثیرش در حوزۀ اندیشه و عمل، یکی از مباحث مهم و بنیادین در تاریخ تفکر آدمی به شمار می آید و در همه اعصار به نحوی مورد توجه اندیشمندان و دینداران بوده است. ملاصدرا نیز که از اندیشمندان به نام حوزۀ تفکر اسلامی است این موضوع را مورد کاوش جدی خود قرار داده است. و در طرح مسألۀ معاد علاوه بر استدلال عقلی، به آیات و روایات نیز استناد کرده است. محقق این رساله بر آن است که در این نوشتار دیدگاه وی را در این خصوص روایت نموده و پاسخ های وی را در مسائل چالش برانگیز آن، که عموما به مسأله معاد جسمانی بازگشت دارد، طرح نماید و آن گاه نظر وی در مورد حشر کلیه موجودات و از جمله حیوان را گزارش نموده، سپس با ذکر این نتایج که وی بازگشت انسان را در معاد جسمانی به عین بدن دنیوی دانسته و همچنین با اثبات قوۀ خیال و تجرد آن برای انسان و حیوان به ضرورت حشر حیوانات در کنار حشر انسان قائل شده و معاد را اعم از جسمانی و روحانی دانسته است، رساله را به پایان می برد.