جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در رساله حاضر تحتِ عنوان:«شیوه‌های مبارزه ائمه اطهار(ع) (تا آغاز غیبت صغری) با غالیان»، تلاش شده است ـ با تقسیم غالیان به دو طیف غالیان جاهل، ساده دل، کج فهم و فریب خورده و غالیان شیاد، فریب کار و دروغ گو ـ شیوه‌های برخورد امامان(ع) در مبارزه با این گروه منحرف، مورد واکاوی و دقت نظر قرار گیرد. این پژوهش که در شش فصل به نگارش درآمده، علاوه بر شرح و توضیح مسائل کلی مربوط به رساله، همچون: طرح تحقیق، نقد و بررسی منابع، تحدید واژگان و مفهوم شناسی، شناسه غالیان و بیان علل و ریشه‌های غلو در عصر ائمه(ع)، به تاریخچه غلو و غالیان در عصر ائمه(ع) توجه شده و غالیان این دوره و عقاید آنها مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل‌های بعدی این رساله، شیوه‌های مبارزه امامان(ع) با غالیان به دو شیوه مسالمت آمیز و سخت گیرانه تقسیم شده است و بیان شده که نوع استفاده از این شیوه ها، با هر یک از این گروه‌ها متفاوت بوده است. امامان(ع) در برخورد با غالیانِ جاهل، ساده دل، کج فهم و فریب خورده، عمدتاً از شیوه‌های ارشادی و مسالمت آمیز و ملایم بهره گرفته‌اند و در برخورد با غالیان شیاد، فریب کار و دروغ گو بعضا از شیوه‌های مسالمت آمیز بهره گرفته‌اند و اگر غالیان را اصلاح پذیر نمی دانستند، به شیوه‌های قهری و خشونت آمیزی چون لعن، تکذیب، نهی از هم نشینی، رسوا سازی، تکفیر، طرد و برائت از آنها رو آورده‌اند. و احیانا تحت شرایطی خاص، دستور قتل ایشان را صادر کرده‌اند. نوع غالیان، شرایط زمانی، در دست داشتن حکومت و مسائلی دیگر، سبب برخورد‌های گوناگون با غالیان شده است. به همین جهت در فصل پنجم این رساله به «تطور شیوه‌های برخورد ائمه(ع) با غالیان» پرداخته شده است. اخبار اقدامات ائمه(ع) در برخورد با غلات در منابع مختلف انعکاس یافته است به همین جهت، در پژوهش حاضر سعی شده با تکیه بر دیدگاهی تاریخی و کلامی، و با تکیه بر منابع دست اول، شیوه برخورد ائمه(ع) با غالیان مورد بررسی قرار گیرد.

پایان نامه پیش رو با عنوان بررسی و نقد روایات خشونت های قیام مهدوی به بیان سه دیدگاه متفاوت درباره قیام مهدی موعود عج پرداخته است،دیدگاه اول که دیدگاه افراطی است مسئله اصلی تحقیق بوده و در باره آن میتوان گفت که متأسفانه ذهنیت رایج مسلمانان این است که حضرت مهدی عج با چهره ای خشن ظهور کرده و جمعیت قابل توجهی از مخالفان خود را به قتل می رساند ،در مقابل این دیدگاه برخی دیگر برعکس قائلند که به هنگام ظهور حضرت، اصلا از جنگ با مخالفان خبری نیست و حتی به اندازه خونریزی حجامت هم خونریزی رخ نمی دهد.ما در این نوشتار با بررسی سندی و دلالی به نقد و بررسی این دو دیدگاه نادرست پرداخته و در نهایت با مدد از روایات صحیح به این نتیجه می رسیم که سیره حضرت مهدی عج همان سیره رسولخدا (ص) و امیرالمومنین (ع) بوده است و ابتدا به روشنگری و هدایت مخالفان پرداخته و سپس به درگیری و جنگ با دشمنان و نااهلان می پردازد و زمین را از لوث وجود آنها خالی کرده و عدل و داد را در تمام عالم فراگیر می سازد.کلمات کلیدی:مهدویت،خشونت،قتل،قیام به سیف،آخر الزمان،نقد حدیث

«امکان فقری» یکی از دستاوردهای مهم حکمت متعالیه محسوب می‌گردد و از جمله مباحثی می-باشد که در خدمت بحث‌های خداشناسی فلسفی درآمده است. ملاصدرا در حکمت متعالیه با استفاده از اصالت وجود و تشکیک آن و تحلیل دقیق و موشکافانه رابطه علت و معلول(اصل علیت) به فقر و نیاز درونی و ذاتی معلول و به عبارتی دیگر «امکان فقریِ» معلول رسیده است. البته در این راه از تحقیقات و ژرف‌‌اندیشی‌های فیلسوفان گذشته بخصوص از دقت نظر‌های شیخ الرئیس ابن سینا استفاده نموده است .امکان فقری همان نیاز و حاجتمندی ذاتی ممکنات می‌باشد و به معنای نقصان و فقر و تعلقی بودن ذات آنها است. وجود رابط معلول در حکمت متعالیه ذات دارای ربط نمی‌باشد بلکه خود عین ربط و عین نیازمندی به وجود مستقل می‌باشد. در حکمت متعالیه مناط نیاز معلول به علت، امکان وجودی آن است و با دقت در آن تبیین جدیدی از مواد ثلاث و تقسیم‌بندی وجود حاصل می‌آید. در پرتو امکان فقری براهین اثباتوجود حق تعالی و توحید آن به خوبی استحکام و تبین مقبول‌تری می‌یابند. وحدت شخصی وجود نیز در سایه امکان فقری خود را به خوبی نشان می‌دهد. همچنین علم واجب تعالی به امور مادی و جزئیات متغیر به خوبی تبیین می‌گردد. رابطه خداوند با جهان مخلوق خود، بحث اراده فراگیر الهی و رابطه آن با اراده انسان و بحث قدرت مطلق الهی نیز با توجه به امکان فقری به روشنی مشخص می‌شود.

لذت و ألم دو عاملی هستند که به عنوان انگیزه و محرک انسان برای رسیدن به کمال جسمانی و روحانیشناخته شده اند؛ بنابر این بالاترین غرض برای حیات انسان محسوب می شوند. اساس لذت و ألم ادراک است. فلاسفه اسلامی لذت و ألم را به ادراک امر ملائم و منافی با نفس تعریف می‌‌کنند. اقسام لذت و ألم نیز بر اساس گونه‌های ادراک تقسیم می‌گردند که در تقسیم‌بندی رایج به لذات حسی و خیالی و عقلی منقسم می‌شوند.لذت، امر وجودی و ألم، عدمی است. اما برخی ألم را نیز وجودی می‌دانند. در حکمت متعالیه بر اساس تشکیک و برخی از اصول بویژه تجرد خیال، لذت و ألم اخروی نیز هم سنخ خوشی و رنج دنیوی است که از باطن نفس پدید می‌آید ولی در حکمت مشاء و اشراق، این نتیجه‌گیری میسر نیست. آنان در رأی غالب خود لذت و ألم جسمی را انکار می‌کنند. اطلاق لذت عقلی بر خداوند نزد اکثر فلاسفه جایز است و برخی از متکلمان نیز آن را پذیرفته‌اند ولی ألم بر خدا صدق نمی‌کند.

شناخت واژه‌ها و فهم دقیق مفردات قرآن ازجمله مقدمات مهم، در فهم قرآن و تفسیر به شمار می‌آید و بدون اگاهی برآن، دسترسی بر محتوا و معانی آن ممکن نخواهد بود. نکته مهم در پی بردن به مفهوم واژه های قرآن لزوم بهره گیری از کلام ائمه ? در کنار نظرات لغویون است با ارزیابی نظرات لغویان با کلام ائمه ? چنین به دست می آید ؛لغویان در تبیین مفردات بیشتر به توضیح معنای لغوی و اصطلاحی واژه ، مصادیق معنایی متعدد ، اصل ، ریشه و مشتقات پرداخته اند و در روایات گاهی روایت به صراحت در مورد معنای یک واژه بحث نشده ولی می توان از دل روایت معنای واژه را بیرون کشید و پی به معنا برد ؛ در مواردی کتاب لغت و روایت با هم، هم پوشانی داشته و معنای لغوی واژگان را بیان کرده اند؛ اما در بیشتر موارد، معصومین? از این حد گذر کرده و به ذکر معنای تأویلی و باطنی واژگان، معرفی مصادیق عینی و خارجی آن ها، وجوه یک واژه پرداخته‌اند؛ گاهی نیز معنای لغوی و مصادیق واژه هر دو در روایات مختلف آمده است و در مواردی معصومین ?به دلایل متعدد از جمله اهمیت عبادی و شرعی یا ارزش ویژه آن در مورد آن واژه بحث کرده اند ، اما مسأله مهم عدم تباین بین ائمه?و لغویون در مورد مفردات قرآنی است ؛ چون لغویون به معنای لغوی واژه توجه دارند اما ائمه اطهار ?که علم جامع قرآن در انحصار و اختیار ایشان است به معنای باطنی و تأویلی قرآن پرداخته اند. بنابراین با بررسی اقوال لغویان در کنار روایات در مورد مفردات قرآنی ، کار برای پژوهندگان آسان شده و باعث درک صحیح مراد الهی و معارف دینی می شود و علاوه بر آن اگر به پژوهش در کلام معصوم ?در مورد واژگان قرآن بپردازیم در واقع به یک حوزه معرفتی محکمی در مورد مفردات قرآن دست می یابیم.

موضوعي كه در اين رساله مورد بحث و بررسي قرار گرفته، پژوهشي پيرامون شناخت اشتراکات و افتراقات ولایت ائمه معصومین (ع) و ولایت فقیه است.با توجه به اينكه قرائت مذاهب اسلام از ولایت فقیه متفاوت است، نویسنده در اين پژوهش به بررسي آن از منظر مذهب شيعه اثني عشري می پردازد و اهدافي چون تعریف و تبيين مراتب ،ویژگی ها و اثباتولایت ائمه معصومین (ع)و ولایت فقیه را مورد بررسی قرار می دهد . در پایان نیز آراء و نظرات علماء و اندیشمندان را درباره ی ماهیت و محدوده ی ولایت فقیه و تطبیق اشتراک و افتراق ان با ولایت ائمه معصومین (ع) مورد بررسي قرار خواهد داد. به علت اهميت و جايگاه عظيم ولایت و وجود شبهات و شاخه های مختلف فکری ، مبحث ماهیتولایت از منظر قائلین به انتخاب ، مشروعیت دوگانه و انتصابتحلیل خواهد شد و مبحث مهم محدود ه ی ولایت فقیه از منظر معتقدین به ولایت مطلقه فقیه و ولایت مقیده آن بررسی خواهد شد.در اين تحقيق سعي شده با مراجعه به منابع متقدم و متاخر در زمينهولایت فقیه ، به جنبه هاي مختلف اين موضوع پرداخته شود كه اين امر از طريق روش كتابخانه اي محقق گرديده است.در پايان مي توان نتيجه گرفت كه فرقی بینولایت ائمه (ع)و ولایت فقیه نیست، چه در ماهیت و چه در محدوده ی ولایت، یعنی انتصابشان از جانب خداوند است و ولایت مطلقه دارند.مگر تفاوتهایی در عصمت،مقاماتو ولایت تکوینی، با اینگونه نگاه و تبعیت مطلقه از ولایت فقیه منصوب از جانب خدا، مي توان در جامعه از بركات بي پايان اين نعمتبهره فراهم نمود جست و زمينه را براي ظهور مصلح حقيقي امام زمان.

سعادت و شقاوت مسأله چندتباری است ودرحوزه های مختلف حدیث،تفسیر،فلسفه،کلام،اخلاق وفلسفه اخلاق موردبحث است. هر انسانی به حکم فطرت، طالب سعادت و از شقاوت گریزان است. به رغم تمام اختلاف‌هایی که در تفسیر سعادت و شقاوت و جود دارد، می‌توان گفت، سعادت واقعی انسان همان کمال و غایتی است که انسان برای وصول به آن آفریده شده است .از دیدگاه اسلام آن غایت نهایی، خیر مطلق است که مقصود و غایت حرکت همه موجودات عالم است. بنابراین هدف نهایی از اعمال، گفتار و رفتار اختیاری انسان وصول به خیر مطلق است. در این رساله نقطه نظرات دو اندیشمند گران‌قدر اسلامی، خواجه و امام بررسی و تفاوت و تشابه آن‌ها تبیین شده است. این دو متفکر بزرگ بر این باورند که حقیقت سعادت همان قرب الی الله است و برای رسیدن به این مقام عظیم باید از دنیا گذشت. انسان در پر تو وحی، استعدادهای نهفته فطرت خود را شکوفا ساخته وبا استفاده از نعمت‌ها و ابزاری که خداوند در این جهان در اختیارش قرار داده به کسب کمالات می‌پردازد که محل بروز و ظهور آن در جهان آخرت است هدف از آفرینش هم رسیدن به آن مقام بلند مرتبه است. تأمل و دقت در گفتار و نظرات ایشان درباره سعادت و شقاوت بسیار متأثر ازنحوه نگرش‌های فلسفی و دینی هر دو متفکر بوده است و به خاطر تعلق به فضای فکری، فرهنگی مشابه، همسانی در نظریاتشان فراوان دیده می‌شود.

واژه «قلب» در قرآن بسیار آمده، قلب با آنچه که ما از عضو صنوبری شکل سمت چپ بدن می‌دانیم تفاوت دارد. قلب در اصطلاح قرآنی، به روح لطیف انسانی اطلاق می‌شود که با تعلق به قلب جسمانی، سلطه خود را در بدن اجرا می‌کند.در قرآن کارها و صفاتی به قلب، نسبت داده‌شده است. مثل ادراک، اطمینان، ترس، خشوع و غیره. این صفات به دو دسته فضیله و رذیله دسته‌بندی می‌شوند. در این رساله سعی شده است به برخی از این صفات اشاره شود.در فصل اول، پس از بیان مقدمه‌ای در مورد تعریف قلب و شناخت آثاری که به آن نسبت داده‌شده به بیان مسأله و اهداف تحقیق و همچنین اهمیت و پیشینه بحث اشاره شده است. در فصل دوم، سه صفت از فضایل قلب که عبارت‌اند از «قلب سلیم، اطمینان قلب و خشوع» مورد بررسی قرارگرفته که ابتدا به تعریف هر یک پرداخته‌ایم و در ادامه به اهمیت، نشانه‌ها و راه‌های رسیدن به این صفات اشاره شده است.در فصل سوم هم به بیان 3 صفت از رذایل قلب پرداخته شده است این صفات عبارت‌اند از «قساوت، غفلت و زیغ» که از لحاظ معنای لغوی و اصطلاحی، دلایل ابتلاء به این صفات رذیله و راه نجات قلب از این صفات مورد بررسی قرارگرفته است.

اکراه فشار غیرعادی و نامشروعی از طرف انسانی با قصد از بین بردن رضا است به گونه‌ای که تهدید شونده با اعتقاد به ورود ضرر، حاضر به انجام عمل حقوقی می شو د. بر طبق نظر مشهور، اکراه رضا را از بین می‌برد. این رضای معدوم، رضای به معنایطیب نفس و نه رضای معاملی است. به همین علت قانونگذار در ماده 199 قانون مدنی با وجود اکراه، رضا را نیز موجود فرض کرده است. در حقوق فرانسه، اکراه همجنبه جرمی دارد و هم عیب رضا محسوب می‌شود.امروزه اکراه تنها در قالب سنتی خود باقی نمانده است و چهره های دیگری هم دارد . در مورد اندازه‌ی ترس سه معیار شخصی، نوعی و مختلط مطرح گردیده است. قانون مدنی ایران و فرانسه دو نظر شخصی و نوعی را با هم تلفیق کرده اند؛ اما رویه قضایی فرانسه متمایل به نظر شخصی است. قانون مدنی کنونی مصر تنها معیار شخصی را پذیرفته است . مشهور فقها اتفاق بر عدم نفوذ و نیازمندی عقد مکره بر اجازه دارد. ماهیت اجازه را برخیناقل و برخی کاشف از صحت عقد می‌دانند . قانونگذار ضرورت را بر منطق ترجیح داده است؛ و به اراده‌ی اشخاص نیز چنین توانی را داده‌است که اثر اجازه را تنها نسبت به منافع، به گذشته سرایت دهند (ماده‌ی 258 قانون مدنی). اکثر نویسندگان فرانسوی معتقدند در اکراه معنوی، اراده معیوب است و اثر اکراه، بطلان نسبی قرارداد می‌باشد. آن‌چه که ماده‌ی 1111 قانون مدنی فرانسه ازآن سخن می‌گوید، همین نوع از اکراه است. اما اکراه مادی، موجب بطلان مطلق قرارداد است.به نظر می رسد اختصاص بطلان نسبی به اکراه معنویمنطقی نیست و در حقوق ایرانچنین طرز تفکری وجود ندارد .نویسندگان حقوقی مصریبیان داشته‌اند تفاوتی میان این دو نوع اکراه نیست؛ بدین معنا که هر دو نوعاکراه، بر حسب شرایط می‌تواند اراده را معیوب کند.

پژوهش حاضر، به دنبال پاسخ به این پرسش است که انسان‏شناسی قرآنی چه تأثیری بر اخلاق پزشکی می‏گذارد. در این راستا، به بررسی مهم‏ترین مبنای اخلاق پزشکی یعنی انسان‏شناسی می‏پردازد. این پژوهش، در نظر دارد نشان دهد که تعریف ما از انسان و نوع نگاه ما به او، در چگونگی تعامل با او تأثیر می‏گذارد. اگر نگاه ما به انسان، نگاهی مادی باشد، انسان صرفاً موجودی خواهد بود در کنار سایر موجودات و مرگ و زندگی او، ارزشی یکسان خواهند داشت؛ اما اگر انسان را به جز جسم مادی، دارای روحی الهی و خدایی بدانیم، آن‏گاه، روح و جسم او، هر دو از کرامت و شرافت بالاتری برخوردار خواهند شد و زندگی او و تلاش‏ برای حفظ آن، ارزشی فوق‏العاده خواهد یافت. این پژوهش، پس از بررسی نگاه فیلسوفان غربی به انسان و مقایسه‏ی آن با دیدگاه قرآن، به این نتیجه رسیده است که انسان‏شناسی قرآنی، در مقایسه با سایر انواع انسان‏شناسی، از جامعیت و اتقان بیش‏تری برخوردار است و شایسته است که پزشکان، با توجه به شناختی که قرآن از انسان ارائه می‏دهد و او را به عنوان اشرف مخلوقات معرفی می‏کند، به بررسی اصول نظری اخلاقی پزشکی و چگونگی تعامل با بیمار بپردازند.