جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫اهل بيت(ع) در ميان مردم افغانستان از جايگاه والايي برخوردار بوده، و شاعران بزرگي از قبيل مولانا، جامي، سنايي و کسايي در سروده‌هاي خود محبت خويش را نسبت به آن حضرت ابراز داشته‌اند. محبت به اهل بيت پيامبر(ص) به مذهب خاصي محدود نمي‌گردد، هرچند شيوه ارادت همه يکسان نيست. از جمله مشترکات شاعران فارسي‌سراي افغانستان، توجه به پيامبر اسلام(ص) و علي(ع) مي‌باشد، به‌طوري که شاعران معروف اهل سنت مانند "طرزي" و "جامي" در اوصاف و فضايل علي(ع) قصايد متعددي را سروده‌اند. طرزي کساني را که نسبت به علي(ع) ارادت نورزيده و از ولايت او برخوردار نباشند، دست‌خالي ناميده، و آن‌ها را در دنيا و آخرت زيان‌کار خوانده است. همچنين رويکرد مشترک شاعران فارسي‌سراي افغانستان اعم از شيعه و سني، تصريح آنان به الگوگيري از اهل بيت پيامبر(ص) در ابعاد مختلف زندگي مي‌باشد. اهل سنت افغانستان از آغاز ورود اسلام به اين سرزمين تا کنون، اهل بيت(ع) را معيار حق دانسته، و تحت تأثير انواع فشارهاي اموي و عباسي و اقليت خارجي قرار نگرفته‌اند. به‌همين دليل آن‌ها از ديرباز براي شهادت امام حسين(ع) عزاداري مي‌کنند. البته شاعران شيعه به‌دليل باور عميق مذهبي به اهل بيت(ع) و اعتقاد به امامت آن‌ها پس از پيامبر اسلام، اطاعت از آن‌ها را در تمام شئون زندگي خود واجب مي‌دانند؛ به‌همين دليل اشعار شيعيان فراگير بوده، و همه چهارده معصوم را مورد مدح و ستايش قرار مي‌دهد. آن‌ها در اشعار خود، بيزاري از دشمنان اهل بيت(ع) را به‌صراحت بيان داشته‌اند. بعد از پيروزي انقلاب اسلامي در ايران، و اشغال افغانستان توسط ارتش شوروي، برداشت انقلابي از دين و سيره اهل بيت(ع) در ميان ملت افغانستان افزايش يافت، و شاعران شيعه مضاميني مانند انقلاب، انتظار، عدالت، ظلم‌ستيزي، شهادت، مقاومت، آزادي، ايثار، وحدت و استقلال را در اشعار خود استفاده کردند. سيد اسماعيل بلخي از شاعران شهيدي است که در اشعارش حماسه عاشورا را به‌روشني بازتاب داده است.

‫نويسنده دراين تحقيق، با استناد به آيات قرآن، روايات معصومين(، دليل اجماع و عقل؛ مستندات شرعي و عقلي "قاعده نفي حرج" را بيان کرده وضمن پژوهش در زمينه کاربردهاي اين قاعده در ابواب مختلف فقه، در چهار فصل، ملاک استفاده از اين قاعده را در فقه اماميه و نيز مفاد اين قاعده و جريان آن را در موارد مختلف احکام فقهي بررسي نموده است. وي در فصل اول ضمن ارائه کلياتي از تحقيق، به تعريف معناي قاعده، قاعده فقهي، قاعده اصولي، فرق ميان آن‌ها، موارد کاربرد قواعد فقهي و اصولي و شمول تمام ابواب فقه توسط اين قواعد پرداخته و سپس تاريخچه بحث از قواعد فقهي و تدوين و نقش آن‌ها را در استنباط فقهي و اهميت قاعده مذکور در فقه اماميه مطرح کرده است. فصل دوم، افزون بر تبيين مفاد قاعده نفي حرج؛ به بررسي الفاظ و مفردات اين قاعده، مانند نفي و مفهوم آن در قاعده نفي حرج، مفهوم لغوي، اصطلاحي و فقهي حرج و تفاوت معناي حرج و عسر و ديگر الفاظ مترادف آن و مقايسه بين مفاد قاعده لاحرج و قاعده لا ضرر و نيز کارکردهاي اين دو قاعده در ابواب فقه پرداخته است. نگارنده در فصل سوم، پس از طرح دلايل قرآني، روايي، اجماع و دليل عقلي مربوط به قاعده لاحرج، از چهارآيه قرآن و دوازده روايت، مفاد اين قاعده را استخراج نموده است. در فصل چهارم و پاياني اين تحقيق برخي از مصاديق قاعده نفي حرج مطرح گرديده و پس از ترسيم معاني و کاربردهاي متعدد اين قاعده در ابواب مختلف فقهي، اعم از عبادات و معاملات، ملاک و معيار استفاده از آن در فقه اماميه تشريح شده است.

---