جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

---

‫اين پژوهش، ابداعات فلسفي ملّاصدرا مانندِ حرکت جوهري و قوانين فلسفي مربوط به نَفْس را بازکاوي کرده و به وصف مکتب فلسفي بنيان‌گذاري شده توسط ايشان مي‌پردازد. نويسنده به تبيين قوانين فلسفي حکمت متعاليه در باب وجود و اصالت آن و اعتباري بودن ماهيت پرداخته و حالات و مراتب نَفْس، تجرّد نَفْس و رابطه بين روح و نَفْس را از ديدگاه صدرالمتألّهين بررسي مي‌کند. او نوشتار خود را در سه باب سامان داده است. نگارنده در باب اوّل نخست به بحث درباره حيات ملّاصدرا، نشاط علمي و مراحل زندگاني علمي وي پرداخته و به وصف عصر فلسفي ملاصدرا و مکتب فلسفي اصفهان مي‌پردازد. آن گاه ديدگاه‌هاي ملّاصدرا را در زمينه فلسفه و تصوّف، کلام و منابع نقلي دين اسلام منعکس ساخته و اهمّيت و ويژگي‌هاي فلسفه ايشان (حکمت متعاليه) را بيان مي‌نمايد. در باب دوم نويسنده با اشاره به نوآوري‌هاي فلسفي ملّاصدرا، تعريف خاصّ ايشان از وجود، مراتب وجود، اصالت وجود، ماهيت، وجود واجب و ممکن و تفسير ملّاصدرا از اصالت وجود و مؤلّفه‌هاي آن را شرح مي‌دهد. او در همين زمينه به نگرش‌هاي عرفاني ملّاصدرا و نظريات وي در مقولات علّت و معلول، اتّحاد عاقل و معقول، قاعده بسيط‌الحقيقه، حدوث و قِدَم، حرکت جوهري، حدوث ذاتي، مراتب وجود و قاعده امکان اشرف نيز اشاره کرده و کلّياتي از ويژگي‌هاي فکري و فلسفي ملّاصدرا ارائه مي‌کند. باب سوم به بررسي نَفْس و قواعد فلسفي مربوط به آن در فلسفه ملّاصدرا اختصاص دارد و نويسنده در آن، نخست ديدگاه قرآن، روايات، صوفيه، اطبّا و فلاسفه، و سپس ديدگاه ملّاصدرا در باره ماهيت و معاني مختلف نَفْس و روح مطرح مي‌سازد. آن گاه به تبيين تجرّد نَفْس از منظر فيلسوفان يونان، فلاسفه مسلمان و علماي علم کلام پرداخته و تفسير خاصّ صدرالمتألّهين را در مقوله نَفْس، قواي نَفْس، حدوث و قدم نَفْس، رابطه نَفْس و بدن، وحدت نَفْس، حالات نَفْس در معاد و مسأله اعاده معدوم تشريح مي‌کند.