جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مغولان پیش از تشکیل امپراتوری در یک منطقه جغرافیایی فقیر و فاقد امکانات زندگی می کردند. همچنین ضرورت زندگی دامداری که مبتنی بر ییلاق و قشلاق بود مانع از یکجانشینی آنان می شد و پیوسته با هم و با همسایگان خود در ستیز بودند، آنها بیشتر بر سر تملک نواحی حاصلخیزتر از دشت سوزان و عطش زده خود مبارزاتی طولانی با هم داشتند و بنابراین، هنر و حرفه ی اصلی آنها جنگ و دزدی بود همین مساله در فرهنگ آنان تاثیر بسزایی داشته و بدیهی است عدم یکجانشینی موجب می شد تا نهادهای فرهنگی تشکیل نشود در میان مغولان آیین شمنی حاکم بود که در آن آیین علم و علم آموزی جایگاهی نداشت و بیشتر توصیه به غارت و خونریزی می‌کرد. تا زمانیکه مغولان بر این آیین بودند در ایران علاقه چندانی به امور فرهنگی نشان ندادند اما پس از آنکه مسلمان شدند تحت تاثیر این دین و آموزه های مشوقانه اسلام در تأسیس نهاد های فرهنگی دوره ایخانان داشته‌اند و همچنین وزرای مسلمان به منظور بهره مندی از ثواب اخروی ناشی از تاسیس نهادهای فرهنگی در اسلام و رقابت با وزرای همتای خود نقش بسیار برجسته ای در تأسیس و نهادهای فرهنگی این دوره داشته اند.کارگزاران مسلمان دست به اقدامات عمرانی و فرهنگی زدند بطوری که در ایام حکومت سه ایلخان مسلمان یعنی غازان، الجایتو و ابوسعید، سه نهاد فرهنگی به نام های شنب غازان، ربع رشیدی و سلطانیه تاسیس شد که در مقایسه با ایام پیش از اسلام آوردن ایلخانان قابل توجه است. پیش از این تنها یک نهاد فرهنگی به نام رصدخانه در مراغه ایجاد شد که کارکرد فرهنگی آن عمدتا در حد همان تعیین سعد و نحس ایام بود در حالیکه نهاد های فرهنگی ایجاد شده در دوره مسلمان شدن ایلخانان کارکردهای بسیار وسیع داشت.