جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دغدغۀ عدالت آنقدر همه جا و همیشه مطرح بوده است که برخی از انسان‌شناسان آن را یکی از معدود مسائلی می‌دانند که بعدی ذاتی از انسانیت به حساب می‌آید. اما سرنوشت مسئلۀ عدالت در تاریخ طولانی و پرفراز و نشیب لیبرالیسم موضوعی است بسیار مناقشه‌برانگیز که در قرن گذشته، هیچگاه از معرکۀ آراء بیرون نرفته است. کسی مثل فردریش هایک معتقد است عدالت سرابی گمراه‌کننده است، و اندیشمندی مثل جان راولز مهم‌ترین قدم برای بازسازی لیبرالسم را توجه جدی به عدالت می‌داند (با این حال، هر دوی آنها به عنوان نمایندگان سرشناس لیبرالیسم در دوران ما شناخته می‌شوند. گذشته از این، موشکافی دربارۀ فهم لیبرالیسم از مسئلۀ عدالت به دایرۀ نوشته‌های متفکرانی که در مجموع، خود را لیبرال می‌دانند محدود نمی‌شود. جامعه‌گرایان، چپ‌گرایان و دیگر گروه‌ها نیز به نوبۀ خود دربارۀ این مسئله تحقیق کرده‌اند. این مجموعه مقالات کوشیده است تا پاره‌ای از مهم‌ترین مقالات را انتخاب کند که مستقیم یا غیرمستقیم به مسئلۀ عدالت در لیبرالیسم پرداخته‌اند و با ترجمۀ آنها، به روشن شدن زوایایی از آراء متفکران معاصر در این باره کمک کند.

Fascinated by the recent scientific progress, even some philosophers today claim that philosophy is dead and that natural sciences (quantum cosmology, cognitive sciences) can answer questions which were once considered a domain of metaphysics: is our universe finite? Do we have free will? etc. The essay tries to problematize this claims by raising a series of questions. First, it is easy to show that modern science itself relies on a series of philosophical propositions. Second, what accounts for the role of science in our world is its link with capitalism. Third, we should distinguish between knowledge and truth: not only philosophy, other discourses (like Marxism or psychoanalysis) also practice a notion of truth which cannot be reduced to knowledge.

جوشوا کوهن (Joshua cohen) در مقاله‌ی برابری دموکراتیک (democratic equality) ابتدا به‌طور مفصل از الگوی بیشینه‌ی کمینه (maximin) رالز و اهمیت این الگو در تبیین مفهوم برابری در جامعه‌ی دموکراتیک دفاع می‌کند. سپس، در زیر عنوان موقعیت نخستین و تعادل اجتماعی (original position and social equilibrium) استراتژی ادله‌ی بیشینه‌ی کمینه را واضح می‌سازد؛ طوری‌که نخست، ارجحیت ساختار نگاه دواصلی عدالت را بر اصل فایده‌ی میانگین نشان می‌دهد و در گام بعدی، با تکیه بر برهان ایده‌ی اجتماعی جامعه‌ی بسامان، دریافت دواصلی را با سه دریافت ترکیبی مقایسه می‌کند. برای دست‌یابی به استراتژی کوهن، گزارشی اجمالی از طرح رالز در فصل سوم (chapter 3: the original position) کتاب نظریه‌ی عدالت ارایه می‌کنیم.

رابرت نوزیک، در بخش اول کتاب بی‌دولتی، دولت و آرمانشهر، با استفاده از روش دست پنهان، دولتی را تحت عنوان دولت کمینه استنتاج می‌کند. مقصود از روش دست پنهان آن است که تکوین امر سیاسی با ارجاع به امر غیرسیاسی توجیه می‌شود. ازاین‌رو، بدون پیش‌کشیدن صریح مفاهیم سیاسی، موجودیتی به نام دولت توجیه می‌شود. این دولت، یعنی دولت کمینه، که حاصل تعدادی قرارداد خصوصی میان شهروندان است، وظیفۀ حفاظت از شهروندان را برعهده دارد. سپس در بخش دوم کتاب، پس از طرح نظریۀ استحقاقی عدالت، استدلال می‌کند که هر دولتی فراتر از دولت کمینه، که مشخصاً به‌دنبالِ تحقق ایدۀ عدالت اجتماعی باشد، دولتی نامشروع است. این مقاله نخست، با تحلیل استدلال‌های بخش دوم کتاب نوزیک، نقض‌های او را بر عدالت اجتماعی و مشخصاً نظریۀ رالز و درنتیجه نامشروع‌بودنِ دولت فراکمینه رد می‌کند. سپس با تحلیل شیوۀ دست پنهان نشان می‌دهد که اولاً این روش موجب طرد ساختار بنیادین جامعه (موضوع عدالت از دیدگاه رالز) می‌شود. ثانیاً این دریافت از روشِ توجیه امر سیاسی، همراه با تفسیر موسع نوزیک از عدالت در اکتساب، هرگونه نگرش برابری‌گرا به توزیع را منابع طرد می‌کند. درنتیجه، مفروضات بخش اول کتاب نوزیک، از حیث روشی و محتوایی، با هر دولت فراکمینه ناسازگار است.