جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ارتباط بین جامعه‌شناسی و دین همیشه از ابتدا تا امروز دچار مناقشه بوده و اختلاف نظر در آن زیاد است. این کاملاً روشن است که بعضی جامعه‌شناسان ضد دین هستند و جامعه را به گونه‌ای تبیین می‌کنند که اهمیت دین کم یا سرانجام حذف شود، اما بعضی از آن‌ها وقتی می‌خواهند به جامعه‌شناسی بپردازند، قصد دارند از دین دفاع و اهمیت آن را در جامعه تبیین کنند.

«در هنگامه پاندمی (همه‌گیری جهانی) نمی‌توان از حاشیه انتظار رعایت بهداشت را داشت. نمی‌توانیم به حاشیه‌نشین بگوییم: رعایت کن! او به ما می‌گوید: می‌خواهم رعایت کنم اما امکاناتم کافی نیست. امکاناتی که جامعه از من دریغ کرده ‌است.» این جملات صادق پیوسته، جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه، است. کسی که اعتقاد دارد همه بحران‌هایی که در جهان و میان همگان توزیع می‌شوند، بینش‌هایی دیگرباره را به سرنوشت مشترک بشری به وجود می‌آورند. تجربه کرونا مسائل مهم و آینده جهان را دوباره به دغدغه‌ای برای اندیشیدن تبدیل کرده است. دغدغه‌هایی که این‌بار پس از تجربه هم‌سرنوشتی کرونا، محل بحث شده‌اند. برخی برای دوران پساکرونا تغییر نظام اقتصادی و توزیع عادلانه‌تر و بازسازی سیستم‌های رفاهی را نوید می‌دهند و برخی دیگر باور دارند که حتی پس از کرونا آش همین خواهد بود، کاسه هم همین. در این میان باید پرسید که به راستی از دالان تو درتوی کرونا چطور می‌شود دوباره به جهان و مسائل آن نگریست؟ پاسخ به این پرسش‌ و پرسش‌هایی دیگر ابعاد گوناگونی دارد. «پیوسته» پاسخ‌هایی تحلیلی به این پرسش می‌دهد اما می‌گوید در تاریخ هیچ تضمینی نیست. معلوم نیست که فردا چگونه رخ می‌نماید.

صرف‌نظر از قدرمتیقن‌ها، عناصری در روش وجود دارد که در گذشته شکل گرفته و دچار ناپختگی است. عالمان علم باید در مواجهه با حوادث جدید، عناصر نادرست و خام را شناسایی، تکمیل و تدقیق کرده و از وضعیت گذشته به وضعیت جدید سوق دهند. به تعبیر دیگر، عناصر جدیدی را به جای آن عناصر بنشانند.

معرفی و بررسی کتاب «روایت فلسفی ساختارگرایی و پساساختارگرایی» کتاب «روایت فلسفی ساختارگرایی و پساساختارگرایی» تالیف مهدی خبازی کناری و صفا سبطی تلاش دارد با بررسی این دو رویکرد اندیشه‌ای در کنار یکدیگر، روایتی از آنها ارائه دهد که به خواننده ایرانی در فهم بیشتر و بهتر این مقولات یاری برساند. در یکی دو دهه اخیر آثار بسیاری به زبان فارسی ترجمه یا تالیف شده‌اند که مقولات نوین حوزه اندیشه غرب و از جمله ساختارگرایی و پساساختارگرایی را مورد توجه قرار داده‌اند. کتاب «روایت فلسفی ساختارگرایی و پساساختارگرایی» تالیف مهدی خبازی کناری و صفا سبطی تلاش دارد با بررسی این دو رویکرد اندیشه‌ای در کنار یکدیگر، روایتی از آنها ارائه دهد که به خواننده ایرانی در فهم بیشتر و بهتر این مقولات یاری برساند.

کسی به‌عنوان دکتر و هیئت علمی و پروفسور به دانشگاه می‎آید که این موارد را خوب حفظ کرده و منتقل می‎کند، نه فردی که بتواند درست در مورد این افراد فکر کند و آنان را زیر سؤال ببرد. درحالی‌که غرب این‌گونه غرب نشد و همه‌ی موارد را روی میز گذاشت و همه چیز را زیر سؤال برد تا تولید کرد.

آنچه شولر را به یک مستشرق قابل احترام بدل می‌کند این است که شولر به دو نکته آگاه است. نخست بر خلاف بسیاری از مستشرقین که از متُد (روش) استفاده می‌کنند، اما هیچ چیز درباره روح حاكم بر متُد (روش) نمی‌دانند، شولر به خوبی از متُد (روش) استفاده می‌کند. نکته دیگر اینکه شولر شروع به تشکیل دادن زنجیره‌های روایی و شناسایی زنجیره‌های روایی می‌کند، به خصوص زنجیره‌های روایی مدنی و آنجا جوهره کار را نشان می‌دهد.

یکی از موانع تولید علوم اجتماعی اسلامی در حوزه‌های علمیه به تلقی اندیشمندان، عالمان و فقیهان کنونی حوزه‌های علمیه از «جامعه» و مکانیسم‌های آن باز می‌گردد. عمده دیدگاه‌های موجود در بین طیف کثیری از عالمان، فقیهان و طلاب درباره‌ی جامعه و تعریف آن و مکانیسم‌های مترتب بر آن، تلقی فردگرایانه از جامعه است. این تلقی، جامعه را حاصل جمع افراد می‌داند و برای آن موجودیت و ماهیتی فراتر از عوامل انسانی تشکیل‌ دهنده قایل نیستند

مسلمین، مقهور شدنِ نظامی‌شان را ناشی از فقدان علم و تکنولوژي تصور کردند و رهبرانشان به آن‌ها گفتند که شکوه ازدست‌رفته‌شان به محض آنکه آن‌ها [بتوانند] علم و تکنولوژي اروپاییان را کسب کنند، اعاده خواهد شد.

نخستین بار، مسأله علم امام کی مطرح شد؟ این سوالی است که علاقه مندان به علم کلام شیعی باید پاسخگوی آن باشند. در این باره شاید، و افزون بر آنچه غالیان افراطی در زمان امام صادق (ع) در باره مقام امام مطرح می کردند، بتوان نخستین مورد را در میان محدثان شیعه و متکلمان نخست، زمانی دانست که امام جواد(ع) با سن کم به امامت رسید و شیعیان در باره علم امام، به این معنا که آیا او چه قدر در دین دانش دارد که بخواهد در مقام امامت، هدایت شیعیان را به عهده بگیرد، روبرو شدند.