جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اما اینک، در نظر گرفتن آن ملاحظات، روا و بجا نیست و می‌باید در عرصۀ عمومی، با صراحت سخن گفت. اگر صحنۀ بازی معرفتی را خالی کنیم یا به اشکالات پاسخ ندهیم، جریان‌های رقیب – همچون اخباری‌ها، فرهنگستانی‌ها، هایدگری‌ها و ... – در دهۀ آینده برداشتی از انقلاب اسلامی و علوم انسانی متناسب با آن عرضه می‌کنند که فرسنگ‌ها فاصله با اندیشه‌های معمار انقلاب، امام خمینی، خواهد داشت.

غزاله صدرمنوچهری: اوضاع جهان نابسامان است و تاریخ نشان داده كه در چنین وضعیت اسف‌باری كه كورسوهای امید از همه سو خاموش شده، انسان‌ها همچون سایر موجودات زنده به سائق غریزه صیانت نفس به درون خویش پناه می‌برند و سعادت و رهایی را در درون خود می‌جویند. نمونه بارز این رویكرد رواقی به زندگی و اندیشه را در آثار آلن دوباتن، نویسنده و پژوهشگر معاصر بریتانیایی می‌توان جست؛ نویسنده‌ای كه آثارش نه از قضا بلكه به علتی كه بیان شد در ایران اقبال فراوان یافته است. به ‌تازگی كتاب «سرگذشت فلسفه غرب» به روایت آلن دوباتن و با ترجمه میثم محمدامینی منتشر شده است. نشست مجازی نقد و بررسی این كتاب در روز دوشنبه ۲۷ خرداد با حضور بابك عباسی و میثم محمدامینی در مركز فرهنگی شهر كتاب و پیام ضبط شده یاسر پوراسماعیل برگزار شد.

پیروزمند در معرفی دیدگاه سوم می‌نویسد، علم ابزار است و ابزار راست و دروغ یا به تعبیر دیگر صادق و کاذب نیست. به بیان دیگر، درباره‌ی ابزارها صحبت از حقیقت‌نما، کاشف و مطابق بودن یا نبودن اصولاً معنا ندارد، تنها صحبت معنادار درباره‌ی ابزار کارآمد بودن یا نبودن آن در راستای هدف مورد نظر سازنده یا کاربرد آن است اعم از اینکه هدف صرفاً رفاه هرچه بیشتر دنیوی باشد یا تقرب به پروردگار یا ... .

رویکرد غرب‌گریزی رویکردی است که پژوهشگاه حوزه و دانشگاه را می‌توان به عنوان نمونه‌ی این رویکرد نام برد. آن‌ها پارادایمی مثل پارادایم اجتهادی دانش دینی را مطرح کرده‌اند و در این رابطه، جناب استاد عابدی شاهرودی نظریه‌ای دارد که از آن به علم دینی اجتهادی عام تعبیر می‌‌شود. شهید صدر را نیز می‌توان در این طبقه جای داد.

متفکران بزرگ ما در دوره‌های اولیه، با حق و حقیقت نسبتی برقرار کردند و به تأسیس تفکراتی فلسفی پرداختند و در دوره‌های بعد دیگران آمدند و بر سر همان سفره‌ای نشستند که پیشینیان پهن کرده بودند. دوره‌های بعدی هم البته ابتکارهایی داشتند، ولی آن دورۀ نخستین تکرارشدنی نیست. ممکن است لحظات دیگری باشد که مجدداً اهل اندیشه و اهل فکر نسبتی با حق برقرار کنند، ولی اگر نکردند، نمی‌شود گفت به قهقرا رفته‌اند.

نویسنده کتاب، در جستجوی علوم انسانی اسلامی آن دسته از گزاره‌‌‌‌‌های عقلی که بیانگر ترابط دنیا و آخرت یا پیوند زندگی دنیوی با سعادت و شقاوت اخروی یا به تعبیر دیگر بیانگر رابطه ملک و ملکوت باشد و نیز به صورت قطعی یا اطمینانی بیان گردد را گزاره دینی به‌‌‌‌‌شمار می‌‌‌‌‌آورند و اگر گزاره عقلی یکی از این دو ویژگی را نداشته باشد، از اتصاف به دینی بودن محروم می‌‌‌‌‌گردد.

علم دینى یک علم جهت‏‌دار است و روى کاربردهاى علم اثر مى‌‏گذارد و از تخریب‌هایى که علم سکولار موجود به بار آورده است و مى‌‏آورد، جلوگیرى مى‏‌کند.

پیروزمند در بخشی از کتاب تصریح می‌کند، بررسی آرا و نظریات گذشته، ناتوانی فلاسفه‌ی علم غرب از معرفی معیار صحت متقنی برای فرضیه‌های علمی را نشان داده است، لکن به لطف الهی با پیشنهاد کارآیی در جهت الهی به‎عنوان‎ معیار صحت قوانین علوم کاربردی، مشکل این بحث گشوده می‌شود. به اعتقاد ما نظریه‌ها، نظام احتمالات قاعده‌مندشده‌ای هستند که باید کارآیی آن‌ها‎ در جهت توسعه و تکامل الهی به اثبات برسد.

محسن آزموده: فردریش ویلهلم نیچه (1900-1844 م.) متفكر بنیان‌افكن آلمانی بدون شك در ردیف افلاطون و ارسطو و كانت، یكی از بزرگ‌ترین فلاسفه تاریخ بشری است كه از قضا ایرانیان و فارسی‌زبانان نیز با او ناآشنا نیستند. اگر چه ممكن است در این آشنایی‌ها كژتابی‌ها و سوءفهم‌هایی نیز صورت گرفته باشد، این آشنایی به دلایل مختلف به ویژه با مشهورترین اثر او یعنی «چنین گفت زرتشت» بیشتر و گسترده‌تر است. در طول بیش از یك 100 ساله و متاخر ما با فلسفه جدید غربی، نیچه یكی از پراقبال‌ترین متفكران بوده و از كتاب حاضر نیز تاكنون ترجمه‌های متعددی به فارسی صورت گرفته است. از ترجمه مشهور و پرمخاطب داریوش آشوری گرفته تا ترجمه‌های حمید نیرنوری، رحیم غلامی، قلی خیاط، شهلا المعی، فهمیه رحمتی، مسعود انصاری، مهرداد شاهین، مهرداد یوسفی و... آخرین ترجمه این كتاب توسط منوچهر اسدی، پژوهشگر و مترجم آثار فلسفی به همت نشر پرسش منتشر شده و به تازگی چاپ دوم آن نیز به بازار آمده است. این ترجمه همچنین ضمیمه‌ای جداگانه حاوی نقد مفصل ترجمه داریوش آشوری به همراه دارد. به همین مناسبت با مترجم این كتاب گفت‌وگویی صورت دادیم كه از نظرتان می‌گذرد. منوچهر اسدی، غیر از این كتاب، ترجمه آثاری چون زندآگاهی فلسفه نیچه (نوشته اویگن فینك)، میراث (نوشته فردریش ویلهلم نیچه)، موقف (نوشته مارتین هایدگر)، تفكر و شاعری: نیچه / هولدرلین (نوشته مارتین هایدگر)، كتاب فیلسوف (نوشته فریدریش نیچه) و... را در كارنامه دارد.

به راستی سرآغاز هر اندیشه‌ای، اندوه نوعی «فقدان» است؛ فقدان «دانایی» و شناخت حقیقت كه اگرچه رخ برگرفته و خود را در ابهامات و معماهای حیات پوشانده است اما نوعی جذبه و اراده معطوف به «دانستن» را در ما ایجاد كرده كه ما را دچار رنج حاصل از خلأ وجودی‌اش می‌كند. این حقیقت آشكار و پنهان كه تناقض اصلی و هوشمندانه حیات محسوب می‌شود، منجر شده كه فلاسفه و اندیشه‌ورزان بزرگ تاریخ همچون سقراط، افلاطون، ارسطو، دكارت یا حتی شوپنهاور، سرآغاز فلسفه و اندیشه را حیرت و رنج حاصل از این فقدان ذاتی بشر بدانند.