جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

به نظر می رسدچگونگی شکل گیری آرا ، افکارو اندیشهسیاسی طالبان در حوزه جامعه شناسی سیاسی و زمینه های آن از دید محققان مغفول مانده ویا به صورت سطحی به آن توجه شده است. جستارهایی که در چند سال اخیر در رابطه با علل شکل گیریو بروز وظهور طالبان انجام گرفته، بیشتر تلاش خود را مصروف چگونگی شکل گیری طالبا ن در برون متن نموده اند . ضمن اینکه نگاه اکثر محققان بیشتر به جنبه های خارجی شکل گیری طالبان در دو زمینه عوامل خارجی ونظریه اسلام هراسی مطرح می باشد و ازاین جهت کاستی هایی نیز مشاهده شد.مطالعه حاضر با یک چارچوب تئوریک برگرفته از تئوری ساختارگرایانه میشل کروزیه و تئوری تفهمی ماکس وبروبا توجه بهنقش کانالهای اولیه و ثانویه جامعه پذیری سیاسی از ارزیابی ابعاد سیاسی و وابستگی های خارجی و سیاستهای کشورهای منطقه و جهان که احتمالا در شکل گیری طالبان نقش داشته اند, چشم پوشی می کند تا از این طریق به ریشه یابی طالبانیزم در افغانستان بپردازد.سئوال اساسی که در این تحقیق به ان پاسخ داد ه شد ؛عبارت است از :چگونه جامعه پذیری سیاسی در افغانستان منجر به تشکیل طالبانیزم(اسلام سیاسی طالبان)شد؟روش تحقیق در این رساله تلفیقی از دو روش کمی و کیفی است که با استفاده ازمستندات کتابخانه ای ،مشاهده ،مصاحبه و بررسی آماری به صورت بینا روشی داده های کمی وکیفی گردآوری شدند.با اتکا به نتایج تحقیق، طالبانیزم در افغانستان ناشی از عامل خارجی نیست ،بلکه تحت تاثیر عوامل داخلی وریشه های عمیق تاریخی هست. این ریشه ها مرهون اسلام احساسی و ساده،جامعه پذیری سیاسی از طریق کانالهای اولیه وثانویه همچون خانواده و تعلیم وتربیت می باشد.کلید واِژه ها: طالبان،طالبانیزم ،جامعه پذیری سیاسی، کانالهای اولیه و ثانویه ،افغانستان

رسالۀ حاضر با استفاده از چارچوب نظری ساختار ـ محیط و کارکردگرایی و در پاسخ به این پرسش که آسیب ها و چالشهای جنبشهای اسلامی افغانستان از 1357 تا 1380 چه بودند تدوین گردیده و به نتایج و استنباطهای دست یافته است مبنی بر اینکه آسیب ها و چالشهای جنبشهای اسلامی دارای ریشه های تاریخی و به سبب تأثیرپذیری ساختارهای داخلی از محیطهای بیرونی بویژه از سه محیط شرق (پاکستان و هندوستان) شمال (آسیای مرکزی) و غرب (ایران) بوده است و در دورۀ اشغال افغانستان بوسیلۀ شوروی و برپایی دولت کمونیستی مورد حمایت آن و همینطور در ظهور و پیدایش جنبشهای اسلامی مورد حمایت جمهوری اسلامی و پاکستان و دولتهای غربی و عربی همسو با آن به روشنی و ووضح بازتاب آن تأثیرپذیری را مشاهده می کنیم.علاوه بر آنچه بیان شد لازم به ذکر است که جنبشهای اسلامی از سه طیف عمدۀ اسلام گرایان، بینادگرایان و سلطنت طلبان تشکیل شده بودند و این طبقه بندی جنبشهای اسلامی نیز از ساختارهای داخلی و محیط های خارجی متأثر بودند و همین تأثیرپذیری از ساختارهای داخلی و محیط های بیرونی زمینه های تعدد، تکثر، وابستگی و تضاد منافع آنها را فراهم کرده و آنها را در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، تسلیحاتی ـ نظامی، فرهنگی و اجتماعی دچار آسیب کرده و از همان ابتدای مبارزه آنها را با چالشهای عمده مواجه ساخته بودند اما به دلیل وجود دشمن مشترک (شوروی) چالشها و آسیب ها امکان و مجال بروز پیدا نمی کرد و لی همزمان با خروج نیروهای شوروی بویژه با سقوط دولت کمونیستی در سال 1371 و برطرف شدن تهدید مذکور چالشهای نهفته در پیکرۀ جنبشهای اسلامی بر اثر عدم تجربه سیاسی سران جنبشها و پررنگ شدن منافع قومی، نژادی و کم رنگ شدن محوریت دین و مسایل مذهبی و تحریک حامیان خارجی برای دستیابی به منافع سیاسی بویژه ایجاد دولت همسو با خود به یکباره خود را نشان داده و جنبشهای اسلامی را از دستیابی به اهدافشان یعنی ایجاد حکومت اسلامی مورد قبول همۀ ملت افغانستان بازداشته و زمینه های اشغال افغانستان بوسیله غربیها بویژه آمریکا را فراهم ساخت.