جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫«التفسيرالبياني» بنت الشاطي تفسيري بياني است که همان تفسير ادبي محسوب مي شود، با اين تفاوت که بنت الشاطي خواسته است تفاوت و تمايز روش خود را با اين نامگذاري نسبت به تفاسير ادبي گذشته نشان دهد و با توجه دقيق در به دست آوردن معاني تک تک واژگان آيات و در نظر گرفتن جايگاه آنها در سياق، روشي نو در تفسير ارائه دهد. مؤلف در اين تفسير روشهاي منظمي را مبناي کار خود قرار داده که آنها را از استادش امين خولي گرفته، از جمله: ضرورت تفسير قرآن به صورت موضوعي البته به سبک خاص خود با استقصاي همه ي آيات مربوطه؛ بهره گيري از روايات سبب نزول بدون محدود کردن دلالت آيه و با هدف شناخت فضاي نزول آيات؛ تبيين دلالت الفاظ قرآن در محدوده ي فهم مردمان عصر نزول؛ محوريت سياق در فهم نصوص قرآن و معيار قرار دادن متن قرآن در مباحث نحوي، اعرابي و بلاغي. به باور پژوهشگران وي در اين مسير، خود را تا حد زيادي موفق نشان داده است؛ هرچند گاه با از دست دادن اين نظم، از روش خود تخطي نموده و در به کارگيري روش يا نتايجي که به دست داده، دقت لازم را ننموده است؛ اما خطاهاي او در تفسيرش در مقايسه با دستاوردها و روش نويي که در تفسير آيات شريفه، پيش روي ما نهاده بسيار ناچيز است؛ استفاده از روش ايشان جداي از کاستي هاي آن در تفسير قرآن مي تواند نتايج نويي را در، برداشتِ آيات قرآني به دست دهد. واژگان کليدي: تفسيربياني، تفسيرادبي، بنت الشاطي، امين خولي

‫قرآن و احاديث اسلامي، به‌عنوان دو منبع مهم و اصلي انديشه و تمدن اسلامي، همواره در اولويت مطالعات و اتهامات مستشرقان بوده است. در اين زمينه، دايرة‌المعارف قرآن لايدن يکي از جديدترين و مهم‌ترين آثار قرآني مستشرقان است که از سال 1993 تا سال 2006 ميلادي در قالب 6 مجلد تدوين گرديده است. پژوهش حاضر مقاله "حديث و قرآن" را از اين مجموعه برگزيده و مورد ترجمه و نقد و بررسي قرار داده است. اين مقاله در حوزه علوم قرآني تدوين گرديده و مسائل مختلفي در آن مطرح شده است. مؤلف مقاله با طرح مسايلي مانند نسيان پيامبر اسلام(، بيماري ايشان، افسانه غرانيق، عدم تدوين قرآن در زمان حيات پيامبر، و مسأله تحريف قرآن، تلاش کرده تا اصالت وحي و قرآن را مورد تشکيک قرار دهد. او همچنين با مطرح کردن وقوع جعل گسترده در سند و متن روايات اسلامي، و نيز عدم اهتمام مسلمين به حديث و سنت پيامبر اسلام(، و در نتيجه پيدايش احاديث در زماني متأخر از دوران پيامبر و صحابه ايشان، قصد ايجاد تشکيک در اصالت تاريخي روايات اسلامي را دارد. البته کذب بودن اتهامات وارد شده بر شخصيت پيامبر اسلام(، و نيز غرض‌ورزي مستشرقان در اين زمينه، کاملاً آشکار است. همچنين حفظ کامل قرآن و مصونيت آن از تحريف، از ابتداي نزول تا امروز، همواره مورد اهتمام مسلمانان بوده و اين مسأله به صورت مستدل نيز مطرح شده است. در بحث احاديث اسلامي نيز، با تأکيد بر سيره و مکتب اهل بيت‌( مبني بر تداوم نقل و کتابت حديث از زمان پيامبر تا تشکيل جوامع روايي، شبهات مطرح شده مردود خواهد بود. در مجموع، اين پژوهش روشن مي‌سازد که يک پيش‌فرض نهفته در تحقيقات اکثر مستشرقان وجود دارد، که آن غيرالهي بودن دين اسلام، و معرفي پيامبر گرامي اسلام( به‌عنوان پديدآورنده قرآن، و نه به‌عنوان پيامبر خدا است.

‫البيان فى علوم القرآن، تأليف ابوالبركات ابن الانبارى از نحويان قرن ششم هجرى است. در اين كتاب به وجوه احتمالى اعراب قرآن كريم پرداخته شدهاست. در اين پاياننامه بخشى از اين كتاب كه مربوط به اعراب آيات جزء سىام قرآن است، ترجمه شده و موارد ضرورى توضيح داده شدهاند.

‫در اين پاياننامه بخشى از كتاب تاريخ فكرة اعجاز القرآن منذ البعثة النبوية حتى عصرنا الحاضر كه درباره آراء و افكار دانشمندان اسلامى قرنهاى ششم، هفتم و هشتم هجرى قمرى و در خصوص اعجاز قرآن است، ترجمه و بررسى شدهاست. در اين پژوهش افزون بر ترجمه كتاب فوق به فارسى، پانوشتهايى در معرفى اشخاص و آثار مذكور در كتاب و بيان پارهاى نكات در زمينه تحدى، صرفه، تفسير علمى و جز آن آمدهاست.

‫در اين پاياننامه نيمه نخست جلد اوّل كتاب «البيان فى غريب اعراب القرآن» تأليف ابن الانبارى ترجمه و تحقيق شده است. در اين نيمه، اعراب موارد مشكل سورههاى فاتحه، بقره و آل عمران بيان شده است.

‫یکی از علوم مرتبط با قرآن و حدیث، دانش های پیرامون قرآن است که امروزه به نام «علوم قرآن» شناخته می شود. پایان نامه ی حاضر ترجمه و نقد و بررسی یکی از نوشتارهای امروزین در این موضوع است که به دست دانشمند قرآن شناس آیت الله العظمی نهاوندی نوشته شده است. این نوشتار که مقدمه ی تفسیر گرانقدر ایشان به نام نفحات الرحمن فی تفسیر نامدار شده است. وی در این مقدمه به مباحثی درباره ی قرآن پرداخته است و در هر بخش موضوع جداگانه ای را در پیش گرفته و از آغاز تا پایان روند زنجیره واری را پیموده است. شیوه ی بحث در این پیشگفتار قرآنی، آمیزه ای از پژوهش و استدلال و استناد به آیات و روایات است. از این مقدمه می توان وقوف و چیرگی این نویسنده را در مباحث کلامی، تفسیری، و روایی به خوبی دریافت. در بخش ترجمه سعی شده است بازگردان فارسی، ساده و روان و در عین حال سازگار با متن اصلی مصنف باشد. از آنجا که این نوشتار دارای یک نسخه بود، در بخش تصحیح تنها به اصلاح غلط های فاحش در متن اکتفا گردید و در بخش تحقیق، مآخذ و تراجم را در پاورقی ها ذکر کردیم.