جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در نگاه دینی، طبیعت بخشی از حقیقت است و بخش دیگر آن فوق طبیعت است. فوق طبیعت که غیب عالم است ، مرتبط با نشأة طبیعت یا شهادت و محیط بر آن است. اکنون این سؤال مطرح می شود که ارتباط این دو عالم ،خصوصاً با توجه به ویژگی های متضاد آنها چگونه تبیین می شود: چگونه عالم خیر محض و مبرا از کثرت مادی، علت نشأه ایی است که کثرت و شر از لوازم ذاتی آن است. حاصل بررسی افکار صدرالمتألهین (قده) و علامه طباطبایی(ره) که بر اساس روش اسنادی و با تکیه بر تحلیل محتوا صورت گرفته این است که، ارتباط طبیعت با فوق طبیعت یک ارتباط تکوینی و حقیقی است. و عالم شهادت نه مربوط به نشأة غیب، بلکه عین ربط به آن است. نشأة شهادت از حیث نواقص که لازمة تنزل وجود از مراتب عالی به دانی است، مجعول بالعرض و نسبت به عالم غیب که خیر محض است، ظلمت می باشد، اما این نشأه از حیث کمالات وجودی ، مجعول بالذات و منتسب به نشأة غیب و از این جهت، ظل، محکی و رقیقة عالم غیب است. بنابر این هر یک از اجزای طبیعت به میزان کمالات وجودی و ارتباط با غیب دارای ارزش و قداست است.

ایمان، علم و عمل هر سه از فضیلتهای پرارزشی هستند که در قرآن و احادیث معصومین مورد عنایت بسیار قرار گرفته و مردم به تحصیل این ارزشها تشویق زیادی شده اند. ایمان،مقوله ای است که علاوه بر کلام اسلامی در کلام مسیحی نیز همواره مطرح بوده است. دو نظریةعمده در کلام مسیحی در زمینه ایمان مطرح است: گزاره ای و غیرگزاره ای. مطابق نظریة اول،ایمان یعنی پذیرش مجموعه ای از گزاره ها که از طرف خداوند به رسولش وحی می شود، امانظریة دوم، ایمان را نوعی حالت روحی که برخاسته از سر سپردگی به خداست می داند. متکلمین معروفی از فرق مسیحی طرفدار هر یک از این دو دیدگاه هستند. در کلام اسلامی نیز سه نظریه،برجسته می نماید: نظریة اشاعره، معتزله و شیعه. اشاعره ایمان را معادل تصدیق می دانند. معتزله،بر عمل به تکلیف و وظیفه اصرار دارند. و متفکران شیعه قائل به یکسانی ایمان و معرفت هستند.اما علامه طباطبائی - رحمةالله - به عنوان یک متفکر شیعی دیدگاهی جامع تر از دیگر اندیشمندان شیعه ارائه نموده است. ایمان از نظرگاه علامه تصدیق قلبی همراه با علم و التزام عملی می باشد.در مبحث ایمان همچنین به مسائل دیگری پیرامون آن پرداخته شده است. علم که در این نوشتار،معنای مطلق آگاهی و دانش از آن منظور شده است، جزو ارزشهای بسیار والا و شاخته شده ای است که حتی از تعریف، بی نیاز می باشد. علم بر اساس ملاک های گوناگون، تقسیمات متنوعی می پذیرد که از مهمترین آنها بحث به میان آمده است؛ راههای حصول علم، فوائد، شرف وفضیلت و... دیگر عناوینی هستند که در فصل علم تحقیق شده اند. عمل، در اصطلاح هر فعلی است که با اراده و قصد از جانداری سر می زند و دارای مبادی علمی و ارادی است. نیت و شاکله ازمهمترین مبادی علمی و ارادی عمل هستند. نکتة قابل توجه در این بحث، رابطة عمل و اختیارانسان است. در این مبحث ثابت شده است که انسان به عنوان موجودی مختار، تمام اعمال ارادی خویش را با انتخاب خود انجام می دهد و به این ترتیب سرنوشت ابدی خویش را نیز به دست خود رقم می رند. با توجه به تعاریفی که از علم، ایمان و عمل در این نوشتار ارائه شده است به خوبی می توان به وجود رابطه ای وثیق میان آنها پ برد و نیز می توان پاسخ بسیاری از چراها رادربارة عملکرد عالمان بی دین و عابدان بی علم و مؤمن نمایان بی علم و عمل بدست آورد.همچنین در این نوشته تشریح شده که چگونه ایمان که در مراحل اولیه، ناشی از آگاهی و بصیرت بوده و پس از آن به صورت تصدیق، گرایش و اعتقاد بروز می نماید، عملی اختیاری بوده و باافزایش آگاهیهای دینی، عمل خالصانه تعمیق و رسوخ می یابد و این تعمیق و رسوخ مجددا انگیزه ای برای کسب بیشتر آگاهیهای دینی و در نتیجه تعمیق بیشتر ایمان می گردد. این فرایندپایان ناپذیر بوده و می تواند تا آخرین مراحل حیات ظاهری ادامه یافته و سبب اوج گیری معنوی انسان شود.